Πρύτανης UCY: «Έξοδος» ικανότατων καθηγητών από το Πανεπιστήμιο

Τον κώδωνα του κινδύνου  σε σχέση με την  «εθελούσια έξοδο» ικανότατων  καθηγητών του Πανεπιστημίου Κύπρου στους οποίους προσφέρονται ελκυστικές απολαβές από Πανεπιστήμια του εξωτερικού, κρούει ο Πρύτανης Τάσος Χριστοφίδης.

Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε  στη StockWatch, ο Πρύτανης εκφράζει μεταξύ άλλων την έντονη αγωνία του για την επόμενη μέρα του ΠΚ, εάν δεν υπάρξει συνέργεια, όπως σημειώνει, από όλους τους εμπλεκόμενους και ειδικότερα από αυτούς που υπηρετούν την Παιδεία, ώστε να βρεθούν οι κατάλληλες  λύσεις.  

«Είναι κρίμα» λέει, να χάνονται τέτοια μυαλά από τη χώρα.

Επωφελούμενος της ευκαιρίας, απαντά και στους επικριτές που προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι οι καθηγητές του Πανεπιστημίου απολαμβάνουν «παχυλούς μισθούς».

Θεωρεί τις επικρίσεις άδικες και υποδεικνύει ότι εάν δεν μπει φραγμός σε ανυπόστατους ισχυρισμούς, δυστυχώς θα συνεχιστεί το φαινόμενο προσέλκυσης καθηγητών από πανεπιστημιακές κοινότητες που προσφέρουν ελκυστικά πακέτα απολαβών και άλλα οικονομικά κίνητρα, αφού πληροφορούνται προφανώς, το καθεστώς μισθοδοσίας τους.

Ο Τ. Χριστοφίδης απορρίπτει επίσης τις οποιεσδήποτε σκιές σε βάρος της χρηστής διοίκησης, σε ότι αφορά τη διαχείριση των οικονομικών του Πανεπιστημίου.

Διαβεβαιώνει ότι τα βιβλία του ΠΚ είναι ανοικτά για όλους. Υποδεικνύει ότι η διαφάνεια είναι δεδομένη και ότι όλα ελέγχονται εξονυχιστικά.    

Σκιαγραφεί τους κυριότερους σταθμούς του ΠΚ, μιλά για τις φοιτητικές εστίες, για το όραμα της Πρυτανείας και αναφέρεται με περηφάνεια στην ίδρυση της Ιατρικής Σχολής και στις διαδικασίες πρόσληψης ακαδημαϊκών, τις οποίες χαρακτηρίζει «χρυσάφι» και κόσμημα αξιοκρατίας. 

Τονίζει εμφαντικά γιατί θα πρέπει να θεωρηθεί «εθνικός ευεργέτης» αυτός ο οποίος θα καταφέρει να απλοποιήσει τις διαδικασίες των  κατασκευαστικών έργων στο δημόσιο.

Η Συνέντευξη

-Κύριε Πρύτανη. Το ΠΚ κλείνει αισίως 35 χρόνια λειτουργίας. Νέο σε ηλικία Πανεπιστήμιο, στιβαρό όμως σε ότι αφορά το επίπεδο του. Μπορείτε να επισημάνετε τους πιο σημαντικούς σταθμούς που  σημάδεψαν την πορεία του;

Θεωρώ ότι ο πιο σημαντικός σταθμός για το Πανεπιστήμιο Κύπρου ήταν η απόφαση της τότε κυβέρνησης το 1990, να διαφυλάξει την αυτονομία του ΠΚ  μέσα από τις πρόνοιες του ιδρυτικού νόμου.

Ο σχετικός νόμος προνοεί ότι η επιλογή του ακαδημαϊκού προσωπικού θα γίνεται μέσα από επιτροπές καθηγητών ξένων πανεπιστημίων.

Αυτό, κατά την ταπεινή μου άποψη, ήταν το πιο σημαντικό θεμέλιο όλων των επιτευγμάτων του Πανεπιστημίου που έχουμε να παρουσιάσει τα τελευταία 35 χρόνια.

-Και όχι μέσα από τις διαδικασίες της ΕΔΥ σωστά;

- Aκριβώς! Στο σημείο αυτό θα ήθελα να δώσω τα εύσημα στον τότε Πρόεδρο Βασιλείου ο οποίος είχε πάρει πολύ ζεστά το θέμα, καθώς επιδίωξε και το πέτυχε, όπως η επιλογή προσλήψεων γίνεται μέσα από ανταγωνιστική διαδικασία, στο πλαίσιο ειδικών επιτροπών και μάλιστα με τη συμμετοχή πέντε ξένων ακαδημαϊκών εγνωσμένου κύρους για κάθε γνωστικό αντικείμενο.

- Θεωρείται ότι η  διαδικασία αυτή αποτελεί πλέον σημαντική επένδυση για την αξιοπιστία του ΠΚ;

-Ασφαλώς. Αυτό έδειξε ο χρόνος και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν τότε φωνές που υποστήριζαν ότι δεν ήταν απαραίτητο να έχει κάποιος διδακτορικό τίτλο για να προσληφθεί  στο ΠΚ.

Είναι παραδεκτό ότι ο ιδρυτικός νόμος είναι μεν υψίστης σημασίας, ωστόσο, οι πρόνοιες που καλύπτουν τη διαδικασία πρόσληψης ακαδημαϊκών αποδεικνύεται χρυσάφι.

Να σημειώσω ότι τότε, λειτουργούσε και ο θεσμός των προπαρασκευαστικών επιτροπών στις οποίες συμμετείχε  και ο κύπριος νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης ο οποίος αργότερα διορίστηκε στη διοικούσα επιτροπή.

Ομολογώ ότι τα άτομα αυτά δεν σήκωναν μύγα στο σπαθί τους.

-Θα μπορούσατε να ορίσετε και το δεύτερο μεγάλο σταθμό της πορείας του  ΠΚ;

-Ο δεύτερος βασικός σταθμός ήταν η σύσταση των Σωμάτων όπως για παράδειγμα αυτά της Συγκλήτου και του Συμβουλίου.

Το Συμβούλιο είναι ένα Σώμα το οποίο συμμετέχουν 13 άτομα τα οποία διορίζονται από το κράτος. Τρία άτομα προέρχονται από τη Σύγκλητο, τα οποία είναι εγνωσμένου κύρους.  Συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι του ακαδημαϊκού προσωπικού καθώς και εκπρόσωποι φοιτητών και διοικητικού προσωπικού.

Εύσημα όμως, θα πρέπει να δοθούν και στις εκάστοτε κυβερνήσεις, οι οποίες κληρονόμησαν αυτό το θεσμό. Όλα αυτά τα χρόνια είχαν διοριστεί άτομα των οποίων το κύρος και την προσωπικότητα ουδείς αμφισβήτησε.

Αναφέρομαι στον Γιάννο Κρανιδιώτη, στον Ντίνο Λεβέντη, στον Μαλλή του ΥΠΟΙΚ, τον Φειδία  Πηλείδη, τον Ευγένιο Ευγενίου, την Αλεξάνδρα Γαλανού, τον Μιχαλάκη Τριανταφυλλιδη, ο οποίος ήταν και ο πρώτος Πρόεδρος του Συμβουλίου. Όλοι αυτοί και πολλοί άλλοι, οι οποίοι αυτή τη στιγμή μου διαφεύγουν, ήταν ευυπόληπτα άτομα και είχαν προσδώσει κύρος στο ΠΚ.

-Μετά από 35 χρόνια λειτουργεί εύρυθμα αυτός ο θεσμός;

-Στα πρώτα χρόνια οι επιτροπές επιλογής, αποτελούνταν αποκλειστικά από άτομα του εξωτερικού.  Με την πάροδο του χρόνου και με βάση τη νομοθεσία είχε προβλεφθεί, θα έλεγα καλώς, η εμπλοκή των ακαδημαϊκών του ΠΚ.

Σε περίπτωση που κάποιο μέλος των επιτροπών διεκδικεί ανέλιξη ή εκλογή σε μόνιμη βαθμίδα, τότε οι πενταμελείς αυτές ειδικές επιτροπές διαφοροποιούν τη σύνθεση τους. Αποτελούνται από τρία άτομα του εξωτερικού και δύο άτομα από το ΠΚ, για να μην υπάρξει η οποιαδήποτε παραμικρή καχυποψία.

Είναι ωστόσο σημαντικό να τονίσω ότι κατά βάση, όταν γίνονται κρίσεις, οι αποφάσεις είναι ομόφωνες. Πάντα όμως δίνεται ο πρώτος λόγος στα μέλη της επιτροπής από το εξωτερικό.

Πέραν των ειδικών επιτροπών, υπάρχει και η διαδικασία εμπλοκής αξιολογητών, οι οποίοι είναι ειδικοί στον τομέα του κρινόμενου, από τους οποίους ζητούνται αξιολογήσεις.

Υπάρχουν όμως και μικρότεροι και φυσικά σημαντικοί σταθμοί που δεν θα μπορούσαν να απαριθμηθούν όλοι. Στέκομαι όμως στην περίπτωση μίας προσπάθειας η οποία ενδεχομένως να αποτελέσει από μόνη της ένα σταθμό. Μιλώ για την εμπλοκή του ΠΚ στην ίδρυση ενοποιημένων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.

-Τι σημαίνει η ένταξη του ΠΚ στα ενοποιημένα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια;

-Καταρχήν για να γίνεις μέλος αυτής της ενοποίησης θα πρέπει να είσαι καλός «παίκτης» και να χωρείς στην ομάδα. Είναι η άποψη μου ότι δεν είναι και πολλά τα πράγματα που μπορεί να κάνει το ΠΚ, όμως, θα είναι μέλος μίας μεγαλύτερης πανεπιστημιακής ομάδας, με τα μέλη της οποίας μοιράζεται κοινές αρχές και αξίες.

Το ΠΚ ασπάζεται αυτές τις αρχές. Προσβλέπουμε στη σύμπτυξη των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και είναι στόχος σε βάθος χρόνου να δημιουργηθεί ένα ίδρυμα.

- Θα τα καταφέρετε; 

- Θεωρώ ναι. Είμαι της άποψης ότι όσο μικρός και αν είσαι, μπορεί να έχεις επίδραση και ανάλογο αντίκτυπο στα οποιαδήποτε τεκταινόμενα, φτάνει, όπως έχω πει, να είσαι καλός παίκτης.  

Έχω τη γνώμη ότι εάν το ΠΚ παραμένει μόνο του δεν είναι πολλά πράγματα που θα μπορεί να κάνει. Όμως, θα είναι σε θέση να πράξει πολλά όταν θα είναι μέλος, μίας μεγαλύτερης οικογένειας Πανεπιστημίων που θα έχουν κοινούς στόχους.

Εμείς ανήκουμε σε μία συμμαχία 10 Πανεπιστημίων που είναι ερευνητικά προσανατολισμένα. Η συμμαχία αυτή ασπάζεται τις αρχές της ΕΕ. Της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και των ίσων ευκαιριών.

Το εγχείρημα ξεκίνησε το 2019 και αυτή τη στιγμή έχουν συμπτυχθεί διάφορες συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Το ΠΚ το 2025 θα προσφέρει το πρώτο ενοποιημένο πρόγραμμα σπουδών.

Συγκεκριμένα, θα προσφέρονται μαθήματα και από τα 10 Πανεπιστήμια της συμμαχίας. Θα υπάρχει κοινή εποπτεία του προγράμματος, κοινό περιεχόμενο. Στόχος να ακολουθήσουν και άλλα προγράμματα.

Η συμμαχία διοικείται σήμερα από Συμβούλιο το οποίο απαρτίζεται από τους Πρυτάνεις. Μελλοντικά, προσβλέπουμε στη σύσταση και κοινής διοίκησης. 

-Η νομοθεσία κ. Πρύτανη, προβλέπει και την ίδρυση Πανεπιστημιακών κλινικών. Που βρίσκεται αυτή η προοπτική;

-Όντως αυτό προβλέπει η νομοθεσία. Eδώ και 11 χρόνια λειτουργεί η Ιατρική μας Σχολή. Στελεχώνεται από 23 μέλη ακαδημαϊκού προσωπικού.

Παρά το γεγονός ότι η Σχολή βρίσκεται σε νεαρά ηλικία, εκτιμώ ότι πάει πάρα πολύ καλά, όπως καλά πάει και με τις διεθνείς κατατάξεις.

Οφείλω όμως εδώ να καταστήσω σαφές ότι εμείς δεν θεοποιούμε τις διεθνείς κατατάξεις. Ούτε είναι αυτοσκοπός να προσαρμόζουμε το αναλυτικό και το διδακτικό μας έργο για να πηγαίνουμε καλά στις κατατάξεις.

Τις αξιοποιούμε ως ένα καλό εργαλείο. Τις διαβάζουμε και τις μελετούμε. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως για να εκπληρώσει πλήρως την αποστολή της μία Ιατρική Σχολή, θα πρέπει να είναι συνδεδεμένη και με πανεπιστημιακές κλινικές.

Στο πλαίσιο αυτό θα δίνεται η ευκαιρία στο ακαδημαϊκό προσωπικό της Ιατρικής Σχολής να διεξάγει ερευνητικό έργο και να ετοιμάζει ειδικές μελέτες κλπ.

Σήμερα οι φοιτητές της Σχολής εκπαιδεύονται μεν στα δημόσια νοσηλευτήρια υπό την εποπτεία των καθηγητών τους προσφέροντας κλινικό έργο, ωστόσο, δεν μπορούν να κάνουν ερευνητικό έργο.

-Καταβλήθηκε προσπάθεια από πλευράς αρχών του Πανεπιστημίου να προωθήσει τη δημιουργία πανεπιστημιακών κλινικών;

-Δυστυχώς υπήρξαν και υπάρχουν αντιδράσεις. Νομίζω ότι επικρατεί κάποια φοβία. Θεωρείται από κάποιους ότι η εμπλοκή του Πανεπιστημίου να δημιουργήσει κλινικές, ενδεχομένως να στερήσει, κατά τον ισχυρισμό που προβάλλεται, την ανέλιξη και τα δικαιώματα υφιστάμενου ανώτατου ιατρικού προσωπικού δημόσιων νοσηλευτηρίων.

Σας λέω κατηγορηματικά ότι αυτοί οι ισχυρισμοί και οι φοβίες δεν ισχύουν ποσώς. Σε δεκάδες χώρες υπάρχει η συνύπαρξη ακαδημαϊκών, δημόσιων και ιδιωτικών ιατρικών κέντρων.  Το «πάντρεμα» αυτό  λειτουργεί εύρυθμα και αποτελεσματικά προς όφελος του τομέα της υγείας.

Είναι πασιφανές πως το «πάντρεμα» γνώσεων και εμπειριών δημιουργούν προοπτικές βελτίωσης των προσφερόμενων ιατρικών υπηρεσιών υψηλού επιπέδου.

Σε μία τέτοια περίπτωση, σημαντικό όφελος θα έχει και ο φορολογούμενος πολίτης καθώς, μέσα από τη συνύπαρξη αυτή θα απολαμβάνει καλύτερων και πιο ποιοτικών παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών.

Μην ξεχνάτε ότι ουκ ολίγοι κύπριοι με ειδικά σοβαρά ιατρικά προβλήματα, αναζητούν εξειδικευμένα πανεπιστημιακά ιατρικά κέντρα εκτός Κύπρου για τη θεραπεία τους.

Συνεπώς, είναι ταπεινή μου άποψη ότι η ίδρυση πανεπιστημιακών κλινικών θα περιορίσει την εξαγωγή συναλλάγματος για ιατρικούς λόγους και την ίδια ώρα θα δημιουργήσει προοπτική εισαγωγής ασθενών από άλλες χώρες, κάτι το οποίο σε τελευταία ανάλυση θα βοηθήσει περαιτέρω την οικονομία της χώρας.

Η ποιότητα των ακαδημαϊκών μας στην Ιατρική Σχολή είναι εξαιρετική και θα έλεγα ότι θα τους ήθελαν πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού.

-Τι έγινε με την προσπάθεια συνεργασίας με το Μακάρειο Νοσοκομείο; Σκόνταψε μήπως στα ειδικά συμφέροντα;

-Οι συντεχνίες του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού βλέπουν και είναι λογικό για αυτούς  τα συμφέροντα των μελών τους. Ιατρών και παραϊατρικού προσωπικού. Θεμιτό. Το κράτος όμως έχει την ευθύνη να δει το συνολικό καλό.  Να δει το δημόσιο συμφέρον το οποίο  σήμερα υπαγορεύει τη δημιουργία πανεπιστημιακών κλινικών.

Δυστυχώς υπήρξαν αντιδράσεις στο πλαίσιο που έχω προαναφέρει όχι μόνο στο Μακάρειο αλλά και στο Γεν. Νοσοκομείο.

Έχουμε όμως μία πανεπιστημιακή κλινική, νευρολογική, της οποίας επικεφαλής είναι ο Γιώργος Χατζηγεωργίου. Ωστόσο, υπάγεται σε άλλες οργανικές δομές και αυτό δεν είναι βοηθητικό. Νομίζω δεν έχει την ευχέρεια να κάνει κάποια πράγματα  που θα ήθελε ή που  απαιτούνται στο σκέλος του  ερευνητικού  έργου του ΠΚ.

-Το αρμόδιο υπουργείο Υγείας και γενικότερα η κυβέρνηση πως προσεγγίζουν την προοπτική ίδρυσης πανεπιστημιακών κλινικών;

- Θα έλεγα ότι προσεγγίζουν θετικά μία τέτοια προοπτική. Ο Υπουργός Υγείας είχε πρόσφατα συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για να συζητηθεί εκτενώς το θέμα. Θεωρώ ότι η πολιτική βούληση υπάρχει. Αναμένουμε σύντομα  θετικές εξελίξεις.

-Η ίδρυση  της Ιατρικής Σχολής έχει ανεβάσει τις ετήσιες δαπάνες από τα περίπου €100 εκατ. ετησίως  στα €130 εκατ. Έχει απαιτηθεί το επιπρόσθετο αυτό  κόστος;

- Να σας πω. Εμείς θέλουμε να βλέπουμε πάντα τη μεγάλη εικόνα. Θέλουμε να κάνουμε τις μελέτες μας, ώστε ο κάθε πολίτης να γνωρίζει που πάει ακόμη και το ένα ευρώ που δίνει και τι αποφέρει σε βάθος χρόνου.

Έχω την άποψη ότι για κάποιους τομείς, όπως είναι η Παιδεία, ή Υγεία, δεν πρέπει οι αριθμοί να υπερισχύουν των αναγκών της πολιτείας. 

Το ΠΚ έχει τη δική του οροφή στο πλαίσιο των προϋπολογισμών. Του καθορίζεται οροφή δαπανών, όπως γίνεται και σε όλα τα υπουργεία. 

Αποδεδειγμένα παραθέτουμε πειστικά επιχειρήματα ότι το ΠΚ χρειάζεται μεγαλύτερο προϋπολογισμό για να καλύψει τις  σημαντικές του ανάγκες και μας υποδεικνύεται να ακολουθούμε την πρακτική των συμπληρωματικών προϋπολογισμών, κάτι το οποίο πολλές φορές δεν αρέσει στη νομοθετική εξουσία.

-Έχετε όντως επικριθεί κατ’ επανάληψη ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής οικονομικών.

-Είναι αλήθεια. Ουκ ολίγες φορές επικριθήκαμε γιατί επανερχόμαστε με συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς. Όμως δεν υπάρχει άλλη οδός. Και θα πρέπει να γίνει κατανοητό από την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία ότι η προσφορά του ΠΚ ανταμείβεται δυσανάλογα και αυτό είναι άδικο για την πολιτεία και όχι μόνο.

Διαβεβαιώνω ότι τα βιβλία του ΠΚ είναι ανοικτά. Η διαφάνεια δεδομένη. Δεν κρύβουμε  τίποτε. Διεκδικούμε πάντα αυτά που πρέπει. Όλα ελέγχονται μέχρι το τελευταίο σεντ.

Θα έλεγα ότι η κυβέρνηση και η Βουλή γνωρίζουν ότι θα πρέπει να καταβληθούν οι μισθοί του προσωπικού, οι συντάξεις, τα εφάπαξ, τα πάγια, το κόστος της ασφάλειας των χώρων του Πανεπιστημίου κλπ.  

-Υπάρχουν τρόποι να αυξήσετε τα έσοδα σας;

-Όσο και να  αυξηθούν τα έσοδα  δεν θα μπορέσουμε να καλύψουμε τα έξοδα μας. Το ΠΚ ως δημόσιο που είναι, διατηρεί  τμήματα τα οποία δεν αποφέρουν ανάλογα έσοδα. Όμως εδώ είναι και ο ρόλος του δημόσιου ΠΚ, το οποίο προβάλλει κύρος, υποκλίνεται στον πολιτισμό αυτής της  χώρας και διαφυλάττει την ιστορία της.

Μπορείτε να φανταστείτε το ΠΚ να μην έχει τμήμα βυζαντινών σπουδών, ή τμήμα ιστορίας   και αρχαιολογίας. Εμείς δεν θέλουμε να χάσουμε αυτή την πολύτιμη πτυχή πολιτισμού της Κύπρου μας και ας έχουμε λιγότερα έσοδα. Άλλωστε το ΠΚ έχει να επιδείξει κοινωνική  αποστολή.

-Επειδή έχετε αναφερθεί στην ασφάλεια των χώρων του Πανεπιστημίου, μήπως υπήρξαν κρούσματα παραβατικότητας;

Aντίθετα. Οι φοιτητές μας αποτελούν παράδειγμα ευπρεπούς συμπεριφοράς. Και επειδή με ρωτάτε για την ασφάλεια των χώρων του ΠΚ, σας μεταφέρω πρόσφατο σχόλιο του μουσικοσυνθέτη και στιχουργού Διονύση Σαββόπουλλου ο οποίος είχε κάνει το εξής σχόλιο όταν έτυχε να βρεθεί στο ΠΚ: 

«Επιτέλους βρίσκομαι σε ένα Πανεπιστήμιο με άσπρους τοίχους..! Χωρίς μαύρα συνθήματα ή χρωματιστά. Έχω μπροστά μου ένα λαμπρό «άσπρο Πανεπιστήμιο» χωρίς λεκέδες στους τοίχους του. Είναι εκπληκτικό».

Προσέξτε. Ο Δ. Σαββόπουλος εντόπισε μία σημαντική λεπτομέρεια η οποία τελικά είναι και η πεμπτουσία της συμπεριφοράς και ωριμότητας των φοιτητών μας.

Εδώ οφείλω και δημόσια να δώσω συγχαρητήρια στους φοιτητές. Γνωρίζουν ότι ένας μαύρος με συνθήματα τοίχος του Πανεπιστημίου δεν προσδίδει σωστές συμπεριφορές. Έχουν επιπλέον την αίσθηση ότι  συνεπάγεται κόστος για τους φορολογούμενους πολίτες, για τους γονείς τους. 

Είναι μεγάλη αλήθεια ότι οι άσπροι τοίχοι του Πανεπιστημίου, δηλαδή οι καθαροί, εκπέμπουν πολιτισμό, κουλτούρα σεβασμό σε ένα περιουσιακό στοιχείο της χώρας που αποτελεί σύμβολο μόρφωσης.

-Οι φοιτητές σας έχουν  φωνή. Συμμετέχουν σε σώματα λήψεως αποφάσεων;

-Kαι φυσικά έχουν φωνή και λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Συμμετέχουν σε Σώματα λήψης αποφάσεων, με εκπροσώπους τους στη Σύγκλητο, στα Συμβούλια τμημάτων και έχουν άποψη.

Οι φοιτητές μας προσέχουν την περιουσία του Πανεπιστημίου, το αγαπούν, το σέβονται.  Θέλουν την πρόοδο του και οι ίδιοι γίνονται οι καλύτεροι πρεσβευτές μας.

-Πόσο σημαντικό είναι κ. Πρύτανη ότι μερικές χιλιάδες κυπρίων φοιτητών επιλέγουν το ΠΚ;  

- Αρκετά θα έλεγα. Στο ΠΚ φοιτούν σήμερα κοντά στις 7χιλ. Οι πλείστοι σε παλαιότερες εποχές  θα ήταν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Σήμερα είναι στη χώρα τους. Στην οικογένεια τους. Και είναι σημαντικό για την κοινωνία και την οικονομία.

Την ίδια ώρα, θα πρέπει να εκτιμηθεί το τι παράγει το ΠΚ. Τι εξοικονομήσεις έχει ο φορολογούμενος και τι εμπειρογνωμοσύνη παρέχει στο κράτος, το οποίο κατέφευγε εκτός Κύπρου για να πάρει αυτή την εμπειρογνωμοσύνη με πολύ μεγάλο κόστος.  

Ας μην ξεχνούμε ότι σήμερα είναι σε εξέλιξη η μελέτη για τη φορολογική μεταρρύθμιση την οποία διεξάγει το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του ΠΚ.

Επιπρόσθετα, παρέχονται υπηρεσίες σε θέματα εμπειρογνωμοσύνης σε σώματα ασφάλειας της Δημοκρατίας. Το ΠΚ συνεργάζεται με τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας για τον εντοπισμό βλαβών. Συνεργάζεται επίσης με το Υπουργείο Μεταφορών για τον εντοπισμό καταστροφών στο οδικό δίκτυο.

Θέλω στο σημείο αυτό να εξάρω και την ποιότητα των αποφοίτων του ΠΚ. Αποφοιτούν με πολλά εφόδια και στελεχώνουν οργανισμούς στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα με εξαιρετικές αποδόσεις. Ρωτήστε γενικούς διευθυντές υπουργείων, ρωτήστε τους CEOs big four και τραπεζών. Εμένα μου λένε τα καλύτερα για την ποιότητα των αποφοίτων μας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το ΠΚ στο πρόγραμμα widening της ΕΕ είναι δεύτερο σε όλη την Ευρώπη και η Κύπρος πρώτη σε απόλυτους αριθμούς πάνω από τις 15 γνωστές χώρες διεύρυνσης και πάνω από 55 κράτη της Ευρώπης.

Το ΠΚ, κατά τα τελευταία χρόνια, έφερε στη χώρα  €210 εκατ. ενισχύοντας σε μεγάλο  βαθμό  την οικονομία του τόπου.

Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα το ΠΚ εργοδοτεί περίπου 800 νέους ερευνητές και είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης νέων επιστημόνων.

-Φορείς της Παιδείας έχουν την άποψη ότι το ΠΚ αποτελεί ευλογία για την Παιδεία. Εσείς τι λέτε;

-Είναι η ταπεινή μου άποψη ότι το ΠΚ είναι από τα πιο φωτεινά σημεία στην ιστορία του τόπου. Και ναι, τείνω να συμφωνήσω ότι όντως αποτελεί ευλογία για τον τόπο.

Ξέρετε, το κύρος του ΠΚ στο εξωτερικό είναι πολύ ψηλά. Δυστυχώς όμως, υπήρξαν κάποιες θλιβερές παρενθέσεις, οι οποίες άδικα, κατά την άποψη μου, προσπάθησαν να βάλουν σκιές στο σημαντικό έργο που επιτελείται. Η πολιτεία ευτυχώς δεν επέτρεψε αυτή την παραπληροφόρηση.

-Εννοείτε τις παρεμβάσεις της ελεγκτικής υπηρεσίας και μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων;

-Oι πολίτες έχουν γνώση και κρίση. Νομίζω ότι ο χρόνος δικαιώνει. Ειλικρινά θα ήθελα να περιοριστώ μόνο σε αυτό το σχόλιο. Κοιτάμε μπροστά.

Επί της ουσίας όμως και βλέποντας πάντα τη μεγάλη εικόνα, το ΠΚ προσπαθεί να προσφέρει στον τόπο. Αγωνίζεται να αλλάξει κάποια πράγματα, κάποιες νοοτροπίες, να εκπαιδεύσει, να παραδώσει στην κοινωνία αποφοίτους με προσόντα.

-Tι γίνεται με τις φοιτητικές εστίες κ. Πρύτανη; Γιατί καθυστερεί η ανέγερση τους;  

-Kαταρχήν να δηλώσω ότι η ανέγερση φοιτητικών εστιών είναι για μας ύψιστης  προτεραιότητας. Το 2019 είχε ξεκινήσει μία προσπάθεια  για την ανέγερση φοιτητικών εστιών. Κάναμε όλες τις προεργασίες,  μελέτες βιωσιμότητας, εξασφαλίσαμε δάνεια από την ΕΤΕπ και την Τράπεζα Αναπτύξεως. Προκηρύξαμε στη συνέχεια διαγωνισμούς και στο τέλος της ημέρας δεν είχαν προχωρήσει οι διαδικασίες διότι έπρεπε να ακυρωθεί η κατακύρωση σε υποψήφιο προσφοροδότη. Ζητήθηκαν και με βάση το σχετικό συμβόλαιο κάποιες αλλαγές διότι διαπιστώθηκε πως παραβιάζονταν όροι του διαγωνισμού.

Η ακύρωση τέτοιων διαγωνισμών συνεπάγεται μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων διότι μεσολαβεί και η δικαστική διαδικασία, που πολλές φορές είναι χρονοβόρα.

-Είσαστε έτοιμοι να προκηρύξετε νέο διαγωνισμό; Πόσες εστίες προβλέπεται να ανεγερθούν;

-Nαι, ευτυχώς είμαστε σήμερα σε θέση να προκηρύξουμε εκ νέου διαγωνισμό και έχουμε ζητήσει σχετική έγκριση από το ΥΠΟΙΚ.

Προβλέπεται να γίνουν ακόμη 900 κλίνες οι οποίες θα συμβάλλουν σημαντικά, νομίζω, στην  αντιμετώπιση του στεγαστικού των φοιτητών του ΠΚ. 

Οι μισές κλίνες από το σύνολο των 900 θα παρέχονται με επιχορηγούμενες τιμές και οι άλλες μισές σε τιμή αγοράς.

Με αυτό τον τρόπο, το κατασκευαστικό κόστος των εστιών θα το πάρει πίσω φορολογούμενος πολίτης.

Πρέπει όμως, να αναγνωρίσουμε πως το κράτος και το ΠΚ θα πρέπει να ασκούν κοινωνικό ρόλο. Είπα και προηγουμένως δεν είναι όλα αριθμοί. Πάνω από όλα είναι ο άνθρωπος, η αξιοπρεπής διαβίωση του, η μόρφωση του, η υγεία του.

Τα ενοίκια στις φοιτητικές εστίες είναι επιχορηγούμενα. Τονίζω ότι οι φοιτητές που χρησιμοποιούν σήμερα τις 208 φοιτητικές εστίες δεν προέρχονται από οικογένειες με μεγάλη οικονομική υπόσταση.

Στόχος μας είναι να επεκτείνομε αυτό το πρόγραμμα προσφοράς προσιτού ενοικίου για άπορους φοιτητές.

-Ποιες είναι οι φάσεις μέχρι την ολοκλήρωση της ανέγερσης και παράδοσης των εστιών;

-H πρώτη φάση έχει γίνει με την ανέγερση των 208 δωμάτια. Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την ανέγερση 900 κλινών. Θα ακολουθήσουν η 3^η και η 4^η φάση ώστε το ΠΚ συνολικά να αποκτήσει γύρω στις 1900 κλίνες. Η ανέγερση τους θα γίνει σε ιδιόκτητη γη του ΠΚ.

Θέλω στο σημείο αυτό να διαβεβαιώσω ότι και εμείς εδώ στο ΠΚ είμαστε φορολογούμενοι πολίτες και επομένως σεβόμαστε και το τελευταίο σεντ που δαπανείται.

Λειτουργούμε με φειδώ, κάτω από ενδελεχή έλεγχο, αποφεύγουμε τις υπερβολικές δαπάνες, δεν εξαγγέλλουμε μεγαλεπήβολα σχέδια για επικοινωνιακούς λόγους και στο τέλος να μένουν στα χαρτιά.

Απλώνουμε το χέρι μας μέχρι εκεί που φτάνει. Θέλουμε όμως να κάνουμε πράγματα τα οποία να εξασφαλίζουν καλή ποιότητα σπουδών και στήριξη των καλών άπορων φοιτητών.

-Πολλοί μιλούν με θαυμασμό για τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου.

-Πράγματι διαθέτουμε εξαίρετη βιβλιοθήκη η οποία κατακλύζεται από  φοιτητές και όχι μόνο για τις μελέτες τους. Τα σχόλια που λαμβάνουμε είναι πολύ ενθαρρυντικά.

Δημιουργήσαμε επίσης το αθλητικό κέντρο για να προσφέρει υπηρεσίες .Τα άτομα που το χρησιμοποιούν πληρώνουν κάποια τέλη τα οποία διατίθενται για τη συντήρηση του και για κάλυψη των μισθών του προσωπικού που ασχολείται εκεί.  

Το ΠΚ διαθέτει επίσης και τμήμα ελληνικής γλώσσας το οποίο χρησιμοποιούν, μετανάστες, παιδιά διπλωματών, ξένοι φοιτητές και παιδιά από το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων.

-Υπάρχουν σκέψεις για χρήση των φοιτητικών εστιών τους θερινούς μήνες;

-Είναι στις σκέψεις μας και ο προσανατολισμός είναι να χρησιμοποιούνται οι εστίες και το καλοκαίρι.

-Πώς;

- Κατά τη θερινή περίοδο διεξάγονται μεταξύ άλλων συνέδρια αποδήμων, εκδηλώσεις στις οποίες παρίστανται ξένοι και απόδημοι. Διαπιστώσαμε ότι το καλοκαίρι οι εστίες έχουν μεγάλη ζήτηση.

 Έχουμε υπολογίσει ότι τα έσοδα των ενοικίων από τους φοιτητές και επιπρόσθετα έσοδα από τη διάθεση των εστιών τη θερινή περίοδο, θα καλύψουν σε 25 χρόνια όλο το κόστος του κατασκευαστικού έργου.

-Τι γίνεται με τα ερευνητικά προγράμματα, η έκταση και η ποιότητα των οποίων συμβάλλει στα ratings του ΠΚ;

-Είμαστε ένα ΠΚ το οποίο είναι ερευνητικά προσανατολισμένο. Άλλωστε, είναι και ο λόγος, πιστεύω, γιατί πάμε καλά και στις τρείς κύριες κατατάξεις.

Στην πιο πρόσφατη κατάταξη του Τimes Higher Education, το ΠΚ κατατάχθηκε παγκοσμίως σε θέσεις από 400 – 500 και είμαστε πρώτοι μεταξύ όλων των Πανεπιστημίων σε Κύπρο και Ελλάδα. 

Μιλάμε για ένα «νεαρό» Πανεπιστήμιο μιας μικρής χώρας και όταν έχει έτσι αποδώσεις θα πρέπει να είμαστε όλοι περήφανοι.

Ακόμη και οι φοβίες που υπήρξαν αρχικά ότι  η ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κύπρο θα μπορούσε να αποκόψει τον ομφάλιο λώρο με την Ελλάδα, έχει διασκεδαστεί από τα γεγονότα. Το ΠΚ διεξάγει σειρά κοινών προγραμμάτων με Πανεπιστήμια της Ελλάδας. Με το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχουμε κοινά προγράμματα σπουδών. Προσωπικά δίδασκα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Είναι στενή η συνεργασία μας με τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας.

-Υπάρχει η άποψη ότι είναι συγκρατημένο το ΠΚ ως προς την αναζήτηση από την αγορά εργασίας ατόμων με εξειδίκευση. Θα θέλαμε την άποψη σας.  

-Μπορώ να σας πω ότι κάποιες θέσεις έκτακτου προσωπικού στελεχώνονται από άτομα από τον ιδιωτικό τομέα τα οποία έχουν εμπειρογνωμοσύνη.

-Μήπως είναι περιορισμένη αυτή η πρακτική και θα ήταν ευχής έργο να επεκταθεί;

-Δεν θα το απέκλειε κανείς. Όμως να σας δώσω κάποια πληροφόρηση επί αυτού. Στο Τμήμα Νομικής έχουμε άτομα προερχόμενα από τον ιδιωτικό τομέα τα οποία διδάσκουν κυπριακό δίκαιο. Είχαμε και έχουμε άτομα τα οποία προέρχονται από το δημόσιο. Έχουμε ειδικούς επιστήμονες διδασκαλίας, παρά την προσπάθεια που είχε καταβληθεί για να ατονίσει αυτή η πρακτική  και οι επηρεαζόμενοι έχουν γνώση.

Στο παρόν στάδιο το ΠΚ δεν μπορεί να καλύπτει όλες τις ειδικότητες με μόνιμο προσωπικό και είναι και ο λόγος γιατί αποτεινόμαστε σε άτομα με συγκεκριμένη εμπειρογνωμοσύνη για να παρέχουν ώρες διδασκαλίας.

-To ΠΚ έχει την ανάλογη ευελιξία που θα έπρεπε ώστε να λειτουργεί εύρυθμα και αποτελεσματικά;

-Νομίζω όχι. Για μένα θα είναι εθνικός ευεργέτης οποιοσδήποτε απλοποιήσει τις διαδικασίες των κατασκευαστικών έργων του δημοσίου. Είναι γεγονός ότι σε ότι αφορά τα κατασκευαστικά έργα  έχουμε τεράστιο θέμα.

Έχουν μπει τόσες ασφαλιστικές δικλείδες, οι οποίες από τη μία βεβαίως είναι καλό για να αποφεύγονται καταχρήσεις, όμως από την άλλη προκαλούν πολλές φορές τεράστιο κόστος στον φορολογούμενο, ως αποτέλεσμα των χρονοβόρων διαδικασιών. 

Ένα έργο στον ιδιωτικό τομέα που ολοκληρώνεται στα δύο χρόνια, αντίστοιχο στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, θα χρειαστεί πέντε και επτά χρόνια. 

-Τι πρέπει να γίνει κατά την άποψη σας;

- Έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να συνεργήσουν οι αρμόδιοι και γενικότερα η Πολιτεία.

Θα πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασίες που απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία. 

Είναι κάτι το οποίο όλοι το θέλουν, όμως στην πράξη δεν έχει αλλάξει κάτι σημαντικό.

-Έχετε εγείρει το θέμα εκεί που πρέπει δεδομένου ότι αισθάνεστε τόσο έντονα κ. Πρύτανη;

-Σε πολλές περιπτώσεις.

-Και η απάντηση που λαμβάνετε;

-«Aυτές είναι οι νενομισμένες διαδικασίες κ. Πρύτανη», είναι η απάντηση που λαμβάνουμε. Δυστυχώς τα πλείστα κατασκευαστικά έργα στο δημόσιο ή και ευρύτερο δημόσιο τομέα δεν τελειώνουν ποτέ στην ώρα τους. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια.

-Σας βρίσκει σύμφωνο η διαχρονική πρακτική να κατακυρώνεται η προσφορά με βασικό κριτήριο την πιο χαμηλή τιμή; 

-Εγείρεται θέμα. Πολλές φορές έχω διερωτηθεί: Γιατί να κερδίζει σχεδόν πάντα η πιο χαμηλή σε τιμή προσφορά; Oυκ ολίγα παραδείγματα υπάρχουν που η επιλογή τέτοιων προσφορών ήταν ο λόγος γιατί άργησαν να ολοκληρωθούν έργα και στις πλείστες των περιπτώσεων με ελλειμματική ποιότητα. 

-Τι εισηγείστε;

-Η προσφορά η οποία θα επικυρώνεται να είναι χωρίς ουρές, να είναι πιο κοντά στο εκτιμώμενο κόστος του έργου, να λαμβάνεται υπόψη η αξιοπιστία  του προσφοροδότη  και η αποδεδειγμένη ποιότητα της δουλειάς του. Γενικά οι οποιεσδήποτε προφορές θα πρέπει να βασίζονται σε τεχνικές και οικονομικές και όχι σε προβληματικές πρακτικές.

Ειδικότερα, για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές οι αναθέτουσες αρχές επιβάλλεται να τις απορρίπτουν εάν  τα διευκρινιστικά στοιχεία που λαμβάνουν από τους επηρεαζόμενους δεν πείθουν για το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους.

-Το ΠΚ αφουγκράζεται τα προβλήματα της κοινωνίας; Κάνει τις ανάλογες και σε όλα τα επίπεδα παρεμβάσεις;

-Το ΠΚ έχει ρόλο να διαδραματίσει στο πλαίσιο και  της κοινωνικής του αποστολής.  Θέλουμε και προσπαθούμε να είμαστε κοντά στην κοινωνία. Αφουγκραζόμαστε τα προβλήματα της κοινωνίας, άλλωστε και ‘μείς είμαστε κομμάτι της κοινωνίας. 

Το σίγουρο είναι ότι δεν είμαστε αποξενωμένοι. Άλλωστε προσφέρουμε και στον επιστημονικό και στον κοινωνικό τομέα. Νομίζω έχετε  προσέξει ότι τα τελευταία λίγα χρόνια οι πανεπιστημιακοί εντός και εκτός ΠΚ, κάνουν περισσότερες παρεμβάσεις στο δημόσιο διάλογο.

Κατά την άποψη μου αυτό είναι θετικό για την κοινωνία γιατί γίνεται καλύτερη σύνθεση της κριτικής σκέψης.

-Υπάρχει ισχυρή άποψη ότι ακαδημαϊκοί πλείστων τμημάτων αμείβονται πιο χαμηλά σε σχέση  με αντίστοιχους πανεπιστημιακούς  άλλων χωρών. Ισχύει;

-Όντως έχουμε επιστημονικούς κλάδους οι οποίοι στο εξωτερικό  προσφέρουν στους ακαδημαϊκούς  διπλάσιες και τριπλάσιες απολαβές από αυτές που προσφέρονται από το ΠΚ. Δεν έχω καμία αναστολή να σας αποκαλύψω ότι για παράδειγμα στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του ΠΚ ομολογώ δεν είναι εύκολο να βρεις κατάλληλο προσωπικό.  Αυτό το φαινόμενο άρχισε να παρουσιάζεται δειλά – δειλά και σε άλλα Τμήματα.

Αντιλαμβάνεστε δεν είναι εύκολο να προσελκύσεις ικανούς  και έμπειρους πανεπιστημιακούς καθηγητές από το εξωτερικό. Δυστυχώς  δεν είμαστε ανταγωνιστικοί στο σκέλος των αμοιβών  και των οικονομικών  κινήτρων που παρέχονται σε αυτούς από ξένα Πανεπιστήμια.

Δυστυχώς το ΠΚ δεν μπορεί μονομερώς να διαφοροποιήσει το ύψος των απολαβών των καθηγητών του.

-Επομένως κ. Πρύτανη, είσαστε ενώπιον σοβαρών διλημμάτων αφού συνεχίζεται η διαρροή καθηγητών από το ΠΚ σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.   

- Δυστυχώς είναι αλήθεια ότι αυτό το οποίο επισημαίνεται μας προβληματίζει έντονα. Χάσαμε ήδη αρκετούς ικανούς καθηγητές από το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής καθώς και από άλλα τμήματα. Δεν το κρύβω ότι με στενοχωρεί αυτό.   

-Παρόλα αυτά κ. Χριστοφίδη, στο ΠΚ ασκείται αυστηρή κριτική, κυρίως από τη Βουλή για τους «παχυλούς μισθούς» των καθηγητών του.  

-Ναι, δυστυχώς το ΠΚ βρέθηκε στο στόχαστρο για τις απολαβές των καθηγητών του. Κάποιοι μάλιστα έχουν προβάλει τον αβάσιμο ισχυρισμό ότι διπλασιάζονται οι μισθοί τους.

Θα πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος ότι οι απολαβές των καθηγητών του ΠΚ είναι αυτές οι οποίες προβλέπονται στη δημόσια υπηρεσία.

Οι καθηγητές οι οποίοι απολαμβάνουν μεγαλύτερου μισθού είναι χρήματα τα οποία έρχονται από την ΕΕ λόγω των ερευνητικών προγραμμάτων που διενεργούν μέσα από ανταγωνιστική διαδικασία. Είναι χρήματα τα οποία αν δεν τα διεκδικούσαν οι συνάδελφοι μας, θα τα έπαιρναν καθηγητές από άλλα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια.

Συνεπώς, θα πρέπει να πληροφορηθούν οι πολίτες ότι δεν είναι χρήματα που καταβάλλει ο κύπριος φορολογούμενος.  

Να σας πω και κάτι. Είμαστε υπερήφανοι που οι καθηγητές μας κερδίζουν ερευνητικά προγράμματα μέσα από μία τέτοια ανταγωνιστική διαδικασία. Προσέξτε όμως. Υπάρχουν και παράπλευρα πλεονεκτήματα, καθώς μέσω των ερευνητικών προγραμμάτων δίνεται η ευκαιρία σε νέους κύπριους ερευνητές να συμμετέχουν σε αυτά, να αποκτούν εμπειρίες και να αμείβονται.

Επιπρόσθετα τα έσοδα των καθηγητών από τα ερευνητικά προγράμματα όχι μόνο δεν επιβαρύνουν το φορολογούμενο πολίτη, αντίθετα  συνεισφέρουν στα κρατικά ταμεία διότι φορολογούνται.  

Είναι κρίμα, πραγματικά, να ασκείται μία τέτοια άδικη κριτική σε βάρος αυτών των ακαδημαϊκών.