Γ. Περδίκης, Οικολόγοι: Καιρός να ξεχάσουμε το φυσικό αέριο

Η προοπτική του φυσικού αερίου ως εργαλείο μετάβασης στην εποχή των ΑΠΕ έχει σχεδόν εκλείψει οριστικά, υποστηρίζει ο τέως πρόεδρος των Οικολόγων και νυν μέλος της πολίτικης επιτροπής του κόμματος, Γιώργος Περδίκης, εκτιμώντας ότι «ίσως είναι καιρός να ξεχάσουμε το φυσικό αέριο και να προχωρήσουμε στο επόμενο ενεργειακό επίπεδο, που είναι ο συνδυασμός ΑΠΕ και Υδρογόνου».

Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Περδίκης σχολιάζει τις εξελίξεις γύρω από περιβαλλοντικά και ενεργειακά ζητήματα που αναζητούν λύσεις, κάνοντας αναφορά σε καθυστέρηση σε ότι αφορά τη μετάβαση της Κύπρου στην πράσινη ανάπτυξη και στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Σε ότι αφορά το θέμα του Εθνικού Πάρκου Ακάμα, ο κ. Περδίκης αναφέρεται σε τρόπους που μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη των κοινοτήτων της περιοχής, εξηγώντας γιατί οι πύλες εισόδου στο πάρκο δεν θα έπρεπε να τοποθετηθούν κατά μήκος της παράλιας ζώνης. Αναφέρει πως η τοποθέτησή τους κοντά στις κοινότητες της περιοχής θα ενίσχυε τις δυνατότητες ανάπτυξης τους, ωστόσο, αναφέρεται σε μικροσυμφέροντα και κομματικά ρουσφέτια, τα οποία οδήγησαν σε άλλες επιλογές.

Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη διαφύλαξης της περιοχής της Λάρας από οποιεσδήποτε οικιστικές αναπτύξεις και υποδεικνύει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διάβρωση και τις επιπτώσεις που προκαλεί η ανάπτυξη κυματοθραυστών που όπως αναφέρει «τείνουν να περιτριγυρίσουν ως τείχος το νησί».

Ακολουθεί η συνέντευξη

Ερ.: Εντός Μαρτίου αναμένεται πως θα ανακοινωθεί το Τοπικό Σχέδιο της χερσονήσου του Ακάμα. Ήδη όμως υπάρχουν στοιχεία που παραπέμπουν σε παραχώρηση δικαιωμάτων σε ορισμένες κοινότητες για αναπτύξεις στην περιοχή. Ποια η θέση σας;

Απ.: Δεν είναι κακό να δοθούν δικαιώματα ανάπτυξης στις κοινότητες της περιοχής Ακάμα στα πλαίσια του Τοπικού Σχεδίου. Εμείς ως Οικολόγοι λέγαμε από τη δεκαετία του ‘80 ότι για να διευκολυνθεί η κήρυξη της χερσονήσου του Ακάμα σε Εθνικό Πάρκο, θα πρέπει να δοθούν ισχυρά κίνητρα ανάπτυξης στις κοινότητες και στους κατοίκους της περιοχής. Αντίθετα, κάποιοι τότε επέμεναν ότι μόνο με μεγάλες αναπτύξεις - που ήδη από τότε βρίσκονταν σε διαδικασία σχεδιασμού - στην παράκτια περιοχή (στην Τοξέφτρα στη δυτική ακτή, στη Φοντάνα Αμορόζα στην ανατολική ακτή) θα μπορούσε να δοθεί αξία στις περιουσίες των κατοίκων της περιοχής. Μετά από πολλούς αγώνες και μεγάλη καθυστέρηση κατάλαβαν όλοι – σχεδόν - ότι η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης στην περιοχή είναι η προστασία της Φύσης. Αυτό που μας ανησυχεί είναι το γεγονός ότι το Τοπικό Σχέδιο θα έπρεπε να συλλειτουργεί με το Διαχειριστικό Σχέδιο για το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα και το Διαχειριστικό Σχέδιο για την Ευρωπαϊκή περιοχή προστασίας της φύσης. Δυστυχώς τα τρία σχέδια μοιάζουν να λειτουργούν προς αντίθετες κατευθύνσεις και στόχους. Για παράδειγμα αν όντως θέλεις να δώσεις ζωή στις κοινότητες δεν τοποθετείς τις βασικές και εύκολες σε πρόσβαση «πύλες» εισόδου στο πάρκο κατά μήκος της παράλιας ζώνης. Εμείς πάντα λέγαμε ότι θα έπρεπε οι «πύλες» εισόδου στο πάρκο (με όλες τις ανάλογες υποδομές που δημιουργούν ευκαιρίες για απασχόληση και ανάπτυξη) θα έπρεπε να τοποθετούνταν μέσα ή πολύ κοντά στις κοινότητες. Τα διάφορα μικροσυμφέροντα και τα κομματικά ρουσφέτια οδήγησαν σε άλλες επιλογές. Βέβαια, πάντα υπάρχει μια σοβαρή διαφωνία πάνω στον τρόπο που βλέπουμε την ανάπτυξη. Εμείς όταν λέμε ανάπτυξη εννοούμε τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης, επιχειρηματικής δραστηριότητας και επαγγελματικής καριέρας που να έχουν σχέση με το Εθνικό Πάρκο Ακάμα, ενώ κάποιοι άλλοι όταν λένε ανάπτυξη εννοούν αποκλειστικά τη συσσώρευση πλούτου μέσω του real estate. Η άνοδος της αγοραίας αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας από την απόκτηση αναπτυξιακών δικαιωμάτων που θα προσφέρει το νέο τοπικό σχέδιο είναι για κάποιους η μόνη έγνοια. Ως οπαδός της αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης δεν μπορώ να συναινέσω με αυτή την προσέγγιση, ιδιαίτερα όταν αφορά ένα τόσο σημαντικό βιότοπο όπως ο Ακάμας. 

Ερ.: Οι κάτοικοι της κοινότητας Ίνειας, ζητούν να τους παραχωρηθεί το δικαίωμα για αναπτύξεις στην τουριστική ζώνη της Λάρας;

Απ.: Η περιοχή της Λάρας έχει ένα τεράστιο αναπτυξιακό πλεονέκτημα: Θεωρείται μια περιοχή παρθένα γι’ αυτό και έχει αναδειχθεί ως ο κύριος βιότοπος αναπαραγωγής των θαλάσσιων χελώνων. Αν θέλουμε να διαφυλάξουμε αυτό το χαρακτήρα για να προσελκύει ενδιαφέρον στην ευρύτερη περιοχή, πρέπει να περιορίσουμε στο ελάχιστο την ανθρώπινη παρουσία στο συγκεκριμένο σημείο. Τα παράνομα υποστατικά να κατεδαφιστούν, οι επισκέψεις να τεθούν υπό αυστηρό ποιοτικό έλεγχο και βεβαίως επ’ ουδενί να επιτραπεί να υπάρξει οικιστική ανάπτυξη στην περιοχή της Λάρας. Σε διαφορετική περίπτωση απλά θα καταφέρουμε να καταστρέψουμε το αναπτυξιακό μας αφήγημα, αλλά και την περιοχή ως βιότοπο και ως εναλλακτικό προορισμό. Αυτό πρέπει να βρουν τρόπο οι αρμόδιοι να το εξηγήσουν, να το αντιληφθούν και να το αποδεχθούν και οι κάτοικοι της Ίνειας. Δεν είναι μόνο θέμα προσωπικής ιδιοκτησίας ή τοπικού χαρακτήρα, αλλά προστασίας ενός παγκόσμιας σημασίας βιοτόπου και ενός εθνικού πλουτοπαραγωγικού πόρου.

Ερ.: Η Πολεοδομική Αρχή, πρόσφατα έθεσε φρένο στις πολυώροφες αναπτύξεις στην περιοχή Αγίας Θέκλας – Λιοπετριού. Είναι αποτελεσματικές οι εκ των υστέρων ενέργειες;

Απ.: Πολύ αργά και μετά από πολλά δικά μας διαβήματα και διαμαρτυρίες, η Πολεοδομική Αρχή έθεσε τέλος σε μια συγκεκριμένη παρανομία ανέγερσης επιπλέον ορόφων σε μια μεγάλη τουριστική οικοδομή στη περιοχή Λιοπετρίου - Αγ. Θέκλας. Οι πολυώροφες τουριστικές αναπτύξεις σε περιοχές που θέλουν να «πωλήσουν» τον ιδιαίτερο παραδοσιακό χαρακτήρα ή το φυσικό περιβάλλον είναι προβληματικές. Δεν είναι το ίδιο με τον πυρήνα των πόλεων, όπου όμως επίσης πρέπει να υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις και προγραμματισμός και να μην γίνεται αυτό που έγινε σε μεγάλο βαθμό ήδη στην Κύπρο, όπου ξεφύτρωσαν ξαφνικά πύργοι «ατάκτως ερριμμένοι». Αν είναι αργά; Από μια άποψη μπορεί να θεωρηθεί ότι αργήσαμε. Από την άλλη υπάρχουν χώρες πχ Ισπανία, Ελλάδα που κατεδάφισαν όχι απλά δύο παράνομους ορόφους, αλλά ολόκληρα τουριστικά συγκροτήματα και ουρανοξύστες.

Ερ.: Ποια η θέση σας για τους κυματοθραύστες που αναπτύσσονται στις κυπριακές ακτές;

Απ.: Οι κυματοθραύστες που τείνουν να περιτριγυρίσουν ως τείχος το νησί μας είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Προφανώς σε ορισμένες περιοχές έχει παρατηρηθεί μεγάλη διάβρωση που κινδυνεύει να καταστρέψει υποδομές (δρόμους, κτίρια κλπ) και εκεί βεβαίως πρέπει να ληφθούν μέτρα. Το γεγονός όμως ότι γίνονται κυματοθραύστες για να «μαζέψουν» άμμο και να δημιουργηθούν αμμουδερές παραλίες προς αξιοποίηση, αυτό εμένα με ξεπερνά. Το κράτος δεν έπρεπε να συναινεί σε τέτοιες απαιτήσεις. Τα έργα αυτής της μορφής δημιουργούν διαβρωτικά φαινόμενα σε άλλες διπλανές παραλίες που για να προστατευθούν χρειάζονται νέα έργα και τα νέα έργα φέρνουν νέα διάβρωση και ούτω καθεξής (domino effect). Είναι ένας φαύλος κύκλος. Η κατασκευή των κυματοθραυστών δημιουργεί τεράστιο περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος (πχ τη λειτουργία λατομείων σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές). Έχω πληροφορηθεί ότι έχουν αναπτυχθεί πρόσφατα καινούργιες μέθοδοι για αντιμετώπιση της διάβρωσης των ακτών με λιγότερες επιπτώσεις στο θαλάσσιο και εν γένει στο περιβάλλον, τις οποίες συστήνω στους αρμόδιους να μελετήσουν και να εφαρμόσουν - αν κριθούν κατάλληλες - στην Κύπρο. Ένα συναφές θέμα είναι η επικύρωση και εφαρμογή επιτέλους του Πρωτόκολλου της Βαρκελώνης για την παράκτια ζώνη που υπέγραψε η Κύπρος πριν δέκα και πλέον χρόνια, αλλά δεν το έχει εφαρμόσει. 

Ερ.: Η Κύπρος πού βρίσκεται στο θέμα της μετάβασης την πράσινη ανάπτυξη;

Απ.: Πιστεύω ότι η Κύπρος άργησε δραματικά να αντιληφθεί τη σημασία της Πράσινης Ανάπτυξης. Ισχυρίζομαι μάλιστα, ότι ακόμα βρίσκεται στο στάδιο των διακηρύξεων και των λόγων («πράσινα άλογα») παρά των πράξεων. Για να είμαι δίκαιος γίνονται κάποιες ενέργειες και εφαρμόζονται προγράμματα, αλλά αυτά δεν εντάσσονται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου και γενικού σχεδιασμού. Η πράσινη ανάπτυξη μοιάζει όπως την «πράσινη σαλάτα» στο μενού ενός γεύματος. Το κύριο πιάτο είναι άλλο. Εμείς ως Οικολόγοι έχουμε θέσει από καιρό συγκεκριμένες προτάσεις που θα οδηγούσαν σε ένα συγκροτημένο και συνεκτικό Πράσινο Σχεδιασμό της Οικονομίας. Τέτοιες προτάσεις είναι για παράδειγμα:

1) Η δημιουργία υφυπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής όπου να συγκεντρωθούν όλες οι κρατικές υπηρεσίες που αφορούν τα θέματα περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

2) Η σύσταση του Ταμείου Πράσινης Ανάπτυξης για συγκέντρωση όλων των εσόδων από φόρους και τέλη που τίθενται στα πλαίσια ή στο όνομα περιβαλλοντικών πολιτικών και η αξιοποίηση τους στη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών επιχειρηματικών σχεδίων.

3) Η παρουσίαση μαζί με τον ετήσιο κρατικό προϋπολογισμό του συνόλου των κρατικών δαπανών για την προστασία του περιβάλλοντος.

4) Η υποχρεωτική εφαρμογή περιβαλλοντικών προτύπων στις επιχειρήσεις κλπ.

Ερ.: Ποια η προοπτική της ανάπτυξης των ΑΠΕ, στην Κύπρο;

Απ.: Προφανώς και έχουμε αργήσει στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, παρά το γεγονός ότι έχουμε μεγάλη ηλιοφάνεια και μια αξιοσημείωτη εμπειρία στο τομέα της αξιοποίησης της στη θέρμανση του νερού για οικιακή χρήση. Η ηλεκτροπαραγωγή με τις ΑΠΕ έμεινε δραματικά πίσω ή κινήθηκε προς λανθασμένη κατεύθυνση πχ μεγάλο αιολικό πάρκο στους Ορείτες. Έγιναν εγκληματικά λάθη, όπως το γεγονός ότι δεν προωθήθηκε η αυτοπαραγωγή ή η αποθήκευση ενέργειας από τις ΑΠΕ. Άλλο λάθος, είναι ότι αργήσαμε να κατανοήσουμε τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας. Εμείς οι Οικολόγοι λέμε συχνά ότι «η πιο φθηνή κιλοβατώρα» είναι αυτή που δεν καταναλώνεται. Σίγουρα η μακρά και άκαρπη αναμονή της έλευσης του φυσικού αερίου έκανε πολύ κακό στην έγκαιρη και ομαλή στροφή της Κύπρου στις ΑΠΕ. Τείνω να διαμορφώσω την άποψη και θέλω να διευκρινίσω ότι είναι προσωπική άποψη, ότι έχει σχεδόν εκλείψει οριστικά η προοπτική του φυσικού αερίου ως εργαλείο μετάβασης στην εποχή των ΑΠΕ. Ίσως είναι καιρός να ξεχάσουμε το φυσικό αέριο και να προχωρήσουμε στο επόμενο ενεργειακό επίπεδο, που είναι ο συνδυασμός ΑΠΕ και Υδρογόνου.