Κίνδυνοι και μέτρα για την πώληση δανείων
Το μεγάλο πρόβλημα με την πώληση των δανείων είναι σε ποια τιμή γίνεται η πώληση (περιλαμβανομένων κρυφών ή και φανερών προμηθειών) και σε δεύτερο λόγο σε ποίους γίνεται η πώληση (και ακόμη, πού μπορούν να καταλήξουν τα πακέτα δανείων). Στην Κύπρο, ίσως με την δημοσιοποίηση της πιθανότητας και του εύλογου φόβου που προέκυψε να καταλήξουν αυτά σε τουρκικά συμφέροντα, όλοι ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά και μόνο με το δεύτερο και όχι το πρώτο που κατά την γνώμη μου είναι ο πιο σημαντικός και άμεσος κίνδυνος που προκύπτει από την πώληση δανείων. Δυστυχώς αυτό δημιούργησε ένα προπέτασμα καπνού που βόλεψε αντί να εμποδίσει αυτούς που επιδιώκουν σθεναρά και οργανωμένα το ξεπούλημα των δανείων σε εξευτελιστικές τιμές. Η μέθοδος αυτή έχει ως αποτέλεσμα το γρήγορο κέρδος προς όφελος αυτών που βρέθηκαν στο πηδάλιο των συστημικών τραπεζών αλλά σε βάρος των κυπρίων φορολογούμενων και πολιτών. Η απώλεια αξίας από πώληση δανείων σε χαμηλές τιμές για τον Κύπριο είναι άμεση, μόνιμη και αμετάκλητη. Το κακό γίνεται την στιγμή της πώλησης και δεν υπάρχει τρόπος να διορθωθεί άμα ολοκληρωθεί η πώληση.
Προκύπτει επομένως το εύλογο ερώτημα «ποίοι είναι οι μηχανισμοί» που διαφυλάττουν ότι δεν θα προκύψει μια άνευ προηγουμένου διασπάθιση κυπριακής περιουσίας και απώλειας άξιας που, επί πλέον, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια και τις συστημικές μας τράπεζες σε μια νέα μαύρη τρύπα, χωρίς να υπάρχουν αυτή την φορά και περιθώρια για περαιτέρω ανακεφαλαιοποίηση.
Η απλή απάντηση, που πιστεύω θεωρητικά τουλάχιστον υπάρχει, είναι ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει, αν κάμνει σωστά την δουλειά της, να παρακολουθεί, να επιβλέπει και να εμποδίζει τέτοιες καταστρεπτικές για τις τράπεζες της χώρας πωλήσεις. Για όσους πιστεύουν ότι αυτό γίνεται προληπτικά και επιμελώς από την κεντρική τράπεζα, απολογούμαι που σας έχω σπαταλήσει τον χρόνο σας. Για όσους συνεχίζουν ακόμα να διαβάζουν εγώ πιστεύω ότι η κεντρική τράπεζα όχι μόνο δεν ασκεί τα ελεγκτικά της καθήκοντα αλλά αντιθέτως υποβοηθά την ανεξέλεγκτη (τουλάχιστον όσο αφορά την τιμή) πώληση των δανείων.
Αν ληφθεί υπόψη η αμεσότητα της απώλειας αξίας από την ελεύθερη και ανεξέλεγκτη πώληση δανείων, θα πρέπει να εισαχθούν στον προτεινόμενο νόμο κάποιες ασφαλιστικές δικλίδες. Όπως:
- Η επιβολή ανοικτού διαγωνισμού.
- Ο περιορισμός της τιμής πώλησης (limit pricing) ούτως ώστε η έκπτωση στο δάνειο να μην υπερβαίνει το ποσό των προβλέψεων για τα συγκεκριμένα δάνεια προς πώληση.
- Δικαίωμα προς τους δανειζόμενους να αγοράσουν οι ίδιοι τα δάνεια τους στην τιμή που προτίθεται να πωλήσει σε τρίτους η τράπεζα (first option). Θα πρέπει φυσικά να δοθεί ένα εύλογο λογικό διάστημα προς τον δανειζόμενο για να μπορέσει να βρει την χρηματοδότηση ή για να καταθέσει βιώσιμο σχέδιο αναδιάρθρωσης λαμβάνοντας υπόψη την διαγραφή που θα υποστεί η τράπεζα στη περίπτωση πώλησης.
- Η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να εγκρίνει όλες τις πωλήσεις δανείων διατηρώντας το δικαίωμα παρέμβασης ή και απαγόρευσης της πώλησης όπου κρίνεται ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης της τράπεζας ή και ακόμη για λόγους εθνικού συμφέροντος.