Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Strauss-Kahn

 Διάβασα πριν μερικές μέρες άρθρο* του Νομπελίστα οικονομολόγου Joseph Stiglitz, το οποίο δημοσιεύθηκε στις 5 Μάιου στο Project Syndicate, για τις πολλές θετικές αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στο ΔΝΤ.    Μεταξύ άλλων ο Stiglitz τονίζει ότι στην πρόσφατη εαρινή συνάντηση του ΔΝΤ στη Νέα Υόρκη έγινε αξιοσημείωτη προσπάθεια να απομακρυνθεί το Ταμείο από τις παλιές του (νεοφιλελεύθερες) θέσεις σε θέματα όπως ο έλεγχος ροών κεφαλαίου και η ευελιξία της αγοράς εργασίας.  Φαίνεται, λέγει ο Stiglitz, ότι ένα νέο ΔΝΤ έχει σταδιακά και προσεκτικά αναδυθεί κάτω από την ηγεσία του Dominique Strauss-Kahn. (“It appears that a new IMF has gradually, and cautiously, emerged under the leadership of Dominique Strauss-Kahn”).  Στη συνέχεια, ο Stiglitz παραθέτει το εξής απόσπασμα από πρόσφατη ομιλία του Strauss-Kahn στο Ινστιτούτο Brookings:  “Ultimately, employment and equity are building blocks of economic stability and prosperity, of political stability and peace.  This goes to the heart of the IMF’s mandate.  It must be placed at the heart of the policy agenda”.  Και η ατελής μου μετάφραση στα ελληνικά:  «Η απασχόληση και η ισότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής σταθερότητας και της ευημερίας, της πολιτικής σταθερότητας και της ειρήνης.  Αυτό πάει στην καρδιά του εντάλματος του ΔΝΤ.  Πρέπει να τοποθετηθεί στην καρδιά της ημερησίας διάταξης της οικονομικής πολιτικής».  Πριν ακόμη καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι στο άρθρο του Stiglitz, o DSK αποτελεί παρελθόν για το ΔΝΤ.  Ταυτόχρονα η πολιτική φιλοδοξία του DSK για διεκδίκηση της προεδρίας της Γαλλίας το 2012 φαίνεται να έχει βρει άδοξο τέλος.  Στη Γαλλία η πλειοψηφία της κοινής γνώμης – και το 70% των υποστηρικτών του σοσιαλιστικού κόμματος - πιστεύει ότι οι κατηγορίες εναντίον του DSK είναι πλαστές και έχουν πολιτική προέλευση, καθώς o DSK ήταν ο επικρατέστερος υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος για την προεδρικές εκλογές στη χώρα το 2012.  Δεν θα εκπλαγώ αν οι περισσότεροι Γάλλοι έχουν δίκιο και ο DSK αποδειχθεί τελικά αθώος - παρόλο ότι δεν έχω και τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στο αμερικανικό σύστημα δικαιοσύνης (καθοδηγούμενος και από εμπειρίες φίλων).   Διερωτώμαι όμως αν οι πραγματικοί εχθροί του DSK βρίσκονται μόνο στη Γαλλία.  Η προεδρία της Γαλλίας είναι σίγουρα πολύ σημαντική, όχι μόνο για την ίδια τη χώρα αλλά και διεθνώς, ιδιαίτερα στην ευρωζώνη.  Αλλά ο ρόλος του ΔΝΤ στη διεθνή οικονομία είναι ίσως ακόμη πιο σημαντικός.  Και αυτό γιατί τα «μάντρα» του ΔΝΤ επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα την οικονομική πολιτική όλων σχεδόν των χωρών του κόσμου.   Για φανταστείτε, για παράδειγμα, το ΔΝΤ στην πράξη να αρχίσει να δίνει περισσότερη έμφαση στην ισότητα παρά στα «διαρθρωτικά» προβλήματα της αγοράς εργασίας.  Τα οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται από τέτοιες αλλαγές, ιδιαίτερα σε χώρες όπως οι ΗΠΑ που έχουν «ευέλικτη» αγορά εργασίας, είναι τεράστια.  Οι θέσεις αυτές ξεφεύγουν από τα αποδεκτά πλαίσια του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος και σίγουρα δεν αρμόζουν στον επικεφαλή του ΔΝΤ.   Η κα. Μέρκελ – με την οποία ο DSK είχε προγραμματισμένη συνάντηση την περασμένη Κυριακή – ήταν ιδιαίτερα επιθετική αυτή τη βδομάδα όχι μόνο στο θέμα διαδοχής του DSK με Ευρωπαίο αλλά και με νέες δηλώσεις της για τους «τεμπέληδες του νότου».  Η κα. Λαγκάρντ – που φαίνεται να είναι η επικρατέστερη υποψήφιος της Ευρώπης για τη διαδοχή – ήταν και αυτή ασυνήθιστα σκληρή με τις οικονομίες του νότου αυτή τη βδομάδα, προσπαθώντας ίσως να κερδίσει τις εντυπώσεις στη Γερμανία για να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Γερμανικής κυβέρνησης.    Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι, οποίος και αν είναι ο διάδοχος του DSK, η ισότητα δε θα ξαναφιγουράρει εύκολα από το ΔΝΤ σαν κεντρικός στόχος της οικονομικής πολιτικής.  Με ανησυχεί όμως πολύ το γεγονός ότι αν αφεθούν οι δογματικοί που κρατούν σήμερα το πηδάλιο στην Ευρώπη να αποφασίσουν, το συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί από τις θέσεις του DSK πιθανό να αποδειχθεί προφητικό.   Ότι δηλαδή, αν η οικονομική πολιτική αγνοεί την απασχόληση και την ισότητα – όπως καλή ώρα συμβαίνει σήμερα στην ευρωζώνη – θα επικρατήσει η οικονομική και η πολιτική αστάθεια.  Και ότι ακόμη και η ειρήνη δεν θα μπορεί να θεωρείται ως δεδομένη.     *Joseph Stiglitz "The IMF's Switch in Time"  Πανίκος Δημητριάδης Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester