Α. Ανδρέου, ΚΕΒΕ: Οι προκλήσεις και δυνατότητες των start-ups

Τις προκλήσεις, τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα, τις εξελίξεις και προοπιτικές στην Κύπρο αλλά και το τι χρειάζονται οι κυπριακές νεοφυείς επιχειρήσεις για να είναι ανταγωνιστικές στο παγκοσμιο σκηνικό, εξηγεί μεταξύ άλλων, ο Διευθυντής Τμήματος Βιομηχανικής Ανάπτυξης, Καινοτομίας & Περιβάλλοντος, Ανδρέας Ανδρέου, του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ).

Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Ανδρέου αναφέρεται στη διασύνδεση της κυπριακής εκπαίδευσης και των πανεπιστημίων με τις νέες τεχνολογίες και τις επιχειρήσεις, παρατηρώντας ότι σήμερα δεν υπάρχει επαρκής διασύνδεση των πανεπιστημίων με την επιχειρηματική κοινότητα.

Η εξεύρεση της απαραίτητης χρηματοδότησης, θεωρείται η μεγαλύτερη πρόκληση για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, σημειώνει, όπως επίσης και η σωστή στελέχωση με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό.

Αναφέρεται ακόμη, στις δομές του κράτους που υποστηρίζουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις, καθώς και την καινοτομία, αλλά και τις δράσεις και στόχους τους.

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν αυξηθεί στη χώρα, σημείωσε, εκφράζοντας την εκτίμηση και ελπίδα ότι το φαινόμενο θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.

Αρκετές κυπριακές start-ups διακρίνονται για τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρατήρησε.

Μιλά ακόμη για το ρόλο των κυπριακών νεοφυών επιχειρήσεων στην πορεία μετάβασης προς την ψηφιοποίηση των κρατικών υπηρεσιών, επισημαίνοντας την εξοικείωση των start-ups με τις τελευταίες διαθέσιμες τεχνολογίες, αλλά και τις δυσκολίες που προκύπτουν στην πορεία προς τη μετάβαση.

Της Μαρίας Κυριακίδου

Η συνέντευξη

Ερ.: Ο κόσμος των start-up αναπτύσσεται πλέον ταχύτατα στο εξωτερικό. Που βρισκόμαστε στην Κύπρο;

Απ.: Στην Κύπρο, παρατηρούμε ότι τα τελευταία χρόνια ένας μικρός αλλά πολύ σημαντικός αριθμός νεοφυών επιχειρήσεων έχουν παρουσιαστεί και ελπίζουμε ότι το φαινόμενο αυτό να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Σταδιακά αναμένουμε να δούμε περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις να καταφέρνουν να αντλήσουν την απαραίτητη χρηματοδότηση, να διατηρούνται εν ζωή και φυσικά να εξελίσσονται.

Είναι γενικά παραδεκτό ότι λόγω του μεγέθους της χώρας μας, ο αριθμός των νεοφυών επιχειρήσεων είναι μικρός.  Εντούτοις αισθανόμαστε ικανοποιημένοι ως ΚΕΒΕ αφού παρατηρούμε μια σταδιακή διαφοροποίηση της κουλτούρας, ιδιαίτερα των νέων επιστημόνων οι οποίοι όλο και περισσότεροι τολμούν και καινοτομούν ξεφεύγοντας από την ασφαλέστερη επιλογή που είναι η εξεύρεση εργασίας σε κάποια κρατική υπηρεσία, ημικρατικό οργανισμό ή σε κάποιο ιδιωτικό φορέα.

Ιδιαίτερα ικανοποιητικό είναι το γεγονός ότι αρκετές κυπριακές start-ups διακρίνονται για τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και σταδιακά διευρύνουν το πελατολόγιο τους πέραν της Κύπρου.

Ερ.: Τι αναμένει το ΚΕΒΕ από τη νέα κυβέρνηση σε ότι αφορά τον τομέα καινοτομίας και τη στήριξη των start-ups;

Απ.: Τα δεδομένα στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας (Ε&Κ) στις επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Το ΚΕΒΕ αναμένει ότι το κράτος θα προσχωρήσει με επιπρόσθετες ενέργειες προς επίτευξη του στόχου ενίσχυσης της συμμετοχής των επιχειρήσεων σε δράσεις καινοτομίας.  Σε πρώτη φάση πρέπει να γίνει προσπάθεια εξάλειψης όλων των εμποδίων που παρουσιάζονται όπως οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, η έλλειψη υποδομής και επικοινωνίας, η έλλειψη διορατικότητας και κινήτρων και η γενικότερη έλλειψη μακροχρόνιου στρατηγικού προγραμματισμού προσηλωμένου στην καινοτομία και στην υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων. 

Η πολιτεία οφείλει να προχωρήσει σε καθορισμό συγκεκριμένων στρατηγικών που να περιλαμβάνουν την παροχή φορολογικών κινήτρων γενικότερα προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ε&Κ, βελτίωση της πρόσβασης σε υποδομές και χρηματοδότηση, δημιουργία κατάλληλου ρυθμιστικού και νομοθετικού πλαισίου που να επιτρέπει εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης, στη δημιουργία επιχειρηματικής κουλτούρας στους φοιτητές και στην εκπαίδευση των φοιτητών σχετικά με τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη σύλληψη και την επιτυχημένη υλοποίηση μιας καινοτόμας επιχειρηματικής ιδέας και το ξεκίνημα μιας νέας επιχείρησης.

Ερ.: Ποιες δομές του κράτους υποστηρίζουν τις start-ups και την καινοτομία στις επιχειρήσεις;

Απ.: Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) είναι ο εθνικός αρμόδιος φορέας για την υποστήριξη και προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο.  Βασική αποστολή του είναι η διαμόρφωση των κατάλληλων προϋποθέσεων που να ευνοούν την ανάπτυξη της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην Κύπρο.  Μέσα από τα χρηματοδοτικά προγράμματα του ΙδΕΚ, που είναι εξαιρετικής σημασίας δεδομένης της περιορισμένης δυνατότητας εξεύρεσης χρηματοδότησης από άλλες πήγες, δίνεται η απαραίτητη στήριξη στις επιχειρήσεις με σκοπό την ανάπτυξη των καινοτόμων προϊόντων τους.

Πέραν του ΙδΕΚ στο ΚΕΒΕ συντονίζουμε το Κέντρο Επιχειρηματικής Στήριξης Κύπρου πιο γνωστό ως Enterprise Europe Network (EEN) το οποίο προσφέρει υπηρεσίες πληροφόρησης για θέματα χρηματοδότησης και νομοθεσίας, διεθνοποίησης και εξεύρεσης συνεργατών, συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας και καινοτομίας καθώς και διανοητικής ιδιοκτησίας. Οι υπηρεσίες του κέντρου είναι ειδικά σχεδιασμένες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον τομέα της οικονομικής δραστηριότητάς τους, ενώ προσφέρονται και σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα καλύπτοντας γεωγραφικά το σύνολο της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ερ.: Ποια είναι η σημαντικότερη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις;

Απ.: Οι προκλήσεις για τις νεοφυείς επιχειρήσεις είναι πολλές και ποικίλουν ανάλογα και με το χρονικό σημείο ανάπτυξης και το είδος της δραστηριότητας.  Η μεγαλύτερη πρόκληση στο Κυπριακό περιβάλλον θα έλεγα ότι είναι η εξεύρεση της απαραίτητης χρηματοδότησης, δεδομένου του γεγονότος ότι εκτός από το τραπεζικό μας σύστημα, το οποίο μάλιστα είναι πολύ συντηρητικό προς τις νεοφυείς επιχειρήσεις, οι επιλογές χρηματοδότησης είναι εξαιρετικά περιορισμένες.

Σημαντική πρόκληση παραμένει η σωστή στελέχωση με το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, η ανάπτυξη του πρωτότυπου προϊόντος ακόμα και η σύνταξη του κατάλληλου επιχειρηματικού σχεδίου ανάπτυξης της εταιρείας.

Με ικανοποίηση παρατηρούμε κάποιους οργανισμούς, (κυρίως οι θερμοκοιτίδες) οι οποίοι βασίζονται σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες να έχουν δραστηριοποιηθεί στον τομέα υποστήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων στα πολύ σημαντικά αρχικά τους στάδια.  Η δραστηριοποίηση περισσοτέρων εταιρειών υποστήριξης και η ανάπτυξη-επέκταση των υφιστάμενων θεωρούμε ότι θα συμβάλει σημαντικά στην περαιτέρω βελτίωση του οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων και της καινοτομίας και θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.

Ερ.: Υπάρχει διασύνδεση της κυπριακής εκπαίδευσης, των πανεπιστήμιων με τις νέες τεχνολογίες και τις επιχειρήσεις

Απ.: Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι στο θέμα συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων / Πανεπιστημίων υστερούμε σημαντικά.  Είναι σαφές ότι σήμερα δεν υπάρχει επαρκής διασύνδεση των Πανεπιστημίων μας με την Επιχειρηματική κοινότητα.  Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που πρέπει να δοθεί έμφαση προς αυτή την κατεύθυνση με στόχο τα ακαδημαϊκά ιδρύματα να είναι ευέλικτα για να σχεδιάζουν ακαδημαϊκά προγράμματα που να ταυτίζονται με τις τεχνολογικές και άλλες ανάγκες των επιχειρήσεων. 

Ταυτόχρονα θα πρέπει και οι επιχειρήσεις μας να πλησιάσουν τα Πανεπιστήμιά για να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα της έρευνας των Πανεπιστήμιων για την επίλυση προβλημάτων και την ανάπτυξη της απαραίτητης τεχνογνωσίας, η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών ή και νέων start-ups.

Όπως είναι γνωστό πολιτικές διασύνδεσης επιχειρήσεων και πανεπιστήμιων εφαρμόζουν όλα τα ανεπτυγμένα σε θέματα καινοτομίας κράτη τα οποία κατάφεραν να διασυνδέσουν αποτελεσματικά την πανεπιστημιακή έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματική δράση. 

Ερ.: Μπορούν οι κυπριακές νεοφυείς επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας;

Απ.: Ο ανταγωνισμός των start-up επιχειρήσεων με τις καταξιωμένες εταιρείες τεχνολογίας είναι μια πολύ δύσκολη πρόκληση. Εντούτοις όπως έχω αναφέρει πιο πάνω παρατηρούμε αρκετές νεοφυείς επιχειρήσεις να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον.  Συμπερασματικά εάν το προϊόν ή/και η υπηρεσία που έχει αναπτύξει μια start-up είναι καινοτόμο και/ή της προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα τότε έχουμε πολλές φορές γίνει μάρτυρες εξαιρετικών επιτυχιών.

Ερ.: Ποιος ο ρόλος των κυπριακών νεοφυών επιχειρήσεων στην πορεία μετάβασης προς την ψηφιοποίηση των κρατικών υπηρεσιών;

Απ.: Η πορεία μετάβασης των κρατικών υπηρεσιών προς την ψηφιοποίηση θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για όλες τις κυβερνήσεις.  Τα πλεονεκτήματα της ψηφιοποίησης είναι πολλά για όλους και για τις νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι πολύ εξοικειωμένες με τις τελευταίες διαθέσιμες τεχνολογίες.

Θεωρώ όμως ότι οι μεγαλύτερες δυσκολίες στην πορεία ψηφιοποίησης των κρατικών υπηρεσιών είναι η αλλαγή κουλτούρας και η εξεύρεση του απαραίτητου ανθρωπίνου δυναμικού.  Κάποιες start-ups μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο θέμα αυτό ιδιαίτερα όσες δραστηριοποιούνται σε θέματα ψηφιακής εκπαίδευσης, βελτίωσης δηλαδή των δεξιοτήτων και της επανεκπαίδευσης του υφιστάμενου προσωπικού του κρατικού τομέα.