Χ. Αλεξάνδρου: Σε 70 χρόνια η αποκατάσταση του καμένου δάσους

Πολύπλοκη χαρακτηρίζει τη διαδικασία αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος στις καμένες από την καταστροφική πυρκαγιά, περιοχές της ορεινής Λεμεσού και Λάρνακας, ο διευθυντής του τμήματος Δασών Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, λόγω του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της γης, σημειώνοντας ότι θα χρειαστούν μέχρι και 70 χρόνια για να επανέλθει το δάσος στην προτέρα κατάσταση.

Στη συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Αλεξάνδρου διευκρινίζει ότι το πρώτο έργο που πρέπει να γίνει είναι τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα ώστε να αποφευχθούν οι πλημμύρες τον ερχόμενο χειμώνα.

Διευκρινίζει επίσης, ότι εντός των κοινοτήτων θα γίνει ανεξάρτητος σχεδιασμός ο οποίος θα υλοποιηθεί από το τμήμα Δασών σε συνεργασία με τις κοινότητες.

Σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται για προστασία των περιοχών Natura, σημειώνει ότι το τμήμα Δασών προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και εξηγεί ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το φυσικό περιβάλλον, αλλά και γιατί οι πυρκαγιές θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

Ακολουθεί η συνέντευξη.

Επιδεινώνεται το πρόβλημα με πυρκαγιές

Ερ.: Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες απειλές για το φυσικό περιβάλλον της Κύπρου και ποιοι παράγοντες τις ευνοούν;

Απ.: Αδιαμφισβήτητα η μεγαλύτερη απειλή για το φυσικό περιβάλλον είναι οι πυρκαγιές, κάτι που ζούμε και σήμερα όχι μόνο στην Κύπρο αλλά σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, την πυρκαγιά στον Αρακαπά, τις πυρκαγιές στην Ελλάδα, το Λίβανο, την Ιταλία, την Τουρκία. 

Οι παράγοντες που ευνοούν τις πυρκαγιές είναι η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η συσσώρευση της καύσιμης ύλης και η κλιματική αλλαγή, γι’ αυτό το πρόβλημα των πυρκαγιών χρόνο με το χρόνο θα χειροτερεύει και θα έχουμε περισσότερες πυρκαγιές. Ένας άλλος παράγοντας που προκαλεί το ξέσπασμα πυρκαγιάς δυστυχώς είναι και η αύξηση του ανάματος της φωτιάς από ασυνείδητους πολίτες.

Αναπτύξεις εντός δασών

Ερ.: Η ανάπτυξη του κατασκευαστικού τομέα αποτελεί απειλή για το περιβάλλον; Αν ναι, με ποιους τρόπους μπορεί να αλλάξει αυτό;

Απ.: Η οικοδομική ανάπτυξη επίσης, αποτελεί απειλή για το φυσικό περιβάλλον, δηλαδή η πίεση που υφίσταται το περιβάλλον από την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη, αλλά γενικά και από τις υποδομές, όπως το άνοιγμα νέων δρόμων και τα διάφορα άλλα, συναφή έργα. Και εδώ μιλούμε για απειλή και όχι καταστροφή του περιβάλλοντος.

Η ρύθμιση γίνεται μέσω των νομοθεσιών και των πολιτικών του κράτους για να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη και το φυσικό περιβάλλον.

Το 2020, έχουμε ολοκληρώσει την απογραφή της δασικής βλάστησης και διαπιστώθηκε ότι έχουμε αύξηση της ιδιωτικής γης στην οποία υπάρχει δασική βλάστηση κατά 50 χιλ. εκτάρια (1997 ήταν 320 χιλ. εκτάρια και το 2020 370 χιλ. εκτάρια).

Ερ.: Πως αντιμετωπίζετε τα αιτήματα για αναπτύξεις εντός δασών;

Απ.: Είναι κανόνας απαράβατος και πάγια πολιτική του τμήματος Δασών όχι μόνο σήμερα, ότι από τα 60 χιλ. εκτάρια του δάσους της Πάφου δεν παραχωρήθηκε ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο για οποιοδήποτε άλλο σκοπό, το ίδιο και από το δάσος Τροόδους και Μαχαιρά.

Οι όποιες παραχωρήσεις και άδειες έχουν δοθεί για αναπτύξεις αφορούν το κομμάτι εκείνο το οποίο παλιά διαχειριζόταν ο έπαρχος και χρησιμοποιείτο για διάφορες χρήσεις και το 1967 δόθηκε στο Τμήμα Δασών για διαχείριση.

Δεν συμμορφώνονται πλήρως οι εταιρείες

Ερ.: Σε πόσες περιπτώσεις το τμήμα Δασών παρείχε άδεια χρήσης ή επέκτασης σε κρατική γη, προς ιδιωτικές επιχειρήσεις που προωθούν μεγάλες αναπτύξεις όπως γήπεδα γκολφ, μαρίνες και άλλα έργα;

Απ.: Δεν παρέχουμε καμία άδεια για αναπτύξεις στα κρατικά δάση αλλά όπως έχουμε αναφέρει, στα δευτερεύοντα κρατικά δάση που άλλοτε ήταν κάτω από τη διαχείριση του έπαρχου και χρησιμοποιούνταν για διάφορους σκοπούς. Άρα αξιολογώντας το κομμάτι γης μπορούμε να εξετάσουμε κάποιες αιτήσεις για διάθεση οι οποίες πρώτιστα αφορούν τη γεωργία. Στην περιοχή των Κοκκινοχωριών έχουμε παραχωρήσει 14 χιλ. δεκάρια για γεωργικούς σκοπούς οι οποίοι δόθηκαν από το 1930 μέχρι σήμερα.    

Στο πλαίσιο αυτό ερχόμαστε να ικανοποιήσουμε και την αίτηση για την ανάπτυξη που αφορά το γήπεδο γκολφ στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου σε τεμάχιο γης που εμπίπτει στα δημοτικά όρια του δήμου Παραλιμνίου.

Έχουμε επιλέξει περιοχή ώστε να μην έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η αίτηση λόγω κάποιων παρατηρήσεων που υπέβαλε ο γενικός ελεγκτής έχει παραπεμφθεί στη νομική υπηρεσία η οποία είναι ο σύμβουλος του κράτους για μελέτη, διευκρινίσεις και συμβουλή και θα πράξουμε αναλόγως των υποδείξεων της νομικής υπηρεσίας. Αν όλα εξελιχθούν ομαλά η αίτηση θα οδηγηθεί προς έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο.  

Ερ.: Υπάρχει συμμόρφωση με τους όρους που τίθενται για αυτές τις άδειες;

Απ.: Για να είμαστε ειλικρινείς πρέπει να πούμε ότι δεν υπάρχει συμμόρφωση 100%. Τολμώ όμως να πω ότι η συμμόρφωση είναι σε ικανοποιητικό βαθμό, μάλιστα τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες για περαιτέρω βελτίωση της όλης κατάστασης γι’ αυτό δεν μπορούμε να πούμε ότι συγκρίνεται η διαχείριση της δασικής γης με τη διαχείριση της τουρκοκυπριακής ή της χαλίτικης γης.

Ερ.: Ποιοι οι σχεδιασμοί του τμήματος δασών για προστασία περιοχών Natura;

Απ.: Τα κρατικά δάση συνιστούν το 60% των περιοχών Natura στην Κύπρο, δηλαδή το 80% των περιοχών Natura είναι δασικές περιοχές και το 75% των κρατικών δασών είναι ενταγμένα στο Natura, άρα η διαχείριση που κάνει το τμήμα δασών στα κυπριακά δάση που είναι για περιβαλλοντικούς σκοπούς εξυπηρετεί απόλυτα το σκοπό του Natura.

Ερ.: Υπάρχουν εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων σε δασική γη;

Απ.: Όχι, σε κανένα φωτοβολταϊκό πάρκο δεν έχει δοθεί άδεια για να εγκατασταθεί σε δασική γη, παλαιότερα δόθηκε άδεια για εγκατάσταση σε κάποια Αιολικά Πάρκα.

Επείγουν τα αντιπλημμυρικά έργα

Ερ.: Σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η περιοχή της πρόσφατης μεγάλης πυρκαγιάς;

Απ.: Η όλη διαδικασία αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος της καμένης περιοχής είναι πολύπλοκη διότι δεν αφορά κρατική γη, αλλά υπάρχει και μεγάλο μέρος ιδιωτικής γης. Aνεξαρτήτως τούτου όμως, ακόμη βρισκόμαστε στη φάση του σχεδιασμού δεν έχουμε περάσει στην εκτέλεση των έργων, εκτός από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις.

Το υπ’ αριθμόν ένα έργο το οποίο πρέπει να γίνει είναι τα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα. Γι’ αυτό θα πρέπει να εξευρεθεί ο τρόπος να ξεπεραστούν τα νομικά κωλύματα και στα ιδιωτικής τεμάχια γης.

Το έδαφος πρέπει να κρατηθεί στη θέση του διότι χωρίς έδαφος δεν μπορεί να εγκατασταθεί η βλάστηση. Θα πρέπει επίσης, να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα μέσα στα ρυάκια και τους ποταμούς τα οποία θα ανακόπτουν τη ροή του νερού. Τα έργα αυτά θα πρέπει να ξεκινήσουν πριν τις πρώτες βροχές για να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του χρόνου.

Εντός των κοινοτήτων θα υπάρξει επίσης ανεξάρτητος σχεδιασμός για το πράσινο, είτε πρόκειται για πάρκα, δρόμους, χώρους πρασίνου και στο τέλος δεντροστοιχίες που θα συνδέουν το οδικό δίκτυο μεταξύ των κοινοτήτων. Το έργο θα γίνει από το τμήμα Δασών σε συνεργασία με τις κοινότητες.

Όσον αφορά την αναγέννηση του δάσους η «μάνα φύση» ξέρει καλύτερα από εμάς, μάλιστα δουλεύει ανέξοδα. Θα χρειαστεί μια χειμερινή περίοδος για να ξεκινήσει η αποκατάσταση της φύσης, ήδη άρχισε η αναβλάστηση των θάμνων.

Ερ.: Το δάσος πότε θα ξαναδημιουργηθεί;

Απ.: Στα 30 χρόνια θα ξεκινήσει να αλλάζει όψη η περιοχή και στα 60 και 70 χρόνια θα δημιουργηθεί ξανά το δάσος.

Ερ.: Πως απαντάτε στις επικρίσεις για μη υλοποίηση εισηγήσεων μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη Σολιά;

Απ.: Σε ότι αφορά το τμήμα Δασών έχει υλοποιήσει αυτά που έπρεπε και έχει υλοποιήσει και μια σειρά από άλλα μέτρα και δράσεις που αν τις απορρυθμίσουμε είναι περισσότερες από 50 δράσεις.

Πρώτο έχει υιοθετηθεί περίοδος υψηλού κινδύνου από την 1^η Μαΐου έως την 31^η Οκτωβρίου που δεν υπήρχε προηγουμένως. Δεύτερο έχει αναπτυχθεί σύστημα διοίκησης επεισοδίων κατάσβεσης πυρκαγιών που δεν υπήρχε προηγουμένως, έχουμε αναθεωρήσει το σχέδιο «Ήφαιστος», έχουμε δώσει γραπτά καθήκοντα σε όλο το σύστημα επιφυλακής (υπαλλήλους, δασοπυροσβέστες και άλλους). Έχει υλοποιηθεί μια σειρά έργων που δεν περιλαμβάνονται στην έκθεση της ανεξάρτητης επιτροπής.