Ε. Ευγενίου: Ευκαιρία για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους

Η υγειονομική κρίση προσφέρει ευκαιρία για ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος της PwC Ευγένιος Ευγενίου.

Ο κ. Ευγενίου αναφέρει ότι μέσα σε λίγες βδομάδες έγιναν αλλαγές που θα χρειάζονταν χρόνια και σημειώνει την ανάγκη να διατηρηθεί η δυναμική αυτών των αλλαγών.

Το οικονομικό περιβάλλον, δηλώνει, είναι πολύ δύσκολο καθώς οι επενδύσεις έχουν παγώσει.

Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Ευγενίου αναφέρει ότι πρέπει να προωθηθούν άμεσα μέτρα για τη οικονομία.

Η παραχώρηση τραπεζικής ρευστότητας με κρατικές εγγυήσεις, η απελευθέρωση τραπεζικών κεφαλαίων που θα επιτρέψουν αναδιαρθρώσεις δανείων, η αναβολή πληρωμής ΦΠΑ και άλλων υποχρεώσεων προς το κράτος, αλλά και τα μέτρα στήριξης των εργαζομένων για να μη χαθούν θέσεις εργασίας, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, τονίζει.

Σε δεύτερη φάση, επισημαίνει, θα πρέπει να υπάρξουν και στοχευμένα δημοσιονομικά μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας.

Η συνέντευξη

Ερ.: Ποιες προκλήσεις όσον αφορά τις εργασίες σας δημιουργεί η πανδημία του κορωνοϊού;

Απ.: Στην PwC, οι πελάτες, οι άνθρωποι και οι συνεργάτες μας αποτελούν την ύψιστη προτεραιότητά μας. Από την πρώτη στιγμή είχαμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση μιας απρόβλεπτης κατάστασης που ήταν πρωτόγνωρη σε όλους. Ωστόσο, η κουλτούρα και οι τεχνολογικές δυνατότητες του οργανισμού μας, σε συνδυασμό με τις εσωτερικές διαδικασίες που καθιερώσαμε, αλλά και οι πρακτικές ευέλικτης εργασίας που υιοθετήσαμε μέσα στο 2019, αποδείχτηκαν εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία σε αυτές τις συνθήκες, αφού μας επέτρεψαν να συνεχίζουμε να εξυπηρετούμε απρόσκοπτα τους πελάτες και συνεργάτες μας με ποιότητα, ακεραιότητα και αξιοπιστία.

Η PwC Κύπρου έχει πιστοποιηθεί από την Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης για το Σύστημα Διαχείρισης Επιχειρησιακής Συνέχειας και στο πλαίσιο αυτό, από την πρώτη στιγμή ενεργοποίησε με επιτυχία το πλάνο επιχειρησιακής συνέχειας (business continuity plan) που έχει καταρτίσει.

Ερ.: Ποιες ήταν οι προτεραιότητες σας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο;

Απ.: Επικεντρωθήκαμε στη συνεχή επικοινωνία με τους ανθρώπους μας, δίνοντας τους τη δυνατότητα να εργάζονται και να εξυπηρετούν τους πελάτες μας από το σπίτι προτού ακόμα εξαγγελθούν τα μέτρα περιορισμού από το κράτος, φροντίζοντας να έχουν τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό για να είναι αποδοτικοί στην εργασία τους.

Επιπρόσθετα, δημιουργήσαμε μια ειδική πλατφόρμα ενημέρωσης και στήριξης για θέματα του COVID- 19, στην οποία περιλαμβάνονται κατευθυντήριες γραμμές για την εργασία από το σπίτι, αλλά και ιδέες και στήριξη για τη διατήρηση της θετικής τους ενέργειας.

Ερ.: Υπάρχουν ήδη υπαρκτές και μεγάλες απώλειες;

Απ.: Οι συνθήκες είναι σίγουρα πρωτόγνωρες. Πολλοί ισχυροί τομείς της οικονομίας όπως ο τουρισμός, η εστίαση, οι μεταφορές, η ψυχαγωγία, αλλά και το εμπόριο αγαθών (εκτός των τροφίμων, φαρμάκων, ειδών υγιεινής και καθαριστικών), έχουν απότομα τερματίσει τη λειτουργία τους, ενώ άλλοι υπολειτουργούν.

Η χώρα μας έχει ουσιαστικά κλείσει τα σύνορα της. H εφοδιαστική αλυσίδα έχει διακοπεί, η πρόσβαση των ανθρώπων στην εργασία τους σε πολλές περιπτώσεις είναι αδύνατη και μέσα στην εντεινόμενη αβεβαιότητα, οι επενδύσεις έχουν «παγώσει».

Ερ.: Πώς βλέπετε τις επερχόμενες εξελίξεις;

Απ.: Οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα και το βαθμό επανεκκίνησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, η επαναφορά θα γίνει σταδιακά με αρκετούς όρους και προϋποθέσεις και η επόμενη μέρα θα είναι διαφορετική απ’ ότι είχαμε συνηθίσει, τουλάχιστον μέχρι να υπάρξει διαθέσιμο αποτελεσματικό εμβόλιο ή φαρμακευτική αγωγή. Όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις σε σχέση με την πανδημία.

Ερ.: Πως στηρίζετε τους πελάτες σας;

Απ.: Από τις αρχές Μαρτίου η ιστοσελίδα μας έχει επικεντρωθεί στη στήριξη των επιχειρήσεων για την διαχείριση της πανδημίας. Διαθέτει αρκετό υλικό, που ανανεώνεται συνεχώς, καθοδηγώντας τις επιχειρήσεις για το πως να αντιμετωπίσουν την κρίση αλλά και πως να προετοιμαστούν για την επόμενη μέρα.

Πιο συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες για όλα τα θέματα που τις απασχολούν, όπως τη διοίκηση των ανθρώπων τους, τη διαχείριση της ρευστότητας, τις επιχειρησιακές και χρηματοοικονομικές προκλήσεις, τα θέματα κυβερνοασφάλειας, το πλάνο του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, την καταγραφή των σωστών πληροφοριών και την επαλήθευση της αξιοπιστίας τους, καθώς επίσης και πληροφορίες για τα φορολογικά, νομικά και οικονομικά μέτρα που έχουν προωθηθεί τόσο στην Κύπρο όσο και σε περισσότερες από 100 χώρες.

Μπορούν επίσης να βρουν το PwC COVID-19 Navigator, που αποτελεί ένα διαγνωστικό εργαλείο για την αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων στις επιχειρήσεις και για την ετοιμότητα τους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Επιπρόσθετα, στην ιστοσελίδα μας μπορείτε να βρείτε το μαγνητοσκοπημένο webcast που διοργάνωσε η PwC Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και τη δική μας μαγνητοσκοπημένη διαδικτυακή συζήτηση με θέμα την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του COVID-19 στις τοπικές επιχειρήσεις, καθώς και τα σχετικά newsletters για τα μέτρα του κράτους, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα υποβολής ερωτήσεων.

Ερ.: Τι μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις;

Απ.: Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να διαχειριστούν οι επιχειρήσεις αυτήν την κρίση είναι μέσα από την ανάπτυξη διαφορετικών υποθετικών σεναρίων που λαμβάνουν υπόψη τους όσο το δυνατό περισσότερες παραμέτρους και αφορούν στην πιθανή εξέλιξη της κατάστασης. Εμείς ως οργανισμός βοηθούμε τους πελάτες μας να:

• αξιολογήσουν τις επιπτώσεις του κάθε σεναρίου σε διαφορετικές πτυχές της δραστηριότητάς τους,
• εντοπίσουν τις κρίσιμες λειτουργικές διεργασίες στο εσωτερικό τους,
• θέσουν τις κατάλληλες προτεραιότητες, ώστε να διατηρήσουν την ευελιξία τους μέσα στη ροή των γεγονότων,
• διασφαλίσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση και διαχείριση κόστους,
• αναπροσαρμόσουν, όπου κρίνεται απαραίτητο, τα σενάρια τους, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις οδηγίες της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά και τις βέλτιστες πρακτικές του παγκόσμιου δικτύου μας.

Επιπρόσθετα, αναπτύξαμε μια σειρά από εργαλεία και υπηρεσίες που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:

• μέτρα για την ασφάλεια, την προστασία και την ευεξία του προσωπικού
• τη συνδεσιμότητα και την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους ενός οργανισμού, αλλά και
• τους νέους τρόπους εργασίας που διαμορφώνονται.

Αυτή η κρίση έχει αναδείξει τη σημασία της τεχνολογίας. Άμεση προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις είναι η διασφάλιση της κυβερνοασφάλειας μέσα στις δεδομένες συνθήκες αλλά και η αναθεώρηση των σχεδίων τους για ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ερ.: Ποιά ζητήματα απασχολούν τους πελάτες σας;

Απ.: Ασφαλώς το πρώτο θέμα που απασχολεί τις επιχειρήσεις είναι τα διαθέσιμα κεφάλαια και η εξέταση πιθανών δεξαμενών άντλησης ρευστότητας. Στις συνομιλίες μας με τους πελάτες, είναι σαφές ότι υπάρχουν έξι βασικοί τομείς για τους οποίους προβληματίζονται ιδιαίτερα:

1. Για την άμεση διαχείριση της κρίσης και ανταπόκριση από πλευράς ρευστότητας
2. Για την αξιοποίηση των κρατικών μέτρων στήριξης
3. Για την ασφάλεια και παραγωγικότητα του ανθρώπινου δυναμικού
4. Για τις αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας μέσα στις νέες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης των εξόδων
5. Για την αναθεώρηση των συμβάσεων με προμηθευτές και πελάτες
6. Για τον στρατηγικό σχεδιασμό της επόμενης μέρας, την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων και την διαχείριση του brand name τους.

Αυτά αναδεικνύονται ως τα κύρια θέματα που απασχολούν τις επιχειρήσεις και επιβεβαιώνονται και από τα αποτελέσματα του CFO Pulse Survey της PwC, στο οποίο συμμετείχαν 45 Οικονομικοί Διευθυντές από την Κύπρο και ανακοινώθηκαν πριν από λίγες μέρες.

Ερ.: Ποιες οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για μεγάλους οργανισμούς όπως τον δικό σας;

Απ.: Σίγουρα αυτό που παρατηρούμε είναι μια ευρύτερη αλλαγή στον εργασιακό τομέα αλλά και στον τρόπο εξυπηρέτησης των πελατών καθώς και στην εφοδιαστική αλυσίδα, με την τεχνολογία να πρωτοστατεί και να επηρεάζει όλες τις επιχειρήσεις ανεξαιρέτως.

Από τις αρχές του χρόνου έχουμε εξαγγείλει την πρωτοβουλία μας, New World New Skills, για ψηφιακή αναβάθμιση και βελτίωση των δεξιοτήτων των ανθρώπων μας, των πελατών και των συνεργατών μας για τον μελλοντικό κόσμο της εργασίας. Η πανδημία έχει επιταχύνει αυτήν τη μετάβαση. Στις νέες συνθήκες πού έχουν διαμορφωθεί, παρουσιάσαμε πριν λίγες μέρες την εφαρμογή Digital Fitness, που βοηθά τους χρήστες να κατανοήσουν σε βάθος τις σύγχρονες τεχνολογικές τάσεις και να προσαρμοστούν στο νέο ψηφιακό κόσμο.

Το Digital Fitness App αποτελεί υπηρεσία της PwC η οποία προσφέρεται στους πελάτες του Οργανισμού με χρέωση, ωστόσο σε αυτήν την δύσκολη περίοδο για όλους η PwC αποφάσισε, σε παγκόσμιο επίπεδο, να παρέχει δωρεάν πρόσβαση σε όποιον το επιθυμεί, έως τις 31 Ιουλίου 2020.

Όλες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να σχεδιάσουν την επόμενη μέρα στη βάση των συνθηκών που δημιουργούνται αλλά και στη βάση των εμπειριών τους από αυτήν τη κρίση. 

Ερ.: Μπορεί να προχωρήσει το international business χωρίς προσωπικές επαφές;

Απ.: Είναι έκδηλο τις τελευταίες εβδομάδες, πως η εξυπηρέτηση των πελατών μπορεί να συνεχίσει και χωρίς την φυσική παρουσία. Ωστόσο χρειάζονται οι προσωπικές επαφές καθώς και η τεχνολογία. Αυτό που κάνει τη δουλειά μας πιο δύσκολη είναι ότι το κράτος μας υστερεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Αυτή η κρίση είναι μια ευκαιρία για πιο γρήγορη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Κάτι που έτσι κι αλλιώς έπρεπε να γίνει. Θέματα όπως η ηλεκτρονική υπογραφή πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα καθώς επίσης και η ψηφιακή πρόσβαση και η δυνατότητα εξυπηρέτησης από όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες διαδικτυακά.

Επιπρόσθετα, νόμοι και κανονισμοί οι οποίοι απαιτούν χαρτιά, υπογραφές, χαρτόσημα και σφραγίδες για τραπεζικές και άλλες συναλλαγές πρέπει να αλλάξουν. Μέσα σε λίγες εβδομάδες έγιναν αλλαγές που θα έπαιρναν χρόνια και αυτήν την δυναμική δεν πρέπει να την χάσουμε.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η περαιτέρω ανάπτυξη της Κύπρου ως επιχειρηματικό κέντρο απαιτεί την φυσική επαφή και παρουσία αλλά και την δυνατότητα επισκέψεων. Η επαναλειτουργία των αεροδρομίων σε συνθήκες ασφάλειας θα είναι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Ερ.: Πόση αναμένετε ότι θα είναι η φετινή συρρίκνωση της οικονομίας;

Απ.: Η κρίση που βιώνουμε σήμερα αναμένεται να επιφέρει κατακόρυφη πτώση των οικονομικών δεικτών.

Η οικονομία προβλέπεται να εισέλθει με ταχύτητα σε μια περίοδο μεγάλης ύφεσης, αλλά εξίσου πιθανό είναι να επέλθει και η ανάκαμψη με γρήγορους ρυθμούς. Σύμφωνα με το πρόσφατο Global Economic Outlook του IMF (14/04/20), το βασικό σενάριο για την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2020 κυμαίνεται στο μείον 3%, δηλαδή κατά 6,3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο σε σύγκριση με τις προβλέψεις που έγιναν στην αρχή του έτους.

Όπως σημειώνει η έκθεση του IMF, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά την πρόβλεψη της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Η οικονομική επίπτωση εξαρτάται από παράγοντες που αλληλεπιδρούν με τρόπους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν τη δεδομένη χρονική στιγμή, συμπεριλαμβανομένης της πορείας της πανδημίας, της έντασης της αλλά και της αποτελεσματικότητας των προσπαθειών περιορισμού, της έκτασης στις διαταραχές του εφοδιασμού, τις επιπτώσεις στην χρηματοπιστωτική αγορά, τις μεταβολές στις δαπάνες και στην ανθρώπινη συμπεριφορά, τη μείωση της εμπιστοσύνης και τις ασταθείς τιμές των εμπορευμάτων.

Ερ.: Αναμένεται ανάκαμψη το 2021 ή αργότερα;

Απ.: Σύμφωνα με το πρόσφατο Global Economic Outlook του IMF, προβλέπεται ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας στο +5,8% για το 2021. Ευχή και ελπίδα μου είναι να επιβεβαιωθεί το σενάριο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και να μπορέσουν όλες οι επιχειρήσεις να ανασυνταχθούν για να στηρίξουν και την κυπριακή οικονομία.

Ερ.: Ποιος ο ρόλος των ελεγκτών στην επικείμενη ανάκαμψη της οικονομίας;

Απ.: Στην κρίσιμη αυτή καμπή της οικονομίας μας, είναι επιτακτική ανάγκη ο τομέας των υπηρεσιών να προσαρμοστεί γρήγορα στη νέα πραγματικότητα. Επιβάλλεται όμως να παραμείνουμε πιστοί στους μακροπρόθεσμους στόχους μας και να διατηρήσουμε την προοπτική για ανάκαμψη και ανάπτυξη με δράσεις που θα καθοδηγούνται από την τεχνολογία, την ανάλυση δεδομένων, την έρευνα και την καινοτομία.

Η κατανόηση της αξίας της καινοτομίας θα διευκολύνει τον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών στην προσπάθειά του να συνεχίσει να οδηγεί την οικονομική ανάπτυξη. Η διαδικασία αυτή όμως απαιτεί ευελιξία και ένα νέο τρόπο σκέψης, καθώς και νέες ιδέες, τόσο από τον ίδιο τον τομέα, όσο και από τους φορείς χάραξης πολιτικής σε επίπεδο κράτους και ρυθμιστικών αρχών.

Ερ.: Ακούστηκαν πολλές εισηγήσεις για επανεκκίνηση της οικονομίας.  Ποια επιπρόσθετα μέτρα εισηγείστε για ανάκαμψη της οικονομίας;

Απ.: Χρειάζονται μέτρα άμεσης αντίδρασης που να επικεντρώνονται στην ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζομένων για να μπορέσει η επιχειρηματική κοινότητα να αντέξει.

Και όταν αναφερόμαστε στις επιχειρήσεις, εννοούμε τους ανθρώπους που τις αποτελούν και τα νοικοκυριά που ζουν από αυτές.

Η παραχώρηση τραπεζικής ρευστότητας με κρατικές εγγυήσεις, η απελευθέρωση τραπεζικών κεφαλαίων που θα επιτρέψουν αναδιαρθρώσεις δανείων, η αναβολή πληρωμής ΦΠΑ και άλλων υποχρεώσεων προς το κράτος, αλλά και τα μέτρα στήριξης των εργαζομένων για να μη χαθούν θέσεις εργασίας, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Σε δεύτερη φάση, θα πρέπει να υπάρξουν και στοχευμένα δημοσιονομικά μέτρα επανεκκίνησης της οικονομίας. Τα σχέδια στήριξης της κυβέρνησης, που έχουν ανακοινωθεί, χρειάζεται να αξιολογηθούν και να αξιοποιηθούν με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζεται η επιβίωση της επιχείρησης για όσο καιρό επικρατούν οι πρωτόγνωρες αυτές συνθήκες. 

Ερ.: Ποιες οι τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά το αίτημα της Ρωσίας για αλλαγή της φορολογικής συμφωνίας με την Κύπρο;

Απ.: Σε συνέχεια της επίσημης επιστολής που έλαβαν οι Κυπριακές αρχές την 1η Απριλίου από την Ρωσική πλευρά, ζητώντας αύξηση της φορολογίας σε μερίσματα και τόκους στο 15%, η κυπριακή κυβέρνηση ετοιμάζει την απάντηση της διατυπώνοντας τις δικές της θέσεις για το θέμα, ώστε να αποσταλούν στις 15 Ιουνίου που λήγει και η σχετική προθεσμία.

 Είμαστε σε επαφή με το Υπουργείο Οικονομικών προσφέροντας τους στήριξη στην ανάπτυξη των θέσεων και των επιχειρημάτων μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ρωσική πλευρά έστειλε παρόμοιες επιστολές στη Μάλτα και στο Λουξεμβούργο.

Ερ.: Πιστεύετε ότι η Κύπρος κινδυνεύει να βρεθεί σε μειονεκτική θέση έναντι ανταγωνιστών της;

Απ.: Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι η Κύπρος δεν βρέθηκε σε μειονεκτική θέση σε σχέση με άλλες χώρες και ιδιαίτερα με χώρες μέλη της ΕΕ. Φυσικά ελπίζουμε ότι η ρωσική κυβέρνηση θα στείλει και ανάλογες επιστολές σε χώρες όπως, η Ολλανδία αλλά και η Ελβετία.

Σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, δόθηκαν διαβεβαιώσεις από Ρωσικής πλευράς πως αυτό θα γίνει. Τα τελευταία χρόνια, πολλές εταιρείες με επενδύσεις στη Ρωσία δημιούργησαν ουσιαστική παρουσία στη χώρα με ανθρώπινο δυναμικό και ανώτερα διευθυντικά στελέχη, αλλά και γραφεία, αξιοποιώντας τις πρόνοιες αυτής της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας.

Παρ’ όλο που η επιλογή της Κύπρου ως έδρα αυτών των εταιρειών δεν περιορίζεται στη φορολογία μερισμάτων και τόκων που λαμβάνουν, η αύξηση τους σε 15% θα αποτελέσει αρνητική αλλά κατά την άποψη μου διαχειρίσιμη εξέλιξη, ιδιαίτερα αν δεν βρεθούμε σε μειονεκτική θέση.