Αντίθετες προσεγγίσεις για ανταγωνισμό στην τραπεζική αγορά

Η απόφαση για τη συγκέντρωση της Eurobank και της Hellenic Bank, που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 13/9/2024, αναδεικνύει σημαντικές διαφορές στην προσέγγιση μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού (ΕΠΑ). Αυτές οι διαφορές επικεντρώνονται στις εκτιμήσεις αναφορικά με τις συντονισμένες και μη συντονισμένες (μονομερείς) επιδράσεις της συγκέντρωσης, καθώς και στην ικανότητα της συγκέντρωσης να περιορίσει τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην τραπεζική αγορά. 

Κατά την άποψη μου, η διαφωνία μεταξύ πλειοψηφίας και μειοψηφίας αντανακλά δύο αντίθετες προσεγγίσεις ως προς τις εκτιμήσεις σε σχέση με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην κυπριακή τραπεζική αγορά μετά τη συγκέντρωση της Eurobank-Hellenic Bank. Από την μία, η πλειοψηφία φαίνεται να στηρίζεται σε μια πιο φορμαλιστική και αισιόδοξη εκτίμηση, υποστηρίζοντας ότι οι μικρότερες τράπεζες και οι διαρθρωτικές συνθήκες της αγοράς (π.χ. διαφάνεια, χαμηλό κόστος μεταστροφής, ικανοποιητικός αριθμός εναλλακτικών επιλογών για καταναλωτές) είναι ικανές να διασφαλίσουν την αποτροπή εκδήλωσης αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών (είτε μονομερών είτε συντονισμένων). 

Από την άλλη πλευρά, η μειοψηφία φαίνεται να στηρίζεται σε μια πιο πραγματιστική προσέγγιση και ρεαλιστική εκτίμηση, εκφράζοντας ανησυχίες για τον κίνδυνο συντονισμένων επιπτώσεων, δηλαδή αντιανταγωνιστικού συντονισμού της συμπεριφοράς των (μεγαλύτερων) τραπεζών μετά τη συγκέντρωση. Η μειοψηφία διαφωνεί σε σχέση με την ικανότητα των μικρότερων τραπεζών να ασκήσουν αποτελεσματικές ανταγωνιστικές πιέσεις σε περίπτωση εκδήλωσης αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών (είτε μονομερών είτε συντονισμένων), θεωρώντας ότι οι εν λόγω τράπεζες έχουν περιορισμένες δυνατότητες και πόρους. Επιπλέον, όσον αφορά το κόστος μεταστροφής η μειοψηφία σημειώνει ότι δεν μπορεί να τεκμηριωθεί από τα ενώπιον της στοιχεία ότι είναι χαμηλό. Διαφορετική προσέγγιση φαίνεται να υπάρχει επίσης και σε σχέση με τα εμπόδια εισόδου στην αγορά. Η μειοψηφία, σε αντίθεση με την πλειοψηφία, θεωρεί ότι τα εμπόδια εισόδου στην τραπεζική αγορά είναι υψηλά, γεγονός που διαβρώνει τις πιέσεις που δύνανται να ασκηθούν στις υφιστάμενες (μεγάλες τράπεζες) από δυνητικά νεοεισερχόμενες τράπεζες στην αγορά. Σημαντική είναι και η διαφωνία μεταξύ της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας σε σχέση με το κατά πόσον η συγκέντρωση αυξάνει ή όχι τη συμμετρία των μεγαλύτερων τραπεζών. Η μειοψηφία, σε αντίθεση με την πλειοψηφία, θεωρεί ότι η συγκέντρωση θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμετρία των μεγαλύτερων τραπεζών, γεγονός που θα μπορούσε να διευκολύνει, όπως αναφέρουν, τον αντιανταγωνιστικό συντονισμό τους. 

Είναι αξιοσημείωτο ότι όπως προκύπτει από την απόφαση της μειοψηφίας, η Υπηρεσία της Επιτροπής φαίνεται επίσης να διατηρούσε ορισμένες επιφυλάξεις σε σχέση με τη συμβατότητα της συγκέντρωσης με τη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά.