Η χειρότερη επένδυση που θα μπορούσες να έχεις τώρα είναι μετρητά

Κυπριακή Επενδυτική κουλτούρα 
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αγαπημένη, μακροπρόθεσμη, επένδυση των κυπρίων αποτελούν οι καταθέσεις μετρητών στην τράπεζα. Έχουμε «κληρονομήσει» έναν τρόπο σκέψης και μια ιδιαίτερη κουλτούρα σχετικά με τα μετρητά, αφού μεγαλώνοντας διδαχθήκαμε πως αποταμιεύοντας χρήματα που τοκίζονται στην τράπεζα, αποτελεί «τον ασφαλέστερο και καλύτερο τρόπο προς την οικονομική αποκατάσταση».

Παρόλο που αυτό μπορεί να ήταν μια πραγματικότητα τα περασμένα χρόνια, αφού σε κάποιες περιπτώσεις τα επιτόκια τραπεζικών καταθέσεων χαμηλού κινδύνου ξεπερνούσαν σε απόδοση το 4%, ωστόσο, γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά τι συνέβη το 2013 με το πρωτοφανές bail-in της Λαϊκής Τράπεζας και το «κούρεμα» των τραπεζικών καταθέσεων.

Αν και η πιθανότητα να υπάρξει και άλλο bail-in στο μέλλον θεωρείτε εξαιρετικά χαμηλή, το μεγαλύτερο ρίσκο σε αυτού του είδους τις επενδύσεις, που στις περισσότερες περιπτώσεις παραβλέπετε από τους επενδυτές, είναι τα τρέχοντα και αναμενόμενα επίπεδα πληθωρισμού.

Πληθωρισμός
Πληθωρισμός είναι ένας ορισμός που σχεδόν όλοι έχουν ακούσει, αλλά λίγοι είναι αυτοί που τον υπολογίζουν όταν έρθει η ώρα για να επενδύσουν. Ο πληθωρισμός επηρεάζει την αξία του χρήματος, αφού η ενδεχόμενη αρνητική αναπροσαρμογή του μπορεί να πλήξει αυτούς που το κρατάνε είτε σε καταθέσεις, είτε σε μορφή ομολόγων. Η επίδραση του πληθωρισμού στις αποδόσεις επενδύσεων είναι πιθανότατα ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που πρέπει να λάβει υπόψη του κάθε επενδυτής.

Καθώς το χρήμα χάνει την αξία του με την πάροδο του χρόνου, λόγω του πληθωρισμού, ένα είναι σίγουρο,  τα μετρητά δεν κρίνεται να είναι η σωστή επιλογή. Ιδιαίτερα στην Κύπρο, που ο πληθωρισμός είναι σχετικά υψηλότερος σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ, η αύξηση κόστος των υλικών αγαθών και υπηρεσιών ξεπερνά τις αποδόσεις των ταμειακών επενδύσεων.

Αποδώσεις χρηματικών επενδύσεων (Cash Investments)
Οι 2 βασικές χρηματικές επενδύσεις που χρησιμοποιούνται στην Κύπρο είναι οι τραπεζικές καταθέσεις και για τις μεγάλες επιχειρήσεις τα κρατικά ομόλογα. Τα επιτόκια τραπεζικών καταθέσεων από τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες είναι μεταξύ 0,10%-0,12% και τα 10ετη ομόλογα στην Κύπρο έφτασαν σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο στο 0,058% στις 5 Αυγούστου 2021. Ακόμη και με τόσο χαμηλό ποσοστό, τα 10ετη ομόλογα στην Κύπρο είναι τα 4α υψηλότερα σε απόδοση στην Ευρώπη! Για παράδειγμα, στη Γερμανία τα 10ετη ομόλογα πληρώνουν αρνητικό -0.48%, που σημαίνει πως ο επενδυτής θα έχει αρνητική απόδοση αν το ομόλογο διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα μέχρι τη λήξη του.  Όσο για τις τραπεζικές καταθέσεις, αξίζει να σημειωθεί ότι τα προαναφερόμενα ποσοστά ισχύουν μόνο στις τραπεζικές καταθέσεις κάτω του 1 εκατ. ευρώ γιατί οτιδήποτε περισσότερο από αυτό το ποσό οι τράπεζες έχουν χρεώσεις για τη διατήρηση του χρηματικού λογαριασμού. Αυτές οι αρνητικές χρεώσεις αποτελούν ένα σχετικά νέο τραπεζικό φαινόμενο και οι οικονομολόγοι σε όλο τον κόσμο ακόμη προσπαθούν να προβλέψουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους.

Απόδοση χωρίς ρίσκο δεν υπάρχει
Η απόδοση χωρίς ρίσκο (κρατικά ομόλογα 10-15 ετών) ήταν πάντοτε η βάση για τη σύγκριση των επενδύσεων. Πριν μερικά χρόνια είχα ακούσει τον Ray Dalio να δηλώνει «η απόδοση  χωρίς ρίσκο έγινε τώρα ρίσκο χωρίς απόδοση». Ωστόσο, με την παρούσα απόδοση των τραπεζικών καταθέσεων και ομολόγων, η «απόδοση χωρίς ρίσκο» έχει μετατραπεί σε «αρνητική απόδοση με ρίσκο», ειδικά όταν λάβουμε υπόψη και τον πληθωρισμό.
Πως να βγάλεις νόημα από όλα αυτά…
Διανύουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από πρωτοφανείς προκλήσεις, όχι μόνο σε ότι  αφορά την πανδημία και τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας, αλλά και σε σχέση με την παγκόσμια οικονομία. Η κυβέρνηση έχει παρουσιάσει μια σειρά επιθετικών μέτρων και προγραμμάτων κοινωνικών δαπανών σε μια προσπάθεια να μετριάσει τις επιπτώσεις από την πανδημία Covid-19. Παρόλο που αυτά τα μέτρα θεωρούνται αναγκαία, θα αυξήσουν αναπόφευκτα τον ρυθμό πληθωρισμού.

Όπως ανάφερε ο John Maynard Keynes, ο πατέρας της οικονομίας «Με μια συνεχιζόμενη πίεση του πληθωρισμού οι κυβερνήσεις μπορούν σταδιακά να κατάσχουν, με ασφάλεια και μένοντας απαρατήρητοι, ένα σημαντικό κομμάτι από την περιουσία των πολιτών τους».

Ο ρυθμός πληθωρισμού τον Ιούλιο του 2021 ήταν στο 4%, υποδεικνύοντας τη σταθερή αύξηση του κατά τους τελευταίους 4 μήνες. Εάν μια επένδυση αποφέρει 3.5% εντός ενός έτους αλλά το ποσοστό πληθωρισμού του ιδίου χρόνου είναι στο 4%, τότε υπάρχει αρνητική απόδοση 0.5%. Είναι πιο σημαντικό τώρα από ποτέ για τους επενδυτές να αναζητήσουν επενδυτικά οχήματα για να καταπολεμήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού.

Η περίπτωση των οικιστικών ακινήτων ως επένδυση
Η επένδυση σε ακίνητα έχει παραδοσιακά κυμανθεί παράλληλα με τον πληθωρισμό, καθώς οι τιμές ενοικίου και η κεφαλαιουχικές αξίες ακινήτων αυξάνονται σε συσχέτιση με το ποσοστό πληθωρισμού. Αρκετοί επενδυτές χρησιμοποιούν την επένδυση σε ακίνητα ως πρώτη επιλογή αντιστάθμισης έναντι πληθωρισμού.

Ο πιο κάτω πίνακα υποδεικνύει την αρκετά μεγάλη συσχέτιση μεταξύ των αξιών διαμερισμάτων και του πληθωρισμού στην Κύπρο. Όπως διαφαίνεται, η μεγάλη διαφορά μεταξύ των τιμών ακινήτων και του πληθωρισμού ήταν κατά τα έτη της «φούσκας ακινήτων» κατά το 2006-2008 όπου όπως φαίνεται οι τιμές υποχώρησαν για να συνεχίσουν την συσχέτιση τους στην συνέχεια.

Τα ακίνητα στην Κύπρο  όμως θεωρούνται ως μη ρευστοποιήσιμη επένδυση καθώς ο μέσος χρόνος που χρειάζεται να πουληθεί ένα ακίνητο μπορεί να είναι μήνες ενώ σε κάποιες περιπτώσεις  ίσως χρόνια. Ωστόσο, αν ο επενδυτής επικεντρωθεί στην πιο ρευστή κατηγορία ακινήτου στην Κύπρο, που είναι η αξία των διαμερισμάτων μεταξύ €100-200 χιλιάδες, τότε ο κίνδυνος ρευστοποίησης μειώνεται σημαντικά. Σχεδόν 80% των διαμερισμάτων που πωλήθηκαν στην Κύπρο το 2020 έχουν αξία λιγότερη από €250,000.
Ένα τυπικό διαμέρισμα τέτοιας αξίας, αναλόγως φυσικά από την κατάσταση του, την ηλικία και την τοποθεσία του, μπορεί να αποφέρει οτιδήποτε από 6% μέχρι 8% απόδοση τον χρόνο. Αυτό δεν περιλαμβάνει καμία αύξηση στην κεφαλαιουχική αξία του ακινήτου που όπως προαναφέρθηκε, ιστορικά κυμαίνεται με τον πληθωρισμό μακροπρόθεσμα.

Ο κανόνας του 72 – Διπλασίασε τα χρήματά σου
Μια πολύ συνηθισμένη άσκηση που χρησιμοποιείται όταν συγκρίνουμε διαφορετικές μακροπρόθεσμες επενδύσεις, είναι να υπολογίσουμε πόσα χρόνια χρειάζεται ένας επενδυτής να διπλασιάσει τα χρήματα που επένδυσε, χρησιμοποιώντας τον κανόνα του 72. Ο κανόνας αυτός εφαρμόζεται διαιρώντας τον αριθμό 72 με τον σύνθετο αριθμό επιτοκίου. (π.χ., 72/6 αν το επιτόκιο είναι 6%):

• Τραπεζική κατάθεση 0.12% - θα χρειαστούν 600 χρόνια να διπλασιαστούν τα χρήματά σου
• 10ετή κυπριακά ομόλογα 0.058% - θα χρειαστούν 1,241 χρόνια να διπλασιαστούν τα χρήματά σου. (Αυτό δεν είναι τυπογραφικό λάθος).
• Απόδοση κατοικίας 6% - 12 χρόνια να διπλασιαστούν τα χρήματά σου (+ οποιαδήποτε ανατίμηση κεφαλαιουχικής αξίας)
• Απόδοση κατοικίας 8% - 9 χρόνια να διπλασιαστούν τα χρήματά σου (+ οποιαδήποτε ανατίμηση κεφαλαιουχικής αξίας)

Με όσα έχουν προαναφερθεί, οι επενδυτές πρέπει πάντοτε να διαφοροποιούν την επένδυση τους με την τοποθεσία, την κατηγορία περιουσιακών στοιχείων και τον χρονικό ορίζοντα, έτσι ώστε να είναι μέρος μιας ολιστικής επενδυτικής προσέγγισης που βασίζεται στις ανάγκες και τη διάθεση τους για ρίσκο.

Παρόλα αυτά, ένα είναι σίγουρο, το τρέχον οικονομικό κλίμα και οι κανονισμοί της Κεντρικής Τράπεζας έχουν δημιουργήσει ίσως την καλύτερη περίοδο στην ιστορία για επενδύσεις με θετική απόδοση, όπως  μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε ακίνητα και μια από τις χειρότερες περιόδους  για να κρατάτε μετρητά στην τράπεζα ή μετρητά σε ομόλογα.

Δήλωση αποποίηση ευθύνης: 

Το περιεχόμενο προορίζεται για χρήση και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Είναι πολύ σημαντικό για τους αναγνώστες να κάνουν τη δική τους ανάλυση προτού προβούν σε επενδυτικές αποφάσεις ή να ζητήσει συμβουλές από έναν επαγγελματία ανεξάρτητο οικονομικό σύμβουλο.

Head of Property Bidx1 Cyprus.