Ν. Κελεπέσιης: Έλλειψη ρευστού παγώνει επενδύσεις

Κλειστές βρίσκουν τις πόρτες των τραπεζών οι εργολάβοι και οι developers, καθώς η κρίση επηρεάζει τις δανειοδοτήσεις, ακόμα και σε projects που ήδη ξεκίνησαν. Σε συνέντευξη του στη StockWatch, ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.), Νίκος Κελεπέσιης, αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην τραπεζική αγορά και προειδοποιεί ότι σε μερικούς μήνες θα αυξηθεί ο αριθμός των ανέργων κατά 20 χιλ. άτομα. Καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν στην υλοποίηση των μέτρων που έχει εξαγγείλει, ενώ την καλεί επίσης να προχωρήσει και με μικρότερα έργα σε δήμους και κοινότητες, προς όφελος των μικρότερων εργοληπτών, που θα μείνουν έξω από τα μεγάλα κατασκευαστικά projects.

Ερ: Πως έχει επηρεαστεί ο κατασκευαστικός τομέας, έχει επηρεασθεί από την παγκόσμια οικονομική ύφεση;

Απ.: Για την ώρα δεν έχουμε ενδείξεις για δραματική μείωση των εργασιών. Αυτό ωστόσο που παρατηρείται μέσω των διαγωνισμών προσφορών που διεξάγονται είναι το μειωμένο ενδιαφέρον των εργοληπτών να αναλάβουν έργα. Το γεγονός αυτό όμως θα έχει ως αποτέλεσμα να επηρεαστεί ευρύτερα ο κατασκευαστικός τομέας στον οποίο οι εργολήπτες συμβάλουν στο 50%.

Ακριβή στοιχεία δεν έχουμε, σύμφωνα όμως με τις άδειες οικοδομής τις οποίες συγκρίνουμε πάντα με το προηγούμενο έτος, υπάρχει μία μείωση υποβολής αιτήσεων γύρω στο 12% η οποία ξεκίνησε πριν τρεις μήνες με τις επαρχίες Αμμόχωστου και Πάφου να επηρεάζονται περισσότερο.

Ερ: Ο όγκος εργασίας σας μειώθηκε;

Απ.: Η μείωση η οποία για την ώρα δεν θεωρείται δραματική ανέρχεται στο 15%.

Ερ: Ποια τα μηνύματα που παίρνεται από την αγορά για τον κλάδο κατασκευών;

Απ.: Αβεβαιότητας και πανικού. Και δυστυχώς υπό αυτές τις συνθήκες ο καθένας φοβάται να επενδύσει.

Ερ: Από μέλη σας ποια μηνύματα παίρνετε;

Απ.: Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα μέλη μας είναι η στάση που τηρούν οι τράπεζες απέναντι τους και η οποία χρήζει εξέτασης. Γι’ αυτό εντός της εβδομάδας η Ομοσπονδία θα έχει συναντήσεις με τους διευθυντές των τραπεζών για να τους εκφράσουν τους προβληματισμούς τους για τη στάση τους. Παραστάσεις θα κάνουμε και στην Κεντρική Τράπεζα αλλά και στην ίδια την κυβέρνηση, διότι φθάσαμε στο σημείο που ακόμη και κάποιος να ενδιαφέρεται να κτίσει να προσκρούει στην άρνηση των τραπεζών για δανεισμό.

Ερ: Δηλαδή;

Απ.: Πρώτα απ’ όλα δυσκολεύονται στο να παραχωρήσουν νέα δάνεια.

Δεύτερο και εάν συγκατανεύσουν να παραχωρήσουν δάνειο βάζουν τόσο ψήλο επιτόκιο δανεισμού που φθάνει μέχρι το 9,5% που είναι σαν να σου λένε ότι δεν θέλουμε να σε δανείσουμε.

Το χειρότερο όμως απ’ όλα είναι ότι οι τράπεζες αρνούνται να χρηματοδοτήσουν ακόμη και τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Μάλιστα ορισμένες τράπεζες επικοινωνούν με τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης ή με τους ιδιοκτήτες και τους αναγγέλλουν πως δεν θα συνεχίσουν τη δανειοδότηση του έργου ή βάζουν τέτοιους όρους οι οποίοι στην ουσία είναι απαγορευτικοί.

Για παράδειγμα ζητούν από ένα επιχειρηματία να έχει πουλήσει το 70% του όλου έργου και να του απομένει μόνο το 30% για να το δανείσουν. Μα σε τέτοια περίπτωση τι να κάνει το δάνειο ο ενδιαφερόμενος;

Η Ομοσπονδία Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου προειδοποιούσε πριν 3 μήνες ότι η στάση των τραπεζών και των συνεργατικών ιδρυμάτων θα ήταν καθοριστική στην εξέλιξη της κρίσης και προτείναμε μέτρα στήριξης των τραπεζών για μη φθάσουμε στα σημερινά προβλήματα.

Ερ: Δηλαδή ο δανεισμός είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αγορά;

Απ.: Επαναλαμβάνω ότι σήμερα ο ρόλος των τραπεζών και των συνεργατικών στην πορεία της κρίσης είναι και θα είναι καθοριστικός διότι η κυβέρνηση τελικά κατόρθωσε να προωθήσει τις διαδικασίες για έκδοση αδειών οικοδομής σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αν όμως ένας επιχειρηματίας ή ένας πολίτης που θέλει να κτίσει δεν έχει τη στήριξη της τράπεζας πως θα προχωρήσει στην ανέγερση του έργου;

Για μας σταματούν όλα στη συμπεριφορά των τραπεζών. Δεν γίνεται η κυβέρνηση και οι ίδιες οι τράπεζες να δηλώνουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας των τραπεζών και από τον άλλη να μη δανείζουν.

Ερ: Πριν μερικές ημέρες ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν 20 χιλ. απολύσεις στον ευρύτερο κλάδο. Ακούγεται μεγάλος ο αριθμός. Που το στηρίζετε;

Απ.: Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο για τον ευρύτερο κλάδο με το οποίο ωστόσο θα έρθουμε αντιμέτωποι εντός του 2009 εάν συνεχιστεί η κρίση και εάν δεν υλοποιηθούν οι προτάσεις που έχουμε υποβάλει στην κυβέρνηση.

Ήδη κάποιοι έχουν στείλει προειδοποιήσεις. Αυτή τη στιγμή οι άνεργοι είναι περίπου 875, ένας αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί στα περσινά επίπεδα.

Ερ: Δηλαδή θα εικοσαπλασιαστεί η ανεργία στον κλάδο; Ακούγεται υπερβολικό…

Απ.: Ναι, υπάρχει αυτός ο κίνδυνος αφού επηρεάζονται 100 χιλ. εργαζόμενοι στον ευρύτερο τομέα της κατασκευαστικής βιομηχανίας. Τα έργα που εκτελούνται σήμερα είναι από παλαιές άδειες. Συνολικά 6,433 οι οποίες δόθηκαν το 2007 και 5,613 που δόθηκαν μέχρι τον Αύγουστο του 2008.

Αν οι μισοί από αυτούς δεν έχουν χρηματοδότηση τότε θα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Το πρόβλημα ξεκίνησε εδώ και τρεις μήνες στις παραθαλάσσιες περιοχές Πάφου και Αμμόχωστου όπου έχει απολυθεί αρκετός κόσμος.

Επαναλαμβάνω δεν φαίνεται στις στατιστικές διότι οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης εκτός από το μόνιμο προσωπικό που είναι ελάχιστο συνεργάζονται με διάφορα συνεργεία και ομάδες. Άρα ουσιαστικά δεν ανανεώνουν τις συμφωνίες τους με τους υπεργολάβους που συνεργάζονται έτσι δημιουργείται ανεργία.

Υπάρχουν όμως και ενδείξεις ότι παγοποιούνται έργα με αποτέλεσμα τα συνεργεία να σταματούν ακόμη και δικό τους προσωπικό. Το πρόβλημα δεν είναι μακριά.

Ερ: Αυτοί που χάνουν τη δουλειά τους είναι λόγω έλλειψης ζήτησης ή λόγω έλλειψης ρευστού των εργολάβων;

Απ.: Θα απολυθούν διότι ένας εργολάβος ο οποίος είχε προσωπικό για να εκτελεί 5 έργα κάθε χρόνο και αυτή τη στιγμή βλέπει ότι μόνο 1 ή 2 έργα μπορεί να εκτελέσει σίγουρα δεν θα μπορέσει να κρατήσει όλα τα συνεργεία, άρα θα απελευθερώσει κάποιους.

Ερ: Σε πιο βαθμό μπορεί να αντισταθμιστεί η κάμψη της ιδιωτικής ζήτησης στις κατασκευές από κυβερνητικά έργα;

Απ.: Σε μεγάλο βαθμό, διότι αν λάβουμε υπόψη ότι ο προϋπολογισμός του 2009 κάνει λόγο για €1,2 δισ. τα οποία προορίζονται να επενδυθούν στον κατασκευαστικό τομέα, εάν αυτό εκτελεστεί στο 100% και εάν η ιδιωτική πρωτοβουλία που κυμαινόταν γύρω στα €600-700 εκ. ή εάν ακόμη μειωθεί στα €350 εκ., τότε θα είμαστε κοντά στα αποτελέσματα του προηγούμενου έτους.

Ερ: Τι άλλο μπορεί να κάνει το κράτος ώστε να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο της ανεργίας;

Απ.: Κατ’ αρχήν η κυβέρνηση θα πρέπει να δημιουργήσει μια επιτροπή με τη συμμετοχή της Ομοσπονδίας και δεύτερο θα πρέπει εκτός από τα μεγάλα έργα να προωθήσει και τις διαδικασίες για κατασκευή μικρών έργων. Τα μεγάλα έργα θα τα μοιραστούν οι μεγάλες εταιρείες γι’ αυτό η κυβέρνηση από τη στιγμή που επαγγέλλεται μέσα από τον προϋπολογισμό τη διασφάλιση και βελτίωση της ευημερίας του βιοτικού επιπέδου των πολιτών θα πρέπει να ενισχύει τις δημοτικές αρχές και κοινότητες και με συνοπτικές διαδικασίες να ξεκινήσουν έργα.

Επίσης τα έργα που γίνονται σε 200 περίπου σχολεία να ξεκινήσουν αμέσως, πριν κλείσουν τα σχολεία. Ακόμη, να προωθηθούν οι νέοι κανονισμοί για τα στερεά απόβλητα, τα έργα για τα ΧΥΤΑ και τους πράσινους χώρους να ξεκινήσουν άμεσα καθώς επίσης να προωθηθεί η ενεργειακή πολιτική και η προώθηση των αειφόρων κτιρίων στα δημόσια κτίρια.

Ερ: Πότε διαβλέπετε να ανακάμπτει η αγορά;

Απ.: Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να προβεί σε οποιαδήποτε πρόβλεψη. Στην Κύπρο ακόμη κάποιοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει πρόβλημα και ίσως εμείς που θα επηρεαστούμε τελευταίοι θα δεχθούμε και το μεγαλύτερο χαστούκι. Επιβάλλεται να αξιολογήσουμε την κατάσταση διότι τα χείριστα έπονται, εντός του 2009 θα προκύψουν 20 χιλ. άνεργοι εάν δεν ληφθούν μέτρα.