Πότε θα εξοφλήσουμε δάνεια χωρίς να δανειστούμε!

Δεν είναι επιτυχία  να δανείζεσαι συνεχώς

Το κράτος δανείστηκε χθες ξανά. Η τρίτη φορά μέσα στο 2020. Και η Κυβέρνηση κομπάζει γιατί υπήρξε υπερπροσφορά. Βγήκαμε στις αγορές για να δανειστούμε 1 δισ. ευρώ και η αγορά μας πρόσφερε 5 δισ. ευρώ και θεωρούμε ότι αυτό είναι μια μεγάλη επιτυχία. Εάν το δει κάποιος επιφανειακά είναι επιτυχία. Αλλά για να βγάλει σωστά συμπεράσματα θα πρέπει να έχει πολύ περισσότερα στοιχεία μπροστά του. Όπως για παράδειγμα ποια είναι σήμερα τα επιτόκια στις αγορές, ποιες οι προβλέψεις για το επόμενα διάστημα και πόσα πλήρωσε το κυπριακό κράτος σε σχέση με άλλα που έχουν τα ίδια ή χειρότερα δημοσιονομικά – οικονομικά στοιχεία.

Ο νέος δανεισμός 1 δισ. ευρώ έγινε για να εξοφληθεί υφιστάμενος, πιο ακριβός, μας είπε ο αρμόδιος Υπουργός Οικονομικών. Δεν μας λένε όμως πιο είναι το συνολικό κόστος. Πόσα δηλαδή μας έχει (θα) κοστίσει ο υφιστάμενος δανεισμός και πόσα συνολικά ο καινούριος. Διότι σημασία έχει και ο χρόνος διάρκειας ενός δανείου. Όχι μόνο το επιτόκιο σήμερα.

Το σημαντικότερο όμως του θέματος είναι άλλο. Ό,τι έγινε στο κράτος μας συνήθεια να δανείζεται για να εξοφλεί υφιστάμενο ή δανεισμό που βρίσκεται κοντά στην ημερομηνία λήξης του. Δηλαδή δανειζόμαστε χωρίς να προγραμματίζουμε αποπληρωμή του χρέους μας. Είναι ένα κράτος όπως ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση που συνεχώς έκαναν νέα δάνεια για να εξοφλούν παλαιότερα. Και πολλά από αυτά τα δάνεια είναι σήμερα μη εξυπηρετούμενα και δεν πρόκειται να εξοφληθούν ποτέ. Σε αντίθεση με ένα σωστό νοικοκυριό ή μια επιχείρηση που δανείζονται και προγραμματίζουν και πως θα εξοφλήσουν τα δάνεια τους. Ακόμα και με περιορισμό άλλων δαπανών τους για να είναι σωστοί στις υποχρεώσεις τους και να μην βρεθούν υπερχρεωμένοι και εκτεθειμένοι.

Αυτό πρέπει να κάνει και το κράτος. Και δυστυχώς δεν το κάνει. Ακολουθεί την εύκολη λύση του δανεισμού για να αντικαταστήσει υφιστάμενο δανεισμό ή και για να καλύψει πρόσθετες ανάγκες του, μεταξύ των οποίων και έκτακτες. Και αυτή η τακτική δεν διαφέρει πολύ από προηγούμενες που μας οδήγησαν στα γεγονότα του 2013 και στα μνημόνια. Θα ήμουν λανθασμένος εάν υποστήριζα ότι η σημερινή Κυβέρνηση πολιτεύεται το ίδιο αλόγιστα με πιο παλαιές. Λάθη όμως έχει κάνει και θα κάνει κι άλλα. Ούτε τους λαϊκισμούς απέφυγε ούτε και τους προεκλογικούς τακτικισμούς.

Ούτε νομίζω ότι θα δούμε μέχρι το τέλος της θητείας της να έχει προγραμματίσει την όποια εξόφληση οποιουδήποτε δανείου χωρίς να χρειαστεί να δανειστεί ξανά το αντίστοιχο ποσό. Διότι ούτε αυτή τόλμησε να κόψει το πολύ λίπος στις δαπάνες για μισθούς, ωφελήματα και τα λεγόμενα «ανελαστικά» έξοδα ή να αποφύγει αχρείαστες δαπάνες ώστε είτε να αξιοποιήσει τα πλεονάσματα για τη μείωση του δημόσιου χρέους, είτε να τα επενδύσει σε δομές που μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα αποδώσουν περισσότερα και στα δικά της έσοδα. Ώστε, για παράδειγμα, να αξιοποιηθούν και για την εξόφληση δημόσιου χρέους. Το οποίο, δυστυχώς, συνεχίζει να αυξάνεται.

Του Πανίκου Χαραλάμπους

Δημοσιογράφος ([email protected])