Νέα «διάσωση» της Ελλάδας;

 Προσωρινή θα αποδειχθεί για ακόμη μια φορά η «λύση» που προσφέρει η ευρωζώνη στην Ελλάδα. Το νέο πακέτο χρηματοδότησης από την ΕΕ και το ΔΝΤ θα βοηθήσει ώστε να αποφευχθεί η άμεση χρεοκοπία της Ελλάδας η οποία, όπως έδειξαν και οι αντιδράσεις των αγορών, θεωρείτο σχεδόν δεδομένη μέχρι και την Πέμπτη της περασμένης βδομάδας.  Μπροστά στο χείλος της καταστροφής όλα τα κέντρα αποφάσεων στην ευρωζώνη – Βρυξέλλες, Παρίσι, Φραγκφούρτη και Βερολίνο – συμφώνησαν σε ένα πακέτο το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την «εθελοντική» αναχρηματοδότηση από ιδιώτες πιστωτές (voluntary debt rollover).   Ως συνήθως όμως, ο διάβολος κρύβεται στη λεπτομέρεια.  Και η λεπτομέρεια δεν φαίνεται να είναι καθόλου ευνοϊκή για την Ελλάδα.  Γιατί – σύμφωνα με τον ελληνικό και το διεθνή τύπο – το βάρος της «εθελοντικής» αναδιάρθρωσης των ιδιωτών πιστωτών αναμένεται να το σηκώσουν οι ήδη εύθραυστες ελληνικές τράπεζες.  Ταυτόχρονα κορυφαίες Γαλλικές τράπεζες – οι οποίες πιθανό να υποβαθμισθούν σύντομα από τον οίκο Moody's λόγω μεγάλης έκθεσης σε ελληνικά ομόλογα – θα έχουν αρκετό χρόνο για να μειώσουν την έκθεσή τους.  Υποθέτω το ίδιο θα γίνει και με τράπεζες άλλων χωρών.    Με αυτά τα δεδομένα διερωτώμαι αν θα πεισθούν οι οίκοι αξιολόγησης ότι η αναχρηματοδότηση είναι πράγματι «εθελοντική».  Ας παραγνωρίσουμε όμως για τώρα αυτή την αβεβαιότητα και ας δούμε τι δίνει το νέο σχέδιο «διάσωσης» στην Ελλάδα πέραν από μια ακόμη ανάσα στους κυβερνώντες πριν τη χρεοκοπία.  Περισσότερα μέτρα λιτότητας, αύξηση της φορολογίας και αρκετά έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες θα μειώσουν κάπως το χρέος.  Στην καλύτερη περίπτωση, οι ιδιωτικοποιήσεις και τα άλλα διαρθρωτικά μέτρα που περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα θα αρχίσουν να ωθούν την ανάπτυξη μετά από τρία χρόνια.  Στη χειρότερη περίπτωση δεν θα κάνουν σημαντική διαφορά, για τους λόγους που εξήγησα στο προηγούμενο μου άρθρο («ιδιωτικοποιήσεις και ανάπτυξη»).  Τα νέα βάρη όμως που καλείται να επωμισθεί ο ελληνικός λαός όχι μόνο δεν θα λύσουν το πρόβλημα της χώρας αλλά πολύ πιθανό να οδηγήσουν σε νέα επιδείνωση.  Τα επιπρόσθετα μέτρα λιτότητας θα οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης, εκτός και αν αυξηθεί η εξωτερική ζήτηση.  Η τελευταία όμως – χωρίς σημαντική υποτίμηση του νομίσματος – είναι πολύ απίθανη.  Η μείωση της ζήτησης θα βυθίσει τη χώρα σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο την ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση του ελληνικού λαού, με συνεπακόλουθο την κοινωνική αναταραχή.    Η μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα αυξήσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις τράπεζες, οδηγώντας τις τράπεζες ακόμη πιο κοντά στη χρεοκοπία.  Σε ένα χρόνο, ίσως και νωρίτερα, το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν θα έχει μειωθεί και το χρέος δεν θα έχει γίνει διαχειρίσιμο, ακόμη και αν οι ιδιωτικοποιήσεις το μειώσουν. Εκείνο που χρειάζεται η Ελληνική οικονομία για να εξέλθει από την κρίση χρέους – όπως και οι άλλες χώρες της περιφέρειας - είναι να επιστρέψει άμεσα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και σε χαμηλά επιτόκια.  Το νέο σχέδιο «διάσωσης» δεν προσφέρει ούτε το ένα ούτε το άλλο.  Πανίκος Δημητριάδης Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester