Πεδίο ελεύθερο άφησαν ουσιαστικά στην κυβέρνηση τα κόμματα, κατά την χθεσινή ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού του 2025 από την Ολομέλεια της Βουλής, καθώς πέραν του ότι εγκρίθηκε με τις θετικές ψήφους της πλειοψηφίας των μελών του Κοινοβουλίου, οι τροπολογίες που «πέρασαν» της αφήνουν πολύ χαλαρά τα ζωνάρια.

Με βάση τις τροπολογίες που εγκρίθηκαν, ο κοινοβουλευτικός έλεγχος θα ασκείται κυρίως με γραπτές ενημερώσεις ανά εξάμηνο, καθώς τα μέλη του Κοινοβουλίου προχώρησαν σε δύο μόλις περικοπές κονδυλίων και στο σταύρωμα περίπου 10 κονδυλίων, εκ των οποίων τα πλείστα δευτερεύουσας σημασίας και που αντιστοιχούν σε μικρά ποσά, σε σχέση με το συνολικό ύψος των δαπανών του προϋπολογισμού.

Η εξέλιξη οδήγησε τον υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό που παρακολούθησε την συνεδρία της Ολομέλειας του Σώματος, να εκφράσει την ευχαρίστηση του για την υπερψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού του 2025. 

Ουσιαστικά, η έντονη κριτική που δέχθηκε η κυβέρνηση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατά την συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού, δεν αποτυπώθηκε στην έγκριση του 2ου προϋπολογισμού του της διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη καθώς στην πράξη, η πλειοψηφία των κομμάτων έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στο πρόγραμμα και τους σχεδιασμούς της για τον επόμενο χρόνο.

Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός εγκρίθηκε με τις θετικές ψήφους των 37 βουλευτών του ΔΗΣΥ, του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, της ΔΗΠΑ, του ΕΛΑΜ και του ανεξάρτητου βουλευτή Ανδρέα Θεμιστοκλέους.

Τον καταψήφισαν 19 βουλευτές, από το ΑΚΕΛ και τους Οικολόγους, ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής Κωστής Ευσταθίου και ανεξάρτητη βουλεύτρια Αλεξάνδρα Ατταλίδου.

Επίσης η τριήμερη συζήτηση του προϋπολογισμού, διεξήχθη κατά κύριο λόγο σε ήρεμους τόνους, με τα κόμματα να ανταλλάζουν αιχμές με το γάντι και έχοντας στραμμένα τα πυρά τους στην κυβέρνηση, με επίκεντρο τα μέτρα στήριξη των πολιτών κατά της ακρίβειας και των υψηλών επιτοκίων.

Ψαλίδι κονδυλίων με παρατράγουδα

Μοναδικό επεισόδιο που σημειώθηκε κατά την τριήμερη συνεδρία ήταν χθες, όταν το ΑΚΕΛ ανακοίνωσε την πρόθεση να καταθέσει προφορική τροπολογία επί τροπολογίας τους, για την εξαίρεση από την αποκοπή των κονδυλίων σε σχέση με αποκρατικοποίηση δημόσιων οργανισμών και κρατικών επιχειρήσεων, του έργου ανάπτυξης της μαρίνας Λάρνακας, με την πρόεδρο του Σώματος Αννίτα Δημητρίου να απαντά κατηγορηματικά ότι δεν θα δεχθεί προφορικές τροπολογίες, ώστε να μην επαναληφθούν τα παρατράγουδα με την ψήφισης της τροποποίησης του Συντάγματος προ δεκαπενθημέρου.

Μετά από παρέμβαση της πλειοψηφίας των κομμάτων η κ. Δημητρίου άλλαξε απόφαση, κάνοντας μάλιστα αποδεκτή και υποτροπολογία που έθεσε προφορικά το ΕΛΑΜ για εξαίρεση από την αποκοπή κονδυλίων και του έργου που αφορά στο λιμάνι Λάρνακας.

Από πλευράς ΑΚΕΛ υπήρξε αντίδραση για την απόφαση να γίνει δεκτή υποτροπολογία του ΕΛΑΜ στην τροπολογία τους, με την πρόεδρο του Σώματος να ξεκαθαρίζει ότι αυτό προβλέπει ο κανονισμός της Βουλής.

Η Ολομέλεια ενέκρινε κατά πλειοψηφία τις τροπολογίες του ΑΚΕΛ και την υποτροπολογία του ΕΛΑΜ, για αποκοπή των κονδυλίων για ιδιωτικοποιήσεις, με εξαίρεση την ανάπτυξη της περιοχής Τρόοδους, του ΧΑΚ, καθώς και του λιμανιού και της μαρίνας Λάρνακας.

Σημειώνεται ότι ψαλίδι σε κονδύλια μπήκε επίσης στις λειτουργικές δαπάνες όλης της κρατικής μηχανής, συγκεκριμένα της τάξης του 5%, εξαιρουμένων αυτών που αφορούν αγορά ύδατος, φαρμάκων και άλλων ιατρικών προμηθειών, καταβολή ενοικίων, φωτισμού, θέρμανση και καύσιμα.

Την σχετική τροπολογία κατέθεσαν τα κόμματα ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ και Οικολόγοι και εγκρίθηκε με 46 υπέρ, ενώ εναντίον ψήφισαν οι τρεις βουλευτές ΕΛΑΜ και ο κ. Θεμιστοκλέους.

Αποχή στις τροπολογίες από ΕΔΕΚ και Κ. Ευσταθίου

Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά την έναρξη της ψήφισης των τροπολογιών ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος δήλωσε ότι το κόμμα του θα τηρήσει αποχή σε όλες τις τροπολογίες, πέραν αυτών που κατέθεσαν οι ίδιοι, καθώς έκριναν ότι αρκετές είναι ασαφείς και κάποιες ενδεχόμενως και αχρείαστες.

Αποχή από την ψηφοφορία των τροπολογιών δήλωσε ότι θα τηρήσει και ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής Κωστής Ευσταθίου, λόγω της πρόθεσής του να καταψηφίσει τον προϋπολογισμό. Σημειώνεται ότι παρόν στην Ολομέλεια κατά την ψήφιση του κρατικού προυπολογισμού έδωσαν 54 βουλευτές, ενώ δύο απουσίαζαν.

Σταύρωμα κονδυλίων

Η Ολομέλεια ενέκρινε παράλληλα 10 τροπολογίες με βάση τις οποίες η κυβέρνηση θα πρέπει να ενημερώνει την Βουλή και να εξασφαλίζει την γραπτή συγκατάθεσή της για έργα και δαπάνες.

Πρόκειται για τροπολογία που συνυπογράφουν όλα τα κόμματα πλην της ΕΔΕΚ και προβλέπει ότι δεν θα διενεργούνται πληρωμές από τα κονδύλια €4 εκατ. που αφορούν στην αγορά εξειδικευμένων συμβουλευτικών και νομικών υπηρεσιών για την προώθηση του έργου αξιοποίησης της Κρατικής Έκθεσης, εάν δεν εξασφαλιστεί η έγκριση της επιτροπής Οικονομικών. Η τροπολογία υπερψηφίστηκε με 47 ψήφους, ενώ εναντίον τοποθετήθηκε ο ανεξάρτητος βουλευτής Αντρέας Θεμιστοκλέους.

Ομόφωνα εγκρίθηκε τροπολογία που συνυπογράφουν ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΛΑΜ και Οικολόγοι ώστε να λαμβάνεται η γραπτή έγκριση της Βουλής όσον αφορά τις πιστώσεις €4,4 εκατ. για κτηριακές βελτιώσεις της κυπριακής πρεσβείας στη Νέα Υόρκη.

Η Βουλή θα ασκήσει έλεγχο και στις δαπάνες του σχεδίου για την οπτικοακουστική βιομηχανία, καθώς σταύρωσε οριακά με 26 ψήφους υπέρ και 25 κατά, το κονδύλι ύψους €4 εκατ., με τροπολογία ΑΚΕΛ και Οικολόγων.

Σταύρωσαν επίσης κατά πλειοψηφία, κονδύλι ύψους €700 χιλ. που αφορά σε προβολή των πολιτικών της κυβέρνησης. Την σχετική τροπολογία συνυπόγραφαν ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ και Οικολόγοι.

Με τροπολογίες επίσης από τα κόμματα ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ και Οικολόγους, μπήκε φρένο στην ανεξέλεγκτη διαγραφή φορολογικών υποχρεώσεων τρίτων και στην διαγραφή δανείων και μη εισπρακτέων ποσών. Συγκεκριμένα η Ολομέλεια ενέκρινε το σταύρωμα των κονδυλίων €100 χιλ. και €1,1 εκατ. αντίστοιχα, με 30 ψήφους υπέρ και 20 εναντίον.

Με τροπολογία ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΛΑΜ, ΔΗΠΑ σταυρώθηκαν κονδύλια ύψους €4,3 εκατ.  που αφορούν τη δημιουργία 14 δομών για φιλοξενία παιδιών υπό τη νομική φροντίδα της Δημοκρατίας. Η τροπολογία εγκρίθηκε με 32 ψήφους υπέρ και 17 εναντίον από τους βουλευτές ΑΚΕΛ και το βουλευτή Οικολόγων Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, καθώς και την κ. Ατταλίδου.

Εγκρίθηκε επίσης τροπολογία ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ και Οικολόγων ώστε να ενημερώνεται η επιτροπή Οικονομικών και να εξασφαλίζεται η γραπτή συγκατάθεση της, όσον αφορά τις πιστώσεις €10  για τον δρόμο πρωταρχικής σημασίας από την Αγλαντζιά μέχρι τη Διεθνή Έκθεση στην Έγκωμη, αλλά και τις πιστώσεις €1 εκατ. για την επέκταση της λεωφόρου Ακαδημημίας στην Αγλαντζιά.

Οριακά επίσης η Ολομέλεια ενέκρινε τροπολογία ΑΚΕΛ και Οικολόγων με 26 ψήφους υπέρ και 25 εναντίον για σταύρωμα κονδυλίων €16,7 εκατ. για την κατασκευή υποδομής για την εξυπηρέτηση των μονάδων θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας.

Ακόμα με τροπολογία του ΕΛΑΜ και Οικολόγων σταυρώθηκε κονδύλι €500 χιλ., σε σχέση με τη χορηγία για στήριξη των τοπικών Αρχών για την ίδρυση πέντε επαρχιακών καταφυγίων ζώων.

Με την σέσουλα τα μπιλιετάκια στην Βουλή

Γραπτώς ανά εξάμηνο θα ενημερώνεται η  Βουλή για δαπάνες πολλών εκατομμυρίων, μετά την υπερψήφιση πέραν των 20 τροπολογιών, όπως αυτές για την επιβατική διακίνηση «Park and Ride» και για το σχέδιο απόσυρσης ρυπογόνων οχημάτων και αγοράς ηλεκτροκίνητων οχημάτων.

Οι εν λόγω τροπολογίες καλύπτουν επίσης, τα κονδύλια για την επιδότηση επιτοκίων, για το σχέδιο αυξημένης αναπλήρωσης της απώλειας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών των ταμείων προνοίας και συντάξεων, καθώς και για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσίας μέσω αντικατάστασης και αγοράς ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, στο πλαίσιο του σχεδίου επιδότησης των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων.

Επίσης καλύπτουν τα ποσά για τις χορηγίες του Υπουργείου Υγείας προς του συνδέσμους που επιτελούν εθελοντική εργασία, καθώς και άλλους φορείς που σχετίζονται με τον τομέα της υγείας, για το μίσθωμα προς την Αρχή Λιμένων Κύπρου, καθώς και για τα έργα βιώσιμης αστικής κινητικότητας.

Επιστολές θα λαμβάνει οι Βουλή και για τις δαπάνες του στεγαστικού σχεδίου αναζωογόνησης ορεινών, μειονεκτικών και ακριτικών περιοχών και του σχεδίου αναζωογόνησης εντός των τειχών πόλης της Λευκωσίας, καθώς και για τα άλλα στεγαστικά σχέδια του υπουργείου Εσωτερικών τα οποία δίδονται μέσω των επαρχιακών διοικήσεων, όπως το σχέδιο στεγαστικής επιδότησης νεαρών ζευγαριών και οικονομικής βοήθειας στους κατοίκους ορεινών κοινοτήτων κλπ.

Επίσης ενημέρωση θα παρέχεται για τις πιστώσεις που προορίζονται να καλύψουν την υλοποίηση διάφορων κυβερνητικών στεγαστικών σχεδίων, τα οποία μεταξύ άλλων αφορούν τις εργασίες για την αναδόμηση και επιδιόρθωσης οικιών και πολυκατοικιών σε κυβερνητικούς οικισμούς, αλλά και για αυτές που αφορούν στην επιδιόρθωση και συντήρηση καταστημάτων στους κυβερνητικούς οικισμούς.

Ακόμα, για τις δαπάνες που σχετίζονται με παροχές κοινωνικής πρόνοιας, την χρηματοδότηση του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης και τα σχέδια Εστία και Ενοίκιο Έναντι Δόσης.

Επιπρόσθετα, θα ενημερώνεται η Βουλή, για τα κονδύλια σχετικά με τη δέσμη νομοθετικών προτάσεων του Σχεδίου της ΕΕ για την πράσινη ανάπτυξη (FIT for 55), αλλά και αυτά που αφορούν την υλοποίηση κλιματικών μέτρων του «Εθνικού Σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα 2021-2030», για το απόθεμα εκατομμυρίων που έχουν στη διάθεση τους οι υπουργοί και υφυπουργοί για διάφορους σκοπούς και έργα, αλλά και για τα κονδύλια που αφορούν τη χορηγία προς τον ΚΟΔΑΠ για την εγκατάσταση ανεξάρτητου συστήματος πυρόσβεσης στο Βασιλικό.

Λεπτομέρειες θα παρέχονται για τις πιστώσεις για την επιδότηση επιτοκίου, φιλοξενίας και μετακόμισης των δικαιούχων του Σχεδίου «κτίΖΩ», του σχεδίου χορηγιών φοιτητικών εστιών στην παλιά Λευκωσία, αλλά και για κατασκευαστικά και άλλα έργα, καθώς και δράσεις ταμείων Αλληλεγγύης και Εσωτερικών Υποθέσεων.

Τροπολογίες που δεν πέρασαν

Αξίζει να αναφερθεί ότι η Ολομέλεια της Βουλής δεν ενέκρινε τροπολογίες που πρόβλεπαν το σταύρωμα κονδυλίων που αφορούν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου- Ελλάδας, το σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, την αγορά ακίνητης περιουσίας, την αγορά νέων οχημάτων για αξιωματούχους του κράτους και τα σχέδια για προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού.

Απορρίφθηκε επίσης τροπολογία, ώστε οποιοδήποτε μη δαπανηθέν ποσό αντιστοιχεί στις πιστώσεις ύψους €48 εκατ. μετά την καταβολή της φοιτητικής χορηγίας, να διατίθεται για την παραχώρηση φοιτητικών επιδομάτων μέχρι εξαντλήσεως του ποσού.

Παράλληλα, απορρίφθηκαν τροπολογίες για την αποκοπή 7% των κονδυλίων για συμβουλευτικές υπηρεσίες και έρευνες, καθώς και για αποκοπή 5% των δαπανών από την εκπαίδευση προσωπικού, συνέδρια και σεμινάρια.