Πρόεδρος ΕΤΕΚ: Κλειδί η πράσινη μεταρρύθμιση

Κλειδί στην προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας σε επιχειρήσεις και κατοικίες, αλλά και την επίτευξη του μεγαλεπήβολου στόχου του «Fit for 55» για την Κύπρο, αποτελεί η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, υποστηρίζει το Επιστημονικό και Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ).

Παράλληλα, για πιο άμεσες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενες επιχειρήσεις και κατοικίες, το ΕΤΕΚ συστήνει ως πιο οικονομική λύση την αξιοποίηση διάφορων σχεδίων που «τρέχει» η αρμόδια Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.

Στο τραπέζι βάζει επίσης το ΕΤΕΚ, ειδικά για μεγάλες επιχειρήσεις, την αξιοποίηση των υπηρεσιών ειδικού ο οποίος μπορεί να είναι αρχιτέκτονας ή μηχανικός, για ενεργειακό έλεγχο και περαιτέρω προτάσεις για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.

Συγκεκριμένα, σε συνέντευξή του στη StockWatch, ο Προέδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, απαντά σε ερωτήσεις για το τι μπορούν να κάνουν ιδιοκτήτες υφιστάμενων κατοικιών και επιχειρήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας στα υποστατικά τους, αλλά και τι να προσέξουν οι αγοραστές νέας κατοικίας ή επαγγελματικής στέγης, ώστε το ακίνητο τους να είναι ενεργειακά θωρακισμένο.

Συστήνει επίσης σε επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες κατοικιών μια σειρά από ενέργειες παθητικών μέτρων, όπως η θερμομόνωση ή αντικατάσταση εξοπλισμού ή αξιοποίησης μικρού φωτοβολταϊκού, τα οποία παρουσιάζουν πολύ ελκυστικούς χρόνους απόσβεσης και απόδοσης στην επένδυση για την άμεση αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας που παρουσιάζονται σήμερα και αναμένεται, σύμφωνα και με τις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις, να συνεχιστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η συνέντευξη

Ερ.: Τι μπορεί να κάνουν ιδιοκτήτες υφιστάμενων κατοικιών ή επιχειρήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας στα υποστατικά τους;

Απ.: Καταρχάς υπάρχουν απλά και χωρίς ιδιαίτερο κόστος μέτρα, που μπορούν να ληφθούν. Η υπηρεσία Ενέργειας τα ομαδοποίησε και τα ανάρτησε στην ιστοσελίδα της (https://energy.gov.cy/). Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια και τις συστάσεις ενός ειδικού οποίος μπορεί να είναι ένας αρχιτέκτονας ή μηχανικός (διάφορων ειδικοτήτων).

Εάν πρόκειται για μεγάλες επιχειρήσεις ή εάν η επιχείρηση έχει παραγωγική διαδικασία, στόλο οχημάτων, μπορούν να ζητήσουν να διενεργηθεί ενεργειακός έλεγχος από κατάλληλο μηχανικό.

Με τις σημερινές υψηλές τιμές ενέργειας και τις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις μια σειρά από ενέργειες παθητικών μέτρων, π.χ. θερμομόνωση ή αντικατάσταση εξοπλισμού ή αξιοποίησης μικρού φωτοβολταϊκού, παρουσιάζουν πολύ ελκυστικούς χρόνους απόσβεσης και απόδοσης στην επένδυση.  

Ερ.: Οι αγοραστές νέας κατοικίας ή επαγγελματικής στέγης, τι θα πρέπει να προσέξουν ώστε το ακίνητο τους να είναι ενεργειακά θωρακισμένο;

Απ.: Ευτυχώς σε ότι αφορά νέα κτήρια, ο νομοθέτης έχει προβλέψει και πλέον υπάρχουν απαιτήσεις υψηλής ενεργειακής απόδοσης (θερμομόνωση, χρήση αποδοτικών συστημάτων, ικανοποίηση μέρους των αναγκών από ανανεώσιμες).

Συνεπώς θα πρέπει να δίνεται προσοχή ότι ικανοποιούνται τα μίνιμουμ που ορίζει η νομοθεσία.  Πλέον η νομοθεσία ορίζει ότι τα νέα κτήρια έχουν πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, δηλαδή κάτι σαν ενεργειακή ταυτότητα.

Συνεπώς πριν την αγορά, μαζί με όλες τις παραμέτρους που θα λάβουν υπόψη τους όπως τοποθεσία, μέγεθος και λειτουργικότητα, υλικά κατασκευής, θέματα αισθητικής, κόστος κοκ, θα πρέπει να συνυπολογίζουν και την ενεργειακή απόδοση ενός κτηρίου.

Από εκεί και πέρα, κυρίως εάν μιλούμε για επαγγελματική στέγη, θα πρέπει η πολυπλοκότητα και αυτοματισμοί των συστημάτων να συμβαδίζουν με το χρήστη. Άλλα συστήματα και αυτοματισμούς θα έχει ένα ξενοδοχείο με μόνιμο τεχνικό προσωπικό και άλλα ένα κτήριο γραφείων.  

Ερ.: Υπάρχουν οικονομικές λύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών και επιχειρήσεων;

Απ.: Βεβαίως, με τις τρέχουσες τιμές της ενέργειας υπάρχουν ώριμες και δοκιμασμένες λύσεις με πολύ χαμηλούς χρόνους απόσβεσης και ικανοποιητική απόδοση επένδυσης.

Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατοικιών και επιχειρήσεων, θωρακίζει τους ιδιοκτήτες από τις απρόβλεπτες διακυμάνσεις των τιμών ενέργειας. Επίσης, υψηλότερη ενεργειακή απόδοση σημαίνει βελτιωμένη θερμική άνεση (ποιότητα ζωής) σε κατοικίες και καλύτερο εργασιακό περιβάλλον (αυξημένη παραγωγικότητα) σε επιχειρήσεις.

Το ΕΤΕΚ το έχει αναφέρει και στο παρελθόν και το επαναλαμβάνει. Ο τομέας των ενεργειακών ανακαινίσεων και εν γένει των ανακαινίσεων υφιστάμενων κτηρίων, εάν οργανωθεί κατάλληλα και του δοθούν κίνητρα είναι win-win και για τους ιδιοκτήτες και για τον κατασκευαστικό κλάδο και για την οικονομία ευρύτερα.  

Ερ.: Έχουν δει το φως της δημοσιότητας μεγάλοι χρόνοι εξέτασης αιτήσεων για σύνδεση φ/β στο δίκτυο και αδυναμίες του δικτύου σε κάποιες περιοχές να υποδεχθεί μεγάλο αριθμό φ/β. Ποιο το σχόλιο σας; 

Απ.: Η αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας τους τελευταίους μήνες και η συνειδητοποίηση (κάλιο αργά) πως οι ψηλές τιμές μάλλον θα είναι για καιρό μαζί μας, οδήγησαν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να στραφούν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκού για σκοπούς αυτοκατανάλωσης.

Δυστυχώς, το αναμενόμενο μεγάλο ενδιαφέρον για αξιοποίηση ΑΠΕ μας έπιασε άλλη μια φορά απροετοίμαστους και φανέρωσε αδυναμίες σε σχέση με την ταχύτητα εξέτασης αιτήσεων και σύνδεσης μικρών φωτοβολταϊκών με το δίκτυο και σε σχέση με την εν γένει φέρουσα ικανότητα του δικτύου να φιλοξενήσει περισσότερες ΑΠΕ.

Θα πρέπει άμεσα να γίνουν ενέργειες προς επίλυση αυτών των ζητημάτων. Η ΑΗΚ οφείλει να μειώσει τους χρόνους εξέτασης και σύνδεσης μικρών φ/β αξιοποιώντας εν ανάγκη και υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα.

Ως προς το ζήτημα του δικτύου, αυτό που απαιτείται είναι με ένα καλά μελετημένο, σύγχρονο, ψηφιοποιημένο και ευέλικτο δίκτυο, με έξυπνους μετρητές, δυνατότητες αποθήκευσης, έξυπνη φόρτιση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και αξιοποίηση της ευελιξίας στη ζήτηση το συντομότερο και όχι απλώς προσθήκη υποσταθμών και περισσότερο δίκτυο.  

Ερ.: Θεωρείτε ικανοποιητικά τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας που προσφέρει το κράτος για κατοικίες και επιχειρήσεις; 

Απ.: Το κράτος κάνει σε μεγάλο βαθμό αυτό που του αναλογεί. Τα σχέδια χορηγιών για ενεργειακές ανακαινίσεις κατοικιών και οι δράσεις αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των επιχειρήσεων της τρέχουσας προγραμματικής (2021-2027), έχουν αισθητά αυξημένους προϋπολογισμούς, περί των €100 εκατ.

Δηλαδή υπερδιπλάσιους σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (2013-2020). Απαιτείται προφανώς και άλλη απλοποίηση των σχεδίων και επιτάχυνση των εγκρίσεων των αιτήσεων, ώστε να μην υπερβαίνουν τους δύο μήνες. 

Σε κάθε περίπτωση είναι προφανές ότι το μοντέλο των κρατικών χορηγιών, δεν είναι από μόνο του βιώσιμο. Συνεπώς χωρίς τη συμβολή του εγχώριου τραπεζικού συστήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της μαζικής κινητοποίησης επενδύσεων για την ανακαίνιση (ενεργειακή, δομοστατική και αισθητική) του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, με όλα τα θετικά που θα έχει τούτο.

Γενικότερα η καλύτερη συγκυρία να οργανωνόμασταν και να ξεκλειδώναμε τα οφέλη των ενεργειακών ανακαινίσεων ήταν πριν οκτώ χρόνια. Αμέσως μετά το κούρεμα δηλαδή.

Η αμέσως καταλληλότερη συγκυρία είναι σήμερα. Και σε αυτή τη προσπάθεια οι κυπριακές τράπεζες οφείλουν όχι μόνο να είναι παρούσες, αλλά να είναι πρωταγωνίστριες. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δουν το δάσος και όχι το δέντρο και να κάνουν ένα μικρό άλμα πίστης (take a leap of faith). 

Ερ.: Είναι εφικτός ο στόχος του «Fit for 55» για την Κύπρο, που αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, με τελικό στόχο την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050;

Απ.: Ο ελέφαντας στο δωμάτιο σε ότι αφορά τις εκπομπές CO₂ είναι οι οδικές μεταφορές. Δυστυχώς στον τομέα αυτόν αποτύχαμε παταγωδώς.

Και η ενεργειακή είναι μόνο μία πτυχή του ζητήματος. Η εξάρτηση από το ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο και το κυκλοφοριακό πρόβλημα έχει καταντήσει ως ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα στην Κύπρο που επηρεάζει την εθνική οικονομία, το περιβάλλον, την οδική ασφάλεια και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής όλων μας.

Το ΕΤΕΚ θεωρεί την επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος ως ύψιστης σημασίας και σημειώνει ότι οι γενικοί στόχοι πολιτικής για το θέμα πρέπει να είναι οι εξής: 

• Ο περιορισμός της χρήσης του ιδιωτικού οχήματος 

• Η προώθηση εναλλακτικών μέσων διακίνησης  

• Η αύξηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς

 Εάν εξαιρεθούν οι μεταφορές, η ενεργειακή απόδοση - με έμφαση στα υφιστάμενα κτήρια - και η περαιτέρω αξιοποίηση του ήλιου (κυρίως σε στέγες), μαζί με τον εκσυγχρονισμό του δικτύου, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενη απάντηση, μπορούν να μας οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων σε ότι αφορά την ενεργειακή μετάβαση.

Κλειδί στην όλη προσπάθεια είναι και η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση η οποία έχει όμως αρκετές προκλήσεις και δυσκολίες.