Ζ. Παπαφιλίππου: Επιτακτική η ανάγκη για χρηματοοικονομικό πλάνο

Επιτακτική χαρακτηρίζει την ανάγκη για δημιουργία ενός χρηματοοικονομικού πλάνου, παρακολούθηση και αναπροσαρμογή του, ειδικότερα σε περιόδους κρίσεις, ο αντιπρόεδρος του χρηματοοικονομικού συνδέσμου CFA Κύπρου, Ζήνων Παπαφιλίππου.

Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο κ. Παπαφιλίππου αναλύει τα τρία βασικά βήματα που χρειάζεται ένας ιδιώτης ή μια οικογένεια για τη δημιουργία ενός σωστού χρηματοοικονομικού πλάνου: το προφίλ, τον ορίζοντα και τους στόχους και ανάγκες.

Τονίζει ότι ένα σωστό πλάνο πρέπει να κατανέμει τις διάφορες ανάγκες σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.

Εξηγεί γιατί τώρα είναι σημαντικότερο από ποτέ και επιτακτική ανάγκη, να υπάρχει ένα πλάνο το οποίο θα αποτελέσει σημαντικό εφόδιο προστασίας και μείωσης κινδύνου έναντι όλων των σημερινών παραγόντων, οι οποίοι προκαλούν μεταβλητότητα.

Κάθε νοικοκυριό καλείται να αναθεωρήσει τα έξοδα του, σημειώνει, ενώ μιλώντας για την πιθανότητα νέων πληθωριστικών πιέσεων εξηγεί ότι ένα χρηματοοικονομικό πλάνο πρέπει να προσαρμόζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Αναφέρεται επιπλέον, στο πώς τα κυπριακά νοικοκυριά θα ανταπεξέλθουν στο δικό τους χρηματοοικονομικό πλάνο το 2023, αλλά και στο ποιοί είναι οι σημαντικότεροι τομείς επένδυσης στην Κύπρο και πώς μπορεί να αλλάξουν.

Η συνέντευξη

Ερ.: Τι είναι ο χρηματοοικονομικός προγραμματισμός και ποιος ο στόχος του;

Απ.: Ένα σωστά δομημένο και συνετό χρηματοοικονομικό πλάνο για κάθε ιδιώτη και για κάθε οικογένεια. Στόχος; Η κάλυψη των οικονομικών αναγκών σε διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες με βάση τις οικονομικές δυνατότητες του καθενός.

Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι αυτός ο προγραμματισμός δε διαφέρει πρακτικά από τον γενικότερο προγραμματισμό στη ζωή μας, για να ανταπεξέλθουμε στην κάθε δυσκολία και αντιξοότητα που αντιμετωπίζουμε σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.    

Με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί ένας σωστός χρηματοοικονομικός προγραμματισμός. Αποτελεί δηλαδή ένα πλάνο το οποίο καλύπτει τις ανάγκες σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ο απώτερος στόχος είναι η προστασία της περιουσίας κάθε ιδιώτη και οικογένειας, μέσω διαφοροποίησης με καταμερισμό επενδύσεων, σε διάφορα περιουσιακά στοιχεία και η ταυτόχρονη διαθεσιμότητα χρηματικής ρευστότητας όταν χρειάζεται. Το να ΜΗΝ έχει τα αυγά όλα μαζί σε ένα καλάθι, αποτελεί το απλό συστατικό της προστασίας. Ταυτόχρονα, στοχεύει στην ουσιαστική οικονομική του ευημερία στους διάφορους «κύκλους» και «κραδασμούς», όπως αυτούς που παρουσιάζει σήμερα η εγχώρια και διεθνής οικονομία.

Ερ.: Ποια τα βήματα ενός χρηματοοικονομικού πλάνου;

Απ.: Τα χρηματοοικονομικά πλάνα καταρτίζονται από εξειδικευμένους επενδυτικούς συμβούλους σε συνεργασία με τον κάθε ιδιώτη και την οικογένεια του. Υπάρχουν διάφορα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν με ευλάβεια και συνέπεια, ώστε να χτιστεί ένα σωστό και συνετό πλάνο. Πιο κάτω παρατίθενται τρία βασικά:

Βήμα 1: Προφίλ

Αναγνώριση του ατομικού και οικογενειακού προφίλ κινδύνου. Οι οικονομικές ανάγκες είναι διαφορετικές σε κάθε περίπτωση, αλλά και διαφοροποιημένες σε κάθε στάδιο της ζωής. Η αξιολόγηση της ικανότητας ανάληψης κινδύνου, αποτελεί το ουσιαστικό ζωτικό βήμα για να μπορεί να χτιστεί το ανάλογο χρηματοοικονομικό πλάνο. Σε αυτή την αξιολόγηση πρέπει να προσμετρήσει η αντίληψη του κινδύνου, η παρούσα οικονομική και προσωπική κατάσταση, καθώς και οι επενδυτικοί στόχοι και ανάγκες ρευστότητας.

Βήμα 2: Ορίζοντας

Μέσω του προφίλ, πρέπει στο επόμενο στάδιο να αναγνωριστεί ο χρονικός ορίζοντας. Για παράδειγμα, ένα νέο ζευγάρι που βρίσκεται στα αρχικά στάδια εκκίνησης της καριέρας και δημιουργίας οικογένειας, έχει αναμενόμενο μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα με διαφοροποιήσεις, αφού ενδεχομένως να αποκτήσουν και παιδιά, άρα περισσότερες και διαφορετικές ανάγκες. Ένα άτομο που πλησιάζει στο κλείσιμο της επαγγελματικής καριέρας (συνταξιοδότηση) θα έχει διαφορετικές ανάγκες, επομένως και διαφορετικό χρονικό ορίζοντα. Με ένα σωστό πλάνο, αυτές οι διαφοροποιήσεις πρέπει να κατανέμονται σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.

Βήμα 3: Στόχοι και ανάγκες

Για κάθε χρονικό ορίζοντα, πρέπει να ορισθούν οι στόχοι και οι ανάγκες. Για παράδειγμα, μία οικογένεια με παιδιά που αναμένεται να σπουδάσουν, θα πρέπει να ορίσει-κοστολογήσει τα έξοδα, τα οποία θα είναι μέρος του χρηματοοικονομικού πλάνου. Ταυτόχρονα, η μεταφορά πλούτου στα παιδιά (είτε αυτό είναι με κινητές ή ακίνητες αξίες) είναι σημαντικότατη παράμετρος και στόχος που πρέπει να συμπεριληφθεί. Ενδεχόμενος δανεισμός, υφιστάμενη ακίνητη περιουσία, ασφάλειες, συνταξιοδοτικές παροχές είναι επίσης κλασσικά παραδείγματα που πρέπει να συμπεριληφθούν, για να καθορίσουν τους στόχους και ανάγκες. Αυτά επίσης, αποτελούν παραδείγματα προς χρήση για τον καθορισμό του προφίλ.

Σε συνδυασμό των πιο πάνω, είναι επιτακτικό να προστεθούν και οποιοιδήποτε περιορισμοί και προτιμήσεις του κάθε ιδιώτη και οικογένειας.

Ερ.: Πώς μπορεί να λειτουργήσει ένα χρηματοοικονομικό πλάνο για ένα χαμηλό ή μέσο εισοδηματικά νοικοκυριό, εν μέσω της υφιστάμενης ενεργειακής κρίσης και των αυξημένων επιτοκίων;

Απ.: Όπως έχω αναφέρει πιο πάνω, αυτό το πλάνο αποσκοπεί στο να προστατεύει όσο το δυνατό καλύτερα την ατομική και οικογενειακή περιουσία. Αυτό το πλάνο δε χτίζεται απλά, αλλά παρακολουθείται και αναθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ή όποτε υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή στην οικονομική κατάσταση του κάθε ιδιώτη και οικογένειας.

Τώρα, στην περίπτωση ενός τέτοιου τύπου νοικοκυριού και ελέω της σημερινής κατάστασης, η διαφοροποίηση είναι πιο σημαντική και επιτακτική από ποτέ. Αυτό θα αποτελέσει σημαντικό εφόδιο προστασίας και μείωσης κινδύνου σε όλους τους σημερινούς παράγοντες, οι οποίοι προκαλούν υψηλή μεταβλητότητα. Άρα κάθε νοικοκυριό, ανεξαρτήτως εισοδηματικής τάξης, θα πρέπει πρωτίστως να αναθεωρήσει τα έξοδά του. Θα πρέπει να προσαρμοστούν στα σημερινά δεδομένα, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι και οι ανάγκες. Αν και μιλάμε για υφιστάμενη κατάσταση, εντούτοις η οποιαδήποτε αναθεώρηση θα πρέπει να λάβει υπόψη όλους τους χρονικούς ορίζοντες, αφού μία αλλαγή στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα ενδέχεται να επηρεάσει τον μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το προφίλ κινδύνου θα πρέπει επίσης να αναθεωρηθεί, αφού η ικανότητα ανάληψης κινδύνου πιθανόν να αλλάξει. 

Ερ.: Θεωρείτε ότι το 2023 θα είναι ευνοϊκότερο για τα κυπριακά νοικοκυριά, ώστε να ανταπεξέλθουν στο χρηματοοικονομικό τους πλάνο;

Απ.: Με βάση διάφορους αναλυτές σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, η φετινή χρονιά αναμένεται να παραμείνει ευμετάβλητη ως προς την πρόσφατη ενεργειακή κρίση και αύξηση των επιτοκίων. Είναι γι’ αυτό που ως Σύνδεσμος συστήνουμε ανεπιφύλακτα να υπάρχει χρηματοοικονομικό πλάνο. Εφόσον είναι σωστά και ορθολογιστικά δομημένο, τότε σημαίνει ότι θα λαμβάνει υπόψη την κάθε χρονική περίοδο και άρα θα είναι διαφοροποιημένο και αυτήν την χρονιά, προστατεύοντας με τον καλύτερα δυνατό τρόπο την περιουσία του καθενός.  Επομένως, ανεξαρτήτως της φετινής χρονιάς, ένα σωστό πλάνο προσαρμόζεται σε κάθε χρονική περίοδο και κατάσταση.

Ερ.: Πώς κατά την γνώμη σας μπορεί να προσαρμοστεί ένα χρηματοοικονομικό πλάνο στην περίπτωση νέων πληθωριστικών πιέσεων;

Απ.: Όπως αναφέρεται και πιο πάνω, η προσαρμογή γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα μέσω αναθεώρησης των στόχων-αναγκών, των οικονομικών καταστάσεων του καθενός και την αλλαγή στο προφίλ κινδύνου. Συγκεκριμένα σε πιθανές περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις, το πλάνο θα πρέπει να προσαρμοστεί σε εφαρμογή, μέσω επιλογών-επενδύσεων που έχουν πρώτιστο στόχο να προστατεύονται από τη μείωση της αγοραστικής δύναμης – πληθωρισμού. Για ακόμη μια φορά, είναι σημαντικό ο χρονικός ορίζοντας να επαναξιολογηθεί, αφού οι εν λόγω επιλογές προστασίας θα πρέπει να κατανεμηθούν έχοντας ως γνώμονα όχι μόνο την τρέχουσα περίοδο αλλά και μεταγενέστερες.

Ερ.: Ποιοι οι σημαντικότεροι τομείς επένδυσης για τους Κύπριους και πώς πιστεύετε ότι μπορεί αυτοί να αλλάξουν;

Απ.: Μέσα από διάφορες μελέτες της εγχώριας αγοράς, έχει αποδειχθεί ότι η περιουσία των Κύπριων πολιτών συγκεντρώνεται σε δύο κατηγορίες: Μετρητά και Ακίνητη Περιουσία. 

Αν εφαρμοστεί ένα σωστό πλάνο που αποσκοπεί στην διαφοροποίηση για προστασία της περιουσίας (μείωση κινδύνου), τότε είναι αντιληπτό ότι οι κατηγορίες επενδύσεων θα αυξηθούν και δε θα περιορίζονται στις δύο συγκεκριμένες. Άρα με τη σωστή εκπαίδευση στον τομέα της χρηματοοικονομικής, ο καθένας θα αντιληφθεί τη σημαντικότητα της διαφοροποίησης και θα «ανοίξει» τον ορίζοντα επιλογών και σε άλλες κατηγορίες. Αυτές οι επιλογές είναι πάρα πολλές και δεν περιορίζονται μόνο στην εγχώρια αγορά. Απαραίτητη, όμως, είναι η καθοδήγηση από έναν καταρτισμένο και εγγεγραμμένο επενδυτικό σύμβουλο.