Πώς φθάσαμε ως εδώ; Τι πρέπει να γίνει; Θεσμική λειτουργία και οικονομική πολιτική

Όπως κάθε κρίση, έτσι και η χρεοκοπία της κυπριακής οικονομίας, δημιουργεί την ανάγκη να τεθούν οδυνηρά ερωτήματα: Πώς φτάσαμε ως εδώ; Τι μαθήματα πρέπει να συνάγουμε από τη διαδικασία παραγωγής της κρίσης μετά το 2008 αλλά και τη διαχείριση της κρίσης σε όλα τα στάδια της εμφάνισής της; Σε τι μπορούμε να ελπίζουμε;  Τα ερωτήματα είναι πολλά και σύνθετα.  Το κεντρικό ερώτημα, όμως, είναι: Πώς είναι δυνατόν μια οικονομία η οποία, για την ένταξή της στην ευρωζώνη το 2008, πληρούσε όλα κριτήρια του Μάαστριχτ, είχε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης για αρκετά χρόνια, και πλεόνασμα το 2007 (!), να βρεθεί ταπεινωμένη και χρεοκοπημένη λίγα χρόνια μετά, το 2013; Τί πήγε λάθος και μια φαινομενικά ανθηρή οικονομία κατάφερε να αποκλεισθεί από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές το Μάιο 2011, να αντιμετωπίζει στάση πληρωμών τον Αύγουστο 2011, να υποβαθμίζεται ραγδαία στην κατηγορία «σκουπίδι» από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης μετά το Μάϊο 2011, να υποβάλλει αίτημα υπαγωγής στο μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης τον Ιούνιο 2012, να υπογράφει μνημόνιο συναντίληψης με την τρόικα των δανειστών το Νοέμβριο 2012 και, τελικά, να υπογράφει το τελικό μνημόνιο με τους δανειστές μετά το πρωτοφανές κούρεμα των καταθέσεων το Μάρτιο 2013;  Αν δεν κατανοήσουμε επαρκώς τους λόγους που παρήγαγαν την πρωτοφανή όσο και δραματική οικονομική καταστροφή, πιθανότατα θα την ξαναζήσουμε.  Αν δεν αποκτήσουμε μια συνεκτική αφήγηση των διαπλεκόμενων διαδικασιών (θεσμικών, οργανωσιακών, πολιτικών) που οδήγησαν τη χώρα στο γκρεμό, δεν θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε παρόμοιες εξελίξεις στο μέλλον.  Και το σημαντικότερο: Αν μάθουμε τι πήγε λάθος, μπορούμε όχι μόνο να μεριμνήσουμε έτσι ώστε να μην το επαναλάβουμε, αλλά να ασχοληθούμε στα σοβαρά με το τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα.  Τί είδους στρατηγικά πλεονεκτήματα διαθέτει η κυπριακή οικονομία; Ποιοί κλάδοι πρέπει να υποστηριχθούν, και πώς; Ποιό πρέπει να είναι το καινούριο παραγωγικό μοντέλο της χώρας; Πώς μπορεί να καταστεί η κρίση έναυσμα δημιουργίας;  Στην έκθεση της τριμελούς ερευνητικής επιτροπής για την οικονομία, στο συμπληρωματικό πόρισμα της κ. Ηλιάνας Νικολάου, καθώς και στην έκθεση του εμπειρογνώμονα της επιτροπής καθηγητή Σταύρου Ζένιου, εντοπίζονται οι αδύνατοι κρίκοι της αλυσίδας διαμόρφωσης και εποπτείας οικονομικής πολιτικής: Η στενή αλληλεξάρτηση κράτους-τραπεζών και ο συνακόλουθος σύνδεσμος μεταξύ τραπεζικών αποτελεσμάτων και δημοσιονομικής πολιτικής, η επιδεινούμενη ανισοσκέλεια δημοσίων εσόδων και δαπανών, οι πολιτικές παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας σε τεχνοκρατικές εισηγήσεις, η πλημμελής εποπτεία των τραπεζών από την Κεντρική Τράπεζα, η διακοσμητική λειτουργία του υπουργικού συμβουλίου και η παντοδυναμία του προέδρου της δημοκρατίας σε θέματα οικονομικής πολιτικής, ο ανεπαρκής έλεγχος της βουλής, η κακή επικοινωνία προέδρου και υπουργού οικονομικών με το διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, οι εξαιρετικά ριψοκίνδυνες αποφάσεις των τραπεζών για τα ελληνικά ομόλογα και την επέκταση στο εξωτερικό, η ολιγωρία και η έλλειψη ευθυκρισίας του προέδρου και της κυβέρνησής του αναφορικά τόσο με την απομείωση των ελληνικών ομολόγων (που επιβάρυνε τις κυπριακές τράπεζες με ποσό ίσο με το 25% του ΑΕΠ), όσο και με την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης.  Μια μακροσκοπική θεώρηση της εξέλιξης της κρίσης δείχνει μια διαρκώς επιδεινούμενη διαδικασία: Με αλλεπάλληλους κακούς χειρισμούς της πολιτικής εξουσίας, η κρίση χειροτέρευε σε κάθε στροφή της διαδρομής, με συνέπεια τα διλήμματα να καθίστανται διαρκώς οξύτερα και οι εξεταζόμενες λύσεις όλο και περισσότερο επώδυνες.  Με άλλα λόγια, οι επιλογές κομβικών για την οικονομία οργανισμών όπως οι τράπεζες, οι εντυπωσιακές δυσλειτουργίες τόσο σε επιμέρους θεσμούς της κυπριακής δημοκρατίας όσο και των μεταξύ τους σχέσεων, και η τραγικά ανεπαρκής ηγετική συμπεριφορά των ιθυνόντων (κυρίως πολιτικών), έφεραν την Κύπρο στο χείλος του γκρεμού.  Αυτό που κρίνεται από εδώ και πέρα, όμως, είναι τι μαθήματα συνάγει κανείς από όλη αυτή την περιπέτεια.  Με δεδομένα ό,τι συνέβη, πού πάμε; Πώς πρέπει να χαράζεται και να εποπτεύεται η οικονομική πολιτική; Ποιό πρέπει να είναι το περιεχόμενο της οικονομικής πολιτικής σε συνθήκες πρωτοφανούς κρίσης; Ποιά είναι η προοπτική της κυπριακής οικονομίας; Πώς θα επιστρέψει η οικονομία στην ανάπτυξη; Τί είδους ανάπτυξη;               Τα αίτια της οικονομικής καταστροφής που βιώνει ο τόπος και οι προοπτικές της οικονομίας θα συζητηθούν σε βάθος στην εκδήλωση του Πανεπιστημίου Κύπρου, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013, 6μμ, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (πανεπιστημιούπολη).*  Οι ομιλητές είναι άτομα εγνωσμένου κύρους, με βαθιά γνώση των θεμάτων.  Η κ. Ηλιάνα Νικολάου, τέως επίτροπος διοικήσεως και μέλος της ερευνητικής επιτροπής για την οικονομία, θα συζητήσει το πόρισμα της επιτροπής και θα επικεντρωθεί κυρίως στο ερώτημα «πώς φτάσαμε ως εδώ;».  Ο κ. Σταύρος Ζένιος, καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, θα παρουσιάσει τις απόψεις του αναφορικά με τα αίτια της κρίσης τα οποία εντοπίζει κυρίως στη βαθιά αλληλεξάρτηση δημοσίων οικονομικών-τραπεζών και θα συζητήσει τα μαθήματα που πρέπει να συνάγουμε για τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής.  Ο κ. Χριστόφορος Πισσαρίδης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, κάτοχος Νομπέλ Οικονομίας 2010, θα επικεντρωθεί κυρίως στο ερώτημα «πού πάμε;».  Τι είδους οικονομική πολιτική χρειάζεται; Ποιό πρέπει να είναι το νέο παραγωγικό μοντέλο; Ποιός είναι ο ρόλος της κυβέρνησης και των κοινωνικών εταίρων στη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής οικονομίας με προοπτική;  Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Διοίκησης, Καθηγητής Στρατηγικής Διοίκησης στην Έδρα Columbia Shipmanagement κ. Χαρίδημος κ. Τσούκας.   Του Χαρίδημου Τσούκα, Κοσμήτορα της Σχολής Οικονομικών και Διοίκησης, Καθηγητή Στρατηγικής Διοίκησης στην Έδρα Columbia Shipmanagement  Λεπτομέρειες εκδήλωσης:  *Συζήτηση στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Κέντρο Κοινωνικών Δραστηριοτήτων, αίθουσα 010), Τρίτη 12 Νοεμβρίου, 6:00μ.μ., με τους: Κυρία Ηλιάνα Νικολάου, Καθηγητή Σταύρο Ζένιο, Καθηγητή Χριστόφορο Πισσαρίδη  Συντονιστής: Καθηγητής Χαρίδημος Κ. Τσούκας  Η εκδήλωση είναι ανοικτή για το κοινό Πληροφορίες: 22894305 Δηλώσεις συμμετοχής: 22894335 Δείτε εδώ το πρόγραμμα της εκδήλωσης: http://webapps.ucy.ac.cy/public/weblinks/download?m_id=730