Άστοχη, ατυχής και προκλητική

Διάβασα πριν λίγο στο Cyprus StockWatch την ακόλουθη δήλωση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας (ΚΤ), κ. Αθανάσιου Ορφανίδη: «Συνυπολογίζοντας όλα τα δεδομένα, το δυσμενές διεθνές περιβάλλον, τις δυσκολίες προσφυγής σε εξωτερικό δανεισμό, τις επιπρόσθετες οικονομικές επιπτώσεις από τα πρόσφατα γεγονότα στο Βασιλικό, πιστεύω ότι η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, συγκρινόμενη με αυτή του 1974». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καταστροφή της υποδομής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Βασιλικό είναι τεράστια.  Και ότι οι διεθνείς οικονομικές συνθήκες σήμερα είναι χειρότερες από αυτές που επικρατούσαν το 1974. Όμως οποιαδήποτε σύγκριση των τραγικών γεγονότων της περασμένης βδομάδας με τις καταστροφές του 1974 δεν είναι μόνο αβάσιμη και παραπλανητική αλλά - στην καλύτερη περίπτωση – είναι άστοχη και άτυχη. Οι υλικές ζημιές που υπέστη η οικονομία της Κύπρου το 1974 περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, την απώλεια του 70% του συνόλου των παραγωγικών πόρων της οικονομίας, σαν αποτέλεσμα της τουρκικής κατοχής του 36% του Κυπριακού εδάφους.  Χιλιάδες οι νεκροί και οι τραυματίες, χιλιάδες και οι αγνοούμενοι.  Σε οικονομικούς όρους χάθηκε ένα μεγάλο μέρος του πιο παραγωγικού «ανθρώπινου κεφαλαίου» της Κύπρου.  Επιπρόσθετα, 200,000 άτομα έχασαν τα σπίτια τους και πολλοί από αυτούς έμειναν για πολύ καιρό άστεγοι.  Η ανεργία το 1974 ανήλθε στο 30% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.  Η έλλειψη ασφάλειας και η πλήρης αβεβαιότητα - τις οποίες ο γραφών έζησε και ένοιωσε ως μαθητής λυκείου χωρίς καν να ήταν πρόσφυγας - ήταν απερίγραπτες.  Χιλιάδες κόσμος, πρόσφυγες και μη, αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε χώρες όπως η Αυστραλία, η Αγγλία και οι ΗΠΑ.  Κανένας ιδιώτης δεν ήθελε – φυσιολογικά - να κάνει επενδύσεις για πολύ καιρό μετά την εισβολή. Παρενθετικά να υπενθυμίσω ότι η κρίση του 1974 δεν αντιμετωπίσθηκε με μέτρα λιτότητας αλλά με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.  Οι δημόσιες επενδύσεις προηγήθηκαν κατά πολύ των ιδιωτικών και χωρίς αυτές η Κύπρος δεν θα επέστρεφε γρήγορα στους ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως και έγινε.  Να υπενθυμίσω επίσης ότι ενώ η Κύπρος έλαβε ξένη βοήθεια, δεν ήταν τότε μέλος της ΕΕ (τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα).  Στην προκειμένη περίπτωση μιας τόσης μεγάλης καταστροφής υποδομής, η οποία για να αντιμετωπισθεί απαιτείται τεράστια επένδυση, η Κύπρος πρέπει να αποταθεί στα διαρθρωτικά ταμεία και άλλα κονδύλια της ΕΕ τα οποία μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει. Δυστυχώς η σύγκριση των τραγικών γεγονότων της περασμένης βδομάδας με αυτά του 1974 είναι επίσης προκλητική και προσβλητική για τις χιλιάδες του κόσμου που έχασαν δικούς τους στην ηρωική αντίσταση κατά του πραξικοπήματος και κατά τη διάρκεια της βάρβαρης τουρκικής εισβολής.  Τέτοιες προκλήσεις - που μόνο πολιτική αφετηρία μπορεί να έχουν - μπορεί να αποδειχθούν άκρως επικίνδυνες και για την οικονομία.  Η απαρχή μιας νέας περιόδου πολιτικής αστάθειας και εθνικής διχόνοιας θα μπορούσε πράγματι να οδηγήσει σε καταστροφές που θα έμοιαζαν με εκείνες του 1974. Ο κ. Ορφανίδης πρέπει επιτέλους να σταματήσει τις πολιτικές παρεμβάσεις - οι οποίες όχι μόνο δεν αρμόζουν σε μία ανεξάρτητη αρχή όπως η ΚΤΚ αλλά και υποσκάπτουν το κύρος της - και να επικεντρωθεί αποκλειστικά σε θέματα της αρμοδιότητάς του, τα οποία πιθανό να κοστίσουν πολύ περισσότερο στον Κύπριο φορολογούμενο από τις ζημιές του τραγικού ατυχήματος στο Βασιλικό. Την περασμένη βδομάδα μία Κυπριακή τράπεζα μόλις και έπιασε τη βάση των Ευρωπαϊκών στρες τεστ.  Να υπενθυμίσω ότι τα τεστ δεν περιλάμβαναν την πιθανή χρεωκοπία της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, για τις οποίες, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή που επέβλεψε τα τεστ, οι τράπεζες πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται.  Πανίκος Δημητριάδης Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο του Leicester