Βελτιωμένες εκτιμήσεις ΚΤ για ανάπτυξη 2024

Βελτιωμένες είναι οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου (ΚΤΚ) για την ανάπτυξη της οικονομίας το 2024.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2024 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2024-20271, που αφορούν στο ΑΕΠ, την ανεργία, τον πληθωρισμό και τον πληθωρισμό εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων (δομικός πληθωρισμός), καταγράφεται προς τα πάνω αναθεώρηση στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες για το 2024, σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024.

Ειδικότερα, όπως σημειώνει η ΚΤΚ, η προς τα πάνω αναθεώρηση, οφείλεται στη θετικότερη πορεία της εγχώριας ζήτησης, ιδιαίτερα της ιδιωτικής κατανάλωσης, η οποία συνάδει με τη συνεχιζόμενη ανθεκτικότητα της οικονομίας σύμφωνα με δείκτες υψηλής συχνότητας (π.χ. λιανικές πωλήσεις, δαπάνες πιστωτικών καρτών, εισπράξεις ΦΠΑ κλπ.).

Η μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση τα έτη που ακολουθούν, οφείλεται στην προς τα κάτω αναθεώρηση των καθαρών εξαγωγών την περίοδο 2024-26 λόγω αυξημένης δυναμικής των εισαγωγών για κάλυψη της υψηλότερης από την προβλεπόμενη εγχώριας ζήτησης, η οποία αντισταθμίζεται εν μέρει από ευνοϊκότερη εξαγωγική δυναμική, ιδίως μη τουριστικών υπηρεσιών.

Στο 3,7% το ΑΕΠ το 2024

Σύμφωνα με την ΚΤΚ, ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2024 αναμένεται να ανέλθει στο 3,7%, σε σχέση με 2,6% το 2023.

Την περίοδο 2025-27 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 3% περίπου ετησίως, ενώ η προβλεπόμενη πορεία του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη περαιτέρω άνοδο της εγχώριας ζήτησης και, σε μικρότερο βαθμό, της εξωτερικής ζήτησης.

Σε σχέση με την εγχώρια ζήτηση, αυτή αναμένεται να στηριχθεί από την άνοδο στην ιδιωτική κατανάλωση λόγω της αύξησης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και της ανθεκτικότητας που συνεχίζει να καταγράφει η αγορά εργασίας.

H ιδιωτική κατανάλωση, αν και προβλέπεται να επιβραδυνθεί, αναμένεται να παραμείνει σημαντικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα έτη.

Επίσης, όπως τονίζεται, σημαντική συνεισφορά στην εγχώρια ζήτηση αναμένεται κυρίως από τις υπό εξέλιξη μεγάλες μη οικιστικές ιδιωτικές επενδύσεις, έργα υποδομής για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Μοχλός ανάπτυξης εννιάμηνου οι κατασκευές

Με βάση ακόμη τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, συνεχίζει να μην διαφαίνεται σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος στις επενδύσεις από τις εχθροπραξίες στη Μέση Ανατολή μέσω μείωσης της ζήτησης, και ούτε από τον αντίκτυπο της υφιστάμενης περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, με τον τομέα των κατασκευών να αποτελεί σημαντικό μοχλό της οικονομικής μεγέθυνσης το πρώτο εννεάμηνο του 2024.

Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ την περίοδο 2024-2027 στηρίζεται επίσης από τις καθαρές εξαγωγές λόγω των θετικών εξελίξεων στον τομέα της τεχνολογίας και των αυξημένων συναφών εξαγωγών υπηρεσιών διανοητικής ιδιοκτησίας (intellectual property). 

Παράλληλα, προστίθεται, υποβοηθείται από την διόρθωση του κύκλου εργασιών των χρηματοπιστωτικών και επαγγελματικών υπηρεσιών παρά τις συνεχιζόμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, που οφείλεται εν μέρει στη διαποικίληση των σχετικών εξαγωγών προς άλλες αγορές και τη συνεχιζόμενη προσφορά του τομέα της ναυτιλίας.

Η θετική συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών βασίζεται επίσης και στη μικρότερη από την αναμενόμενη απώλεια Ισραηλινών τουριστών που καταγράφεται παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή καθώς και τη συνεχιζόμενη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος προς αγορές με υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη.

Αναφορικά με την αγορά εργασίας, συνεχίζει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και να καταγράφει σημαντική ανθεκτικότητα.

Συγκεκριμένα, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 5% του εργατικού δυναμικού το 2024 σε σχέση με 5,8% το 2023.

«Αυτό συνάδει με θετική πορεία που καταγράφεται στις πρόσφατες έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τις προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες, και τη συνεχιζόμενη πτώση στους εγγεγραμμένους άνεργους», προστίθεται.

Ακόμη, σύμφωνα με την ΚΤΚ, σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 4,9% το 2025, στο 4,7% το 2026 και στο 4,6% το 2027, φθάνοντας σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.

Συγκριτικά με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024, καταγράφεται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα στο ποσοστό ανεργίας για το τρέχον έτος, που συνάδει με την προς τα πάνω αναθεώρηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ.

Στο 2,2% ο πληθωρισμός

Σε σχέση με τον πληθωρισμό στη βάση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ, προβλέπεται να υποχωρήσει στο 2,2% το 2024 σε σύγκριση με 3,9% το 2023 και να σταθεροποιηθεί γύρω από το μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%, τα επόμενα έτη. 

Συγκεκριμένα αναμένεται να ανέλθει στο 1,9% το 2025, στο 2,1% το 2026 και στο 2,0% το 2027.

«H υποχώρηση του πληθωρισμού με βάση τον ΕνΔΤΚ, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα αναμένεται να προκύψει κυρίως λόγω της προβλεπόμενης εξασθένισης των πληθωριστικών πιέσεων που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα έτη από εξωγενείς κυρίως παράγοντες της προσφοράς, καθώς επίσης και λόγω του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής η οποία συνεχίζει να επιδρά κατασταλτικά με χρονική υστέρηση (lagged effect)», εξηγεί η ΚΤΚ.

Επιπλέον, οι πληθωριστικές επιδράσεις από τις αυξήσεις των μισθών μετριάζονται, καθώς τα κέρδη των επιχειρήσεων αναμένεται να αντισταθμίσουν εν μέρει τον αντίκτυπο των υψηλότερων μισθών στον πληθωρισμό. Παράλληλα, η ομαλοποίηση στον πληθωρισμό των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας την περίοδο 2025-2027 σε σχέση με την περίοδο 2022-2023, αναμένεται να συμβάλει στην προαναφερόμενη σταθεροποίηση του πληθωρισμού γύρω από το 2%.

Συγκριτικά με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024, η ελαφρώς προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2026 οφείλεται κυρίως στην υπόθεση εργασίας για εισαγωγή του φόρου άνθρακα στα καύσιμα για τις οδικές μεταφορές και για τη θέρμανση κτηρίων από τον Ιούλιο του 2025 έως το τέλος του 2026.

Από το 2027, επισημαίνεται, ο φόρος αυτός αναμένεται να αντικατασταθεί πλήρως από το διευρυμένο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (Emissions Trading System - ETS2) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα καλύπτει τις εκπομπές από καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε κτήρια, οδικές μεταφορές και άλλους τομείς.

Αναφορικά με τον δομικό πληθωρισμό, αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω σε σύγκριση με το 2023 (3,8%) και να κυμανθεί στο 2,6%, 2,0%, 1,9% και 2,0% κατά τα έτη 2024, 2025, 2026 και 2027, αντίστοιχα.

H εν λόγω πορεία του δομικού πληθωρισμού προβλέπεται κυρίως λόγω του συνεχιζόμενου κατασταλτικού αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ αλλά και στην ομαλοποίηση των εξωγενών πληθωριστικών πιέσεων που επηρέασαν τις εγχώριες τιμές των βιομηχανικών προϊόντων εξαιρουμένης της ενέργειας τα προηγούμενα έτη. Οι τιμές των υπηρεσιών αναμένεται να καταγράψουν επιβράδυνση κατά τα έτη 2025-2027.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2024, η μικρή προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2024 οφείλεται λόγω του αναθεωρημένου προς τα πάνω πληθωρισμού των υπηρεσιών το 2024.

Αναφορικά με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για το ΑΕΠ, συνολικά τείνουν να είναι ισορροπημένες για το 2024 ενώ για την περίοδο 2025-27 οι εν λόγω πιθανότητες απόκλισης τείνουν να είναι ελαφρώς προς τα κάτω.

«Καθοδικοί κίνδυνοι σχετίζονται κυρίως με τις συνεχιζόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και την ενδεχομένως χαμηλότερη από την αναμενόμενη πορεία της εξωτερικής ζήτησης, η οποία είναι συνυφασμένη με αυξημένη αβεβαιότητα σε σχέση με την παγκόσμια εμπορική πολιτική», σημειώνει η ΚΤΚ.

Σε εγχώριο επίπεδο, η επικείμενη εφαρμογή φορολογίας στα κέρδη πολυεθνικών εταιρειών ενδεχομένως να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις οικονομικές προοπτικές. Ταυτόχρονα, σημειώνεται η υψηλή αβεβαιότητα σε σχέση με τον οικονομικό αυτόν αντίκτυπο και το ότι οι όποιες σχετικές αρνητικές επιπτώσεις δύναται να μετριαστούν λόγω του πλεονεκτήματος της πρόσβασης αυτών των εταιρειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ένας από τους παράγοντες που έλκουν αυτές τις εταιρείες στην Κύπρο) και πιθανών αντισταθμιστικών μέτρων.

Επίσης, βραδύτερη από την προβλεπόμενη χαλάρωση στις συνθήκες χρηματοδότησης ενδεχομένως να επηρεάσει ανασταλτικά την εγχώρια ζήτηση. Ανοδικοί κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για την περίοδο 2024-2027 συνδέονται με υψηλότερη από την προβλεπόμενη ιδιωτική κατανάλωση λόγω ενδεχόμενης μικρότερης από την αναμενόμενη αύξησης του ποσοστού αποταμίευσης από τα νοικοκυριά.

Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων αξιολογούνται συνολικά ως ισορροπημένοι για το 2024 και ελαφρώς προς τα πάνω για την περίοδο 2025-27.

Οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από πιθανή κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων και από την αβεβαιότητα σε σχέση με την παγκόσμια εμπορική πολιτική (π.χ. πιθανοί εισαγωγικοί δασμοί για αγαθά από πλευράς ΗΠΑ και ενδεχόμενα αντίμετρα από την ΕΕ και άλλες οικονομίες), οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των ναύλων υψηλότερα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο, αντίστοιχα.

Επιπλέον, οι επιπτώσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (μεγαλύτερος από τον προβλεπόμενο αντίκτυπο από την αναμενόμενη σταδιακή εφαρμογή πράσινης φορολογίας, ακραία καιρικά φαινόμενα) θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων καθώς και άλλων κατηγοριών του δομικού πληθωρισμού.

Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται ακόμη με πιθανές υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς (που ενδέχεται να επηρεάσουν ανοδικά τις τιμές των υπηρεσιών), πιθανά υψηλότερα από τα αναμενόμενα περιθώρια κέρδους των εταιρειών και πιθανή υψηλότερη από την αναμενόμενη ιδιωτική κατανάλωση.

«Αντίθετα, ενδέχεται ο πληθωρισμός να είναι πιο κάτω από την εκτίμηση του βασικού σεναρίου λόγω πιθανής βραδύτερης από την αναμενόμενη χαλάρωσης των συνθηκών χρηματοδότησης, καθώς και λόγω αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων που μπορούν να επιδεινώσουν απροσδόκητα το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον».