Θ. Μουρούζης: Φωτεινό το μέλλον τεχνολογίας Blockchain

Σε κρίσιμες ερωτήσεις περί επενδύσεων στην αγορά των κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων, απαντά σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο διευθύνων σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Cyprus Blockchain Technologies, Θεοδόσης Μουρούζης.

Ο κ. Μουρούζης εξηγεί σε τι οφείλεται το μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε crypto, ποιοι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν και τι θα πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι επενδυτές.

Απαντά για το αν οι Κύπριοι επενδύουν σε crypto περιουσιακά στοιχεία και εάν προτιμούν τις επενδύσεις με υψηλό ή χαμηλό ρίσκο, αλλά και ποια βήματα μπορεί να ακολουθήσει κάποιος που θέλει να επενδύσει στα crypto, εξηγώντας πώς οι επενδύσεις αυτές μπορούν είναι ασφαλείς.

Πρόσθετα, μιλά για τις καταρρεύσεις διεθνών κολοσσών crypto που καταγράφηκαν τα τελευταία χρόνια, εξηγώντας γιατί «οι καταρρεύσεις διεθνών εταιρειών στον τομέα των crypto, καθώς και τα διάφορα περιστατικά εξαπάτησης δείχνουν ότι το μέλλον της τεχνολογίας αυτής είναι φωτεινό».

Τονίζει επιπλέον ότι η απουσία ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου σχετικά με τον τομέα των crypto αποτελεί μείζον πρόβλημα για τους επενδυτές και αναφέρεται στις προοπτικές του τομέα, εν μέσω οικονομικής αβεβαιότητας.

Σχολιάζει τις προοπτικές ανάπτυξης του τομέα στην Κύπρο, αλλά και την σημασία της νομοθετικής ρύθμισης του τομέα μέσω του «Crypto νομοσχεδίου», το οποίο δημοσιεύτηκε από την απερχόμενη κυβέρνηση και του «νομοσχεδίου για την τεχνολογία Blockchain» το οποίο επίσης αναμένεται.

Αναφέρεται, τέλος, στη συνεισφορά του Cyprus Blockchain Technologies,´ στη χώρα ο οποίος έχει σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας γύρω από την τεχνολογία blockchain και τις κατανεμημένες εφαρμογές, καθώς και την οργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων και ενημερωτικών συζητήσεων γύρω από συναφή θέματα.

Της Μαρίας Κυριακίδου

Η συνέντευξη

Ερ.: Πρόσφατη έρευνα της Investing Reviews κατέδειξε ότι η ερώτηση για το πώς μπορεί κάποιος να επενδύσει σε κρυπτονομίσματα, κατέγραψε τις περισσότερες αναζητήσεις στο διαδίκτυο, κάτι που καταδεικνύει το μεγάλο ενδιαφέρον για τον τομέα. Πού το αποδίδετε; 

Απ.: Τα προϊόντα που είναι συναφή με τις τεχνολογίες Blockchain και κατανεμημένου καθολικού (DLT - Distributed Ledger Technologies), καθώς και τα αποκαλούμενα νομίσματα/tokens είναι ουσιαστικά πρωτόκολλα που λειτουργούν πάνω στην ήδη υπάρχουσα υποδομή του διαδικτύου.

Σκοπός αυτών των πρωτοκόλλων είναι να διευρύνουν την έννοια της «μεταφοράς δεδομένων», που παραδοσιακά εκτελείται από τα γνωστά διαδικτυακά/web πρωτόκολλα, στην έννοια της «μεταφοράς αξιών» μέσω των αντίστοιχων πρωτοκόλλων των τεχνολογιών blockchain και DLT. Η εξέλιξη αυτή στην τεχνολογία blockchain θεωρείται παρόμοιας σημασίας με αυτή που επέφερε το «dot com» στα τέλη της δεκαετίας του 90, κυρίως λόγω της αντίληψης της τεχνολογίας blockchain ως το «διαδίκτυο του χρήματος».

Υπάρχει πληθώρα πληροφοριών διαθέσιμη στο διαδίκτυο με τη μορφή επιστημονικών εργασιών και whitepapers γύρω από τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία, με τη μεγάλη πλειονότητα να είναι ελεύθερης πρόσβασης.

Κάθε πληροφορία που απαιτείται από οποιοδήποτε πρότζεκτ όπως τεχνικά whitepapers, σχεδιασμός tokenomics, έλεγχοι (audits), κλπ, είναι διαθέσιμα online.

Ερ.: Υπάρχει άγνοια ή δυσκολία σε σχέση με τον τρόπο επένδυσης στα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία;

Απ.: Υπάρχει μεγάλη τεχνική πολυπλοκότητα στα θέματα αυτά που πρέπει πρώτα να ξεπεραστεί από οποιοδήποτε θελήσει να αποκτήσει ευχέρεια στο πώς να αποκτήσει και να διαφυλάξει τέτοιου τύπου περιουσιακά στοιχεία.

Αυτό σχετίζεται με το τεχνικό βάθος της υφιστάμενης τεχνολογίας που είναι αρκετά προχωρημένη και απαιτεί συγκεκριμένη γνώση τόσο για την ακριβής και ασφαλή χρήση της, όσο και για την κατανόηση της φύσης των περιουσιακών στοιχείων που αποκτά κανείς.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η τεχνολογία blockchain είναι το αποτέλεσμα της σύνθεσης πολλών επιμέρους τεχνολογιών από τους τομείς της κρυπτογραφίας και των κατανεμημένων συστημάτων. Αυτό δείχνει και τη σχετική πολυπλοκότητα ως προς τον καθορισμό του σκοπού, της λειτουργίας και της χωρητικότητας των αποκτηθέντων περιουσιακών στοιχείων.

Εκτός από την τεχνολογική πολυπλοκότητα, δεδομένου ότι μιλάμε για «μεταφορά αξίας», συνήθως υπάρχει ένας σχεδιασμός από τη θεωρία παιγνίων που επιβάλλεται από την πτυχή της tokenization της τεχνολογίας, η οποία απαιτεί επίσης την κατανόηση σε ένα ορισμένο επίπεδο της οικονομικής θεωρίας.

Τα σοβαρά projects συνήθως περνούν από πολλαπλά στάδια ελέγχων (audits) όσον αφορά την οικονομική βιωσιμότητα των πρότζεκτ τους (ανάλυση tokenomics), τα επιχειρηματικά σχέδια, την τεχνική αρχιτεκτονική και τους ελέγχους (audits) των έξυπνων συμβολαίων (smart contracts). Όλα αυτά τα έγγραφα θα πρέπει να είναι δημοσίως διαθέσιμα, έτσι ώστε να επιτρέπουν σε όσους ενδιαφέρονται για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία να αξιολογήσουν τα εν λόγω πρότζεκτ.

Ερ.: Οι κύπριοι επενδύουν σε crypto περιουσιακά στοιχεία; Πού επενδύουν κυρίως και γιατί; Προτιμούν τις επενδύσεις με ψηλό ή χαμηλό ρίσκο;

Απ.: Δεν υπάρχει κάποια επίσημη αξιολόγηση σχετικά με την έκθεση των Κυπρίων σε τέτοιου είδους περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, εξ όσων γνωρίζουμε, υπάρχει μια μεγάλη κοινότητα στην Κύπρο γύρω από τον χώρο Crypto. Έχουμε ήδη τη δράση μεγάλων εναλλακτηρίων εταιρειών crypto, όπως η Coinbase, το crypto παράρτημα του Revolut και άλλες.

Δεδομένου του πρόσφατου κανονισμού CASP που εξέδωσε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (CySEC) σε συνδυασμό με τον ήδη ώριμο και μεγάλο χώρο FOREX, αναμένουμε ότι το ενδιαφέρον για τα crypto περιουσιακά στοιχεία θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο στο εγγύς μέλλον, καθώς υπάρχει διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον από εταιρείες να εκκινήσουν crypto επιχειρήσεις στην Κύπρο.

Ερ.: Τελικά «πώς μπορεί κάποιος να επενδύσει σε κρυπτονομίσματα»; Από πού πρέπει να ξεκινήσει και ποια τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει;

Απ.: Αν θέλει κάποιος να δραστηριοποιηθεί στον χώρο των Blockchain, ο τρόπος απόκτησης αυτών των περιουσιακών στοιχείων είναι μέσω κεντρικών ανταλλακτηρίων που προσφέρουν τέτοια στοιχεία, είτε μέσω αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων (DEXes) ή μέσω της συμμετοχής σε προσφορές tokens, που παρέχονται απευθείας από τους ιδιοκτήτες.

Εξυπακούεται ότι το ενδιαφερόμενο άτομο, θα πρέπει να κατανοεί τις διαφορές ανάμεσα στους προαναφερθέντες τρόπους απόκτησης τέτοιων περιουσιακών στοιχείων, καθώς επίσης και τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε κάθε περίπτωση.

Είναι υψίστης σημασίας επίσης να κατανοεί κάποιους βασικούς ορισμούς και το συναφές λεξιλόγιο, όπως για παράδειγμα τι είναι Blockchain, τι είναι οι συναλλαγές, οι μηχανισμοί συναίνεσης, τα Stablecoins, τα Κεντρικά και τα Αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια, η Αποκεντρωμένη Οικονομία (DeFi), τα NFTs, καθώς επίσης και τι είναι το crypto πορτοφόλι και τα διάφορα είδη του.

Ερ.: Είναι ασφαλείς οι επενδύσεις σε crypto περιουσιακά στοιχεία; Τι πρέπει να προσέξει ένας αρχάριος επενδυτής;

Απ.: Είναι πολύ σημαντικό για όσους ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στο χώρο των Blockchains να επενδύσουν χρόνο στο να κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο χώρος αυτός, τι είναι η Blockchain, τι σημαίνει η έννοια της συναίνεσης, πώς εκτελούνται οι συναλλαγές σε αυτό το πλαίσιο και πώς μπορούν να τις εντοπίσουν στα καθολικά, καθώς επίσης και να κατανοήσουν τα είδη των πορτοφολιών που υπάρχουν (hot, warm, cold, κλπ), που είναι πολύ σημαντικό.

Ο χώρος αυτός οδεύει προς πλήρη αποκέντρωση και οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται εντός του, θα πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσουν ότι μπορούν να είναι οι ίδιοι θεματοφύλακες των κεφαλαίων τους.

Ερ.: Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει διεθνείς κολοσσούς στον τομέα των crypto να καταρρέουν. Προκαλούν καχυποψία αυτά τα περιστατικά; Ποια σημάδια θα βοηθήσουν κάποιον να αντιληφθεί ενδεχόμενη απάτη;

Απ.: Οι καταρρεύσεις διεθνών εταιρειών στον τομέα των crypto, καθώς και τα διάφορα περιστατικά εξαπάτησης δείχνουν ότι το μέλλον της τεχνολογίας αυτής είναι φωτεινό. Γιατί; Απλούστατα γιατί η έννοια της τεχνολογίας Blockchain είναι συνώνυμη με την πλήρη αποκέντρωση, και αυτός πρέπει να είναι ο στόχος της.

Όλα τα επιμέρους περιστατικά, όπως FTX, οφείλονται σε κεντρικού τύπου κακές πρακτικές διαχείρισης.

Οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στο χώρο αυτό θα πρέπει αρχικά να επενδύσουν χρόνο στο να κατανοήσουν πώς λειτουργεί αυτή η τεχνολογία και πώς μπορούν να διασφαλίζουν οι ίδιοι τα δικά τους περιουσιακά στοιχεία αντί να βασίζονται σε κεντρικά τρίτα μέρη.

Το μέλλον είναι αποκεντρωμένο σε ότι αφορά την τεχνολογία.

Ερ.: Θεωρείτε ότι το υφιστάμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο είναι επαρκές για την προστασία των επενδυτών;

Απ.: Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο σχετικά με τα κρυπτονομίσματα και αυτό αποτελεί μείζον πρόβλημα για τους επενδυτές. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις χωρών που έχουν αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της τεχνολογικής καινοτομίας μέσω της τροποποίησης υφιστάμενων κανονισμών, καθιστώντας τες περισσότερο φιλικές προς τον crypto τομέα σε σχέση με άλλες χώρες.

Ερ.: Πώς επηρεάζεται ο τομέας από τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, την οικονομική αβεβαιότητα, τον ψηλό πληθωρισμό και τις αυξήσεις στα επιτόκια εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών;

Απ.: Το κίνημα των κρυπτονομισμάτων είναι στενά συσχετισμένο με τις μετοχές τεχνολογίας, και αυτό έγινε ξεκάθαρο πρόσφατα λόγω της οικονομικής αναταραχής που βιώνουμε. Η έλλειψη μετρητών στην αγορά εξαιτίας διαφόρων παραγόντων και συνθηκών (πόλεμος, πληθωρισμός, υψηλά επιτόκια) έχει επηρεάσει και τον crypto τομέα καθώς ολοένα και λιγότεροι επενδυτές ενδιαφέρονται για επενδύσεις σε προϊόντα υψηλού κινδύνου.

Ωστόσο, καθώς πρόκειται να εμφανιστούν περισσότερα ρυθμιστικά πλαίσια, και καθώς οι επενδυτές εξελίσσονται, αναμένουμε να εξισορροπηθεί το τωρινό μέγεθος της μεταβλητότητας σε αυτόν τον τομέα.

Ερ.: Τι επιφυλάσσει το 2023 για τον τομέα και ποιες οι προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξής του στην Κύπρο;

Απ.: Η Κύπρος ξεκίνησε πρωτοβουλίες γύρω στο 2017 για να καθιερωθεί ως νησί της τεχνολογίας με έμφαση στις αναδυόμενες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης και της τεχνολογίας Blockchain. Συστάθηκαν επιτροπές για τη μελέτη του αντίκτυπου της Blockchain στις υπηρεσίες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς και του νομικού ρυθμιστικού πλαισίου.

Ένα ρυθμιστικό πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό, και απαιτείται για την προστασία των επενδυτών από επενδύσεις υψηλού κινδύνου που σχετίζονται με το Blockchain, επιτρέποντας ταυτόχρονα την καινοτομία και την υιοθέτησή της.

Η κυβέρνηση της Κύπρου δημοσίευσε πρόσφατα το πρώτο προσχέδιο του λεγόμενου «Crypto νομοσχεδίου», το οποίο έχει ως στόχο να επιτρέψει στην τεχνολογία blockchain να εδραιωθεί με νομικά ερείσματα, και να επισημοποιηθεί ώστε οι τεχνολογίες που σχετίζονται με την blockchain, όπως τα έξυπνα συμβόλαια, να μπορούν να οριστούν πλήρως και να είναι νομικώς λειτουργικά.

Αυτό θα προσφέρει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους επενδυτές, ενώ θα αποθαρρύνει τους κακόβουλους παίκτες από το να εκμεταλλευτούν το υφιστάμενο ρυθμιστικό μας πλαίσιο για κακόβουλους σκοπούς προς αποκλειστικό όφελός τους. Αναμένουμε το «νομοσχέδιο για την τεχνολογία Blockchain», σε συνδυασμό με τις νέες προσπάθειες των ρυθμιστικών μας αρχών, για την έναρξη του fintech ρυθμιστικού sandbox για να τοποθετήσει την Κύπρο ψηλά, όσον αφορά την καινοτομία Blockchain.

Ερ.: Ποιες είναι οι θετικές συνεισφορές του οργανισμού σας για την Κύπρο;

Απ.: Το Cyprus Blockchain Technologies είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε ως μια σύμπραξη διάφορων τοπικών και διεθνών φορέων τόσο από πανεπιστήμια όσο και από παραγωγικούς κλάδους με σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας γύρω από την τεχνολογία blockchain και κατανεμημένες εφαρμογές, καθώς και την οργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων και ενημερωτικών συζητήσεων σε συναφή θέματα.

Ο οργανισμός έχει αναπτυχθεί τάχιστα τα τελευταία χρόνια, αριθμώντας πάνω από 15 ενεργά μέλη, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται διεθνείς εταιρείες που προσφέρουν νομικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες και εταιρείες στο χώρο της τεχνολογίας.

Η διάσκεψή μας και η συνεργατική της προσέγγιση διαμορφώνει και διαμοιράζει τα οφέλη της τεχνολογίας blockchain σε συλλογικό επίπεδο, δημιουργώντας νέες διασυνδέσεις με καταξιωμένους ηγέτες των αγορών και μοιράζοντας κοινώς εφαρμόσιμες γενικές πρακτικές, που έχουν προκύψει από επιτυχημένες εφαρμογές της τεχνολογίας blockchain στις υποδομές διαφόρων κοινωνικοπολιτικών τομέων. Οι εφαρμογές αυτές μπορούν να βελτιστοποιηθούν για τον κάθε χρήστη στη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα να συμβάλουν αποφασιστικά στο μέλλον του διεθνούς οικοσυστήματος των blockchain τεχνολογιών.

Ο οργανισμός μας έχει θέσει ως προτεραιότητα μια μαθησιακή κουλτούρα παιδείας ενισχυόμενη με το διαμοιρασμό πνευματικών πόρων μέσω των Εκθέσεων και των Σεμιναρίων που προωθούνται. Αυτές οι διοργανώσεις μας οδηγούν στο ξετύλιγμα και την εκπλήρωση των δυνατοτήτων που κρύβει η τεχνολογία blockchain, οι οποίες εξαρτώνται από τη συστηματική υποστήριξη της καινοτομίας και του τοπικού πειραματισμού, επιβεβαιώνοντας αλλά αμβλύνοντας τη διεθνή επισφάλεια.

Δεδομένης της μη-συνοριακής φύσης μιας διεθνούς οικονομίας βασισμένης στην τεχνολογία blockchain, το διεθνές γίγνεσθαι πρέπει να συμπεριληφθεί σε τέτοιους σχεδιασμούς. Οι πολλαπλής-εθνικότητας ομάδες με έδρα την Κύπρο, που συνθέτουν τον οργανισμό μας και αποτελούνται από μέλη που έχουν υιοθετήσει τις τεχνολογίες blockchain και κατανεμημένων καθολικών, προσδίδουν στον οργανισμό μας την απαραίτητη εξειδίκευση και τις διεθνείς διασυνδέσεις ώστε να έχει τη δυνατότητα να παρακινεί τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων, τους ηγέτες των παραγωγικών κλάδων και άλλους φορείς να εξερευνήσουν τις συνέπειες ενός τέτοιου μετασχηματισμού της διεθνούς οικονομίας βασισμένου στην τεχνολογία blockchain, καθώς και να αναπτύξουν αποτελεσματικές λύσεις για να καταστήσουν βιώσιμη και καινοτόμα την υιοθέτηση της τεχνολογίας blockchain στο νησί μας.