Από την ωρολογιακή στο «Πάμε καλά»

 Το περασμένο φθινόπωρο ο υπουργός Οικονομικών είχε χρησιμοποιήσει σε αρκετές περιπτώσεις τον όρο «ωρολογιακή βόμβα» για να περιγράψει το συνταξιοδοτικό πρόβλημα του δημοσίου.  Οι αναφορές αυτές του υπουργού είχαν δημιουργήσει ελπίδες ότι η κυβέρνηση θα προχωρούσε με τόλμη στο κρίσιμο αυτό ζήτημα.  Όμως οι ελπίδες διαψεύστηκαν, αφού το μόνο που έγινε ήταν η ανάθεση σε οίκο της εκπόνησης αναλογιστικής μελέτης και μετάθεση του θέματος για τον Οκτώβριο, με προοπτική ασφαλώς να καθυστερήσει ακόμα περισσότερο.   Στο μεταξύ, οι αναφορές σε «ωρολογιακή βόμβα» έχουν σταματήσει και έχουν αντικατασταθεί με την επωδό του «πάμε καλά».  Είναι ως αν η βόμβα να έχει απενεργοποιηθεί και δεν χρειάζεται πλέον να ανησυχούμε για αυτή.  Όχι μόνο αυτό, αλλά οποιαδήποτε αναφορά στο θέμα από άλλους θεωρείται πλέον μηδενισμός και προσπάθεια υπόσκαψης της κυπριακής οικονομίας.   Νωρίτερα αυτή τη βδομάδα ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για το συνταξιοδοτικό τους επόμενους δύο μήνες για να αποφευχθεί ο κίνδυνος νέων υποβαθμίσεων της κυπριακής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης.  Κανονικά η τοποθέτηση αυτή δεν έπρεπε να προκαλέσει καμία αντίδραση αφού είναι αυταπόδεικτη - οι οίκοι αξιολόγησης ανέφεραν τη μη λήψη διαρθρωτικών μέτρων ως ένα από τους κυριότερους λόγους της υποβάθμισης - και πολύ ηπιότερη από τις αναφορές του ΥΠΟΙΚ σε ωρολογιακές βόμβες.   Όμως ο καιροί έχουν αλλάξει και έχουμε περάσει στην περίοδο του «πάμε καλά».  Η κυβέρνηση μάλιστα πιστεύει ότι θα πηγαίναμε ακόμα καλύτερα αν κάποιοι γκρινιάρηδες σταματούσαν να επισημαίνουν προβλήματα.  «Το καλοκαίρι πήγαμε όλοι διακοπές, υπήρχαν ελάχιστες καθημερινές αντιπαραθέσεις για θέματα οικονομίας και αυτό από μόνο του βελτίωσε σημαντικά το επενδυτικό κλίμα», είπε ο υπουργός Οικονομικών.   Είναι ενδιαφέρουσα η άποψη του υπουργού, όμως πολύ δύσκολα μπορεί να τεκμηριωθεί.  Κατά πάσα πιθανότητα το επενδυτικό κλίμα βελτιώθηκε όχι γιατί οι Κύπριοι πολιτικοί και οικονομολόγοι πήγαν διακοπές αλλά γιατί η διεθνής οικονομία είχε μπει για τα καλά σε πορεία ανάπτυξης και φυσιολογικά η κυπριακή οικονομία ακολούθησε.   Ακόμα όμως και αν δεχτούμε ότι η θεωρία του υπουργού είναι σωστή, το συμπέρασμα δεν μπορεί να είναι ότι τα προβλήματα της οικονομίας δεν πρέπει να συζητούνται γιατί μπορεί να χαλάσει το επενδυτικό κλίμα.  Σε μια περίοδο που οι αγορές είναι νευρικές και καχύποπτες, το τελευταίο πράγμα που θέλουμε να κάνουμε είναι να δώσουμε την εντύπωση ότι κρύβουμε τα προβλήματα της οικονομίας κάτω από το χαλί για να δώσουμε καλή εικόνα προς τα έξω.  Σε αυτή την περίοδο της αβεβαιότητας, η καλύτερη πολιτική για μια μικρή χώρα είναι να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά από τις αγορές.  Εμείς από μόνοι μας πρέπει να βάλουμε τον πήχη πιο ψηλά από ότι μας ζητείται για να δείξουμε ότι έχουμε γνώση.  Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου