Οι «εξασφαλίσεις» δεν αντικαθιστούν την «ικανότητα αποπληρωμής»

Κάτι πολύ σημαντικό αλλά που όμως δεν είναι γενικά αντιληπτό είναι ότι οι τράπεζες έχουν μια συγκεκριμένη αποστολή στην οικονομία και στην κοινωνία γενικά. Αυτό είναι ότι πρέπει να δανείζουν παραγωγικά και βάσει μελέτης βιωσιμότητας και αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του δανείου. Έτσι μόνο βοηθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας και συνεισφέρουν στην ευημερία μιας χώρας. Όχι, όπως γίνεται στην Κύπρο για δεκαετίες τώρα που τα δάνεια προσφέρονται απλόχερα και στην ουσία μόνο βάσει των εξασφαλίσεων που μπορεί να είναι διαθέσιμα (collateral lending).

Οι εξασφαλίσεις δεν αντικαθιστούν την ικανότητα αποπληρωμής και δεν μπορεί να είναι ο απώτερος σκοπός ενός δανείου. Είναι μόνο μια υπαλλακτική λύση σε περίπτωση όπου λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων δεν επαληθεύονται οι προβλέψεις στην αξιολόγηση του κινδύνου από την τράπεζα που θα χορηγήσει το δάνειο. Όμως η αξιολόγηση δεν επιτρέπεται να παρακάμπτεται. Άμα αυτό γίνεται συστηματικά, όπως στην Κύπρο, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε σπατάλες των οικονομικών πόρων της χώρας και φέρνει οικονομικές κρίσεις. Και όπως συμβαίνει τώρα στη χώρα μας επιφέρει πτωχεύσεις και την υποδούλωση του κόσμου μέσω χρέους.

Στρατηγικοί χρηματοδότες

Άρα είναι το λιγότερο προσβολή της νοημοσύνης μας όταν οι τράπεζες, οι εποπτικές αρχές που σφύριζαν αδιάφορα και οι δικηγόροι τους μεταξύ άλλων που μας προκάλεσαν αυτήν την τεραστίων διαστάσεων κρίση ιδιωτικού χρέους να μας λένε τώρα ότι θα είναι «ηθικός κίνδυνος» να γίνουν εκπτώσεις στα δάνεια αυτών που δεν μπορούν να τα εξυπηρετήσουν.

Αυτά τα ίδια δάνεια που έπρεπε να γνωρίζουν οι τράπεζες αν έκαναν, ως ήταν καθήκον τους, μελέτη πιστωτικού κινδύνου, όταν τα έδιναν ότι δεν είχαν ικανότητα αποπληρωμής. Και που τώρα βολικά, και για να καλύψουν τα δικά τους λάθη όταν πρόσφεραν αυτές τις χρηματοδοτήσεις χωρίς αξιολόγηση, αποκαλούν τους δανειζόμενους τους σαν «στρατηγικούς κακοπληρωτές». Θα ήταν ποιο σωστό και δίκαιο αν αποκαλούσαν τους εαυτούς τους «στρατηγικούς χρηματοδότες».

Ο πραγματικός ηθικός κίνδυνος

Αλλά όμως και που όλοι περίπου, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής μας ηγεσίας που τους υποβοηθάει, δεν θεωρούν «ηθικό κίνδυνο» να τα προσφέρουν με τεράστιες εκπτώσεις σε ξένα Ταμεία γύπες! Σε αυτούς δηλαδή που εκτός εποπτείας θα απαιτήσουν το μέγιστο δυνατό μέσω των εξασφαλίσεων για να μεγιστοποιήσουν έτσι το δικό τους κέρδος εις βάρος των Κυπρίων. Αυτό και αν είναι ανήθικο. Ιδίως άμα προτάσσεται προς τα θύματα τους από αυτούς τους ίδιους (δικηγόρους, λογιστές, τραπεζικούς, πολιτικούς και απούσες εποπτικές αρχές) που μας έχουν δημιουργήσει το πρόβλημα για δικό τους όφελος και πλουτισμό.

Ετεροβαρή δανειστικά συμβόλαια

Οι πράξεις των τραπεζών δεν είναι απλά συμβόλαια μεταξύ δύο μερών. Και δεν μπορεί κανένα συμβόλαιο να είναι ετεροβαρές. Με ποια λογική επομένως δικαιούται τάχα η τράπεζα να πωλάει σε τρίτους τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν έναντι ενός δανείου και να μην μπορεί και ο δανειζόμενος (η άλλη πλευρά του συμβολαίου) να κάνει το ίδιο; Και με ποιο δικαίωμα δεν δίνεται η ευκαιρία στον ίδιο τον δανειζόμενο να προσπαθήσει να το αναχρηματοδοτήσει στην ίδια μειωμένη αξία που πωλείται σε ξένα ταμεία;

Στο ίδιο έργο θεατές

Δεν μπορεί η ευημερία των Κυπρίων να τίθεται σε δεύτερη θέση και να θεωρείται παράπλευρη ζημιά από τους επιτήδειους που εξακολουθούν να θέλουν να πλουτίζουν εις βάρος τους. Με το ξεπούλημα των δανείων σε ξένα Ταμεία και χωρίς να μειώνεται το ιδιωτικό χρέος συνεχίζουν να φτωχοποιούν τον κόσμο και να θεωρούν ότι με προσέλκυση ξένων επενδυτών τάχα μπορεί να κλείσουν την τρύπα που δημιουργούν έτσι στην οικονομία. Όμως αυτό ακριβώς πολύ φοβούμαι θα είναι και το τελειωτικό και ίσως μοιραίο πλήγμα στην προοπτική ανάκαμψης της ήδη βαριά λαβωμένης Κυπριακής οικονομίας.

Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός επισκεπτόμενος λέκτορας στο πανεπιστήμια του Harvard και Queen’s του Καναδά. Author Page: http://ssrn.com/author=262460.