Πρ. Προδρόμου: Επεκτείνεται στα επόμενα χρόνια η μεταρρύθμιση

Την ανάγκη για επαγγελματική εκπαίδευση και αντιστοιχία μεταξύ προγραμμάτων σπουδών και αγοράς εργασίας, διαπιστώνει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη του στη StockWatch ο υπουργός παιδείας και αθλητισμού, Πρόδρομος Προδρόμου.

Μιλώντας για τους στόχους του υπουργείου για το 2023, ο κ. Προδρόμου αναφέρεται στην επέκταση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, την αντιστοιχία σπουδών και αγοράς εργασίας που προκαλεί προβλήματα σε εργοδότες και άλλα ζητήματα που παραμένουν ανοικτά στην εκπαίδευση, τη στιγμή που η θητεία του στο υπουργείο πλησιάζει στο τέλος της.

Αναφέρεται στις δράσεις του υπουργείου για το νέο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, για το οποίο το νέο υπουργικό συμβούλιο θα μελετήσει δύο νομοσχέδια του υφιστάμενου ΥΠΑΝ, ένα για τη δημοτική και ένα για τη μέση εκπαίδευση.

Σε σχέση με το επίμαχο πρόβλημα των εξετάσεων τετράμηνων, απαντά ότι θα γίνει ένας αναστοχασμός με βάση τα ευρήματα και τα αποτελέσματα των εξετάσεων που ολοκληρώνονται, ενώ ειδική αναφορά κάνει στο θέμα της διαρροής θεμάτων στην φετινή πρεμιέρα των εξετάσεων.

Αναφέρεται στα πλάνα του ΥΠΑΝ για τη πράσινη μετάβαση στην εκπαίδευση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στα δημόσια σχολεία, όπως τις ψηφιακές αίθουσες διδασκαλίας, μέσα από το σχέδιο ανάκαμψης «Κύπρος_Το Αύριο».

Προσθέτει ακόμη για τη τριτοβάθμια εκπαίδευση ότι, το ΥΠΑΝ προχώρησε με ετοιμασία νομοθεσίας καθώς «η νομοθεσία που έχουμε χρονολογείται και δεν καλύπτει τα σημερινά δεδομένα», συμπληρώνοντας ότι στην Κύπρο υπάρχουν περισσότεροι από 50 χιλ. φοιτητές.

Της Μαρίας Κυριακίδου

Η συνέντευξη

Ερ.: Τι περιλαμβάνει το έργο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης;

Απ.: Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που σχεδιάστηκε από το 2013, 2014, 2015 μετά την οξεία οικονομική κρίση, επεκτείνεται στα επόμενα χρόνια.

Ταυτόχρονα όμως, η εμπειρία της πανδημίας μας έχει υπαγορέψει κάποιες άλλες πολύ σημαντικές μεταρρυθμιστικές πολιτικές, με πρώτη τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Το δημόσιο σχολείο μέσα σε μερικούς μήνες από την άνοιξη του 2020 μέχρι το 2021, έκανε άλματα στην κατάκτηση του ψηφιακού διακυβεύματος. Μόνο και μόνο να σκεφτεί κανείς ότι μέσα σε μερικούς μήνες απέκτησαν πρόσβαση με κωδικούς και με κάποια εξοικείωση περισσότεροι από 100 χιλ. μαθητές και κάπου 15 χιλ. εκπαιδευτικοί στο ηλεκτρονικό σύστημα του υπουργείου παιδείας, με την σταδιακή εφαρμογή προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, εκεί όπου χρειάστηκε.

Αυτή την κατάκτηση δεν την εγκαταλείπουμε. Κατά πρώτο λόγο έχει γίνει κάποια παιδαγωγική έρευνα, έχουμε μια σειρά από καινοτομίες στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, την διδασκαλία, καινοτομίες που αναπτύχθηκαν στο παιδαγωγικό ινστιτούτο και τώρα σταδιακά εισάγονται στα σχολεία, στα αναλυτικά προγράμματα, στην καθημερινότητα.

Για να υποστηρίξουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των σχολείων, τρέχουν αυτή την ώρα τρία μεγάλα έργα: το πρώτο έργο θα ολοκληρωθεί σε περίπου δύο χρόνια. Θα έχουμε όμως αποτελέσματα νωρίτερα, στις αρχές του επόμενου σχολικού έτους. Υπάρχει επίσης, το πρόγραμμα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του σχολείου. Δηλαδή, όλες οι εργασίες, όλες οι επικοινωνίες με τα όλα τα δημόσια σχολεία θα μπορούν πλέον να γίνονται ηλεκτρονικά. Είναι ένα έργο κόστους περίπου €25 εκατ., έχει ήδη γίνει η διαδικασία, έχει αναλάβει ο διάδοχος και θα φτάσουμε σε μια στιγμή που η εμπειρία του σχολείου θα είναι εντελώς διαφορετική. Οι μαθητές/μαθήτριες, οι γονείς θα έχουν πρόσβαση σε ότι αφορά την φοίτηση τους στο σχολείο, προγραμματισμό, εκδηλώσεις, ημερομηνίες, παρουσίες, βαθμολογίες, ηλεκτρονικά, με οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή. Ακόμη και με ένα έξυπνο τηλέφωνο. Το ίδιο θα μπορεί να επικοινωνεί και η διεύθυνση του σχολείου με όλους τους εκπαιδευτικούς και οι εκπαιδευτικοί μεταξύ τους και οι εξωτερικοί συνεργάτες, όπως οι σχολικές εφορίες, οι σύνδεσμοι γονέων, κλπ.

Πρόκειται για μια ριζική μεταβολή των δεδομένων στα σχολεία, όπου θα περιορίσει την γραφειοκρατία, θα δώσει πολύ μεγαλύτερη άνεση στην επικοινωνία που θα γίνεται οποιαδήποτε στιγμή. Στοχεύουμε να τελειώσει αυτή η εμπειρία γονιών οι οποίοι μπορεί να ψάχνουν να επικοινωνήσουν με εκπαιδευτικούς, θα είναι όλα πολύ απλούστερα.

Το δεύτερο μεγάλο έργο που πραγματικά θα αναμορφώσει τα σχολεία, που ήδη είναι σε διαδικασία κατακύρωσης των προσφορών, είναι η δημιουργία ψηφιακών αιθουσών διδασκαλίας. Προβλέπεται και πάλι την αρχή της επόμενης σχολικής χρονιάς να έχουμε 6,600 ψηφιακά εξοπλισμένες αίθουσες διδασκαλίας και θα μπορούν να υποστηρίξουν νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις.

Θα μπορεί μέσα στο μάθημα, όχι εκτάκτως αλλά τακτικά, καθημερινά, να χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ηλεκτρονικοί προβολείς. Είναι ένα έργο κόστους περίπου €9 εκατ., το οποίο εντάσσεται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης «Κύπρος_Το Αύριο».

Αντιλαμβάνεται κανείς ότι προχωρούμε αποφασιστικά στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, σε όλο το εύρος της λειτουργίας τους σχολείου και πιστεύω ότι, σε 1-2 χρόνια πραγματικά θα έχουμε μία νέα καθημερινότητα στην σχολική πρακτική στο δημόσιο σχολείο.

Ταυτόχρονα βεβαίως, γίνονται επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών. Ξεκινάει ένα πρόγραμμα συστηματικών επιμορφώσεων για να μπορεί να αξιοποιηθεί αυτός ο εξοπλισμός, δεν αρκεί να αποκτούμε ψηφιακές συσκευές, θα πρέπει να αξιοποιηθούν. Και πιστεύω ότι με αυτό τον τρόπο θα κερδίσουμε σίγουρα, έχοντας ένα πιο φιλικό και σύγχρονο σχολικό περιβάλλον, αλλά και σε όρους αποδοτικότητας της διδασκαλίας.

Το τρίτο έργο μέσω του εθνικού σχεδίου και πάλι, ξεκινούμε από φέτος μια πολιτική για ενθάρρυνση των παιδιών και στην δημοτική και στην μέση εκπαίδευση να διαθέτουν μια ηλεκτρονική συσκευή. Στην Γ’ τάξη δημοτικού και στην Β’ τάξη γυμνασίου θα δίνεται μια χορηγία σε όλα τα παιδιά για απόκτηση συσκευής τάμπλετ στο δημοτικό και για φορητό υπολογιστή στο γυμνάσιο.

Είναι ένα ποσό που καλύπτει το μισό της μισής αγοράς και είναι μια προσπάθεια να συμβάλλουμε με τις οικογένειες, ούτως ώστε όχι μόνο τα παιδιά να πηγαίνουν σε ένα σχολείο που θα έχει ψηφιακό εξοπλισμό, αλλά να έχουν τα ίδια.

Στους μαθητές και μαθήτριες που προέρχονται από οικονομικά ευάλωτες ομάδες θα δίνεται ενισχυμένη χορηγία που θα φτάνει τις πραγματικές τιμές αγοράς, για να μπορούν να κάνουν χρήση αυτής της χορηγίας.

Ενώ ταυτόχρονα, το υπουργείο εξετάζει και μερικές άλλες καινοτομίες, μερικά άλλα συστήματα ψηφιακής τεχνολογίας που μπορεί να ενισχύσουν περαιτέρω το σχολείο.

Ερ.: Πως σχολιάζετε την αναντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στις σπουδές που επιλέγουν οι νέοι και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, η οποία επισημαίνεται συχνά από φορείς και παράγοντες της οικονομίας;

Απ.: Διαπιστώνοντας ότι διαχρονικά στην Κύπρο έχουμε ένα πολύ υψηλό ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, διότι υπάρχει η θέληση, η παράδοση στην κοινωνία μας να εξασφαλίζουν οι οικογένειες τα παιδιά τους εκπαίδευση, αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνουμε κάποιες τάσεις να μην αντιστοιχεί συνήθως η εκπαίδευση που αποκτούμε με τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας και της αγοράς εργασίας και υπάρχει αναντιστοιχία, υπάρχουν κάποτε ελλείψεις.

Υπάρχουν σημαντικοί εργοδότες στην Κύπρο οι οποίοι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν ανάγκες τους, ενώ έχουμε ταυτόχρονα αρκετούς πτυχιούχους που είναι σε αναζήτηση εργασίας.

Για το σκοπό αυτό στο σχέδιο ανάκαμψης, έχουμε συμπεριλάβει μια μελέτη κατ’ αρχάς και στην συνέχεια ένα πρόγραμμα για την καλύτερη αντιστοιχία των προγραμμάτων σπουδών με τις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Είναι ένα σχέδιο το οποίο αναπτύσσεται και για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και κατ’ επέκταση θα ισχύει και για την δευτεροβάθμια.

Παρακολουθούνται οι διαδρομές αποφοίτων πανεπιστημίων για να δούμε τι συμβαίνει στην πράξη και στην συνέχεια θα γίνει μια μελέτη από εμπειρογνώμονες ούτως ώστε με προβολή στο μέλλον, όχι σήμερα ούτε αύριο αλλά μετά από κάποια χρόνια να προσπαθήσουν να καταγράψουν το τι χρειάζεται, ούτως ώστε και κάποια εκπαιδευτικά ιδρύματα να προσαρμόσουν τα προγράμματα τους, αλλά και ο σχεδιασμός του υπουργείου να είναι ανάλογος και βεβαίως, να δίνεται η πληροφόρηση στους ενδιαφερόμενους, μαθητές και φοιτητές.

Ένα πρόγραμμα λοιπόν για την καλύτερη αντιστοίχιση των προγραμμάτων σπουδών και ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και δημιουργία νέων προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης εκεί και όπου χρειάζεται.

Ερ.: Πώς θα στηριχθεί στην πράξη η επαγγελματική κατάρτιση των νέων που σήμερα δεν επιλέγουν σε μεγάλο βαθμό την επαγγελματική εκπαίδευση;

Απ.: Προχωράμε μέσα σε αυτό τον χρόνο σε ένα μεγάλο βήμα όσον αφορά την δημόσια τριτοβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση. Κατά γενική ομολογία η Κύπρος έχει ανάγκες επαγγελματικής εκπαίδευσης, έχουμε γενικά την τάση και το εκπαιδευτικό μας σύστημα και η κοινωνία να κάνουμε επιλογές περισσότερο σε θεωρητικούς κλάδους και σε γενική εκπαίδευση και όχι σε επαγγελματική.

Η προσπάθεια είναι να ενισχύσουμε την επαγγελματική εκπαίδευση για να ανταποκριθούμε και σε ελλείψεις που υπάρχουν και σε αυτήν ακόμα την αγορά εργασίας. Η μέχρι τώρα λειτουργία εδώ και 10 χρόνια των μεταλυκειακών ινστιτούτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης ήταν μία σωστή καινοτομία, μια καινοτομία στην σωστή κατεύθυνση. Από τώρα όμως, από αυτό τον χρόνο έχουμε πια ένα καινούριο κτίριο στην Γερμασόγεια, έχει εγκαινιαστεί πρόσφατα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που θα είναι η έδρα του συστήματος της τριτοβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης. Μιλούμε για εκπαίδευση για προγράμματα σπουδών μικρής διάρκειας, διετούς διάρκειας, που είναι αποκλειστικά προσανατολισμένα στην επαγγελματική κατάρτιση.

Μέχρι τώρα έχει αναπτυχθεί στο ΥΠΑΝ ένας αριθμός προγραμμάτων. Με την ευκαιρία του ότι θα έχουμε τις νέες κτηριακές εγκαταστάσεις στην Λεμεσό, που θα είναι και η έδρα της τριτοβάθμιας σχολής ΜΙΕΕΚ, προκηρύσσονται και θέσεις για διευθυντή και ακαδημαϊκό υπεύθυνο και υπεύθυνο φοιτητικής μέριμνας της σχολής αυτής και προσβλέπουμε, σε μια περαιτέρω ανάπτυξη με περισσότερα προγράμματα.

Βεβαίως, στις υπόλοιπες επαρχίες εκτός της Λεμεσού, θα συνεχίσουν να λειτουργούν τα προγράμματα όπως ήταν μέχρι τώρα, δηλαδή, σε απογευματινό χρόνο σε κτιριακές εγκαταστάσεις σχολείων, κυρίως τεχνικών σχολών. Προβλέπεται όμως ότι, από το 2024-25 όταν θα μεταφερθεί το Ανώτερο Ξενοδοχειακό Ινστιτούτο στις νέες εγκαταστάσεις του ΤΕΠΑΚ στην Πάφο, το νέο κτίριο που σχεδόν έχει τελειώσει εκεί, τότε το ΥΠΑΝ θα μπορεί να διαθέσει για τα ΜΙΕΕΚ και το κτίριο που χρησιμοποιεί μέχρι τώρα το ΑΞΙΚ στην Λευκωσία.

Άρα λοιπόν, ανοίγονται νέες προοπτικές για την τριτοβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση, που στοχεύουμε και ελπίζουμε ότι θα αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο δίνοντας προσόντα και γνώσεις για να μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας ή και για κάποιους νέους που θέλουν να κάνουν κάποιου είδους αναπρογραμματισμό. Δηλαδή, εκτός των σπουδών που έχουν κάνει προηγουμένως, να αποκτήσουν κάποιες συγκεκριμένες δεξιότητες.

Ερ.: Γίνονται ενέργειες για περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;

Απ.: Όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσα στο 2023 κατ’ αρχάς έχει προετοιμαστεί μια νομοθεσία για την λειτουργία των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκτός των πανεπιστημίων, γιατί πραγματικά η νομοθεσία που έχουμε χρονολογείται και δεν καλύπτει τα σημερινά δεδομένα.

Η Κύπρος έχει φτάσει να έχει περισσότερους από 50 χιλ. φοιτητές αυτή την στιγμή, υπάρχει μια πολύ γρήγορη ανάπτυξη, κυρίως στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση αλλά και στη μη πανεπιστημιακή. Θα πρέπει να υπάρχει μια κατάλληλη, συγκροτημένη νομοθεσία και κανονισμοί και είναι ένας νόμος ο οποίος προωθείται στην νομική υπηρεσία και θα πρέπει στην συνέχεια να συζητηθεί και να εγκριθεί.

Εκτός όμως από το νομοθετικό πλαίσιο, να πω ότι αυτό το νομοθετικό πλαίσιο θα μας δώσει την ευκαιρία να θεσμοθετήσουμε για πρώτη φορά κάτι που ήδη συμβαίνει, την λειτουργία κάποιων πολύ σημαντικών ερευνητικών κέντρων που παρέχουν προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών. Συγκεκριμένα, του Νευρολογικού Ινστιτούτου και του Ινστιτούτου Κύπρου.

Ερ.: Ποιες οι ενέργειες του υπουργείου σχετικά με το θέμα της διαρροής θεμάτων στις εξετάσεις τετραμήνου;

Απ.: Αναφορικά με τη γραπτή εξέταση στο μάθημα των Νέων Ελληνικών Γ’ λυκείου, το υπουργείο ξεκίνησε έρευνα μέσω διορισμού Επιτροπής Ελέγχου για ενδεχόμενες ευθύνες της καθηγήτριας αλλά και της διεύθυνσης του σχολείου.

Σε σχέση με τους 257 μαθητές και μαθήτριες που αποχώρησαν από την εξέταση με το αναπληρωματικό δοκίμιο, με οδηγίες του υπουργείου αποφασίστηκε να δοθεί η ευκαιρία στους μαθητές να παρακαθήσουν στην εξέταση της δεύτερης σειράς στις 31 Ιανουαρίου.

Παράλληλα, το υπουργείο ξεκίνησε έρευνα προκειμένου να διαπιστωθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες οι μαθητές και μαθήτριες αποχώρησαν από την εξέταση.

Ερ.: Ποια τα επόμενα σχέδια του υπουργείου ένεκα και των συνεχιζόμενων αντιδράσεων για το θέμα των εξετάσεων τετραμήνων;

Απ.: Εννοείται ότι σε αυτή την σχολική χρονιά το 2023, ολοκληρώνεται η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του νέου συστήματος αξιολόγησης μαθητών για το οποίο τόση πολύ συζήτηση έχει γίνει. Η διαδικασία δηλαδή που η γραπτή αξιολόγηση μοιράζεται στα δύο τετράμηνα. Θα έχουμε συνολική εικόνα, μέχρι τώρα έχουμε μία εικόνα για τον λυκειακό κύκλο και τεχνικές σχολές, στο τέλος της χρονιάς θα έχουμε εικόνα και για το γυμνασιακό κύκλο. Είναι πολύ σημαντικά τα ευρήματα, για πρώτη φορά έχουμε αξιόπιστα και ομοιόμορφα στοιχεία για τα μαθησιακά αποτελέσματα.

Άρα λοιπόν πρέπει να γίνει μια συζήτηση, ήδη γίνεται μία διερεύνηση, αλλά πρέπει να γίνει και μια συζήτηση για τυχόν προσαρμογές που χρειάζονται στα προγράμματα σπουδών, στην κατανομή των παιδιών στις διάφορες κατευθύνσεις και ομάδες προσανατολισμού, διότι προκύπτουν σίγουρα ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Εκτός της ατομικής ωφέλειας που έχει ο κάθε ένας μαθητής, ο κάθε ένας εκπαιδευτικός, το κάθε τμήμα που μπορεί να βλέπει και να παρακολουθεί την πρόοδο της κάθε διδασκαλίας και αναλόγως, να λαμβάνονται ενέργειες ενισχυτικές, διορθωτικές και ούτω καθεξής.

Να πω επίσης, ότι η φετινή εμπειρία που γενικεύεται αυτή η διαδικασία αξιολόγησης και στα γυμνάσια, φαίνεται ότι βοηθά πάρα πολύ στο να οργανώσουμε με ένα πιο αξιόπιστο τρόπο την διδασκαλία παγκύπρια, να μην υπάρχουν διαφορές και αποκλίσεις και οι εκπαιδευτικοί να αποκτήσουν ένα ρυθμό διδασκαλίας, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα -το οποίο είναι δεδομένο εδώ και αρκετά χρόνια- και το διαθέσιμο χρόνο. Η πρώτη πληροφόρηση που έχουμε από την εφαρμογή στα γυμνάσια είναι ότι ακριβώς μπαίνουμε σε μια νέα σειρά και τάξη πραγμάτων, όπου οργανώνεται καλύτερα η διδασκαλία και βέβαια για αυτό τον λόγο είναι που μπορεί να ακούγονται και κάποιες διαμαρτυρίες. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε ότι σε όλα τα γυμνάσια της Κύπρου στα θέματα τα οποία είναι τα εξεταζόμενα μαθήματα, έχουμε ένα συγκεκριμένο ρυθμό, επιδιώκονται οι δείκτες επάρκειας και επιτυχίας όπως ορίζονται από το αναλυτικό πρόγραμμα και προχωρά η διδασκαλία.

Βεβαίως με την ολοκλήρωση του κύκλου εφαρμογής αυτού του νέου σχεδίου αξιολόγησης θα πρέπει μέσα από τα συνοπτικά αποτελέσματα που θα είναι διαθέσιμα να γίνει ένας αναστοχασμός, ένας προβληματισμός για τυχόν βελτιώσεις, αλλά ταυτόχρονα θα είναι και η ευκαιρία να διαπιστώσουμε ότι με μεγαλύτερη προσπάθεια θα πρέπει για την αξιολόγηση των μαθητών, το υπόλοιπο της αξιολόγησης να είναι όντως όπως προβλέπουν οι κανονισμοί, προφορική αξιολόγηση.

Οι κανονισμοί που ισχύουν στα σχολεία προβλέπουν ότι έχουμε 60% προφορική αξιολόγηση και 40% μια γραπτή αξιολόγηση ανά τετράμηνο. Θα πρέπει να εμπεδωθεί και να είναι μια καθημερινή πρακτική, καθολική και μια κουλτούρα στο σχολείο ότι η γραπτή αξιολόγηση είναι κατ’ ‘εξοχήν αυτή του τέλους του τετράμηνου.

Δηλαδή, θα πρέπει να αποφεύγονται οι γραπτές ασκήσεις που δυστυχώς από συνήθειο μέχρι τώρα, παρά πολλοί εκπαιδευτικοί κατέφευγαν σε αυτές για να αξιολογήσουν. Το υπόλοιπο της αξιολόγησης προβλέπεται από τη νομοθεσία όπως το λέει και η ονομασία, προφορική. Είχε γίνει μια προσπάθεια από το υπουργείο, μια πρόταση νομοθετική πριν το περασμένο καλοκαίρι για τον περιορισμό των γραπτών ασκήσεων εκτός των τελικών αξιολογήσεων τετράμηνων. Δυστυχώς, όμως δεν έχει εγκριθεί από την Βουλή. Πιθανώς να πρέπει να επανέλθουμε.

Ερ.: Σε σχέση με το σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικού και εκπαιδευτικού έργου, τι να αναμένουν οι εκπαιδευτικοί το 2023;

Απ.: Έχει ολοκληρωθεί ένα σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικών και έχει κατατεθεί νομοσχέδιο στην νομική υπηρεσία για επεξεργασία, ένα για την δημοτική εκπαίδευση και ένα για την μέση, γιατί έχουν κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις.

Με την ολοκλήρωση της νομικής επεξεργασίας εναπόκειται στο καινούριο υπουργικό συμβούλιο να το εγκρίνει και να το στείλει στην βουλή.

Είναι και αυτό ένα θέμα το οποίο χρονίζει, είναι παρά πολύ σημαντικό. Δεν μπορούμε να έχουμε μόνο αξιολόγηση των μαθητών. Πρέπει να έχουμε αξιολόγηση του σχολείου, του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών. Μάλιστα για τα σχολεία μέσης εκπαίδευση προβλέπεται στο νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε ότι θα μπορεί με οδηγίες της διεύθυνσης του υπουργείου, εκτός από όλα τα άλλα, ενδεικτικά να λαμβάνεται υπόψιν και η γνώμη των τελειόφοιτων μαθητών.

Ερ.: Ποια τα σχέδια του υπουργείου αναφορικά με την πράσινη μετάβαση;

Απ.: Η πράσινη μετάβαση παραμένει προτεραιότητα για το εκπαιδευτικό μας σύστημα, όπως και σε όλο το εύρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τον σκοπό αυτό, καταρχάς έχει ήδη ολοκληρωθεί αυτή την εποχή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε 405 σχολικά κτίρια και θερμομόνωση οροφής. Με αυτό τον τρόπο θα χρησιμοποιήσουμε σε μεγάλη έκταση τις ΑΠΕ, μπορεί κανείς να υπολογίσει πόση κατανάλωση έχουν τόσα σχολικά κτίρια που στο εξής θα χρησιμοποιούν ενέργεια από φωτοβολταϊκά. Αλλά την ίδια ώρα πρέπει να γίνεται και εξοικονόμηση.

Και αυτός ο σχεδιασμός προϋπήρχε, όμως έχει ενταχθεί στο σχέδιο «Κύπρος_Το Αύριο». Το γεγονός ότι εντάχθηκε στο σχέδιο μας βοηθά να αποφύγουμε την μακρά περίοδο αποπληρωμής που θα είχε, μέσα από την παραγωγή ενέργειας που θα εξασφαλιζόταν.

Από αυτή την επένδυση ύψους €7,3 εκατ. ευρώ, εκτός από το μεγάλο όφελος σε περιβαλλοντικούς όρους, τα σχολεία θα επωφεληθούν και από σημαντικές εξοικονομήσεις στις δαπάνες για ενέργεια.

Εν πάση περίπτωση, θα είναι ένα μεγάλο βήμα για να έχουμε πράσινα σχολεία, ενώ συνεχίζεται ένα πιλοτικό πρόγραμμα που αναπτύσσει το ΥΠΑΝ σε συνεργασία με το ενεργειακό γραφείο Κύπρου και με στήριξη από την ΕΕ για την δημιουργία σχολικών κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, με την επέμβαση στις υποδομές των σχολείων. Ήδη έχουν ενταχθεί στο σχέδιο πιλοτικά 25 σχολεία, ένα έργο που έχει την ονομασία PEDIA. Και στην ίδια κατεύθυνση βέβαια, της πράσινης μετάβασης και με ενέργειες του υπουργείου και των τεχνικών υπηρεσιών, έχουμε ήδη την ενεργειακή αναβάθμιση 60 σχολείων. Ο στόχος είναι και να ενισχύσουμε την περιβαλλοντική εκπαίδευση, κάτι που γίνεται παράλληλα με άλλες ενέργειες, αλλά και το ίδιο το σχολείο να δείχνει και να φαίνεται ότι είναι μέρος της πράσινης μετάβασης, ότι είναι περιβαλλοντικά προσαρμοσμένο.

Η πολύ σημαντική προσπάθεια αυτή του ΥΠΑΝ είναι και η δημιουργία των κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δημιουργήσει 7 τέτοια κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, σε διάφορα σημεία στην Κύπρο, τα τελευταία 2 πρώτα πρότυπα κέντρα έχουν μόλις ολοκληρωθεί το 2022 στην Παναγιά και το Κοιλάνι. Έχουμε λοιπόν ένα κρατικό δίκτυο κέντρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα οποία αναπτύσσονται πέραν από 100 διαφορετικά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, δύο από αυτά τα κέντρα έχουν και ξενώνες και αρκεί να σας πω ότι αθόρυβα, η δραστηριότητα αυτών των κέντρων φαίνεται από το ότι μεταξύ του 2013 και του 2022 έχουν συμμετάσχει στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των κέντρων, περισσότεροι από 200 χιλ. μαθητές/μαθήτριες, φοιτητές/φοιτήτριες, εκπαιδευτικοί, αλλά και άλλες ομάδες ενδιαφερομένων, δεν απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο στο σχολικό πληθυσμό. Αυτό το σχέδιο, αυτός ο προγραμματισμός, μας επιτρέπει να εφαρμόζουμε και τους στόχους, την ατζέντα που αποφασίστηκε πέρσι εδώ στην Λευκωσία στο πλαίσιο της 9^ης διυπουργικής διάσκεψης της επιτροπής για την Ευρώπη, των Ηνωμένων Εθνών και της μεσογειακής συνάντησης που είχε αντικείμενο την εκπαίδευση και την αειφόρο ανάπτυξη.

Πρέπει να πω ότι στο πλαίσιο της ΕΕ, η Κυπριακή Δημοκρατία και το υπουργείο μας αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα καλών πρακτικών στην εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Επομένως, σε αυτή την κατεύθυνση θα συνεχίσουμε εντατικά και το 2023.

Ερ.: Πώς προχωρά το υπουργείο σε σχέση με την επέκταση της προδημοτικής εκπαίδευσης, μετά την απόρριψη από τη Βουλή, της αναπομπής της σχετικής νομοθεσίας;

Απ.: Η προσπάθεια που πρέπει να κάνουμε και που θα έπρεπε όλοι να συμφωνούμε, είναι ότι η προδημοτική αντί να ξεκινά στα 4 χρόνια και 8 μήνες όπως είναι τώρα, ξεκινά από τα 4 χρόνια.

Είναι μια γενικότερη ευρωπαϊκή τάση και σε άλλες χώρες της ΕΕ γίνεται ανάλογη κίνηση. Δεν υπάρχουν αμφιβολίες ότι θα είναι επωφελής, τόσο παιδαγωγικά οι σύγχρονες τάσεις δείχνουν ότι τα παιδιά θα έχουν να κερδίσουν με το να συχνάζουν στο σχολείο από μικρότερη ηλικία και για παιδαγωγικούς σκοπούς και για λόγους κοινωνικοποίησης, αλλά και από κοινωνικής απόψεως ευρύτερα, είναι σίγουρα μια επωφελής καινοτομία. Γιατί; Γιατί θα διευκολυνθούν οι οικογένειες, κυρίως νεαρά ζευγάρια αφού μιλούμε για παιδιά 4 χρόνων, να μπορούν να επιδοθούν σε άλλες δραστηριότητες και πιο συγκεκριμένα για κάποιους, να μπορούν να έχουν απασχόληση, εργασία.

Θα στηρίξουμε δηλαδή την οικογένεια με αυτόν τον τρόπο. Δυστυχώς, έχουν παρεισφρήσει διάφορες συζητήσεις, προσπάθειες να επιτύχουν κάποιοι διάφορους στόχους και προς το παρόν η όλη αυτή η μεταρρύθμιση βρίσκεται εν αμφιβόλω. Θα πρέπει να περιμένουμε πως θα εξελιχθούν να πράγματα τις επόμενες εβδομάδες. Όμως, η πολιτική κατεύθυνση ήταν πολύ συγκεκριμένη και παραμένει: να υιοθετήσουμε γενική προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4, να αποφασίσει η πολιτεία ότι θα πρέπει να παρέχεται δωρεάν όπως μέχρι τώρα ήταν για την ηλικία των 4 και 8 μηνών και αυτό, να γίνει με τρόπο πρακτικά που να μπορεί να εφαρμοστεί. Δηλαδή, να δοθεί ο χρόνος διότι δεν είναι δυνατόν να γίνει σε έναν χρόνο, δεν υπάρχουν διαθέσιμες υποδομές, συγκεκριμένα τα κτίρια. Εάν όμως δεν πάρουμε την απόφαση, τότε πιθανώς να μην γίνει ποτέ.

Άρα λοιπόν, θα έπρεπε να δοθεί η ευχέρεια στην κυβέρνηση να εφαρμόσει ένα προγραμματισμό για σταδιακή εφαρμογή όπως ήταν η αρχική πρόταση. Δεν ξέρω εάν θα βρεθεί τρόπος τελικά μετά την απόρριψη της αναπομπής, δεν ξέρω εάν θα βρεθεί τρόπος να ισχύσει αυτή η καινοτομία. Είναι πάντως κρίμα να χάσουμε την ευκαιρία που είχαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ποσό €12,2 εκατ. τα οποία διατίθενται από το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης «Κύπρος_Το Αύριο».