ΑΠΟΨΕΙΣ Διερευνητική Επιτροπή για την Κρίση του Κυπριακού Τραπεζικού Συστήματος

Διερευνητική Επιτροπή για την Κρίση του Κυπριακού Τραπεζικού Συστήματος

Διερευνητική Επιτροπή για την Κρίση του Κυπριακού Τραπεζικού Συστήματος
From Stavros A. Zenios
3/5/2012 13:13
 Τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ έχουμε χάσει ως κοινωνία από τις επενδύσεις των τραπεζών στα Ελλαδικά ομόλογα.  Τουλάχιστον, διότι οι απώλειες αναμένονται πολύ μεγαλύτερες λόγω επισφαλών δανείων.  Αν ισχύουν και για της κυπριακές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα επίπεδα επισφάλειας 20% όπως κατέγραψε η Blackrock, τότε χάσαμε μέχρι σήμερα περίπου το ένα τέταρτο του ετήσιου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της χώρας.  Ακόμη και οι τράπεζες της Ελλάδος έχουν μικρότερες απώλειες κατ’ αναλογία του ΑΕΠ της χώρας.Δεν είναι εύκολο να χάσεις τόσα πολλά χρήματα! Πρέπει να κάνεις πολλά λάθη ταυτόχρονα.  Το ερώτημα είναι «τι πήγε λάθος».  Μια τεκμηριωμένη απάντηση είναι αναγκαία, όχι μόνο για σκοπούς διαφάνειας αλλά και για να γνωρίζουμε τι θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε, πως να ξεπεράσουμε την κρίση και, κυρίως, πως να μην την ξαναπάθουμε.
Οπωσδήποτε η διερεύνηση δεν πρέπει να γίνει για ξεκαθάρισμα πολιτικών ή προσωπικών λογαριασμών.  Ήδη παρακολουθούμε την τακτική επίρριψης ευθυνών.  Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ανανεώνει το διορισμό του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας επιρρίπτοντας του τις ευθύνες, ο απερχόμενος Διοικητής μιλά για πιέσεις από το Προεδρικό και οι διαξιφισμοί συνεχίζονται με την εμπλοκή των κομμάτων. Το κλίμα που δημιουργείται δεν βοηθά να βρούμε διεξόδους.  Τα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με ατεκμηρίωτη επίρριψη ευθυνών.  Με βάση τις διεθνείς εμπειρίες για παρόμοιες κρίσεις και διαθέσιμες πληροφορίες για το δικό μας σύστημα, οι πιο κάτω παράγοντες φαίνεται να διαδραμάτισαν ρόλο:
  1. Λάθη εκ μέρους των διευθύνσεων των τραπεζών ή και κερδοσκοπικές ενέργειες που είναι ή αγγίζουν τα όρια της εγκληματικότητας.
  2. Αμέλεια ή και αδυναμία εκ μέρους των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών στην εκτέλεση των καθηκόντων τους.
  3. Αμέλεια εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας να ασκήσει τον εποπτικό της ρόλο χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα εργαλεία.
  4. Ελλείψεις στο εποπτικό πλαίσιο που δεν επέτρεπαν στην Κεντρική Τράπεζα να ασκήσει αποτελεσματική εποπτεία.
  5. Αμέλεια εκ μέρους της Κυβέρνησης κατά τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διαχείριση της κρίσης του ελληνικού χρέους. 
  6. Παρενέργειες στο τραπεζικό σύστημα από την Κυβερνητική δημοσιονομική πολιτική.
Οι διεργασίες που οδήγησαν στην κρίση είναι σύνθετες.  Αφορούν θέματα εταιρικής διακυβέρνησης και εποπτείας τραπεζών, πρωτόκολλα και συστήματα διαχείρισης χρηματοοικονομικών κινδύνων τραπεζών, την ανακλαστικότητα στη σχέση μεταξύ τραπεζικού συστήματος και οικονομικής ευρωστίας του κράτους.  Η «λεηλασία χάρη του κέρδους» έχει εξηγήσει την πτώχευση πολλών χρηματοοικονομικών οργανισμών και ενδεχομένως να αφορά κάποιες περιπτώσεις δικών μας τραπεζών.  Και βεβαίως εγείρονται τόσο θέματα νομιμότητας όσο και τι θεωρείται ex ante λογικό στη διαχείριση μιας εμπορικής τράπεζας και στη λειτουργία της Κεντρικής Τράπεζας.  Δηλαδή, κατά πόσο, υπό τις περιστάσεις, οι υπεύθυνοι ακολουθούσαν διεθνώς αποδεκτά επαγγελματικά πρότυπα χρηστής διοίκησης.  Για να κατανοήσουμε τι συνέβηκε και να προλάβουμε παρόμοια περιστατικά στο μέλλον απαιτείται προσεκτική διερεύνηση.  Αυτή πρέπει να γίνει από ανεξάρτητη Διερευνητική Επιτροπή για την Κρίση του Κυπριακού Τραπεζικού Συστήματος.  Η επιτροπή πρέπει να αποτελείται από εμπειρογνώμονες με διεθνές κύρος και εμπειρίες. Η Επιτροπή πρέπει να έχει την κατάλληλη νομιμοποίηση.  Τη σύστασή της πρέπει να αναλάβει η Βουλή των Αντιπροσώπων.  Αν δεν υπάρχει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, η Βουλή ας το φτιάξει με σχετικό νομοθέτημα.  Το μέγεθος του προβλήματος είναι τόσο μεγάλο και η φύση του πρωτοφανής που αν απαιτείται ειδική νομοθετική ρύθμιση η Βουλή δεν πρέπει να διαστάσει.  Το Κοινοβούλιο της Ισλανδίας πρόσφερε ένα καλό παράδειγμα το 2008.  Υπάρχουν και άλλα στα οποία μπορούμε να στηριχθούμε.  Akerlof, G., & Romer, P. Looting: The Economic Underworld of Bankruptcy for Profit, BrookingsPapers on EconomicActivity,2:1-73, 1993.  Report of the Special Investigation Commission (SIC), Althingi, Iceland, 2010.  Ο Σταύρος Α. Ζένιος είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος των πρυτάνεων των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών.
NEWSLETTER