Το μέγεθος των κυπριακών τραπεζών

 Τα τελευταία δέκα χρόνια το κυπριακό τραπεζικό σύστημα έχει μεγεθυνθεί με ταχύτερους ρυθμούς από ότι τα πλείστα τραπεζικά συστήματα στην Ευρώπη.  Είναι σήμερα 8-9 φορές μεγαλύτερο από ότι η κυπριακή οικονομία, ενώ το 2001 ήταν 4 φορές μεγαλύτερο.  Σε αντίθεση με το Λουξεμβούργο, όπου το τραπεζικό σύστημα είναι 21 φορές το μέγεθος της οικονομίας, το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου αποτελείται κυρίως από τις κυπριακές τράπεζες.  Επομένως, σε αντίθεση με το Λουξεμβούργο, το βάρος της στήριξης του χρηματοπιστωτικού συστήματος επωμίζεται το κυπριακό κράτος.  Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται ο Κωνσταντίνος Στεφάνου σε πρόσφατο άρθρο του, το ενεργητικό της Τρ. Κύπρου και της Λαϊκής αντιστοιχεί με 2,4 φορές και 2,3 φορές το κυπριακό ΑΕΠ, αντίστοιχα.  Το ενεργητικό της Εθνικής Τράπεζας αντιστοιχεί με το 50% του ελληνικού ΑΕΠ και της HSBC το 110% του βρετανικού ΑΕΠ.  Μόνο η UBS έχει πιο μεγάλα μεγέθη σε αναλογία με την ελβετική οικονομία από ότι οι δύο κυπριακές τράπεζες.  Το πώς μια πολιτεία καταλήγει με ένα τόσο μεγάλο τραπεζικό σύστημα χωρίς ποτέ να συζητήσει το θέμα δημόσια εξηγεί το σημερινό σοκ της κοινωνίας, που καλείται να πληρώσει τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης.  Μέσα σε ένα χρόνο οι τρεις κυπριακές τράπεζες έχασαν €4,4 δισ. ή το 26% του κυπριακού ΑΕΠ.   Αν δώριζαν στο κυπριακό κράτος τα χρήματα που χάρισαν στην ελληνική κυβέρνηση (€3,4 δισ.), το δημόσιο χρέος της Κύπρου θα υποχωρούσε σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη.   Ή θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη δημόσια υγεία για αρκετά χρόνια.  Οι συνέπειες των απωλειών των τραπεζών στην κοινωνία και στην οικονομία είναι τόσο μεγάλες που επιβάλλουν την επανεξέταση του «κυπριακού τραπεζικού μοντέλου».  Πρέπει να συζητηθεί δημόσια αν θέλουμε να έχουμε τόσο μεγάλες τράπεζες.   Ποιά τα οφέλη που προσφέρουν στην οικονομία οι «μεγάλες» τράπεζες; Και ποιά τα μειονεκτήματα;  Αν τα οφέλη ξεπερνούν το κόστος, τότε πρέπει να επικεντρωθούμε στις προϋποθέσεις ύπαρξης ενός τόσο μεγάλου τραπεζικού τομέα.  Σίγουρα πρέπει να είναι πιο αυστηρές από ότι σε πιο μεγάλες οικονομίες, που μπορούν πιο εύκολα να απορροφήσουν τους κραδασμούς τραπεζικών κρίσεων.  Του Αντώνη Α. Έλληνα Επίκουρου Καθηγητή Πολιτικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Κύπρου