Στη δημοσιότητα η έρευνα Cyprus Confidential

Το αποτέλεσμα της νέας πολύμηνης της έρευνας με επίκεντρο την Κύπρο, έδωσε στη δημοσιότητα πριν από λίγο η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ), αναφέροντας μάλιστα ότι έπεται συνέχεια των αποκαλύψεων τις επόμενες μέρες.

Σύμφωνα με τη νέα δημοσίευση του ICIJ η έρευνα αποκαλύπτει το ρόλο της Κύπρου στην θωράκιση του πλούτου ολιγαρχών και στην ενίσχυση του καθεστώτος του Πούτιν, περιλαμβανομένου μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.

«Καθώς η Δύση προσπαθούσε να μπλοκάρει τη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του ρώσου προέδρου Βλαδιμίρ Πούτιν, χρηματοοικονομικοί διευκολυντές (enablers) στην Κύπρο -περιλαμβανομένου του ελεγκτικού οίκου PwC – κράτησαν τους συμμάχους του ένα βήμα μπροστά παρακάμπτοντας τις κυρώσεις», σημειώνεται.

Προστίθεται ότι δεν είναι μόνο ρώσοι που εκμεταλλεύτηκαν την χρηματοοικονομική μυστικότητα στην Κύπρο για να «υποσκάψουν» την δυτική δημοκρατία.

Όπως αναφέρεται, η ανάλυση από το ICIJ, 3,6 εκατ. εγγράφων που διέρρευσαν, αποκάλυψε μια μυστική προσπάθεια του καθεστώτος Άσαντ να αγοράσει απαγορευμένο αμερικανικό πετρελαϊκό εξοπλισμό μέσω ενός διαμεσολαβητή με βάση την Κύπρο, κατά την κορύφωση του συριακού πολέμου.

Σημειώνεται ακόμα, ότι οι συνεργάτες του ICIJ εντόπισαν ένα διάσημο γερμανό δημοσιογράφο, γνωστό για την ευνοϊκή κάλυψη του σε σχέση με τον Πούτιν, ο οποίος συμφώνησε να λάβει περίπου 700 χιλ. δολάρια από εταιρεία κέλυφος συνδεδεμένη με ρώσο ολιγάρχη.

Σημειώνεται πως η έρευνα Cyprus Confidential βασίζεται σε επτά διαφορετικές διαρροές, κυρίως από τις κυπριακές εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, πελάτες των οποίων περιλαμβάνουν τον πρώην ιδιοκτήτη του ποδοσφαιρικού ομίλου Chelsea Roman Abramovich και τους μεγιστάνες ατσαλιού που είναι πίσω από την Evraz, ρωσικό όμιλο εταιρειών που φτιάχνει τις σιδηροδρομικές ράγες που μεταφέρουν όπλα και πυρομαχικά στα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία.

Το ICIJ αναφέρει πως περίπου δύο τρίτα των δισεκατομμυριούχων της Ρωσίας παρουσιάζονται στα έγγραφα που έχουν διαρρεύσει, περιλαμβανομένων δεκάδων που βρίσκονται υπό το καθεστώς κυρώσεων.

Αναφέρεται ακόμα ότι για δεκαετίες, η Μόσχα έχει ρίξει μια σκιά στη μικροσκοπική χώρα, όπου το ρωσικό χρήμα που ρέει ελεύθερα τροφοδοτεί ένα «αδίστακτο» χρηματοπιστωτικό σύστημα, που λειτουργεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πέρα από αυτήν.

«Όταν οι Ρώσοι ήρθαν στην Κύπρο, δεν έφεραν μόνο τη ρωσική διαφθορά, έφεραν ρωσικό οργανωμένο έγκλημα, έφεραν Ρώσους πράκτορες των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών», σύμφωνα με την αναφορά ενός επικριτή του Κρεμλίνου, την οποία παραθέτει το ICIJ.

Σύμφωνα με το ICIJ, η ανάλυση δεδομένων, η οποία αντιπαραβάλλει ονόματα που βρέθηκαν μεταξύ εκατομμυρίων εγγράφων με δημόσια αρχεία και ιδιωτικές βάσεις δεδομένων, εντοπισε επιπλέον 71 Ρώσους πελάτες που έχουν υπαχθεί σε κυρώσεις από τον Φεβρουάριο του 2022, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 96 άτομα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις.

Προστίθεται ότι το κυπριακό Υπουργείο Οικονομικών είναι ενήμερο για τις μεταφορές μετοχών και βρίσκεται σε εξέλιξη ποινική έρευνα, όπως δήλωσε αξιωματούχος του υπουργείου στο ICIJ τον Νοέμβριο.

Επιπλέον, η έρευνα του Cyprus Confidential ισχυρίζεται ότι μια άλλη κυπριακή εταιρεία βρίσκεται στο επίκεντρο νομικής διαμάχης στην οποία εμπλέκεται Ρώσος δισεκατομμυριούχος, ο οποίος κατηγορείται ότι απέφυγε τις κυρώσεις χρησιμοποιώντας την εν λόγω εταιρεία και ευρωπαϊκές τράπεζες για να μεταφέρει πλούτο εκτός της εμβέλειας των δυτικών κυρώσεων.

Η ανάλυση δεδομένων του ICIJ ισχυρίζεται επίσης ότι δείχνει πως η εν λόγω εταιρεία χειριζόταν τις καθημερινές δραστηριότητες περισσότερων από 100 κυπριακών εταιρειών και καταπιστευμάτων που ανήκουν ή ελέγχονται από Ρώσους ολιγάρχες, συμπεριλαμβανομένου του "προπαγανδιστή του Κρεμλίνου Konstantin Malofeyev", ο οποίος ήταν ήδη στη λίστα των δυτικών κυρώσεων.

Η ανάλυση του ICIJ ισχυρίζεται επίσης ότι διαπίστωσε ότι η εν λόγω εταιρεία βοήθησε στη διαχείριση 14 καταπιστευμάτων που είναι εγγεγραμμένα στην Κύπρο και ανήκουν ή ελέγχονται από έναν από τους σημαντικότερους ολιγάρχες της Ρωσίας, τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, μερικές φορές σε συνδυασμό με το κυπριακό παράρτημα εξέχουσας λογιστικής εταιρείας, παρέχοντας υπηρεσίες σε εταιρείες του Αμπράμοβιτς που είναι εγγεγραμμένες σε δικαιοδοσίες όπως η Νήσος Μαν, το Τζέρσεϊ και, κυρίως, οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, όπου ήταν εγγεγραμμένο το μεγαλύτερο μέρος των εταιρειών που ανήκουν στον Αμπράμοβιτς (σχεδόν 100).

Επιπλέον, η έρευνα επικαλείται "λεπτομερείς συζητήσεις μεταξύ της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας της Συρίας και ενός εγγεγραμμένου στην Κύπρο μεσάζοντα σχετικά με την αγορά εξοπλισμού γεώτρησης που κατασκευάζεται από αμερικανική εταιρεία με έδρα το Χιούστον".

Συγκεκριμένα, ισχυρίζεται ότι παρουσιάζει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η συριακή εταιρεία και ένας μεσάζων στην Κύπρο προετοιμάζονταν να πραγματοποιήσουν τουλάχιστον πέντε συναλλαγές μεταξύ 2014 και 2019 για την απόκτηση εξοπλισμού, σημειώνοντας ότι η εταιρεία ελέγχεται από την κυβέρνηση του Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Μεταξύ άλλων αποκαλύψεων, τα έγγραφα του Cyprus Confidential υποστηρίζουν πως δείχνουν ότι οι πελάτες που αποκαλύφθηκαν από την έρευνα περιλαμβάνουν έναν δικηγόρο που εμπλέκεται στην πώληση κατασκοπευτικού λογισμικού σε μερικά από τα πιο βίαια καθεστώτα του κόσμου, έναν πρώην υψηλόβαθμο Ευρωπαίο πολιτικό που πήγε να εργαστεί για Ρώσο ολιγάρχη που έχει πλέον υποστεί κυρώσεις, σύμφωνα με το ψηφιακό περιοδικό Reporter.lu, και έναν Ρώσο ολιγάρχη που έχει υποστεί κυρώσεις και ο οποίος βοήθησε κρυφά στη χρηματοδότηση μιας ταινίας για το Ολοκαύτωμα μαζί με τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, αναφέρουν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία Reporter.lu, Knack, Le Soir και De Tijd.

Η τελευταία έρευνα του ICIJ #CyprusConfidential χρειάστηκε οκτώ μήνες και έρευνα από 270 και πλέον δημοσιογράφους από 68 συνεργαζόμενα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο.

Το δίκτυο ανέλυσε ένα τεράστιο όγκο δεδομένων που όπως υποστηρίζεται καταδεικνύει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει η Κύπρος στην διακίνηση του ρωσικού πλούτου και στην παροχή βοήθειας σε ισχυρούς ρώσους ώστε να θωρακίσουν τον πλούτο τους.

Υπενθυμίζεται ότι η Κοινοπραξία δημοσιοποίησε στο παρελθόν τα λεγόμενα Pandora Papers, που αφορούν υποθέσεις διαφθοράς, φοροδιαφυγής και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, στα οποία περιλαμβανόταν ως γνωστόν και η Κύπρος.

Ανησυχίες Guardian

«Η μεγαλύτερη διαρροή οικονομικών δεδομένων από την Κύπρο εγείρει ανησυχίες για τον ρόλο του κράτους της ΕΕ στη διαχείριση ρωσικών περιουσιών», αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian η οποία μετέχει της δημοσιογραφικής ομάδας της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ).

Στο δημοσίευμα της εφημερίδας σημειώνεται πως τα 3,6 εκατομμύρια έγγραφα, που καλύπτουν από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ως τον Απρίλιο του 2022, αποκαλύπτουν το ρόλο εταιρείας και άλλων συμβούλων στις συναλλαγές και μεταφορές περιουσιακών στοιχείων Ρώσων ολιγαρχών αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τις διεθνείς κυρώσεις.

Στα έγγραφα περιλαμβάνονται πάνω από 650 εταιρείες και καταπιστεύματα στην Κύπρο ιδιοκτησίας ή ελέγχου Ρώσων που έχουν τεθεί υπό κυρώσεις από το 2014 και μετά, δηλαδή από την προσάρτηση της Κριμαίας μέχρι και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αναφέρεται πως από τους 104 Ρώσους δισεκατομμυριούχους στη λίστα πλουσίων του Forbes το 2023, δύο στους τρεις εμφανίζονται στα έγγραφα μαζί με συγγενείς τους ως πελάτες παρόχων επαγγελματικών υπηρεσιών στην Κύπρο. Έτσι αποκαλύπτεται «η κλίμακα του ρόλου της Κύπρου ως πύλης προς την Ευρώπη για τις συνδεόμενες με το Κρεμλίνο ελίτ».

Συγκεκριμένα υπάρχουν έγγραφα για 71 Ρώσους πελάτες εταιρειών στην Κύπρο που τελούν υπό κυρώσεις από τον Μάρτιο του 2022, αν και πολλές από αυτές τις επαγγελματικές σχέσεις φέρονται να έχουν τερματιστεί πλέον.

Το δημοσίευμα τονίζει πως η Κύπρος δεσμεύτηκε μετά από τις αποκαλύψεις να αυστηροποιήσει τους ελέγχους στον χρηματοπιστωτικό της τομέα. Η κυπριακή κυβέρνηση, γράφει ο Guardian, αντέδρασε υποσχόμενη «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» έναντι παραβιάσεων των κυρώσεων, καθώς παλεύει να προφυλάξει το καθεστώς της χώρας ως χρηματοπιστωτικού κέντρου.

Στο δημοσίευμα φιλοξενείται δήλωση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου της κυπριακής κυβέρνησης στην Κοινοπραξία ότι η Κύπρος λαμβάνει τεχνική υποστήριξη από τη βρετανική κυβέρνηση ώστε να δημιουργήσει μία μονάδα επιβολής κυρώσεων τον επόμενο χρόνο, με το σχέδιο να υποβάλλεται εντός του μήνα. Επίσης, είπε πως η Κύπρος εντάχθηκε σε διακρατικό πρόγραμμα της ΕΕ για την αποτελεσματική ισχύ των κυρώσεων.

Ο Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, σύμφωνα με τον Guardian, ανέφερε επίσης μεταξύ άλλων πως «η κυβέρνησή μας είναι αδιαμφισβήτητα προσηλωμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και των παράνομων χρηματοοικονομικών ενεργειών και λαμβάνει όλες τις αναγκαίες δράσεις ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».

Μεταξύ των αποκαλύψεων περιλαμβάνεται αναφορά πως εταιρεία και άλλοι σύμβουλοι βοήθησαν τον ισχυρό ολιγάρχη Αλεξέι Μορντάσοφ στην απόπειρα να μεταφέρει μερίδιο αξίας ενός δισεκατομμυρίου λιρών που κατείχε στον ταξιδιωτικό κολοσσό Tui στη σύντροφό του Μαρίνα, την ημέρα που αυτός τέθηκε υπό κυρώσεις από την ΕΕ (28/2/22).

Για την υπόθεση το κυπριακό Υπουργείο Οικονομικών έχει ανοίξει ποινική έρευνα, αναφέρει το δημοσίευμα, ενώ η εταιρεία, σύμφωνα με το δημοσίευμα, σχολίασε ότι οποιαδήποτε κατηγορία λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και ερευνάται.

Από τα έγγραφα αποκαλύπτεται επίσης ο ρόλος «θολών υπεράκτιων δομών» στη μυστική χρηματοδότηση ενός επιφανούς Γερμανού δημοσιογράφου, αλλά και σε πιθανές παραβιάσεις κανόνων γύρω από τη χρηματοδότηση ποδοσφαιρικών συλλόγων.