Προς την κυβέρνηση και την υπεύθυνη αντιπολίτευση: Μνημόνιο τώρα

Αν και φέρει μόνο μέρος της ευθύνης για την κατάσταση που βρισκόμαστε, αυτή η κυβέρνηση καλείται να διορθώσει το σύνολο των προβλημάτων που προέκυψαν.  Δεν μπορεί να επιχαίρει κάποιος για το γεγονός πως ένας άνθρωπος είναι αναγκασμένος σήμερα να αυτοαναιρεθεί και να αφαιρέσει από τους εργαζόμενους πολλά από αυτά που διαχρονικά ο ίδιος υποστήριξε.  Κάποιος θα μπορούσε να επικαλεστεί και τον παράγοντα της ιστορικής ατυχίας.  Όπως και να έχει το πράγμα, τα γεγονότα έφεραν αυτόν τον άνθρωπο να έχει το καθήκον να καθορίσει το οικονομικό μέλλον όλων μας σε μεγάλο βαθμό για τις επόμενες δεκαετίες.  Η ευθύνη που πέφτει εκ των πραγμάτων στους ώμους του είναι τεράστια εώς και ασήκωτη. Η υπεύθυνη αντιπολίτευση έχει καθήκον να αναγνωρίσει το πιο πάνω γεγονός.  Η υπογραφή του μνημονίου δεν μπορεί να περιμένει.  Δεν το αντέχει η οικονομιά μας, οι τράπεζες μας, και εν τέλει δεν θα το αντέξει η κοινωνία μας. Η αντιπρόταση της κυβέρνησης προς την τρόικα έχει θετικά στοιχεία.  Η μείωση των μισθών και συντάξεων στον ευρύτερο δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα εώς και 15 τοις εκατό, η ευελιξία στο ωράριο των δημόσιων υπαλλήλων, η παγοποίηση των προσλήψεων, η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια, και η φορολόγηση της ακίνητης ιδιοκτησίας, είναι σημαντικά έως και γενναία μέτρα.  Η υπεύθυνη αντιπολίτευση πρέπει να επικροτήσει τα συγκεκριμένα μέτρα. Πρέπει επίσης να επισημανθούν τα προβλήματα αυτής της αντιπρότασης και να προταθούν επιπρόσθετα μέτρα τα οποία θα διασφαλίσουν ότι δεν θα χρειάστουμε και νέο μνημόνιο με νέα οδυνηρά μέτρα εντός του 2013 ή του 2014, έχοντας πλέον μπει σε ένα φαύλο υφεσιακό κύκλο.  Η προηγούμενη εμπειρία έχει δείξει ότι το να βασίζεσαι σε μεγάλο βαθμό σε φορολογίες όπως γίνεται στην αντιπρόταση της κυβέρνησης, δεν φέρνει συνήθως τα απαιτούμενα έσοδα, και ανοίγει νέες δημοσιονομικές τρύπες με αποτέλεσμα να χρειάζονται εκ των υστέρων μπαλώματα με νέες περικοπές μισθών και νέους φόρους που διαιωνίζουν το φαύλο κύκλο της ύφεσης.  Αυτό πρέπει να αποφευχθεί έτσι ώστε να μην παραταθεί αχρείαστα η διάρκεια της ύφεσης που θα ζήσουμε. Πρέπει λοιπόν τα μέτρα που προτείνουμε να είναι πειστικά ως προς τη δυνατότητα τους να φέρουν την αναγκαία δημοσιονομική διόρθωση, και να είναι τέτοια που θα καθιστούν τον ευρύτερο δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα καθώς και το συνταξιοδοτικό σύστημα αλλά και το σύστημα υγείας, βιώσιμα.  Ένα τέτοιο μέτρο είναι η αύξηση του ποσοστού περικοπών των κοινωνικών παροχών απο το 3.5% στο 5% για το 2013, και από το 4.5% στο 8% για κάθε έτος της περιόδου από το 2014 ως 2016.  Η μη πληρωμή του 13^ου για το 2012 φαίνεται επίσης αναγκαία για να κλείσουμε σε ικανοποιητικό βαθμό τη δημοσιονομική τρύπα.  Η κατάργηση του 13^ου για τα επόμενα χρόνια θα ήταν ένας άλλος ξεκάθαρος και εύκολα κατανοητός τρόπος μείωσης του κρατικού μισθολογίου.  Ένα τρίτο μέτρο θα ήταν η περαιτέρω σταδιακή αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67.  Τέταρτο, η αύξηση του τέλους χρήσης των νοσοκομείων στα €20 θα βοηθούσε στο κλείσιμο της δημοσιονομικής τρύπας και στην κάποια αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας.  Πρέπει επίσης να μελετηθεί σοβαρά το ενδεχόμενο αποκρατικοποίησης μεγάλων ημικρατικών οργανισμών, ειδικά όταν διαφαίνεται σοβαρή πιθανότητα αυτοί να μη μπορέσουν να συνεχίσουν να είναι κερδοφόροι τα επόμενα χρόνια, λόγω κόστους, στο νέο περιβάλλον με τον ανταγωνισμό που αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν.  Αυτό είναι ένα μη υφεσιακό μέτρο που αποφέρει σημαντικά αρχικά έσοδα, πιο αποδοτική διαχείριση, αλλά και συστηματικά μελλοντικά έσοδα μέσω της φορολογίας ή μέσω του μειοψηφικού πακέτου προνομιακών μετοχών που μπορεί να διατηρήσει το κράτος σε αυτούς τους οργανισμούς. Η παράλληλη ενδυνάμωση των θεσμών (επιτροπή ανταγωνισμού, επιτροπή κεφαλαιαγοράς, κτηματολόγιο, πάταξη της γραφειοκρατείας, ενοποίηση βάσεων δεδομένων από διάφορους κρατικούς φορείς, βελτίωση του δικαστικού συστήματος) επιβάλλεται, και θα υποβοηθούσε την καλύτερη λειτουργία των νέων μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών που θα προέκυπταν, αλλά και τις προοπτικές ανάπτυξης του τόπου.  Είναι σημαντικό να τονιστεί επίσης πως χωρίς δομικά διαρθρωτικά μέτρα δύσκολα μπορεί να έρθει η ανάπτυξη.  Τέλος, ο προσεκτικός χειρισμός του προβλήματος των τραπεζών και η σκληρή διαπραγμάτευση με την τρόικα για το συγκεκριμένο ορισμό για τα κακά δάνεια που θα επιλεγεί, καθώς και για τη σταδιακή αντί απότομη αύξηση των απαιτούμενων κεφαλαίων, είναι ίσως το πλέον σημαντικό κομμάτι που θα καθορίσει εν τέλει και το ύψος του δανεισμού που θα χρειαστούμε σαν κράτος. Ο κ. Μάριος Ζαχαριάδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου με ειδικότητα στα Διεθνή Μακροοικονομικά και την Οικονομική Μεγέθυνση και Ανάπτυξη.