Προβληματισμοί για πράξεις και παραλείψεις Ηροδότου

Με καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων, η ΚΤ θα προχωρήσει στην υιοθέτηση μηχανισμού μέσω του οποίου θα στοχεύσει να δώσει λύση για περαιτέρω μείωση των προβληματικών δανείων, προκαλώντας «έκπληξη» στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πλείστα εκ των οποίων αν όχι όλα, έχουν καταφέρει ήδη να αποξενώσουν μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Κυρίως οι συστημικές τράπεζες, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική και όχι μόνο, έχουν καθαρίσει σε μεγάλο βαθμό τους ισολογισμούς τους από τα ΜΕΔ καθώς, μεγάλα πακέτα κόκκινων δανείων έχουν πωληθεί σε εταιρείες διαχείρισης και εξαγοράς πιστώσεων.

Ο Κ. Ηροδότου, είχε δεσμευτεί από τον Αύγουστο του 2019 ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών στο πλαίσιο της κατάθεσης τότε της πρότασης νόμου του ΔΗΚΟ για τις εκποιήσεις να δοθεί χρόνος στην ΚΤ, ώστε να προχωρήσει σε ολοκληρωμένη πρόταση για δημιουργία μηχανισμού που θα αφορά στην εξέταση δανείων που οδηγούνται στις εκποιήσεις.

Ο διοικητής επικαλέστηκε στη συνέχεια τη δέσμευση του αυτή, λέγοντας μάλιστα ότι η τεχνοκρατική ομάδα της ΚΤ είχε ξεκινήσει αναλύσεις και ότι μέχρι τον Οκτώβριο του 2019 θα μπορούσε να είχε κατατεθεί ο μηχανισμός ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής.

Επί του θέματος επανήλθε ο διοικητής με διάφορες παρεμβάσεις του το 2020, επαναλαμβάνοντας τα περί της δέσμευσης του χωρίς να προχωρά ο μηχανισμός

Ανάθεση σε έγκριτους συμβουλευτικούς οίκους

Πριν από λίγες μέρες η ΚΤ ανακοίνωσε ότι έχει αναθέσει πρόσφατα σε έγκριτους διεθνείς συμβουλευτικούς οίκους τη διενέργεια έργου με απώτερο στόχο τη διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ώστε να συμβάλει σε ενδεχόμενη περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ καθώς και άλλων προβληματικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα.

Περαιτέρω λεπτομέρειες έδωσε στη διάρκεια της συνάντησης που είχε ο διοικητής της ΚΤ με τους ανώτατους εκτελεστικούς διευθυντές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων την περασμένη Τρίτη, κάποιοι εκ των οποίων ανέφεραν ότι οι τράπεζες προχωρούν σε αναδιαρθρώσεις δανείων βιώσιμων δανειοληπτών.

Παράγοντες της χρηματοπιστωτικής αγοράς που μίλησαν τη StockWatch διερωτήθηκαν που ήταν η ΚΤ εδώ και τέσσερα χρόνια ώστε να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων από τις τράπεζες και να υπάρξουν εκείνες οι αναδιαρθρώσεις που θα απομάκρυναν δάνεια να μετατρέπονται σε κόκκινα και να επικρέμεται σήμερα πάνω στα κεφάλια χιλιάδων δανειοληπτών ο κίνδυνος εκποίησης της πρώτης τους κατοικίας.

Δεν έγινε σωστή διάγνωση των ΜΕΔ

Ενδιαφέρουσα ήταν η αναφορά χθες βράδυ στην τηλεοπτική εκπομπή «Προκλήσεις» του ΡΙΚ του Γιώργου Συρίχα, Σύμβουλος στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, ο οποίος ήγειρε το θέμα της μη μέχρι σήμερα διάγνωσης των κόκκινων δανείων.

Ο κ. Συρίχας, που διετέλεσε εκτελεστικός σύμβουλος και μέλος του ΔΣ της ΚΤ, εξέφρασε την άποψη ότι μέχρι σήμερα δεν έγινε σωστή διάγνωση των ΜΕΔ.

Υπέδειξε ότι θα έπρεπε να υπήρχε κάποιος μηχανισμός ο οποίος θα είχε τη δυνατότητα να εντοπίζει αυτούς τους δανειολήπτες οι οποίοι μπορούν να πληρώσουν, τους δανειολήπτες που δεν μπορούν πραγματικά να πληρώσουν και τους δανειολήπτες οι οποίοι στρατηγικά δεν πληρώνουν.

«Αυτή η διάγνωση θα έπρεπε να είχε γίνει για να δοθεί η ανάλογη θεραπεία», σημείωσε ο κ. Συρίχας.

Στη σύσκεψη του διοικητή της ΚΤ με τους CEOs των τραπεζών ο Κ. Ηροδότου, όπως άλλωστε ο ίδιος ανέφερε στις συναντήσεις του με την Πρόεδρο του ΔΗΣΥ και τον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ, υπέδειξε στις τράπεζες να χειριστούν ανάλογα το ενδεχόμενο να προχωρήσουν και σε αύξηση των καταθετικών επιτοκίων.

Παρά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί λόγω των δηλώσεων Ηροδότου σε σχέση με το ενδεχόμενο αύξησης των καταθετικών επιτοκίων, ο επόπτης, με βάση τους όρους εντολής του, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει στις τράπεζες αύξηση του οποιουδήποτε κόστους τους, διότι κάτι τέτοιο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον εποπτικό του ρόλο.

Η εποπτική αρχή των τραπεζών, επιβάλλεται να παρεμβαίνει με υποδείξεις και οδηγίες όταν οι τράπεζες αυξάνουν τα κόστη τους.

Είναι για αυτό που στη σύσκεψη της περασμένης Τρίτης στην ΚΤ υποδείχθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες της StockWatch, στο διοικητή ότι θα πρέπει η εποπτική αρχή να λαμβάνει υπόψη τη νουθεσία για αύξηση των επιτοκίων και το εργατικό κόστος των τραπεζών που είναι από τα πιο υψηλά στην Ευρώπη.

Η απάντηση του διοικητή σε αυτό ήταν ότι ο συσχετισμός εσόδων/ εξόδων αποδίδει κέρδη στις τράπεζες και επομένως δικαιολογείται η αύξηση των καταθετικών επιτοκίων.

Στη σύσκεψη Ηροδότου – CΕΟς τραπεζών δεν προσκλήθηκε η διευθυντική ομάδα του Συνδέσμου Τραπεζών, κάτι που παλαιότερα ήταν πρακτική.

Πλημμυρισμένες με ρευστότητα οι τράπεζες

Στη σύσκεψη αναφέρθηκε ότι οι τράπεζες είναι πλημμυρισμένες με ρευστότητα και ότι η εικόνα αυτή δεν δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ τους για αύξηση των επιτοκίων, χωρίς να αποκλείουν μία τέτοια εξέλιξη.

Άλλωστε, τόσο ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου Πανίκος Νικολάου, όσο και ο ομόλογος του της Ελληνικής Τράπεζας Όλιβερ Γκάτζκε, δήλωσαν λίαν προσφάτως ότι μελετούν το ενδεχόμενο να επιβληθεί μια μικρή αύξηση στα καταθετικά επιτόκια.

Ο Τάσος Γιασεμίδης, οικονομολόγος που ήταν επίσης προσκεκλημένος στις «Προκλήσεις» του ΡΙΚ, όπως επίσης και ο κ. Συρίχας, εξέφρασαν την άποψη ότι οι τράπεζες θα πρέπει να επανεξετάσουν κάποιες χρεώσεις που επέβαλαν ως αποτέλεσμα του αρνητικού επιτοκίου που πλήρωναν επί των καταθέσεων τους στην ΕΚΤ.

Σημείωσαν ότι με την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ είναι η σειρά των τραπεζών να χαλαρώσουν τις υφιστάμενες χρεώσεις.

Από την άλλη υπάρχει και η άποψη στελεχών του χρηματοπιστωτικού συστήματος που λέει ότι στις περιπτώσεις υπερβάλλουσας ρευστότητες δεν είναι ορθό να παρέχονται επιπρόσθετα κίνητρα στους καταθέτες, όπως είναι η αύξηση των επιτοκίων.

Αυτό το οποίο θα μπορούσε να πράξει η ΚΤ, είναι να υποδείξει στις τράπεζες να μειώσουν τις χρεώσεις τους που επέβαλαν όταν πλήρωναν αρνητικό επιτόκιο.

«Αυτό είναι εκ των ων ουκ άνευ», παρατήρησαν παράγοντες της αγοράς.

Αγνοείται η τύχη ν/σ για διακυβέρνηση ΚΤ

Είναι άξιον απορίας πως μέχρι σήμερα ουδείς εκ των αρμοδίων δεν αναζήτησε το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο που αφορά στη διακυβέρνηση της ΚΤ και ειδικότερα στην αναδόμηση της ανώτατης πυραμίδας της εποπτικής αρχής με έμφαση στα καθήκοντα των δύο εκτελεστικών συμβούλων, των οποίων ο ρόλος παραμένει ασαφής, από το 2013.

Ο νυν διοικητής όταν υπηρετούσε στην ΚΤ ως εκτελεστικός σύμβουλος, πρωταγωνίστησε στην προώθηση του για νομοτεχνική επεξεργασία από τη Νομική Υπηρεσία ώστε τάχιστα να παραπεμφθεί από το ΥΠΟΙΚ στη Βουλή για ψήφιση.

Ωστόσο, τα ίχνη του ν/σ «εξαφανίστηκαν» από τον Απρίλιο του 2018, όταν ο κ. Ηροδότου είχε διοριστεί διοικητής της ΚΤ.

Το επίμαχο νομοσχέδιο από το 2017 πηγαινοερχόταν, από το υπουργείο Οικονομικών, στη Νομική Υπηρεσία και από εκεί στην ΚΤ και ξανά στο Υπ. Οικονομικών χωρίς ποτέ να κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση. 

Το κυπριακό Σύνταγμα παρέχει υπερεξουσίες στον εκάστοτε διοικητή της ΚΤ, ειδικότερα απόντος του υποδιοικητή, ο οποίος πριν από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963 ήταν τουρκοκύπριος. 

Οι εποπτικές αρχές στη Φρανκφούρτη έχουν διαπιστώσει ότι σε περιόδους σοβαρών κρίσεων που επηρεάζουν το τραπεζικό σύστημα, είναι μειονέκτημα ο εκάστοτε διοικητής να έχει στα χέρια του απεριόριστες εξουσίες. 

Σημειώνεται ότι το ν/σ προβλέπει το διορισμό ανεξάρτητης τριμελούς επιτροπής από προσωπικότητες με γνώση των τραπεζικών και εποπτικών πραγμάτων, ώστε να διευρυνθεί η διαφάνεια και να αποτρέπονται τυχόν παρεμβάσεις στα τεκταινόμενα των εποπτικών αρχών από πολιτικούς και ειδικότερα, στους διορισμούς των μελών των ΔΣ, των εκτελεστικών συμβούλων καθώς επίσης και του εκάστοτε διοικητή. 

Στο ΥΠΟΙΚ φαίνεται να υπάρχει άγνοια, κατά πόσο έχει κατατεθεί ή όχι στη Βουλή το εν λόγω ν/σ.

Οι πληροφορίες φέρουν τον κ. Ηροδότου να διαφωνούσε από το 2019, όταν διορίστηκε διοικητής από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, με την κατάθεση του ν/σ στη Βουλή.

Επιφυλάξεις αγοράς για τις πολιτικές συναντήσεις

Με επιφύλαξη βλέπει η αγορά τις τελευταίες συναντήσεις του διοικητή της ΚΤ με πολιτικούς αρχηγούς παραπέμποντας στο άρθρο 7 του νόμου περί ΚΤ, που αναφέρεται ρητά στην ανεξαρτησία της εγχώριας εποπτικής αρχής.

Η πρακτική αυτή χρησιμοποιείτο με εξαιρετική φειδώ στο παρελθόν από τους εκάστοτε διοικητές της ΚΤ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει το δικαίωμα ο επόπτης να ενημερώνει για υψίστης σημασίας θέματα του τραπεζικού συστήματος την πολιτική ηγεσία.

Η θητεία του Κ. Ηροδότου, εκπνέει τον Απρίλιο του 2024.