Κύπρος και πολιτική για τις κλιματικές αλλαγές

Για ιστορικούς και πολιτικούς λόγους, η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους παγκοσμίως της προσπάθειας για να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες προβλέπεται να οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές στο παγκόσμιο κλίμα κατά τις επόμενες δεκαετίες.  Η Κύπρος, όπως όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις έως το 2020. Μία από αυτές τις υποχρεώσεις είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις ενεργοβόρες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, που στην περίπτωσή μας είναι κυρίως τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής της ΑΗΚ.   Όπως είναι γνωστό, η ΑΗΚ ήδη αγοράζει από «χρηματαγορές άνθρακα» κάποια δικαιώματα εκπομπών, γιατί ξεπερνά το όριο εκπομπών που της έχει δοθεί δωρεάν από την κυβέρνηση με έγκριση της ΕΕ, και μετακυλίει το κόστος αγοράς των δικαιωμάτων στους καταναλωτές (αυτό που ονομάστηκε από μερικούς «πρόστιμο»).  Μετά το 2013, όλες οι ηλεκτροπαραγωγές επιχειρήσεις στην ΕΕ θα πρέπει να αγοράζουν όλα τα δικαιώματα εκπομπών τους, δηλαδή η δωρεάν παραχώρηση δικαιωμάτων από τις κυβερνήσεις θα σταματήσει. Η Κυπριακή Δημοκρατία ζήτησε να πάρει τη δυνατότητα παρέκκλισης, για να μην αυξηθεί πολύ η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος λόγω μετακύλισης του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών.  Είχα υποστηρίξει παλιότερα ότι δεν πρέπει να ζητηθεί τέτοια παρέκκλιση, για λόγους που είχα εξηγήσει τότε.  Επαναλαμβάνω με πολλή συντομία: -          Αν η ΑΗΚ πληρώσει για όλες τις εκπομπές της, θα αυξηθούν μεν οι τιμές του ρεύματος, αλλά όχι σε βαθμό μεγαλύτερο από αυτόν που έχουν αυξηθεί οι διατιμήσεις στο πρόσφατο παρελθόν λόγω διακυμάνσεων στις τιμές του πετρελαίου. Δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου. -          Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού που θα πληρώσει η ΑΗΚ (ουσιαστικά οι καταναλωτές) για δικαιώματα εκπομπών θα αποτελέσουν δημόσια έσοδα, τα οποία η κυβέρνηση θα μπορεί να διαχειριστεί είτε για μείωση ελλειμμάτων είτε για επιδότηση επενδύσεων φιλικών προς το περιβάλλον (λ.χ. χορηγίες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) είτε για επιδόματα σε χαμηλές εισοδηματικές τάξεις που πλήττονται από τις αυξήσεις του ρεύματος. -          Αντίθετα, αν διατεθούν στην ΑΗΚ πολλά δικαιώματα εκπομπών δωρεάν, αφενός το κράτος χάνει έσοδα και αφετέρου οι καταναλωτές δεν αποκτούμε κίνητρο για μακροχρόνια έστω εξοικονόμηση ενέργειας, αφού οι τιμές του ρεύματος θα παραμείνουν τεχνητά σε επίπεδο χαμηλότερο από αυτό που αντιστοιχεί στο πραγματικό κόστος της ηλεκτροπαραγωγής της ΑΗΚ. Βεβαίως η άποψη εκείνη δεν άρεσε σε πολλούς, διότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση στην τιμή του ρεύματος, αλλά εξακολουθώ να πιστεύω πως θα έπρεπε να υιοθετηθεί.  Αντί να κρύβουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί, ας τα δούμε κατάματα και ας προσπαθήσουμε να τα αντιμετωπίσουμε χωρίς να προκαλούμε κρυφές επιβαρύνσεις του κρατικού προϋπολογισμού στο όνομα μιας δήθεν φιλολαϊκής (αλλά στην πραγματικότητα μυωπικής και περιβαλλοντικά ασύμφορης) πολιτικής. Όμως υπάρχει και μια δεύτερη σοβαρή υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας για περιορισμό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αφορά τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας και είναι ακόμα πιο δύσκολο να επιτευχθεί. Για αυτήν θα μιλήσουμε την επόμενη φορά. Θεόδωρος Ζαχαριάδης  Επίκουρος Καθηγητής, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου