Πανεπιστήμιο Κύπρου: Τριάντα Χρόνια Ζωής

Το 2019 φτάνουμε στα 30 χρόνια ζωής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Το Πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1989 επί προεδρίας Γιώργου Βασιλείου και δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές του το 1992. Έχω δουλέψει 6 χρόνια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το 1998-2001 ήμουν λέκτορας/επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών και το 2010-2013 καθηγητής χρηματοοικονομικών στο αντίστοιχο τμήμα. Άρα θεωρώ ότι ξέρω αρκετά για το Πανεπιστήμιο και μπορώ να είμαι σχετικά αντικειμενικός σε σχέση με το τι έχει επιτευχθεί, και σε σχέση με το τι η πρώτη διοικούσα επιτροπή περίμενε. Είναι ίσως η τριακοστή επέτειος καλή χρονική στιγμή να διερωτηθούν οι φορολογούμενοι πολίτες. Πόσο καλά έχει το Πανεπιστήμιο επιτελέσει το έργο του συνολικά σε διδαχή και έρευνα αλλά και σε επιρροή στην Κυπριακή κοινωνία; Που βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Κύπρου τώρα και που θα βρίσκεται στα επόμενα τριάντα χρόνια;

Θεωρώ ότι στα τριάντα χρόνια ζωής το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει προσφέρει πολλά στην κοινωνία και οι φορολογούμενοι θα πρέπει να νοιώθουν περήφανοι για την αξία και ποιότητα που υπάρχει. Παιδιά από φτωχότερες οικογένειες που ίσως να μην μπορούσαν να σπουδάσουν λόγω διδάκτρων μπορούν μέσω του συστήματος εισδοχής να έχουν μια ευκαιρία στην ανώτερη εκπαίδευση. Απόφοιτοι του πανεπιστήμιου, τουλάχιστον στους τομείς που ειδικεύομαι, είτε έχουν συνεχίσει σε πολύ καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού και μετέπειτα σε άλλα πανεπιστήμια ή εργοδότες, είτε έχουν απορροφηθεί σε καλές δουλειές στην ντόπια αγορά εργασίας.Η έρευνα του πανεπιστημίου δημοσιεύεται σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και το πανεπιστήμιο έχει διεθνή αναγνωρισιμότητα. Το Πανεπιστήμιο έχει αποτελέσει πόλο έλξης σε άτομα που δεν θα επέστρεφαν ποτέ στην Κύπρο. Το παράδειγμα του μακαριστού καθηγητή Πασιαρδή που είχε δημιουργήσει το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών είναι ένα συγκεκριμένο παράδειγμα αλλά υπάρχουν και άλλα.

Η ερώτηση κρίσεως είναι τι θα γράφεται στα επόμενα τριάντα χρόνια για το Πανεπιστήμιο. Σε ένα πρόσφατο συνέδριο στη Μόσχα παρευρέθηκα σε ένα πανεπιστήμιο (https://www.hse.ru/en/) που έχει παρόμοια ηλικία. Σε εκείνο το πανεπιστήμιο, η γλώσσα διδαχής είναι τα Αγγλικά, δίνει προπτυχιακούς τίτλους μαζί με το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, και έχει δίδακτρα περίπου δέκα χιλιάδων λιρών(800,000 ρούβλια) με τη Ρωσσική κυβέρνηση να δίνει υποτροφίες όταν χρειάζονται (ειδικά σε φοιτητές από άλλες χώρες). Εκείνο το πανεπιστήμιο ψάχνει διάφορους τρόπους να διεθνοποιηθεί και προσπαθεί να μπει στους διεθνείς δείκτες κατάταξης. Παρόμοια προσπάθεια και με μεγάλο κόστος κάνουν χώρες όπως το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Το κόστος τυγχάνει να είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος του Πανεπιστημίου Κύπρου καθώς πρέπει να πείσουν καλό ερευνητικό προσωπικό να μετακομίσει σε αυτές τις χώρες.

Αν συγκριθεί η εμπειρία του Πανεπιστημίου, αλλά και ευρύτερα όλων των δημόσιων πανεπιστημίων, με το συγκεκριμένο παράδειγμα από τη Ρωσσία, θα διαφανεί ότι η προσπάθεια για διεθνοποίηση είναι περισσότερο επιτυχημένη στη Ρωσσία. Με γλώσσα διδαχής (έστω και σε μερικά προγράμματα) τα Αγγλικά, μπορεί κάποιο πανεπιστήμιο να έχει και ξενόγλωσσο φοιτητικό κόσμο αλλά και ξενόγλωσσο προσωπικό. Η δυνατότητα επιβολής διδάκτρων, με την παράλληλη παροχή υποτροφιών όταν χρειάζονται, επιτρέπει επίσης σε ένα πανεπιστήμιο μεγαλύτερη αυτονομία και δυνατότητα να είναι περισσότερο ανταγωνιστικό. Παίρνοντας σαν δεδομένο ότι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για ταλέντο είναι αδυσώπητος, και ότι γύρω από καλά πανεπιστήμια δημιουργούνται εστίες ανάπτυξης από καινοτόμες εταιρείες, η ερώτηση κρίσεως για την Κυπριακή πολιτεία είναι αν το συγκεκριμένο μοντέλο που δούλεψε σχετικά καλά για τριάντα χρόνια, θα δουλέψει το ίδιο καλά για τα επόμενα τριάντα. Και αν όχι, τι θα χρειαστεί να αλλάξει και με ποιό κόστος. Θεωρώ ότι η σύσταση μιας εξωτερικής και ανεξάρτητης επιτροπής από ειδικούς που θα μπορούσε να δώσει απαντήσειςκαι συμβουλέςσε τέτοιας φύσεως ερωτήματα είναι χρήσιμη και αναγκαία.

Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School.