«Αντισυνταγματικός» ο κοινοβουλευτικός έλεγχος αξιωματούχων

Αντισυνταγματική χαρακτήρισαν η Νομική Υπηρεσία και το υπουργείο Δικαιοσύνης,την πρόταση νόμου για διεύρυνση της λίστας με τους κρατικούς αξιωματούχους που υποχρεούνται να παρευρίσκονται σε συνεδρίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών και να καταθέτουν στοιχεία που τους ζητούνται στο πλαίσιο της άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών τέθηκε σήμερα πρόταση νόμου για την τροποποίηση του «περί της Καταθέσεως Στοιχείων και Πληροφοριών στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές Νόμος του 2022», για επέκταση του πεδίου εφαρμογής του βασικού νόμου, ώστε να υπόκεινται στον κοινοβουλευτικό έλεγχο περισσότερα πρόσωπα.

Στη διευρυμένη λίστα ζητείται να περιληφθούν μεταξύ άλλων υπουργοί, υφυπουργοί, κυβερνητικός εκπρόσωπος, ανεξάρτητοι κρατικοί αξιωματούχοι, Αρχηγός και Υπαρχηγός Αστυνομίας, Αρχηγός και Υπαρχηγός Εθνικής Φρουράς, διευθυντής Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, γραμματέας Υπουργικού Συμβουλίου, επίτροπος, έφορος, ρυθμιστής ή πρόεδρος και μέλη Αρχής ή άλλου Σώματος που διορίζονται με βάση νόμο ή απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου.

Επίσης, στην λίστα των υπόχρεων ατόμων προστίθεται βάσει της πρότασης, ο πρόεδρος και τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου περιλαμβανομένων των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κάθε άλλο πρόσωπο το οποίο δεν είναι δημόσιος υπάλληλος και κατέχει αξίωμα ή θέση για τα οποία ο μισθός ή η αντιμισθία ή η αποζημίωση ή η χορηγία καταβάλλεται από τη Δημοκρατία.

Την πρόταση νόμου κατάθεσε η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου και συνυπογράφουν οι βουλευτές του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, Χρύσης Παντελίδης, Χρίστος Σενέκης και Χρύσανθος Σαββίδης, των Οικολόγων Σταύρος Παπαδούρης και ο μεμονωμένος σοσιαλιστής βουλευτής Κωστής Ευσταθίου.

Νομοθέτες, αλλά όχι επί παντός θέματος

Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας είπε ότι η συγκεκριμένη πρόταση νόμου είναι αντισυνταγματική. 

«Η επέκταση είναι συνταγματικά αμφίβολη. Παρόλο που η Βουλή θέλει να ασκήσει τον έλεγχο, η θέση μας είναι ότι όπως είναι γραμμένο το Σύνταγμα και δεδομένου ότι το σύστημά μας είναι προεδρικό, η Βουλή δεν έχει το μονοπώλιο να ελέγχει την κυβέρνηση», όπως ανέφερε.

Πρόσθεσε ότι η Βουλή δικαιούται να ασκεί την εξουσία σε όλα τα θέματα, αλλά δεν δικαιούται, όπως είπε, να νομοθετεί επί παντός θέματος.

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Δικαιοσύνης μιλώντας ενώπιον της επιτροπής είπε ότι το θέμα είναι συνταγματικό και μετάφερε την επιθυμία του υπουργού για αγαστή συνεργασία με τη Βουλή.

Εκ μέρους του Παγκύπριου Δικηγορικού Σύλλογου αναφέρθηκε επίσης, ότι προκύπτουν συνταγματικά ζητήματα με την πρόταση νόμου, καθώς όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, «είναι λεπτή η γραμμή του ελέγχου σε σχέση με τη διάκριση των εξουσιών».

Αναφέρθηκε ακόμα, ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο εάν η πρόταση οδηγηθεί ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου, να κριθεί αντισυνταγματική.

Εξαιρέθηκε ο γεν. εισαγγελέας

Η εισηγήτρια του θέματος μιλώντας ενώπιον της επιτροπής ανέφερε ότι ο σκοπός κατάθεσης της πρότασης νόμου είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου, ειδικά μετά τη θέση της κυβέρνησης, στη βάση σχετικής γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ότι οι υπουργοί της κυβέρνησης δεν υπόκεινται στον κοινοβουλευτικό έλεγχο και δεν είναι υποχρεωμένοι να εμφανίζονται ενώπιον των κοινοβουλευτικών επιτροπών, σε αντίθεση με την καθιερωμένη πρακτική των τελευταίων δεκαετιών.

Πρόσθεσε πως οι υπουργοί της παρούσας κυβέρνησης όσες φορές έχει ζητηθεί η παρουσία τους στη Βουλή έχουν προσέλθει και ενημερώσει, σημειώνοντας πως η πρόταση νόμου κατατέθηκε το 2022 μετά από την άρνηση του πρώην υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή να καταθέσει στοιχεία για τα χρυσά διαβατήρια.

«Χωρίς στοιχεία δεν μπορούμε να ασκούμε κοινοβουλευτικό έλεγχο», τόνισε, ενώ σημείωσε ότι από τις πρόνοιες της πρότασης νόμου έχει εξαιρεθεί ο Γενικός Εισαγγελέας.

Πώς είδαν την πρόταση τα κόμματα

Η κ. Ερωτοκρίτου αν και όπως ανέφερε συμφωνεί απόλυτα με τον σκοπό της πρότασης νόμου, ζήτησε να αποσυρθεί από τους βουλευτές που τη συνυπογράφουν, δηλώνοντας όμως ότι θα την ψηφίσει στην Ολομέλεια.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού υποστήριξε ότι είναι λανθασμένη η ερμηνεία που δίνεται από τη Νομική Υπηρεσία κάνοντας αναφορά στα άρθρα του Συντάγματος που αφορούν τη Βουλή.

Ο βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου ζήτησε διευκρίσιση σε ότι αφορά τις συνέπειες και τις ποινές σε περίπτωση μη τήρησης των προνοιών που προβλέπει η πρόταση νόμου.

Εκ μέρους των Οικολόγων, ο βουλευτής Χαράλαμπος Θεοπέμπτου δήλωσε ότι θα υποστηρίξει την πρόταση.

Ο πρόεδρος της επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης, είπε ότι το άρθρο 79 του Συντάγματος προβλέπει ότι οι υπουργοί δύνανται να παρίστανται, σημειώνοντας πως θα γίνει επεξεργασία του θέματος και η επιτροπή θα επανέλθει.