Εύκολα βρίσκεις πως οι πολιτικοί έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης

Η λίστα Γιωρκάτζη από μόνη της μόνο ερωτήματα και υποψίες μπορεί να αναδείξει. Εάν όμως κάποιος που κατέχει τα βασικά για τραπεζικές χρηματοδοτήσεις πάρει ένα με ένα τα δάνεια πολιτικών προσώπων, αυτά που είναι στη λίστα Γιωρκάτζη και άλλα που ίσως δεν είναι, θα μπορούσε εύκολα να φτάσει μέσω μιας σχετικά απλής διαδικασίας σε ασφαλές συμπέρασμα αν κάποιοι έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης ή όχι. Είμαι σίγουρος ότι ένας έμπειρος τραπεζικός με λίγη μόνο έρευνα θα μπορούσε να τους κατηγοριοποιήσει σε βαθμίδες ευνοϊκής μεταχείρισης. Για μένα θα είναι έκπληξη αν τα πλείστα δάνεια που δίνονταν σε πολιτικούς και στενά συνδεδεμένα τους πρόσωπα και εταιρείες δεν ήταν τέτοια. Ήμουν στο επάγγελμα και έχω γνώση του τι γινόταν.

Είναι καλά γνωστό σε όλους που ήταν στα ψηλά στρώματα των τραπεζών τότε ότι όσο ποιο μεγάλος και ισχυρός ήσουν σαν πελάτης τόσο καλύτερους όρους έπαιρνες (και όπως λέγεται, με το αζημίωτο για αυτούς που εγκρίνανε τα δάνεια σου). Για μένα, αυτοί οι δανειολήπτες είναι και οι πολυδιαφημιζόμενοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» παρεμπιπτόντως. Όχι ο κακόμοιρος μικρομεσαίος ή ο οικογενειάρχης που του έβαζαν τα πάντα που είχε υποθήκη και περίπου όλους τους συγγενείς του (και κάποτε ακόμη και φίλους του) εγγυητές!

Θα μπορούσα να δώσω κάποια παραδείγματα όμως για να γίνω πιο σαφείς τι εννοώ σχετικά με ερωτήσεις που πρέπει να τίθενται στη διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση το αντικείμενο πρέπει να είναι το πολιτικό πρόσωπο και οι εξυπηρετήσεις που πήρε ο ίδιος και στενά συγγενικά του πρόσωπα και συνδεδεμένες εταιρείες διαχρονικά. Μαζεύοντας αυτά τα δεδομένα (με την εξουσιοδότηση και συνεργασία της Κεντρικής Τράπεζας) θα πρέπει να μελετηθούν και να τεθούν κάποια βασικά ερωτήματα για να εξαχθεί σωστό και εμπεριστατωμένο πόρισμα εάν και σε πιο βαθμό έτυχε κάποιος ευνοϊκής μεταχείρισης.

Όπως τα ακόλουθα:

1. Εάν το επιτόκιο είναι ανάλογο του ρίσκου του δανείου. Τα επιτόκια των δανείων και πώς διακυμαίνονταν την περίοδο που έχει παραχωρηθεί ένα δάνειο, αλλά και πως έχουν διαμορφωθεί στη συνέχεια, είναι στοιχεία που μπορεί να εξακριβωθούν. Το επιτόκιο είναι η τιμή που παραχωρείται ένα δάνειο. Όπως όλες οι τιμές κυμαίνονται από πολύ ψηλές σε πολύ χαμηλές. Σε χρηματοδοτήσεις οι τιμές πρέπει να καθορίζονται βάσει του ρίσκου που αναλαμβάνει η τράπεζα που παραχωρεί το δάνειο (χωρίς φυσικά να υπερβαίνει κάποια όρια). Εάν το ρίσκο που αναλαμβάνει μια τράπεζα είναι ψηλό τότε και το επιτόκιο πρέπει να είναι ψηλό. Και το αντίθετο φυσικά.
2. Εάν έγινε αξιολόγηση της ικανότητας αποπληρωμής, ως είναι καθήκον κάθε τράπεζας να διεξαγάγει, και εάν ναι, πως δικαιολογεί ή μη την παραχώρηση του δανείου και τους όρους που επιβλήθηκαν. Εάν δεν έγινε σοβαρή αξιολόγηση, τότε η τράπεζα (και η Ρυθμιστική Αρχή) είναι εκτεθειμένη και ο αποδέκτης της χρηματοδότησης τυγχάνει ευνοϊκής μεταχείρισης.
3. Εάν οι εξασφαλίσεις που ζήτησε και πήρε η τράπεζα είναι ανάλογες του ρίσκου και εν σχέση με τι ήταν καθιερωμένο τον χρόνο που έχει παραχωρηθεί το δάνειο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ότι ήταν και είναι όρος απαράβατος να παίρνει η τράπεζα την προσωπική εγγύηση του πρωτοφειλέτη ή μεγαλομέτοχου μιας εταιρείας. Όμως σε αρκετά μεγάλα δάνεια προς «εκλεκτούς» δεν το έθεταν σαν όρο. Αυτό επίσης καθιστά από μόνο του ευνοϊκή μεταχείριση.
4. Εάν έχουν γίνει διαγραφές ή και μειώσεις τόκων και χρεώσεων και πώς αυτές δικαιολογούνταν.

Θα μπορούσαν να τεθούν και άλλα παρόμοια. Όμως το συμπέρασμα είναι ότι αν υπήρχε καλή διάθεση και η απαιτούμενη συνεργασία των θεσμών θα μπορούσε εύκολα να βγει ασφαλές συμπέρασμα αν υπήρξε ή όχι ευνοϊκή μεταχείριση σε κάθε περίπτωση. «It is not rocket science».

*Οικονομολόγος που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως. Διετέλεσε τακτικός επισκεπτόμενος λέκτορας στο πανεπιστήμια του Harvard και Queen’s του Καναδά. Author Page: http://ssrn.com/author=262460