Διαφθορά και Επιχειρείν

Έχουμε συνηθίσει τα τελευταία δύο χρόνια να μιλούμε για τα τραπεζικά και δημοσιονομικά προβλήματα, και έχουμε αγνοήσει το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει στην κυπριακή οικονομία: Την αδυναμία του κράτους να πάρει αποφάσεις γρήγορα είτε λόγω πολιτικού κόστους, είτε λόγω θεσμικών αδυναμιών, είτε λόγω έντονης γραφειοκρατίας. O διεθνής οργανισμός Transparency International φτιάχνει ένα μέτρο της διαφθοράς του δημόσιου τομέα σε κάθε χώρα.  Ο δείκτης ονομάζεται «αντίληψη διαφθοράς», αγγλιστί corruption perceptions index.  Για το 2011, ο δείκτης βγάζει πρώτη (με τη λιγότερη αντίληψη για διαφθορά) τη Νέα Ζηλανδία, δεύτερη τη Δανία, και μετά έρχονται οι Φινλανδία, Σουηδία, Σιγκαπούρη και Νορβηγία.  Η Κύπρος είναι στη θέση 30 από τις 182 χώρες, θέση που φαινομενικά είναι ψηλή.  Ανεξάρτητα από αυτή τη δουλειά, η Παγκόσμια Τράπεζα φτιάχνει ένα μέτρο της ευκολίας να υπάρχει επιχειρηματικότητα σε μια χώρα.  Κυρίως αυτός ο δείκτης προσπαθεί να μετρήσει πόσο γραφειοκρατικές είναι οι διαδικασίες σε μια χώρα.  Για το 2012, η Σιγκαπούρη έρχεται πρώτη στην ευκολία εκκίνησης επιχειρήσεων και αρκετές Αφρικανικές χώρες βρίσκονται στις τελευταίες πέντε θέσεις 181-185.  Η Κύπρος και πάλι δεν πάει πάρα πολύ άσχημα βρισκόμενη στη θέση 36. Το ενδιαφέρον είναι τι γίνεται αν μπουν μαζί αυτοί οι δύο δείκτες σε ένα σχεδιάγραμμα, κάτι που έχει κάνει η Παγκόσμια Τράπεζα:   Η θετική σχέση μας λέει ότι όσο περισσότερη διαφθορά υπάρχει σε μια χώρα, τόσο μεγαλύτερη είναι η δυσκολία εκκίνησης επιχειρήσεων.  Και όταν λέω διαφθορά, δεν εννοώ μόνο τη χρηματική διαφθορά.  Στο δικό μου το μυαλό, διαφθορά είναι επίσης η εφαρμογή των διαδικασιών περισσότερο γρήγορα για κάποιον/κάποιαν που ξέρουμε, με την αμίλητη κατανόηση ότι θα μας βοηθήσει από το δικό του/της πόστο όταν, και αν, χρειαστεί. Φαινομενικά, ίσως θα έπρεπε η Κύπρος να ήταν ικανοποιημένη με τις θέσεις 36 και 30 στην ευκολία επιχειρηματικότητας και αντίληψης περί διαφθοράς, αντίστοιχα.  Αλλά δυστυχώς η θέση 36 είναι ένα αποτέλεσμα 10 διαφορετικών μετρήσεων που προσδιορίζουν την ευκολία επιχειρηματικότητας.  Από 185 χώρες, η Κύπρος βρίσκεται στη θέση 80 σε θέματα πολεοδομικών αδειών, στη θέση 98 σε θέματα παροχής ηλεκτρισμού, στη θέση 99 στους τίτλους ιδιοκτησίας, και στη θέση 108 στην εκτέλεση συμβολαίων ή/και εφαρμογής των νόμων.  Όλες αυτές οι αδυναμίες επηρεάζουν βασικά ιδιοκτησιακά δικαιώματα τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη της οικονομίας.  Αν προτιμάτε, χωρίς σεβασμό στην προσωπική ιδιοκτησία/επένδυση δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί μια οικονομία. Δηλαδή, χωρίς τη βελτίωση αυτών των αδυναμιών άμεσα, θεωρώ ότι δεν θα υπάρξουν κίνητρα για επενδύσεις, και άρα για επανεκκίνηση της οικονομίας.  Πιστεύω ότι η κυβέρνηση θα πρέπει άμεσα να προσπαθήσει να ανεβάσει την Κύπρο σε αυτούς τους δείκτες (που εκδίδονται κάθε χρόνο), και θα πρέπει να πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα η Κύπρος να βρεθεί στις πρώτες 10 θέσεις και στους δύο προαναφερθέντες δείκτες στα επόμενα 2-4 χρόνια. Οι δυνατότητες υπάρχουν… Ο Αλέξανδρος Μιχαηλίδης είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και μέλος του ΔΣ της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου. Οι απόψεις που εκφράζονται είναι αυστηρά προσωπικές.