Κανένα μάθημα από την κρίση

Την περασμένη εβδομάδα έδωσα δύο όρους που είναι απαραίτητοι για να βγει η Κύπρος από το μνημόνιο: Την άρση των κεφαλαιουχικών περιορισμών από τη χώρα και τη δυνατότητα δανεισμού σε χαμηλότερο και εξίσου σταθερό επιτόκιο, όπως αυτό που παρέχεται από την τρόικα.  Υπάρχει όμως και κάποιο άλλο στοιχείο που είναι αναγκαίο για να βγει η Κύπρος από το μνημόνιο.  Το αναγκαίο στοιχείο είναι να έχουν μάθει οι πολιτικοί και ανεξάρτητοι αξιωματούχοι του κράτους τα μαθήματα από την κρίση.  Προφανώς, οι εξελίξεις και αυτή την εβδομάδα καταδεικνύουν ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. Θα μιλήσω με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: Το συμβόλαιο της κ. Γιωρκάτζη.  Η κ. Γιωρκάτζη μας είπε ουσιαστικά ότι έσβησε τον όρο που απαγόρευε στην οικογένεια της να έχει επαγγελματικές σχέσεις με την Κεντρική Τράπεζα επειδή κάποιος άλλος νόμος κάλυπτε αυτό το σημείο.  Όντως, αυτός ο όρος είχε μπει για πρώτη φορά σε συμβόλαιο διοικητή το 2007 όταν ο τότε πρόεδρος Παπαδόπουλος δεν ακολούθησε τη δημόσια προτροπή του κ. Βγενόπουλου να επαναδιορίσει τον κ. Χριστοδούλου και διόρισε τον κ. Ορφανίδη.  Αυτός ο όρος προστέθηκε στο συμβόλαιο είτε επειδή ο κ. Ορφανίδης θεώρησε, ερχόμενος από την αυστηρή Κεντρική Τράπεζα της Αμερικής, ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις και η Κεντρική Τράπεζα δεν συνδυάζονται, είτε επειδή ο κ. Παπαδόπουλος ήθελε να αποφύγει την πιθανότητα τέτοιου συνδυασμού.  Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε με τον διορισμό του κ. Δημητριάδη από τον κ. Χριστόφια.  Ούτε ο κ. Ορφανίδης, ούτε ο κ. Δημητριάδης είχαν οικογενειακές επιχειρήσεις αναμιγμένες με τις υποθέσεις που διαχειρίζονταν σαν διοικητές. Τον Απρίλιο του 2014, ένα χρόνο μετά την επισημοποίηση της οικονομικής κατάρρευσης της χώρας, ο όρος φεύγει από το συμβόλαιο με τον διορισμό της κ. Γιωρκάτζη.  Η διοικήτρια προσπαθεί να το δικαιολογήσει, και το προεδρικό δεν ξέρει τι συμβαίνει.  Η δικαιολογία την περασμένη Τρίτη από την κ. Γιωρκάτζη ότι αυτό καλύπτεται από άλλους νόμους δεν είναι ικανοποιητική: Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να ενισχύεται αυτός ο νόμος με όρο στο συμβόλαιο.  Προσέξτε ότι η Διοικητής δεν είναι διαζευγμένη, βρίσκεται σε διάσταση.  Νομικά, δηλαδή, ο όρος του συμβολαίου αυτόματα την αποκλείει από το να αποδεκτεί τη θέση δεδομένου ότι ο άντρας της νομικά παραμένει οικογένεια πρώτου βαθμού.  Ουσιαστικά, ένα χρόνο μετά την οικονομική κατάρρευση, πάμε πίσω στο 2002, ωσάν να μη συνέβηκε τίποτα. Θα πρέπει όμως επίσης να διερωτηθούμε πόσοι άλλοι τεχνοκράτες στην Κεντρική Τράπεζα δύναται να έχουν τέτοιες πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων; Σε πόσα άλλα συμβόλαια πρέπει να μπουν τέτοιοι όροι, αν το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο που η ίδια η διοικητής μπροστά στην επιτροπή θεσμών της βουλής προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα; Αυτή η χώρα έχει πολύ δρόμο μπροστά της για να φτάσει στο επίπεδο που πρέπει για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.  Μέχρι εκείνο το αναγκαίο σημείο, η πειθαρχία που δίνει η τρόικα ίσως να είναι πολύ περισσότερο ωφέλιμη απ’ ότι νομίζουν οι άρχοντες και οι πολίτες αυτής της χώρας. Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School.