Η οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων δεν είναι απλά θέμα χρηματικής βοήθειας

Είναι εύκολο να λέμε ότι οι επιχειρήσεις χρειάζονται βοήθεια για να ξεπεράσουν την κρίση και να επανέλθουν έτσι στην βιωσιμότητα. Και όντως χρειάζονται. Όμως δεν είναι οποιαδήποτε βοήθεια. Γενικόλογες εκκλήσεις όπως «να στηριχθεί η μετάβαση της οικονομίας» ή ακόμη ότι «οι επιχειρήσεις χρειάζονται και άλλα δάνεια για να ξεπεράσουν την κρίση» δεν οδηγούν πουθενά κατά την γνώμη μου, εκτός ίσως να μας οδηγήσουν σε ακόμη χειρότερα αδιέξοδα. Δεν γίνονται οικονομικά βιώσιμες οι επιχειρήσεις απλά προσφέροντας περαιτέρω ρευστότητα που πολύ λανθασμένα και επικίνδυνα μερικοί την παρομοιάζουν σαν οξυγόνο. Ούτε η ρευστότητα από μόνη της αποτελεί «εργαλείο», όπως κάποιοι αυτοαποκαλούμενοι ειδήμονες αρέσκονται να την αποκαλούν. Στην τελική ανάλυση τέτοιου είδους μέτρα από μόνα τους καταλήγουν να διευρύνουν και να επεκτείνουν την κρίση, ενώ βαρύνουν ακόμη περισσότερο τον φορολογούμενο.

Πρώτον και κύριο, πρέπει να επανέλθουν συνθήκες για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στην χώρα και κατ’ επέκταση στον κόσμο. Για το τελευταίο δεν υπάρχουν πολλά που μια μικρή χώρα σαν την Κύπρο θα μπορούσε να κάνει, εκτός από το να επισπεύσει τον εμβολιασμό του πληθυσμού της και να πάρει τέτοια μέτρα που να παραμείνει η επιδημική κατάσταση στην χώρα υπό έλεγχο. Όμως θα μπορούσαν να παρθούν σημαντικά μέτρα για να μετριαστούν οι επιπτώσεις στην οικονομία από τις ιδιάζουσες συνθήκες χρέους όπου η χώρα βρίσκεται και που προϋπήρχαν και της πανδημίας.Και αναφέρομαι στην επιτακτική ανάγκη μείωσης του ιδιωτικού χρέους.

Η Κύπρος είναι στην ηρεμία του ματιού μιας τέλειας καταιγίδας, όσον αφορά τα δάνεια που βαραίνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Οι κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία της χώρας πρέπει επιτέλους να κάνει αντιληπτό ότι δεν «πρέπει να σωθούν οι τράπεζες για να σωθεί η οικονομία». Αντιθέτως, πρέπει να περιορίσουν την παρασιτική δραστηριότητα των συστημικών τράπεζων, που με τη βοήθεια των πολιτικών, ασχολούνται κυρίως, με την αρπαγή των υποθηκών μέσω εκποιήσεων και κάνοντας χρήση των εγγυήσεων, που έχουν δεσμεύσει τους δανειολήπτες και τους εγγυητές τους δίνοντας σωρεία μη βιώσιμων και παραγωγικών δάνειων χωρίς καν να αξιολογούν την ικανότητα αποπληρωμής, ως εξάλλου ήταν καθήκον τους. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι ήδη καταχρεωμένες επιχειρήσεις μας είναι περαιτέρω μη βιώσιμα δάνεια. Και δεν έχει σημασία αν στο τέλος της ημέρας αυτά πληρώνονται από τον πολίτη σαν δανειζόμενο ή από τον πολίτη σαν εγγυητή της τράπεζας σαν φορολογούμενος.

Το τι χρειάζεται είναι να έχουμε συνθήκες οικονομικήςανάπτυξης. Αυτό δεν μπορεί να προκύψει χωρίς κάποια σημαντική μείωση του ιδιωτικού χρέους. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να κλείσουμε τις πόρτες στις τράπεζες να πωλούν ανεξέλεγκτα σε ταμεία γύπες και άλλους, τα προβληματικά δάνεια τους. Θα στοίχιζε πολύ λιγότερο στον φορολογούμενο εάν το κράτος έπαιρνε στα χεριά του την διοίκηση αυτών των τραπεζών και να εφαρμόσει έτσι μια ευρείας κλίμακας μείωση του χρέους αξιοποιώντας αυτά τα τεράστια κέρδη που τώρα καρπούνται οι ξένοι και άλλοι, που προσβλέπουν σε ένα εύκολο και γρήγορο κέρδος. Μέσω αυτών που περισώζονται με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να εφαρμόσει μια σειρά μέτρων που θα αποσκοπούν στη μείωση του ιδιωτικού χρέους με τη διαγραφή μέρους αυτών των δάνειων. Στην έκτακτη ανάγκη που έχει φτάσει η χώρα με τα τόσα κατά συρροή λάθη του παρελθόντος, αυτό έχει καταστεί μια αναγκαία κοινωνική, άλλα και οικονομική πολιτική.

Εν τελεί, όπως έχω γράψει και αναφερθεί πολλές φορές στο παρελθόν, η χώρα χρειάζεται την ίδρυση μιας νέας ανεξάρτητης Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (που θα μπορούσε να προκύψει από την κρατικοποίηση των συστημικών τραπεζών) και που να μελετά και να τροχοδρομεί οικονομικά βιώσιμα έργα. Και για να οδηγεί έτσι, δίνοντας το δικό της παράδειγμα, τις επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις, όπως πολύ καλά και σωτήρια είχε κάνει μετά την εισβολή η τότε πολύ σωστά στελεχωμένη και πλήρως επαγγελματική Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως. Όπως έξαλλου αναφερόμαστε στο άρθρο μας με την Helen Kavvadia εις το έγκυρο World Economics Journal⁽¹⁾. Στην τελικήανάλυση δεν είναι η χρηματοδότηση που κάνει την διαφορά, άλλα η σωστή χρήση αυτής σε οικονομικά βιώσιμα και παραγωγικά έργα.

References:

1. Funding Economic Development and the Role of National Development Banks: The Case of Cyprus, Helen Kavvadia & Savvakis C. Savvides, World Economics, September 2020.

Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος, που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός Επισκεπτόμενος Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Harvard και στο Πανεπιστήμιο Queen’s του Καναδά. Author Page:http://ssrn.com/author=262460