Ν. Μαστρογιαννόπουλος: Αυξήθηκαν στα €150 εκατ. τα νέα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας

Η πανδημική κρίση αποτέλεσε την αφετηρία για επαναστατικές αλλαγές, αναδεικνύοντας για ακόμη μια φορά τον ουσιαστικό ρόλο της έρευνας και της καινοτομίας, δήλωσε  ο Επικεφαλής Επιστήμονας Έρευνας και Καινοτομίας και Πρόεδρος του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), Δρ. Νικόλας Μαστρογιαννόπουλος.

Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Μαστρογιαννόπουλος, αναφέρει επίσης ότι δεν μπορεί να γίνει ακριβής πρόβλεψη για το τι μας επιφυλάσσει η επόμενη μέρα, γνωρίζουμε ωστόσο ότι το αύριο εξαρτάται από τις κινήσεις του σήμερα.

Για το λόγο αυτό σημειώνει συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με την ίδια θέληση για στήριξη των νέων του τόπου μας και με όραμα ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα μετουσιώνει την τεχνολογία, την καινοτομία και την έρευνα σε πυλώνα ανάπτυξης, συμβάλλοντας παράλληλα, στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και στη δημιουργία μίας ευημερούσας κοινωνίας.

Σχολιάζοντας τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει προς αυτή την κατεύθυνση το ΙδΕΚ είπε ότι αν και η  χώρα μας έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου στον τομέα έρευνας και καινοτομίας τα τελευταία χρόνια υπάρχουν εντούτοις σημεία τα οποία χρήζουν βελτίωσης, όπως η ανάγκη για αύξηση της ιδιωτικής επένδυσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις καθώς και η ενδυνάμωση των επιδόσεών μας σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες.

-Μετά την πανδημία, μια νέα κρίση ταλανίζει την κυπριακή, ευρωπαϊκή και διεθνή οικονομία. Τι σημαίνει αυτό για τις προσπάθειες της Κύπρου να αναπτύξει τον τομέα έρευνας και καινοτομίας;

Αναμφίβολα, η πανδημία μας έφερε ενώπιον σοβαρών προκλήσεων, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε τη μεγαλύτερη υγειονομική και κοινωνικοοικονομική κρίση των τελευταίων ετών, να βρούμε λύσεις στα προβλήματα που προέκυψαν και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Ωστόσο, η περίοδος αυτή και οι δυσκολίες που τόσο αναπάντεχα μας επέβαλε η πανδημία, αποτέλεσαν την αφετηρία για επαναστατικές αλλαγές, αναδεικνύοντας για ακόμη μια φορά τον ουσιαστικό ρόλο της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και την ανάγκη ενίσχυσής τους. Κατανοώντας λοιπόν τις δυσκολίες και προκλήσεις που δημιουργήθηκαν για το οικοσύστημα Έρευνας και Καινοτομίας, το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) ανακοίνωσε ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα, ύψους €1 εκατ. με στόχο την άμβλυνση των επιπτώσεων της πανδημίας και ειδικά τη στήριξη των νεοφυών, καινοτόμων και υφιστάμενων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, επισπεύσθηκε η ανακοίνωση του δεύτερου και τρίτου κύκλου των Προγραμμάτων Καινοτομίας, και προκηρύχθηκαν τα προγράμματα «ΓΕΦΥΡΑ», ύψους €15 εκατ., διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη ενίσχυση του ερευνητικού ιστού της χώρας. Επιπλέον, παρουσιάστηκε η δομή των νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων Έρευνας και Καινοτομίας για την περίοδο 2021 - 2027. Σίγουρα η επόμενη μέρα είναι δύσκολη, ωστόσο παραμένουμε προσηλωμένοι στην προσπάθειά μας για ενίσχυση του οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας, έτσι ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικό και ευέλικτο, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη στην οικονομία και κατ’ επέκταση την κοινωνία του τόπου.

- Άρα μπορείτε να προσαρμοστείτε στις νέες εξελίξεις και να συνεχίσετε το έργο σας;

Ακριβής πρόβλεψη για το τι μας επιφυλάσσει η επόμενη μέρα είναι πολύ δύσκολη. Γνωρίζουμε όμως ότι το αύριο εξαρτάται από τις κινήσεις του σήμερα. Προς αυτή την κατεύθυνση, συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με την ίδια θέληση για στήριξη των νέων του τόπου μας και με όραμα ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα μετουσιώνει την τεχνολογία, την καινοτομία και την έρευνα σε πυλώνα ανάπτυξης, συμβάλλοντας παράλληλα, στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και στη δημιουργία μίας ευημερούσας κοινωνίας.

-Μπορεί ο τομέας έρευνας και καινοτομίας να συμβάλει στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της νέας κρίσης και μελλοντικών κρίσεων που ενδεχομένως να προκύψουν; Με ποιους τρόπους;

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η Ε&Κ δεν είναι μονοδιάστατες. Διέπουν οριζόντια κάθε κλάδο της οικονομικής δραστηριότητας και επί της ουσίας αποτελούν βάση της οικονομίας στο νέο μοντέλο ανάπτυξης. Για παράδειγμα, επενδύοντας στην καινοτόμα επιχειρηματικότητα και στις νεοφυείς επιχειρήσεις της χώρας μας, δημιουργούμε νέα προϊόντα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας με άμεσο θετικό αντίκτυπο στην οικονομία και στην κοινωνία της Κύπρου. Μια οικονομία που αναπτύσσεται με βάση την Ε&Κ, καθίσταται, πέραν από πιο ανταγωνιστική, και πιο ανθεκτικότερη σε μελλοντική κρίση.

-Είναι επαρκείς οι πόροι που αφιερώνει η πολιτεία στην προσπάθεια ανάπτυξης της έρευνας και καινοτομίας, ώστε να καταστεί ο τομέας βασικός αναπτυξιακός πυλώνας της οικονομίας;

Συγκρίνοντας το προηγούμενο Εθνικό Πλαίσιο Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων «RESTART 2016-2020», προϋπολογισμού €130 εκατ., με το νέο πλαίσιο προγραμμάτων του ΙδΕΚ, με προϋπολογισμό €150 εκατ., παρατηρούμε μία σημαντική αύξηση στα διαθέσιμα κονδύλια. Σημαντικό επιπρόσθετο στοιχείο είναι και οι ευκαιρίες που προκύπτουν για τους κυπριακούς φορείς μέσα από το νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα, «Ορίζοντας Ευρώπη». Το γεγονός ότι κατά την περίοδο 2014-2020 κυπριακοί φορείς πέτυχαν να αντλήσουν κονδύλια ύψους €320 εκατ. από το πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας 2020», μόνο με αισιοδοξία μπορεί να μας γεμίζει για τη συνέχεια.

 -Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε προς αυτή την κατεύθυνση;

Η χώρα μας έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου στον τομέα Έρευνας και Καινοτομίας τα τελευταία χρόνια. Εξελίσσεται, προοδεύει και ανεβαίνει ψηλά στους διεθνείς δείκτες. Τα τελευταία αποτελέσματα διεθνών δεικτών καταδεικνύουν ακριβώς αυτή τη δυναμική που αναπτύσσεται. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι στο EuropeanInnovationScoreboard, η Κύπρος έχει τη δεύτερη καλύτερη πρόοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βελτιώνοντας την επίδοσή της κατά 25%, ενώ στο GlobalInnovationIndex, βρίσκεται στην 28η θέση παγκοσμίως. Επιπρόσθετα, διαθέτει παγκοσμίου επιπέδου ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα, ταλαντούχο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό καθώς και μία ραγδαία αναπτυσσόμενη κοινότητα νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένου εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Υπάρχουν ωστόσο σημεία τα οποία χρήζουν βελτίωσης, όπως η καλλιέργεια κουλτούρας Έρευνας και Καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα, η ενίσχυση της εμπορευματοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων, η διασύνδεση της έρευνας με τη βιομηχανία, η ανάγκη για αύξηση της ιδιωτικής επένδυσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις καθώς και η ενδυνάμωση των επιδόσεών μας σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες.

-Ποιοι είναι οι νέοι στρατηγικοί στόχοι σας για το νέο πλαίσιο χρηματοδοτικών προγραμμάτων;

Αρχικά να αναφέρω πως τα νέα Προγράμματα που ανακοίνωσε πρόσφατα το ΙδΕΚ, έχουν προϋπολογισμό €150 εκατ. και χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανάπτυξης «Κύπρος – Το Αύριο» και το Επιχειρησιακό Σχέδιο «ΘΑΛΕΙΑ». Τα Προγράμματα, με φιλοσοφία τις στοχευμένες επενδύσεις, κτίζουν πάνω σε ανταγωνιστικούς τομείς της οικονομίας και στοχεύουν στην έμπρακτη αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, στη δημιουργία νέας βιομηχανίας διττής χρήσης και στην πράσινη, γαλάζια και ψηφιακή μετάβαση και ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, χωρίζονται σε πέντε πυλώνες με συγκεκριμένες στοχεύσεις. Τον πυλώνα της Διεθνοποίησης (€34.5 εκατ.), της Έρευνας (€30 εκατ.), της Συνεργασίας & Μεταφοράς Γνώσης (€33.6 εκατ.), της Καινοτομίας (€34 εκατ.) και της Ενδυνάμωσης Δομών και Ικανοτήτων (€16.9 εκατ.). Σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας, τα προγράμματα για κάθε πυλώνα θα ανακοινώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2021 – 2027 σε ξεχωριστές προσκλήσεις. Στόχος μας να ενισχύσουμε την εξωστρέφεια και τη διεθνοποίηση του οικοσυστήματός μας, να ενδυναμώσουμε την ερευνητική αριστεία και την παραγωγή γνώσης ως μοχλού ανάπτυξης της καινοτομίας, να ενισχύσουμε περαιτέρω την καινοτόμο επιχειρηματικότητα με στόχο τον θετικό αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας, να διευρύνουμε τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού και ειδικότερα της νέας γενιάς, να αναπτύξουμε και να αναβαθμίσουμε ερευνητικές και τεχνολογικές υποδομές, να εντείνουμε τις συνεργασίες μεταξύ του ερευνητικού και επιχειρηματικού κόσμου της Κύπρου και να υποστηρίξουμε τη μεταφορά γνώσης και κατ’ επέκταση την εμπορική αξιοποίησή της. Ψηλά στις στοχεύσεις μας βρίσκονται επίσης, η ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων και η αύξηση του αριθμού των εταιρειών που καινοτομούν καθώς επίσης και η καλλιέργεια κουλτούρας έρευνας και καινοτομίας.