Στον GSI με 50-50 σε ρίσκο και κόστος λειτουργίας

Οι σκληρές διαβουλεύσεις των τελευταίων εβδομάδων, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις έθεταν εν αμφίβολω το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, τελικά κατέληξαν σε συμφωνία για τη φόρμουλα συμμετοχής της Κύπρου στο έργο.

Η απόφαση λήφθηκε χθες κατά τη διάρκεια της συνεδρία του Υπουργικού Συμβούλιο, μερικά 24ώρα πριν την κρίσιμη συνάντηση του προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Έλληνα Πρωθυπουργό όπου αναμένεται να επικυρωθεί η συμφωνία.

50-50 το ρίσκο

Σύμφωνα με πληροφορίες της StockWatch ο επιμερισμός του γεωπολιτικού ρίσκου θα επιβαρύνει κατά 50-50 τους κύπριους καταναλωτές και τους καταναλωτές της Ελλάδας.

Tο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να μειωθεί από 35% μέχρι 40% μετά την ολοκλήρωση και λειτουργία του καλωδίου του Great Sea Interconnector (GSI), το 2030.

Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η συμφωνία αποτελεί ορόσημο για την κυπριακή Δημοκρατία ενώ όπως τονίσθηκε, η έκθεση της Κύπρου κατά την κατασκευαστική περίοδο θα περιοριστεί αυστηρά στα €125 εκατ. από την 1//1/2025 μέχρι 31/1/2029, δηλαδή η δόση θα είναι €25 εκατ. ετησίως για τα πέντε επόμενα έτη και θα προέρχεται από το ταμείο δημοπράτησης των δικαιωμάτων των ρύπων, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, κάτι το οποίο αποτελεί και προαπαιτούμενο από τη ΡΑΕΚ.

Όπως διευκρινίστηκε αρμοδίως στη StockWatch, η πρώτη δόση θα καταβληθεί εντός του 2026, ασχέτως ότι το κονδύλι των πρώτων €25 εκατ. θα περιληφθεί σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό που θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες στη Βουλή, ώστε να σταλεί το μήνυμα ότι η Κύπρος παραμένει δεσμευμένη στη συμφωνία.

Διευκρινίζεται επίσης, ότι αν το κόστος που θα καταβάλουν οι κύπριοι καταναλωτές ξεπεράσει τα €125 εκ., αυτό θα κεφαλαιοποιηθεί και θα χρεωθεί στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, μόνο μετά τη λειτουργία του καλωδίου, 2030.

Μεγαλύτερο το όφελος για τους κύπριους καταναλωτές

Πέραν τούτου συμφωνήθηκε ακόμη ότι:

-Κατά την κατασκευαστική περίοδο ο επιμερισμός κόστους είναι σε ποσοστό 37% για την Ελλάδα και 63% για την Κύπρο, επειδή το όφελος για την Κύπρο θα είναι μεγαλύτερο από ότι για την Ελλάδα ενώ σε βάθος χρόνου για την κυπριακή πλευρά το όφελος θα επεκταθεί και στο γεωπολιτικό τομέα.

Σημειώνεται ότι η Κύπρος είναι το μοναδικό κράτος μέλος της ΕΕ που δεν διαθέτει ηλεκτρική διασύνδεση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά δίκτυα συνεπώς εκτιμάται ότι με το GSI θα αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.

-Διασφαλίζεται, επίσης ότι το κόστος κατά την περίοδο λειτουργίας της διασύνδεσης θα επιμερίζεται κατά 50%-50%.

-Η εν λόγω απόφαση θα πρέπει ακολούθως να κοινοποιηθεί στις ρυθμιστικές αρχές Κύπρου και Ελλάδος (ΡΑΕΚ – ΡΑΑΕΥ, αντιστοίχως)

-Κατά την περίοδο που προηγήθηκε εξασφαλίσθηκε το συμβόλαιο ΑΔΜΗΕ- NEXANS, αλλά και στοιχεία από την προκαταρκτική συμφωνία με την SIEMENS, ενώ η μελέτη κόστους οφέλους (Cost Benefit Analysis- CBA) στάλθηκε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία τυγχάνει εξέτασης.

-Από τη μελέτη CBA προκύπτει ότι το έργο θα μειώσει το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο κατά 40% του υφιστάμενου κόστους.

Παραμένουν εκκρεμότητες

Ωστόσο, όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές σε εκκρεμότητα παραμένει η συμμετοχή της κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου, απόφαση οποία αναμένεται να ληφθεί οριστικά, νοουμένου ότι πληρούνται μια σειρά προϋποθέσεων, αλλά και από τους όποιους όρους που θα τεθούν μετά από επιπρόσθετα σχετικά στοιχεία και τεχνικές μελέτες που θα τεθούν ενώπιον της κυπριακής Δημοκρατίας εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.

Επιπρόσθετα η κυπριακή κυβέρνηση αναμένει το προσχέδιο του συμβολαίου με τη SIEMENS, που θα αναλάβει την κατασκευή των μετατροπών τάσης σε Κύπρο και Κρήτη το κόστους του οποίου υπολογίζεται στα €400 εκατ.  

Ακόμη, σύμφωνα με τις πληροφορίες της StockWatch, επέδειξε ενδιαφέρον για συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του GSI, το επενδυτικό ταμείο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, όπως είχε αναφέρει και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά η διάρκεια της εκεί επίσκεψης του καθώς επίσης και αμερικανικό, γαλλικό και ισραηλινό επενδυτικό ταμείο.

Το κόστος του Great Sea Interconnector

Το συνολικό κόστος του καλωδίου του GSI, με βάση τα σημερινά δεδομένα, ανέρχεται σε €1,94 δισ. Από αυτά, το €1,4 δισ. αφορά το συμβόλαιο της Nexans για την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου.

Μέχρι σήμερα, για το έργο έχουν εξασφαλιστεί €657 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως είχε δηλώσει χθες ο αρμόδιος υπουργός Γιώργος . Παπαναστασίου.

Εξάλλου, ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 και μετά όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν τουλάχιστον 15% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν από ηλεκτρικές διασυνδέσεις, καθώς θεωρείται ότι θα μεταφέρεται κυρίως πράσινη ενέργεια.

Άλλα €100 εκατ. έχουν εξασφαλιστεί μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία μένει να αποφασίσει εάν θα καταβάλει το ποσό ως χορηγία ή αν θα συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector.