Έλλειμμα αξιοπιστίας και πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα

Τα πρόσφατα γεγονότα στην Ελλάδα μου θυμίζουν έντονα την κυπριακή εμπειρία τον Μάρτιο του 2013. Περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων, αναγκαστική τραπεζική αργία, και εξέχοντες σχολιαστές όπως ο Paul Krugman να υποστηρίζουν ότι η έξοδος από τη ζώνη του ευρώ είναι η ορθή απόφαση. Επίσης, το «Όχι» στην αρχική συμφωνία (στην περίπτωση της Κύπρου από το κοινοβούλιο και στην περίπτωση της Ελλάδας μέσω ενός εθνικού δημοψηφίσματος) το ακολούθησε μια πολύ πιο επαχθής σύμβαση μόνο μία εβδομάδα αργότερα. Η σημαντική καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας με τους διεθνείς πιστωτές είναι επίσης παρόμοια και στις δύο χώρες. Έχω υποστηρίξει και αλλού[1] ότι η καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας στην Κύπρο επιδείνωσε σημαντικά την οικονομική κατάσταση, και περιόρισε επικίνδυνα τις διαθέσιμες επιλογές. Η Ελλάδα, δυστυχώς, επανέλαβε το ίδιο λάθος. Μετά την ανάληψη της εξουσίας τον Ιανουάριο του 2015, η άπειρη ελληνική κυβέρνηση έχασε πολύτιμο χρόνο συζητώντας διάφορες εναλλακτικές προτάσεις (που πολλές φορές βασίζονταν σε λανθασμένες αναλύσεις της ετοιμότητας των πιστωτών να αποδεκτούν το κόστος εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ). Η καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας δημιούργησε αμφιβολίες στο μυαλό των καταναλωτών και των επενδυτών σχετικά με τους πραγματικούς στόχους της κυβέρνησης. Τέτοια πολιτική αβεβαιότητα, που επιδεινώθηκε όταν ντόπιοι και ξένοι αξιωματούχοι ανάφερναν και αναφέρνουν το Grexit ως πιθανό αποτέλεσμα, αναπόφευκτα βαθαίνει την ύφεση. Σε αυτό το χρονικό σημείο, η αβεβαιότητα που δημιουργείται από τέτοιες δηλώσεις είναι και ο πιο θεμελιώδης κίνδυνος για να μπορέσει η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρωζώνη. Γιατί ένας επενδυτής να επενδύσει σε ευρώ στην Ελλάδα σήμερα, όταν μια αξιόπιστη δέσμευση στο ευρώ δεν φαίνεται να γίνεται πιστευτή; Εδώ η εμπειρία της Κύπρου διαφέρει από αυτή της Ελλάδας, καθώς στην Κύπρο υπερίσχυσε η πολιτική δέσμευση να παραμείνει η χώρα μέρος της Ευρωζώνης, ακόμα κι αν είναι «μόνο» για γεωπολιτικούς λόγους. Η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει την ίδια προσέγγιση και με αξιοπιστία να βάλει τέλος στις συνεχείς αναφορές σε Grexit. Μόνο εάν το επενδυτικό και καταναλωτικό κοινό πιστέψει αυτές τις δεσμεύσεις, θα μπορέσει να ανακάμψει η οικονομία, ούτως ώστε το χρέος να μπορεί να αποπληρωθεί μετά το 2020, όταν οι πληρωμές θα αρχίσουν να αυξάνονται σαν ποσοστό του ΑΕΠ. Αλλά αυτό δεν θα είναι εύκολο, ειδικά καθώς η ιδέα της «προσωρινής εξόδου» έχει τόσο δημοσίως συζητηθεί και ακόμη συζητείται. Πώς μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να πείσει τους επενδυτές και τους καταναλωτές ότι η συμμετοχή στην Ευρωζώνη είναι αμετάκλητη; Δυστυχώς, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Δεν είναι εύκολο να πείσει η ελληνική κυβέρνηση επειδή πάσχει από διαχρονικό έλλειμμα αξιοπιστίας (με το δημοψήφισμα να είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα μεγέθυνσης αυτού του ελλείμματος). Γρήγορη και αποτελεσματική υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών είναι πλέον ο μόνος αξιόπιστος τρόπος να πείσει η κυβέρνηση τους επενδυτές ότι η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ είναι αμετάκλητη. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η πολιτική αβεβαιότητα και θα μπορέσει η Ελλάδα να πετύχει τον στόχο παραμονής στην Ευρωζώνη. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία στο μυαλό του ελληνικού λαού και της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία και η ανατροπή των συσσωρευμένων λαθών των τελευταίων ετών, και η επανάκτηση της χαμένης αξιοπιστίας, θα απαιτήσουν τεράστια προσπάθεια και κόπο. Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Imperial College Business School.