Γιατί η κακή τράπεζα είναι κακή ιδέα για την Κύπρο

Έχει αρχίσει να κυριαρχεί στην Κύπρο η ιδέα της κακής τράπεζας σαν τρόπος να αμβλυνθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.  Η ιδέα είναι ότι αν χωριστούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τα εξυπηρετούμενα δάνεια και πωληθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στη λεγόμενη κακιά τράπεζα, ο καινούργιος ισολογισμός της κάθε τράπεζας θα είναι καθαρός και θα μπορούν πλέον οι τράπεζες να δανείσουν για να επανεκκινήσουν την οικονομία. Η κακή τράπεζα, είτε χρηματοδοτούμενη από το κράτος είτε με εγγυήσεις από το κράτος, θα έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα και θα μπορεί να πουλήσει τα ακίνητα σε καλύτερες εποχές και άρα έτσι θα λυθούν τα προβλήματα της οικονομίας. Παρόμοιες κακές τράπεζες έχουν γίνει στην Ισπανία και στην Ιρλανδία και μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτός είναι ένας τρόπος να ξεφύγει και η Ελλάδα από την κρίση που άρχισε επίσημα το 2010. Θεωρώ ότι η λύση της κακής τράπεζας είναι μια κακή ιδέα για την Κύπρο. Θα εξηγήσω γιατί πιο κάτω αλλά είναι σημαντικό πρώτα να λεχθεί ότι λύσεις που δούλεψαν σε άλλες χώρες (Ιρλανδία) και υπό συγκεκριμένες συνθήκες (Ισπανία) δεν σημαίνει ότι αυτόματα θα δουλέψουν και στην Κύπρο. Ούτε ιδιωτικές μελέτες από μη ανεξάρτητους, ιδιωτικούς οργανισμούς θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν από πολιτικά κόμματα για να υποστηρίξουν την ιδέα της κακής τράπεζας επειδή θα λείπει το κριτήριο της αντικειμενικής, ανεξάρτητης γνώμης. Ποια είναι τα μειονεκτήματα της κακής τράπεζας στην Κύπρο; 1)    Για να δουλέψει η οικονομία δεν χρειάζεται μόνο προσφορά δανείων αλλά και ζήτηση για δάνεια. Θεωρώ ότι προσφορά δανείων υπάρχει στην αγορά (πχ Ελληνική Τράπεζα, Ρωσική Εμπορική Τράπεζα) και άρα είναι στη ζήτηση που πρέπει να επικεντρωθεί η προσοχή για να υπάρξουν επενδύσεις (για παράδειγμα, απλούστευση χρονοβόρων διαδικασιών και περισσότερο γρήγορη εφαρμογή πολιτικών αποφάσεων για την οικονομία (πχ δημιουργία καζίνο). 2)    Η χρηματοδότηση της κακής τράπεζας θα γίνει σε τελική ανάλυση από τον φορολογούμενο, είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω εγγυήσεων. Ποιά είναι η εμπειρία μέχρι τώρα από την εμπλοκή του κράτους στο επιχειρείν στην Κύπρο; Γιατί αυτή η κυπριακή τράπεζα θα έχει διαφορετική τύχη από τις Κυπριακές Αερογραμμές; Γιατί οι κομματικά, ή πολιτικά, διορισθέντες στο συμβούλιο αυτής της τράπεζας θα είναι σε καλύτερη θέση να διαχειριστούν την τύχη αυτών των δανείων από τις ίδιες τις τράπεζες; Εμπιστεύεστε περισσότερο ή λιγότερο το τωρινό συμβούλιο της Τράπεζας Κύπρου από πολιτικά διοριζόμενους συμβούλους για τη διαχείριση των προβληματικών δανείων; 3)    Για να αγοραστούν τα κακά δάνεια, θα πρέπει να συμφωνηθεί μια τιμή για τα κακά δάνεια. Πως θα γίνει αυτό και πόσος χρόνος θα περάσει; Θα πρέπει να ξαναέλθει η Pimco και με ποιο κόστος; 4)    Μέχρι να γίνουν αυτοί οι υπολογισμοί και τα καινούργια σχήματα, που θα βρίσκεται η οικονομία και πόσοι δανειολήπτες θα γίνουν προβληματικοί με την υποψία ότι το χειρότερο που μπορεί να γίνει στην κακή τράπεζα δεν μπορεί να είναι χειρότερο (γι’ αυτούς) από ότι μπορεί να γίνει αν παραμείνουν στην καλή τράπεζα; Η οικονομία δεν είναι στατική και είναι λάθος να υπολογίζει κάποιος ότι ο αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα παραμείνει σταθερός όταν οι δανειολήπτες ξέρουν ότι τα δάνεια τους θα τυγχάνουν  διαχείρισης από ένα οργανισμό υπό την άμεση ή έμμεση υποστήριξη του κράτους. 5)    Καθώς έχει αρχίσει να αναπτύσσεται η οικονομία, γιατί θα πρέπει να επωμισθεί ο φορολογούμενος και τα προβληματικά δάνεια του Συνεργατισμού (που έχει ήδη πάρει €1.5 διs. από το κράτος) και γιατί θα πρέπει να επωμισθεί ο φορολογούμενος τα προβληματικά δάνεια των άλλων τραπεζών; Η οικονομία του χρόνου θα αναπτύσσεται με ρυθμούς πάνω από 2% δεδομένων των εξωγενών παραγόντων (τρομοκρατία, αξία ευρώ προς στερλίνα, τιμή πετρελαίου) και άρα δεν είναι προφανές ότι αυτή τη στιγμή χρειάζεται η κακή τράπεζα για να δοθούν ακόμη περισσότερα καινούργια δάνεια από τις υφιστάμενες τράπεζες που έχουν το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. 6)    Η χρηματοδότηση, είτε άμεση είτε έμμεση, θα σημαίνει σημαντικό κόστος για το κράτος (τον φορολογούμενο πολίτη δηλαδή) και δεν έχει σημασία ότι μπορεί να βρεθεί τρόπος να μην μπει άμεσα στο δημόσιο χρέος. Ακόμα και οι εγγυήσεις, οι υποσχέσεις που δίνει το κράτος, θα πρέπει να υπολογίζονται στις δυνητικές υποχρεώσεις του κράτους είτε οι τωρινοί κανόνες τους λαμβάνουν υπ’ όψιν στον υπολογισμό του κυβερνητικού χρέους είτε όχι. Επιστρέψετε μου για αυτούς τους λόγους να συμπεράνω ότι η κακή τράπεζα είναι κακή ιδέα για την Κύπρο αυτή τη στιγμή. Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School.