Περιβαλλοντική και επενδυτική αναγκαιότητα τα πράσινα κτίρια

Η πορεία προς τη Βιώσιμη Ανάπτυξη μέσω της υλοποίησης των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals) της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών (SDGs) είναι πλέον πραγματικότητα με αντίκτυπο σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας και της επιχειρηματικής ανάπτυξης.

Ένας από τους τομείς που επηρεάζονται ιδιαίτερα από αυτήν τη νέα τάξη πραγμάτων, είναι ο τομέα των Ακινήτων και των Κατασκευών. Το World Green Building Council, εκτιμά ότι τα κτίρια και οι κατασκευές αντιπροσωπεύουν περίπου το 39% των παγκόσμιων εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα ενώ οι λειτουργικές εκπομπές αντιπροσωπεύουν το 22%. Η κατασκευαστική βιομηχανία είναι επίσης υπεύθυνη για το 36% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Με τις εκτιμήσεις να θέλουν τον πληθυσμό της γης να αυξάνεται κατά 30% μέχρι το τέλος του αιώνα, η ανάγκη για νέα κτίρια και σχετικές υποδομές καθίσταται ακόμα πιο έντονη. Την ίδια ώρα, ο αντίκτυπος της κλιματικής κρίσης ενισχύει την ανάγκη για την ανάπτυξη πιο πράσινων κτιρίων (green buildings).

Με τον όρο «πράσινο κτίριο» εννοούμε ένα κτίριο που κατά τον σχεδιασμό, την κατασκευή ή τη λειτουργία του, όχι απλώς μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα και στο φυσικό περιβάλλον αλλά μπορεί να δημιουργήσει θετικές επιπτώσεις. Τα πράσινα κτίρια διαφυλάττουν πολύτιμους φυσικούς πόρους και γενικότερα βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής.

Για να οριστεί ένα κτίριο ως «πράσινο», υπάρχουν διεθνείς οργανισμοί που θέτουν συγκεκριμένους κανόνες βάσει των οποίων πιστοποιείται το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Πρόκειται για ολιστικές μεθόδους περιβαλλοντικής βαθμονόμησης κτιρίων, οι οποίες κατατάσσουν το κάθε κτίριο ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του. Σ’ αυτά τα πλαίσια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EE) έχει θεσπίσει κανονισμούς και υποχρεώσεις σε σχέση με την αναφορά και αξιολόγηση των επιδόσεων γύρω από τη βιωσιμότητα των κτιρίων, καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους. Οι πολιτικές της ΕΕ για τα κτίρια στοχεύουν σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία καλύπτει τη βιωσιμότητα, όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και τους πόρους, καθώς και θέματα υγείας και ασφάλειας τόσο για νεόδμητα κτίρια όσο και στις περιπτώσεις ανακαίνισης του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος.

Αντίστοιχα, οι βιώσιμες κατασκευές μπορούν να θεωρηθούν μία συμμαχία που περιλαμβάνει όλους τους επαγγελματίες που εμπλέκονται στα διάφορα στάδια της κατασκευής. Από προγραμματιστές νέων λύσεων, επενδυτές, κατασκευαστικές εταιρείες, παρόχους επαγγελματικών υπηρεσιών, προμηθευτές του κλάδου κι άλλους εμπλεκόμενους. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από κτίρια μπορούν να μειωθούν κατά 90% μέχρι το 2050.

Καθοριστικός είναι ο ρόλος του Κανονισμού για τα Δομικά Προϊόντα (Construction Products Regulation (CPR 16), τα τεχνικά πρότυπα του οποίου καλύπτουν ζητήματα όπως: Μηχανική αντίσταση και σταθερότητα, ασφάλεια σε περίπτωση πυρκαγιάς, υγιεινή, υγεία και περιβάλλον, ασφάλεια και προσβασιμότητα κατά τη χρήση, προστασία από το θόρυβο, ενεργειακή οικονομία και διατήρηση θερμότητας, αειφόρος χρήση των φυσικών πόρων. Ωστόσο, πλέον θεωρείται δεδομένη η αναγκαιότητα για εφαρμογή ενός νέου, αποδοτικότερου μοντέλου στα πλαίσια του οποίου όλοι οι επαγγελματίες της οικοδομικής βιομηχανίας θα πρέπει πλέον να λαμβάνουν υπόψη την κλιματική αλλαγή και την πράσινη ανάπτυξη.

Με στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας των υλικών και τη μείωση των επιπτώσεων στο κλίμα, η ΕΕ δρομολογεί μια ολοκληρωμένη νέα στρατηγική για ένα βιώσιμο περιβάλλον σε όλους τους τομείς. Σε σχέση με τον κατασκευαστικό/οικοδομικό τομέα, η ΕΕ προωθεί τις αρχές της κυκλικότητας (circular economy) καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των κτιρίων, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα όπως η βιωσιμότητα και η προσαρμοστικότητα των δομικών υλικών, η ενσωμάτωση της αξιολόγησης του κύκλου ζωής στις δημόσιες συμβάσεις, η μείωση της σφράγισης του εδάφους, η αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων ή μολυσμένων εκτάσεων και η κυκλική χρήση των εκσκαφέντων εδαφών.

Ιδιαίτερης σημασίας επίσης είναι και η προώθηση της πρωτοβουλίας «Κύμα Ανακαινίσεων» στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) η οποία αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος στην ΕΕ. Μία ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για την Κύπρο, στην οποία είναι γνωστά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παλιά κτίρια. Είναι επίσης ξεκάθαρο πως σε αρκετές περιοχές που τα τελευταία χρόνια έχουν τύχει οικονομικής ανάπτυξης, τα παλιά κτίρια πλέον αποτελούν στολίδι. 

Με δεδομένη τη διαχρονική σημασία των Ακινήτων για την κυπριακή οικονομία αλλά και την έμφαση που πλέον δίδουν οι διεθνείς επενδυτές σε ζητήματα Βιωσιμότητας, η ενσωμάτωση των διεθνών προτύπων και των κριτηρίων Environmental Social Governance (ESG) σε όλα τα στάδια του τομέα κρίνεται βαρυσήμαντη. Τόσο για το συμφέρον του περιβάλλοντος και της κοινωνίας όσο και για την επενδυτική ελκυστικότητα των νέων αναπτύξεων.

Δικηγόρος, Corporate Commercial Banking, ESG, Sustainable Finance, LLB. LLM (UCL). LPC, CISL, University of Cambridge.