Ν. Φινοπούλου: Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Βιώσιμη Ανάπτυξη και η σημασία της για την Κύπρο

• Εισιτήριο μίας διαδρομής: Υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για μετάβαση σε μία ανταγωνιστική και πράσινη οικονομία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει θέσει προ πολλού ως βασική της προτεραιότητα την Αειφόρο και Βιώσιμη Ανάπτυξη (2015/16). Έχοντας διέλθει μίας πολύ δύσκολης περιόδου, η οποία περιλάμβανε αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, υλοποίηση του Brexit, διαχείριση των μεταναστευτικών ροών κτλ, επικεντρώνει πλέον τις προσπάθειές της στην ταχεία ανάκαμψη και έξοδο από την ύφεση, με ιδιαίτερη έμφαση στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Sustainable Development).

Υπάρχουν πολλές πτυχές και πολλές παράμετροι που χρειάζεται να ληφθούν υπόψη και να εφαρμοστούν ώστε τόσο η ΕΕ όσο και οι χώρες-μέλη, να πετύχουν τον ολιστικό στόχο για ισχυρή ανάπτυξη σήμερα, χωρίς όμως να υπονομεύονται οι μελλοντικές γενιές. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η ΕΕ επιδιώκει τη συνοχή μεταξύ βιομηχανικής, περιβαλλοντικής, κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής, ώστε να δημιουργήσει ένα ιδανικό επιχειρηματικό περιβάλλον το οποίο θα προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καινοτομία. Η δέσμευση της ΕΕ και των μελών της προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, είναι ενδεικτική και από την έντονη συμμετοχή της στην υλοποίηση της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών (UN Agenda 2030). Στην καρδιά της ατζέντας 2030, βρίσκονται οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals - SDGs) οι οποίοι μπορεί να ακούγονται απλοί και αυτονόητοι, ωστόσο, απέχουμε ακόμα πολύ από την υλοποίησή τους: Όχι φτώχια, όχι πείνα, υγεία και ευ ζην, ποιοτική εκπαίδευση, ισότητα των φύλων, πρόσβαση όλων σε καθαρό νερό, φθηνή και καθαρή ενέργεια, αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη, βιομηχανία-καινοτομία-υποδομές, μείωση ανισοτήτων, βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, κλιματική δράση, προστασία υποθαλάσσιας ζωής, προστασία της ζωής στη ξηρά, ειρήνη-δικαιοσύνη-ισχυροί θεσμοί, συνεταιρισμοί για επίτευξη των στόχων.    

Η ΕΕ λοιπόν, έχει εντάξει στις πολιτικές και τις προτεραιότητές της, την υλοποίηση των πιο πάνω στόχων και προς αυτήν την κατεύθυνση το δικό τους ρόλο έχουν να διαδραματίσουν οι χώρες-μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (European Parliament), άλλοι ευρωπαϊκοί θεσμοί, διεθνείς οργανισμοί αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες της. Σ’ αυτά τα πλαίσια, οι στόχοι SDGs εμπίπτουν και περιλαμβάνονται στις έξι προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2019-2024:

1. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal) η οποία στόχο έχει η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη και ενεργειακά αυτόνομη ήπειρος

2. Η Ευρώπη να είναι έτοιμη για τη ψηφιακή εποχή με ενίσχυση των ανθρώπων της με νέας γενιάς τεχνολογίες

3. Η οικονομία να λειτουργεί προς όφελος του συνόλου των πολιτών μέσω της δημιουργίας ελκυστικού επενδυτικού περιβάλλοντος και ανάπτυξης η οποία να οδηγεί στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, ειδικά για νέους και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.

4. Ισχυρότερη φωνή για την Ευρώπη στο διεθνές στερέωμα 

5. Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μέσω προστασίας των κανόνων δικαίου, της δικαιοσύνης και των βασικών αξιών της ΕΕ

6. Ώθηση στην ευρωπαϊκή Δημοκρατία δίδοντας στους πολίτες της ΕΕ πιο δυνατή φωνή και προστατεύοντας την από εξωτερικές παρεμβάσεις

Έχοντας όλα αυτά υπόψη λοιπόν, είναι ξεκάθαρο πως η Ευρώπη επιδιώκει μία πιο ισχυρή θέση στο σύγχρονο κόσμο δείχνοντας τον δρόμο εξόδου από την κρίση και κτίζοντας ένα πιο πράσινο, πιο ψηφιακό και πιο ανθεκτικό μέλλον. Ο ρόλος των κρατών-μελών στο όλο εγχείρημα κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντικός. Όπως ενδεικτικά ανέφερε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εγκρίνοντας το κυπριακό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Plan), «είναι σημαντικό η δική σας επιτυχία, να είναι και δική μας, μία ευρωπαϊκή επιτυχία». Όπως και των άλλων χωρών, το κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δίδει ιδιαίτερη έμφαση στην πράσινη και ψηφιακή οικονομία καθώς και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της μακροχρόνιας ανάπτυξης, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στη δημιουργία συνθηκών κοινωνικής συνοχής. Με δεδομένο ότι το Εθνικό Σχέδιο εγκρίθηκε με κάθε επισημότητα, αυτό που απομένει πλέον είναι η υλοποίηση του μέχρι το 2026. Το πιο δύσκολο μέρος δηλαδή, γιατί πραγματικά αποτελεί πολιτική πρόκληση η υλοποίησή του. Τυχόν μη ορθή υλοποίηση του Σχεδίου δεν θέτει απλώς σε κίνδυνο την ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας από την κρίση που προκάλεσε ο κορωνοϊός, αλλά ολόκληρο το μέλλον της κυπριακής οικονομίας καθώς το τρένο της βιώσιμης ανάπτυξης έχει ξεκινήσει και όσες χώρες δεν ανέβουν σ’ αυτό, κινδυνεύουν με αποκλεισμό από τις μεγάλες διεθνείς εξελίξεις.

Δικηγόρος, Μέλος Institute for Sustainability Leadership, University of Cambridge.