Α. Μιλιδώνης: Ερωτήματα για το συνταξιοδοτικό

Δύο ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν για το συνταξιοδοτικό και να καθοδηγήσουν τη λήψη οικονομικών αποφάσεων στην Κύπρο, αναφέρει ο καθηγητής χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Ανδρέας Μιλιδώνης.

Σε συνέντευξή του στη StockWatch, σημειώνει ότι το πρώτο αφορά τις παγκόσμιες τάσεις σε συνταξιοδοτικά θέματα και το δεύτερο, ποια είναι τα επιχειρήματα στα οποία βασίζεται η Κύπρος, ως μια μικρή και εξαρτημένη από τις παγκόσμιες εξελίξεις οικονομία, για να αποκλίνει από τις παγκόσμιες τάσεις και ποιο το πιθανό επιπρόσθετο κόστος.

Ο κ. Μιλιδώνης, ζητά επίσης μεγαλύτερη διαφάνεια στο θέμα του συνταξιοδοτικού που έχει μακροχρόνια επίδραση, τόσο στην ποιότητα ζωής των επόμενων γενεών, όσο και στα δημόσια οικονομικά.

Επίσης, μεταξύ άλλων θεμάτων, ο κ. Μιλιδώνης ζητά λεπτομέρειες σε σχέση με τη διακυβέρνηση και εποπτεία του ταμείου, την ευθύνη των επενδυτικών αποφάσεων, τη σύνθεση της διαχειριστικής επιτροπής, την ευθύνη της διαχειριστικής επιτροπής, τη διαχείριση πιθανών ελλειμάτων, το κόστος στο φορολογούμενο και το χειρισμό πρόωρων αφυπηρετήσεων.

Σύμφωνα με τον κ. Μιλιδώνη, τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα για το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, άλλαξαν δραματικά λίγο πριν το κούρεμα του 2013.

Αναφέρει ότι η παγκόσμια τάση στα συνταξιοδοτικά ωφελήματα, τείνει μακριά από τη φιλοσοφία των ταμείων συντάξεων και κλίνει περισσότερο σε αυτή των ταμείων προνοίας. Τείνει επίσης μακριά από εγγυημένα συνταξιοδοτικά ωφελήματα, πέραν του βασικού εισοδήματος από το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων (ΤΚΑ).

Η συνέντευξη

Ερ.: Η συζήτηση για το συνταξιοδοτικό εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια και ξαναμπαίνει στο προσκήνιο. Μπορείτε να μας αξιολογήσετε την πορεία της συζήτησης;

Απ.: Ας ξεκινήσουμε με τη μεγάλη εικόνα. Τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα για το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, άλλαξαν δραματικά λίγο πριν το κούρεμα του 2013. Την εποχή εκείνη, το κράτος προσπαθούσε να αποφύγει τη χρεωκοπία, ζητώντας μεν βοήθεια από την Τρόικα αλλά, παράλληλα, εφαρμόζοντας αλλαγές στο εν λόγω συνταξιοδοτικό σχέδιο.

Από τότε, το θέμα του συνταξιοδοτικού εκκρεμεί, παρά τις συνεχείς εξαγγελίες που γίνονται κατά καιρούς από την κυβέρνηση για δημιουργία νέου συνταξιοδοτικού σχεδίου για τους εργαζόμενους στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Μετά το πάθημα της κυπριακής οικονομίας το 2013, το οποίο σε μεγάλο βαθμό ήταν εξ’ υπαιτιότητας της Κύπρου, αναμένουμε ότι θα αποφευχθούν λάθη του παρελθόντος σε μελλοντικές αποφάσεις, τουλάχιστον σε σχέση με τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα.

Δυο είναι τα ερωτήματα που θεωρώ ότι θα πρέπει να απαντηθούν και να καθοδηγήσουν τη λήψη οικονομικών αποφάσεων στην Κύπρο αναφορικά με το συνταξιοδοτικό θέμα.

Ερ.: Ποια είναι τα δύο ερωτήματα;

Απ.: Α. Ποιες είναι οι παγκόσμιες τάσεις σε συνταξιοδοτικά θέματα;

Β. Ποια είναι τα επιχειρήματα στα οποία βασίζεται η Κύπρος, ως μια μικρή και εξαρτημένη από τις παγκόσμιες εξελίξεις οικονομία, για να αποκλίνει από τις παγκόσμιες τάσεις και ποιο το πιθανό επιπρόσθετο κόστος;

Ερ.: Θεωρείτε δηλαδή ότι αποκλίνουμε από τις τάσεις στον υπόλοιπο κόσμο;

Απ.: Η παγκόσμια τάση στα συνταξιοδοτικά ωφελήματα τείνει μακριά από τη φιλοσοφία των ταμείων συντάξεων και κλίνει περισσότερο σε αυτή των ταμείων προνοίας. Τείνει επίσης μακριά από εγγυημένα συνταξιοδοτικά ωφελήματα, πέραν του βασικού εισοδήματος από το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων (ΤΚΑ).

Ερ.: Τί εννοείτε;

Απ.: Με άλλα λόγια, πέραν της σύνταξης από το ΤΚΑ, συνήθως η ευθύνη του εργοδότη σταματά με την εισφορά στο συνταξιοδοτικό σχέδιο που κάνει κατά τη διάρκεια της εργοδότησης του υπαλλήλου. Επιπρόσθετα, οι εισφορές στο ταμείο συνήθως φορο-απαλλάσσονται μέχρι ενός σημείου, ενώ τα ωφελήματα φορολογούνται. Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία παραμένει το θέμα της διακυβέρνησης του ταμείου.

Με βάση τις λίγες πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί για τη συμφωνία κυβέρνησης και συνδικαλιστικών οργανώσεων δέκα περίπου μέρες πριν τις Βουλευτικές εκλογές του 2021, φαίνεται ότι σε κάποια θέματα υπήρχε απόκλιση, ενώ σε άλλα μη επαρκής πληροφόρηση, σε σχέση με διεθνείς πρακτικές. Ποιοι είναι οι λόγοι;

Ερ.: Σε ποια θέματα χρειάζεται περισσότερη πληροφόρηση;

Απ.: Για παράδειγμα, θα περίμενα να δω δημοσιευμένη την αναλογιστική μελέτη που έχει κοστολογήσει το συνταξιοδοτικό σχέδιο που φαίνεται να έχει συμφωνηθεί, και να συγκριθεί με το σχέδιο που αφήσαμε πίσω μας λίγο πριν το κούρεμα του 2013. Επίσης, μεταξύ άλλων θεμάτων, θα ήθελα να δω λεπτομέρειες σε σχέση με τη διακυβέρνηση και εποπτεία του ταμείου, την ευθύνη των επενδυτικών αποφάσεων, τη σύνθεση της διαχειριστικής επιτροπής, την ευθύνη της διαχειριστικής επιτροπής, τη διαχείριση πιθανών ελλειμάτων, το κόστος στο φορολογούμενο και το χειρισμό πρόωρων αφυπηρετήσεων. Τέλος, θα περίμενα μεγαλύτερη διαφάνεια σε ένα τόσο σημαντικό θέμα που έχει μακροχρόνια επίδραση τόσο στην ποιότητα ζωής των επόμενων γενεών, όσο και στα δημόσια οικονομικά.