Η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται την ανάγκη εφαρμογής οριζόντιων πολιτικών για την αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού και σε αυτό το πλαίσιο έχει εξαγγείλει σειρά σχετικών αποφάσεων για άμβλυνση των εργασιακών προβλημάτων της βιομηχανίας, για μείωση του ενεργειακού κόστους και άλλες δράσεις ωφέλιμες για τον τουρισμό, επισημαίνει ο υφυπουργός τουρισμού Κώστας Κουμής.
Στη συνέντευξη του στη StockWatch, η οποία ακολουθεί, ο κ. Κουμής σημειώνει ότι μεγάλο μερίδιο των ξένων επισκεπτών δεν διέμειναν το 2023 σε ξενοδοχεία και υποδεικνύει ότι οι εύκολες εποχές στον τουρισμό ανήκουν στο παρελθόν.
Αναφέρει ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στη διαμονή τουριστών σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα, αναγνωρίζοντας ότι κερδίζουν μερίδιο από την τουριστική αγορά, τα συγκεκριμένα καταλύματα και αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους το φαινόμενο φαίνεται να ευνοείται.
Παραθέτει στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό κλινών και αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων που είναι εγγεγραμμένα στο σχετικό μητρώο του υφυπουργείου Τουρισμού.
Παράλληλα, αναλύει τους δείκτες των τελευταίων τριών χρόνων σχετικά με τις πληρότητες των ξενοδοχείων και εκφράζει την αισιοδοξία ότι η σεζόν θα φτάσει στις περσινές επιδόσεις, χαρακτηρίζοντας το 2023 ως μια πολύ καλή χρονιά.
Της Ηρώς Ευθυμίου
Ακολουθεί η συνέντευξη.
Ερ. Παρά τις πολύ καλές επιδόσεις του τουρισμού το 2023, καθώς οι αφίξεις ανήλθαν στα 3,85 εκατομμύρια τουρίστες, οι ξενοδόχοι διαμηνύουν ότι ο αριθμός των αφίξεων δεν αντιστοιχεί στις πληρότητες των ξενοδοχείων. Πώς το σχολιάζετε;
Απ.: Καταρχάς, θα ήθελα να σημειώσω ότι ως υφυπουργείο Τουρισμού διατηρούμε άριστη σχέση τόσο με τον ΠΑΣΥΞΕ, όσο και με τον ΣΤΕΚ, και αναγνωρίζουμε τη συνεισφορά της ξενοδοχειακής βιομηχανίας στην ανάπτυξη του τουρισμού, αλλά και στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας για το τουριστικό οικοσύστημα της χώρας μας.
Όπως ορθά έχετε αναφέρει, οι αφίξεις περιηγητών στη χώρα μας το προηγούμενο έτος ανήλθαν σε 3,85 εκατομμύρια καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 20,1% συγκριτικά με το 2022 ενώ υπολείπονται κατά 3,3% το ρεκόρ αφίξεων του 2019.
Τώρα, σε σχέση με τις πληρότητες των μονάδων, υπάρχουν οι δείκτες καθαρής και ακαθάριστης πληρότητας, αλλά και ένας δείκτης που καταδεικνύει ποιο είναι το ποσοστό των ξένων επισκεπτών που διαμένει στα ξενοδοχεία της χώρας μας.
Λοιπόν, το 34% των ξένων επισκεπτών δεν διέμειναν το 2023 σε ξενοδοχεία, καθώς προτίμησαν τη διαμονή σε συγγενείς ή φίλους ή σε ιδιόκτητες κατοικίες, ή σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα. Το ποσοστό από μόνο του προκαλεί εντύπωση συνεπώς εκείνο που έχει σημασία είναι να δούμε τι ίσχυε τα προηγούμενα έτη. Ο συγκεκριμένος δείκτης λοιπόν, κυμάνθηκε μεταξύ 32% και 33% τα προηγούμενα έτη.
Παρατηρείται, δηλαδή αύξηση στο δείκτη, που ερμηνεύεται σε αύξηση της διαμονής σε αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα.
Ερ. Στην γενική συνέλευση του ΠΑΣΥΞΕ, ο πρόεδρος του συνδέσμου έστειλε το μήνυμα ότι η μέση ετήσια ακαθάριστη πληρότητα στα ξενοδοχεία δεν έφθασε πέρυσι το 50%. Το υφυπουργείο Τουρισμού διαθέτει στοιχεία για το που καταλήγει μεγάλος αριθμός τουριστών που φθάνουν στο νησί;
Απ.: Ο κ. Μιχαηλίδης στην ομιλία του προσπάθησε να αναδείξει τα διαχρονικά προβλήματα του τουρισμού της χώρας μας. Η συγκεκριμένη αναφορά καταδεικνύει ένα πρόβλημα που χαρακτηρίζει τον τουρισμό της χώρας μας εδώ και δεκαετίες και αναφέρομαι στο πρόβλημα της εποχικότητας, καθώς όταν αναφερόμαστε σε ακαθάριστη πληρότητα λαμβάνουμε υπόψη ολόκληρο το ημερολογιακό έτος.
Όντως, είναι γεγονός ότι η μέση ακαθάριστη πληρότητα στα ξενοδοχεία και στα άλλα τουριστικά καταλύματα για το 2023 υπολογίστηκε στο 49,4% αλλά, είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσεγγίσουμε το θέμα ευρύτερα. Η ακαθάριστη πληρότητα του 2022 ήταν μόλις 43,9%, και το 2019 54%.
Οι αριθμοί καταδεικνύουν ότι το 2023 ήταν όντως μία καλή χρονιά σε σύγκριση με το 2022 και σίγουρα θα ήταν και καλύτερη εάν δεν επηρεαζόμασταν από τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου στο γειτονικό Ισραήλ, αλλά και την απώλεια της ρωσικής αγοράς.
Την ίδια στιγμή, παρατηρείται άνοδος των αυτοεξυπηρετούμενων καταλυμάτων που αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο.
Είναι όμως πολύ σημαντικό να δούμε και τι καταδεικνύει ο δείκτης καθαρών πληροτήτων, που αφορά την περίοδο που τα ξενοδοχεία είναι υπό λειτουργία.
Το 2023, η καθαρή πληρότητα ανήλθε στο 72,1%, το 2022 στο 65,8% και το 2019 στο 71,3%.
Όπως βλέπετε το 2023 ήταν όντως καλύτερο και από το 2019 εάν λάβουμε υπόψιν το συγκεκριμένο δείκτη.
Οριζόντιες πολιτικές σε εφαρμογή
Ερ. Το κράτος καλείται παράλληλα, να προβεί σε ριζικές αλλαγές στην προώθηση της Κύπρου ως τουριστικός προορισμός. Τι προτίθεται να πράξει το υφυπουργείο Τουρισμού σε αυτό το ζήτημα;
Απ.: Στο υφυπουργείο Τουρισμού δεν σταματήσαμε ποτέ να εργαζόμαστε για την προώθηση της χώρας μας, αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στη διαδικτυακή διαφήμιση.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το προηγούμενο έτος, η χώρα μας ήταν ανάμεσα στις κορυφαίες χώρες στον κόσμο σε σχέση με την άνοδο στις διαδικτυακές αναζητήσεις, και αυτό αποτελεί επιτυχία ολόκληρου του οικοσυστήματος της χώρας μας.
Το πιο σημαντικό βεβαίως, είναι αυτό που εξήγγειλε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, και αναφέρομαι στην άνοδο του προϋπολογισμού του υφυπουργείου Τουρισμού με σκοπό την αποτελεσματικότερη προβολή της χώρας μας ως τουριστικός προορισμός. Είναι η πρώτη φορά μετά από χρόνια που μία κυβέρνηση λαμβάνει μία τέτοια απόφαση, και αυτό θα πρέπει να πιστωθεί στην κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη.
Ως κυβέρνηση αναγνωρίζουμε τη μεγάλη συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομία της χώρας μας, και ναι, επιθυμούμε την περαιτέρω ενδυνάμωση του τομέα του τουρισμού.
Αυτό αποδεικνύεται από μία σειρά από αποφάσεις που ανήκουν στο πλαίσιο της εφαρμογής οριζόντιων πολιτικών, που έχουμε εξαγγείλει από τον Μάρτιο του 2023 μέχρι και σήμερα, επειδή ακριβώς κατανοούμε ως κυβέρνηση ότι η αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εφαρμογή οριζόντιων πολιτικών.
Όπως γνωρίζετε, λήφθηκαν αποφάσεις προκειμένου να αμβλυνθούν τα εργασιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία, οι διαδικασίες του υπουργείου Εργασίας έχουν βελτιωθεί τα μέγιστα, έχει συνομολογηθεί συμφωνία με την Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου με σκοπό την παροχή εργατικού προσωπικού, έχουν ληφθεί αποφάσεις μετά από προτάσεις του υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας με σκοπό την μείωση του ενεργειακού κόστους της ξενοδοχειακής βιομηχανίας η οποία δύναται να επιτευχθεί με την αξιοποίηση του προγράμματος VirtualNetBilling, ενώ την ίδια στιγμή, μία σειρά από άλλες δράσεις, όπως για παράδειγμα η απόφαση για το rebranding της χώρας μας διεθνώς σε συνεργασία με τον Invest Cyprus, μία δράση που συντονίζει η υφυπουργός Παρά τω Προέδρω, αναμένεται επίσης να λειτουργήσουν ωφέλιμα για τον τουρισμό.
Είναι και άλλες δράσεις που αναμένεται να λειτουργήσουν ωφέλιμα για τον τουρισμό, όπως για παράδειγμα η εισαγωγή αγγλόφωνων προγραμμάτων σχετικών με το πεδίο του τουρισμού στα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα του υπουργείου Παιδείας και άλλα.
Κοιτάξετε, τόσο ως κυβέρνηση, όσο και ως υφυπουργείο Τουρισμού είμαστε πλήρως συνειδητοποιημένοι, ότι ο τουρισμός της χώρας μας, δύναται να γίνει πιο ανταγωνιστικός με την εφαρμογή οριζόντιων πολιτικών και είναι μία δράση η οποία τρέχει συνεχώς προς πολλές κατευθύνσεις.
Ερ. Οι επαγγελματίες της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, ζητούν επίσης κίνητρα για εκσυγχρονισμό των μονάδων τους, προς αντιμετώπιση της εποχικότητας, όπως για παράδειγμα, ένα σύστημα οικονομικής επιβράβευσης για τα ξενοδοχεία που πετυχαίνουν σε στόχους μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και προωθούν την περιβαλλοντική συνείδηση. Το υφυπουργείο σκοπεύει να αξιοποιήσει αυτή και άλλες εισηγήσεις;
Απ.: Καταγράψαμε την εισήγηση και θα την εξετάσουμε. Γενικώς η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος οριζοντίως στη βιομηχανία μας απασχολεί.
Θα ήθελα να τονίσω ότι κάθε σχέδιο κινήτρων του υφυπουργείου Τουρισμού έχει και έντονη διάσταση σχετικά με την προσπάθεια προς την πράσινη μετάβαση, ενώ την ίδια στιγμή μας απασχολεί η ενημέρωση της βιομηχανίας.
Διοργανώσαμε πέρυσι ένα συνέδριο, το οποίο μάλιστα ήταν υπό την αιγίδα του προέδρου της Δημοκρατίας, και φέτος θα προχωρήσουμε στο δεύτερο το οποίο σκοπό έχει να μεταδοθούν, εάν είναι δυνατό, όλες οι καλές πρακτικές που έχουν καταγραφεί, είτε στη χώρα μας, είτε σε άλλες χώρες στην τουριστική βιομηχανία. Αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε για ενημέρωση πολύ πρακτικού χαρακτήρα που είναι και το ζητούμενο.
Επιπρόσθετα θα ήθελα να τονίσω ότι ως υφυπουργείο, η δική μας ευθύνη είναι η αξιοποίηση της μέγιστης ευκαιρίας που ονομάζεται ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και σε σχέση με την ξενοδοχειακή βιομηχανία είναι σημαντικό να αναφέρω ότι έχουμε ήδη εξαγγείλει δύο σχέδια κινήτρων και θα ακολουθήσει ακόμη ένα εντός του 2024.
Αισιοδοξία για τις επιδόσεις του 2024
Ερ. Ποιες οι εκτιμήσεις σας για τη τουριστική σεζόν που βρίσκεται σε εξέλιξη;
Ο στόχος που είχαμε εξ ’αρχής θέσει για την τρέχουσα τουριστική περίοδο ή καλύτερα για το έτος 2024, ήταν μία επίδοση αντίστοιχη με την περσινή.
Ο συγκεκριμένος στόχος είχε τεθεί, αφού προηγουμένως λάβαμε υπόψιν τις πολλές προκλήσεις που είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε ενώπιον μας, όπως είναι η γεωπολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, η οικονομική κατάσταση των μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης που είναι στο όριο της ύφεσης, καθώς επίσης και η κρίση του τομέα της αεροπλοΐας που μας επηρέασε εντόνως.
Λαμβάνοντας υπόψη και τα στατιστικά των αφίξεων Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 όπου παρουσιάζεται μία αύξηση στις αφίξεις της τάξης του 1.2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, είμαι αισιόδοξος ότι το 2024 θα είναι μία εξίσου καλή τουριστική χρονιά όπως η περσινή και θα καταφέρουμε να παραμείνουμε μέσα στον αρχικό μας στόχο.
Την ίδια στιγμή, διαφαίνεται ότι η μέση διάρκεια παραμονής μειώνεται, όπως επίσης και η κατά κεφαλή δαπάνη. Αυτά αποτελούν απορρέοντα της οικονομικής κατάστασης σε πολλές χώρες της Ευρώπης που είναι και η κύρια μας πηγή τουριστών.
Ερ. Είστε ικανοποιημένος δηλαδή με τη μέχρι στιγμή επίδοση του τουρισμού;
Απ.: Ικανοποιημένος είμαι, όταν η συντριπτική πλειοψηφία του τουριστικού οικοσυστήματος της χώρας μας καταλήγει σε καλές επιδόσεις.
Έτσι οικοδομείται η ανθεκτικότητα. Πολύ σημαντικό επίσης είναι, οι ξένοι συνεργάτες του τουρισμού της χώρας μας να μένουν ικανοποιημένοι από την μεταξύ μας συνεργασία. Αυτό και εάν εμπίπτει στο πλαίσιο της υπευθυνότητας που πρέπει να μας χαρακτηρίζει όλους.
Ερ. Γιατί αναφέρεστε στη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων και όχι σε όλες;
Απ.: Επειδή σε κάθε τουριστικό σύστημα, υπάρχουν και οι επιχειρήσεις εκείνες που υστερούν σε ανταγωνιστικότητα και δυστυχώς μένουν πίσω.
Κοιτάξετε, οι εύκολες εποχές στον τουρισμό που κατέληγαν όλες οι τουριστικές επιχειρήσεις σε καλά αποτελέσματα ανήκουν στο παρελθόν.
Πλέον, ο ανταγωνισμός είναι πιο έντονος και αυτό ισχύει τόσο σε εσωτερικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Προς ενίσχυση η αεροπορική συνδεσιμότητα
Ερ. O πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι θα αυξηθεί ο προϋπολογισμός του υφυπουργείου Τουρισμού το 2025 κατά €10 εκατ. Δώστε μας το στίγμα του νέου προϋπολογισμού.
Απ.: Είμαστε η πρώτη κυβέρνηση που προχωρεί σε αύξηση του προϋπολογισμού του υφυπουργείου Τουρισμού μετά από χρόνια, και αναφέρομαι και στην περίοδο που ο Εθνικός Οργανισμός Τουρισμού λειτουργούσε υπό άλλο καθεστώς.
Μέσα από αυτή την εξαγγελία, διαφαίνεται και η μεγάλη σημασία που προσδίδει ηκυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη στην περαιτέρω ανάπτυξη τουτουρισμού της χώρας μας.
Η αύξηση του προϋπολογισμού αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό, κυρίως μέσω στοχευμένης διαφήμισης.
Αναμένεται να αξιοποιήσουμε τα κονδύλια του προϋπολογισμού πέραν από την προβολή, η οποία είναι ομολογουμένως ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για τον τουρισμό της χώρας μας. Η ενίσχυση της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας, αλλά και η προβολή των ειδικών μορφών τουρισμού στις οποίες είναι γνωστό ότι αποδίδουμε πλέον ιδιαίτερη σημασία, είναι μερικά από αυτά στα οποία θα δοθεί έμφαση.
Ερ. Πρόσφατα, εκ μέρους του ΣΤΕΚ έγιναν αναφορές για αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα που λειτουργούν χωρίς άδειες, με αποτέλεσμα να κλέβουν μερίδιο από την ξενοδοχειακή βιομηχανία. Πώς το σχολιάζετε;
Κοιτάξετε, τον Μάρτιο του 2023 τα καταγεγραμμένα αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα στο μητρώο του υφυπουργείου Τουρισμού ανέρχονταν σε 4,765 καταλύματα ή διαφορετικά σε 21,636 κλίνες.
Από τότε κάναμε εκστρατεία δύο φορές με σκοπό την εγγραφή όλων των καταλυμάτων στο μητρώο του υφυπουργείου Τουρισμού με ανακοινώσεις, αλλά και καταγγελίες.
Το αποτέλεσμα σήμερα είναι, να έχουμε εγγεγραμμένα 7,312 καταλύματα ή 3,2842 κλίνες και άλλα 1,570 καταλύματα ή 6,632 κλίνες στη διαδικασία αδειοδότησης.
Αντιλαμβάνεστε ότι επί της ουσίας, μιλάμε για μία αύξηση της τάξης του 82% στις συνολικά εγγεγραμμένες κλίνες. Ως υφυπουργείο, εργαζόμαστε μεθοδικά για την πάταξη της παρανομίας, και νομίζω οι πιο πάνω αριθμοί δίνουν από μόνοι τους απαντήσεις.
Τώρα, σε σχέση με το εάν τα αυτοξυπηρετούμενα καταλύματα κερδίζουν μερίδιο έναντι των ξενοδοχείων, όπως έχω ήδη επεξηγήσει, αυτό συμβαίνει, και θεωρώ ότι τα αυτοεξυπηρετούμενα ευνοούνται και από την οικονομική κατάσταση των μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης, καθώς η μείωση της αγοραστικής δύναμης χιλιάδων νοικοκυριών, τα οδηγεί σε πιο οικονομικές λύσεις.
Προσωπικά θα αναφέρω κάτι άλλο.
Οι επισκέπτες κρίνουν κατά κύριο λόγο τους προορισμούς, από τη συνολική εικόνα του προορισμού και από την γενική εικόνα της ξενοδοχειακής βιομηχανίας εν πρώτοις.
Είναι σημαντικό για τη χώρα μας, η ξενοδοχειακή βιομηχανία να παραμείνει ισχυρή, και ναι η μείωση της κερδοφορίας των ξενοδοχειακών μονάδων και κατά συνέπεια η πιθανή μείωση της ανταγωνιστικότητας τους, μας απασχολεί, όπως μας απασχολούν και πολλά άλλα που συμβαίνουν στο τουριστικό οικοσύστημα της χώρας μας.
Ήδη το υφυπουργείο Τουρισμού εξήγγειλε σχέδια στήριξης τόσο προς την ξενοδοχειακή βιομηχανία, όσο και προς τα κέντρα αναψυχής, και την ίδια στιγμή, ως κυβέρνηση έχουμε ήδη λάβει αποφάσεις οριζόντιας διάστασης προς όφελος του τουρισμού.
Ως κυβέρνηση γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού εξαρτάται από την εφαρμογή οριζόντιων πολιτικών.