Αλλαγές στο φορολογικό χειρισμό των εργοληπτικών εταιρειών και εταιρειών ανάπτυξης γης καθώς και τις μεταβατικές διατάξεις που τέθηκαν σε ισχύ το φορολογικό έτος 2022

Το Τμήμα Φορολογίας περί τα τέλη του 2021 και κατόπιν συζητήσεων με τις σχετικές εταιρείες, αποφάσισε να αντικαταστήσει την Εγκύκλιο του 1987 και να εισάγει νέες κατευθυντήριες γραμμές μέσω της ερμηνευτικής εγκυκλίου 53 που εκδόθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2021 σχετικά με τη φορολογική μεταχείριση των εργοληπτικών εταιρειών και εταιρειών ανάπτυξης γης από την 1η Ιανουαρίου 2022.  

Σύνοψη των βασικών χαρακτηριστικών της εγκυκλίου 1987/21 (η οποία καταργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 2022)

Συνοπτικά να αναφέρουμε ότι η Εγκύκλιος 1987/3 αναφερόταν σε τρείς κατηγορίες εταιρειών του σχετικού κλάδου και τον τρόπο αναγνώρισης του φορολογητέου κέρδους τους.  Οι τρείς κατηγορείς ήταν:

1. Διαχωρισμός και πώληση οικοπέδων – Ο φορολογούμενος νοουμένου ότι είχε υποβάλει στις αρμόδιες αρχές την άδεια διαχωρισμού του οικοπέδου και νοουμένου ότι οι εργασίες διαχωρισμού είχαν ήδη ξεκινήσει, όφειλε με την έναρξη του έργου και τη διάθεση έστω και ενός οικοπέδου να ξεκινούσε την αναγνώριση φορολογητέου εισοδήματος.

Το φορολογητέο κέρδος υπολογιζόταν βασιζόμενο στο αναμενόμενο κέρδος που θα προέκυπτε από το συγκεκριμένο έργο και τις πραγματικές εισπράξεις από τα οικόπεδα τα οποία έχουν ήδη διατεθεί.

Κάθε φορολογικό έτος γινόταν επαναξιολόγηση του υπολογισμού του φορολογητέου κέρδους σύμφωνα με τα δεδομένα που προέκυπταν κατά την εξέλιξη της κατασκευής του έργου.

2. Έργα για τρίτους – Στην περίπτωση των εταιρειών που αναλαμβάνουν να προσφέρουν υπηρεσίες σε τρίτους, η Εγκύκλιος του 1987 επέτρεπε στους φορολογούμενους να εφαρμόσουν μια από τις δύο μεθόδους:

(α) Μέθοδος ουσιαστικής ολοκλήρωσης (90%) και

(β) Ποσοστό ολοκλήρωσης (50%).

Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο μεθόδων βρίσκεται στον υπολογισμό του φορολογητέου κέρδους. Συγκεκριμένα στην μέθoδο με ποσοστό ολοκλήρωσης 50% λαμβάνονταν υπόψιν οι πραγματικές εισπράξεις του φορολογούμενου για κάθε έργο, ενώ στη μέθοδο ουσιαστικής ολοκλήρωσης (90%) οι εισπράξεις αγνοούνταν. 

Οι φορολογούμενοι καλούνταν να εκτιμήσουν το φορολογητέο κέρδος που θα προέκυπτε από το κάθε έργο και το οποίο δύναται να αναθεωρείται όπως προχωρά το έργο.

3. Αναπτυξιακά έργα – Ο υπολογισμός και η φορολόγηση των εταιρειών ανέγερσης και πώλησης ακινήτων, είναι πανομοιότυπος με τις εταιρείες που αναλαμβάνουν έργα για τρίτους. 

Αλλαγή στο φορολογικό χειρισμό που τέθηκε σε ισχύ το φορολογικό έτος 2022

Ο φορολογικός χειρισμός από το φορολογικό έτος 2022 και εντεύθεν εναρμονίζεται με τον λογιστικό χειρισμό καθώς η αναγνώριση των εσόδων από κατασκευαστικά έργα θα συνάδει με το λογιστικό χειρισμό με βάση το Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) 15 – «Έσοδα από συμβάσεις με πελάτες».

Κατά συνέπεια, οποιοδήποτε κέρδος που έχει αναγνωριστεί σύμφωνα με το ΔΠΧΑ 15 μέχρι και το φορολογικό έτος 2021 αλλά λόγω εφαρμογής των διατάξεων της Εγκυκλίου 1987/21 που ήταν σε ισχύ δεν έχει υπαχθεί σε φορολογία, θα πρέπει να υπολογιστεί και να συμπεριληφθεί συσωρευτικά στη δήλωση εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2022.

Μεταβατικές διατάξεις που τέθηκαν σε ισχύ το φορολογικό έτος 2022

Ωστόσο, για τα έργα που έχουν ήδη ξεκινήσει πριν ή κατά την 31^η Δεκεμβρίου 2021, υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις τις οποίες οι φορολογούμενοι μπορούν να προβούν στην εφαρμογή τους για τα έτη 2022 και 2023.  

Συγκεκριμένα οι υπό αναφορά φορολογούμενοι έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν να εφαρμόζουν την Εγκύκλιο 1987/21 μέχρι και το φορολογικό έτος 2023.  Ως εκ τούτου, οποιοδήποτε κέρδος έχει αναγνωριστεί με βάση το ΔΠΧΑ15 μέχρι και το φορολογικό έτος 2023, αλλά λόγω επιλογής των μεταβατικών διατάξεων δεν έχει υπαχθεί σε φορολογία, θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη δήλωση εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2024 συσσωρευτικά.  

Παράλληλα το επιπρόσθετο φορολογητέο εισόδημα καθώς και οφειλόμενος φόρος που θα προκύψει θα πρέπει να συμπεριληφθεί και στις δύο δόσεις προσωρινής φορολογίας για το έτος 2024.

Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να διευκρινίσουμε τα πιο κάτω σημεία:

α) Η επιλογή μεταβατικών διατάξεων αφορά αποκλειστικά και μόνο τα έργα όπου οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν ξεκινήσει πριν ή κατά την 31/12/2021.

β) Ο φορολογούμενος δύναται να επιλέξει την εφαρμογή της μεταβατικής διάταξη μόνο για το φορολογικό έτος 2022.  Σε αυτή τη περίπτωση το επιπρόσθετο φορολογητέο εισόδημα καθώς και οφειλόμενος φόρος που θα προκύψει θα πρέπει να συμπεριληφθεί τόσο στη δήλωση εισοδήματος όσο και στις δύο δόσεις προσωρινής φορολογίας για το έτος 2023.

γ) Η επιλογή θα γίνεται στη δήλωση εισοδήματος του εκάστοτε φορολογικού έτους.

δ) Οι μεταβατικές διατάξεις δεν ισχύουν για τα έργα όπου οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν ξεκινήσει μετά την 31/12/2021.

Νέστορας Χαραλάμπους, Manager, Φορολογικές Υπηρεσίες, KPMG Limited, [email protected].

Παναγιώτα Πουργουρή, Manager, Φορολογικές Υπηρεσίες, KPMG Limited, [email protected].