Επενδυτικές Τάσεις – Η θέση της κυπριακής αγοράς

Με βάση τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΚΚ το 2023, τα συνολικό Ενεργητικό Υπό Διαχείριση ανήλθε σε περίπου €9,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω 333 Εταιρειών Διαχείρισης και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων, σημειώνοντας μείωση των συνολικών ενεργητικών υπό διαχείριση κατά περίπου 3,7% σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο, που αποδίδεται σε μείωση της δίκαιης αξίας των περιουσιακών στοιχείων, εξαγορές επενδυτικών μετοχών και εκποιήσεις περιουσιακών στοιχείων. Από τις 333 Εταιρείες Διαχείρισης και Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων, μόνο οι 243 ήταν ενεργές κατά την περίοδο δημοσίευσης αυτών των στατιστικών πληροφοριών.

Αν και αυτοί οι αριθμοί δεν μπορούν ακόμη να συγκριθούν με χώρες που έχουν δεκαετίες παράδοσης ως διεθνή κέντρα Επενδυτικών Ταμείων όπως το Λουξεμβούργο, η Γερμανία και η Ιρλανδία, μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τις προσπάθειες που καταβάλλουν ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας για να προσελκύσουν αναγνωρίσιμους διαχειριστές οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας στην διοίκηση οργανισμών συλλογικών επενδύσεων και επενδυτές στο νησί.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κυπριακή Δημοκρατία, εκπροσωπούμενη από το Υπουργείο Οικονομικών, έχει αναθέσει στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων τη διαχείριση ενός σημαντικού ποσού για την υποστήριξη καινοτόμων εταιρειών και νεοφυών επιχειρήσεων με έδρα την Κύπρο, μέσω της δημιουργίας του Cyprus Equity Fund (“CEF”). Σύμφωνα με ένα πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε το 2023, το CEF θα χωριστεί σε δύο επιμέρους αυτοτελή αμοιβαία κεφάλαια: ένα αμοιβαίο κεφάλαιο €35 εκατ. και ένα επιταχυνόμενο αμοιβαίο κεφάλαιο €2,5 εκατ. και θα το διαχειρίζεται η 33East, που επιλέχθηκε μέσω διαγωνισμού. Αυτό είναι ένα παράδειγμα που καταδεικνύει τις επενδυτικές ευκαιρίες που υπάρχουν στο νησί.

Μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή του ταξιδιού, ως μιας αναγνωρίσιμης δύναμης στον κλάδο των Επενδυτικών Ταμείων.

Οι πρόσφατες παγκόσμιες οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν το επενδυτικό τοπίο και οι διαχειριστές παραμένουν σε εγρήγορση για να προσαρμοστούν σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που βιώνουμε από το 2020, με το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19. Οι επενδυτές έχουν περάσει δύσκολες στιγμές τα τελευταία χρόνια με τον πληθωρισμό και τις τιμές της αγοράς να ακολουθούν συνεχώς αυξητικές τάσεις, ξεκινώντας από τα μέσα του 2020 λόγω της πανδημίας και στη συνέχεια οι αγορές συνέχισαν να επηρεάζονται αρνητικά από τις παγκόσμιες επιπτώσεις ως αποτέλεσμα τού πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Ως αποτέλεσμα, έχουμε δει διαχειριστές κεφαλαίων να αναζητούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες για να μπορέσουν να διατηρήσουν ένα χαρτοφυλάκιο με διαφοροποιημένα ρίσκα.

Επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της υγείας, ηλιακής ενέργειας, ναυτιλίας, σε διαφορετικούς τύπους distressed assets, σε προεξόφληση απαιτήσεων και σε νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας είναι μόνο μερικές από τις επενδυτικές τάσεις που παρατηρούμε στον κλάδο των Επενδυτικών Ταμείων και επενδύσεων, ενώ ταυτόχρονα διαπιστώνουμε διαφοροποίηση στα επενδυτικά ρίσκα των υφιστάμενων χαρτοφυλακίων, εστιάζοντας σε πιο παραδοσιακές επενδύσεις όπως χρηματιστηριακοί τίτλοι και ακίνητα.

Στην προσπάθεια των διαχειριστών κεφαλαίων για μείωση των επενδύσεων μεγάλου ρίσκου και βελτίωση των αποδόσεων, οι εναλλακτικές επενδύσεις έχουν επίσης αποκτήσει εξέχουσα θέση. Τέτοιες επενδύσεις προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις, αλλά είναι πιο δαπανηρές και περιέχουν περιορισμούς  στο πόσο γρήγορα μπορούν να ρευστοποιηθούν, ανάλογα με το είδος της επένδυσης.

Η ακίνητη περιουσία παραμένει ως μία από τις πιο ελκυστικές επενδυτικές επιλογές με ποικίλες αποδόσεις μέσω εισοδήματος από ενοίκια και αύξηση στην αξία του ακινήτου, ανάλογα με την τοποθεσία του ακινήτου. Για παράδειγμα, στην Κύπρο, τόσο τα εμπορικά όσο και τα οικιστικά ακίνητα στη πόλη της Λεμεσού προσφέρουν σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις ενοικίασης σε σύγκριση με τις άλλες μεγάλες πόλεις του νησιού, κυρίως λόγω των εταιρειών τεχνολογίας και των εταιρειών που δημιουργούν περιφερειακά κεντρικά γραφεία στην Κύπρο καθώς και λόγω των περιορισμένων σε έκταση υποδομών (οικιστικά διαμερίσματα, σχολεία, κτλ) που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν την υψηλή ζήτηση.

Οι επενδύσεις σε τίτλους παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος των επενδυτικών χαρτοφυλακίων στην Κύπρο αλλά και παγκοσμίως, δεδομένου ότι ένα καλά διαφοροποιημένο σε ρίσκο χαρτοφυλάκιο που επενδύει σε τίτλους έχει αποδειχθεί ότι είναι γενικότερα σταθερό σε θέμα ρίσκου, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια. Καθώς οι παγκόσμιες οικονομίες ανακάμπτουν, τομείς όπως οι εταιρείες τεχνολογίας και οι εταιρείες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ακμάζουν. Οι διαχειριστές κεφαλαίων και επενδύσεων παρέμειναν επιφυλακτικοί όσον αφορά τους επενδυτικούς κινδύνους και έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα αποτίμησης των επενδύσεων για να αποφύγουν υπερβολικής έκθεση των χαρτοφυλακίων τους σε υπερτιμημένες επενδύσεις τίτλων. Οι διαχειριστές χαρτοφυλακίων διαφοροποιούνται ανάλογα με τη στρατηγική και τη διάθεση ανάληψης κινδύνου των κεφαλαίων που διαχειρίζονται, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης σε ανεπτυγμένες και αναδυόμενες αγορές, αλλά και σε μεγάλες και μικρότερες εταιρείες κεφαλαιοποίησης. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις σταθερού εισοδήματος, όπως τα κρατικά και εταιρικά ομόλογα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση του χαρτοφυλακίου όσον αφορά την έκθεση σε κίνδυνο για τους διαχειριστές κεφαλαίων. Παρά τα χαμηλά επιτόκια που παρατηρούνται παγκοσμίως, τέτοιες επενδύσεις σταθερού εισοδήματος παρέχουν σταθερότητα και βρίσκουν την θέση τους σχεδόν σε όλα τα χαρτοφυλάκια.

Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, οι εναλλακτικές επενδύσεις έχουν αποκτήσει σημαντική σημασία κυρίως στο μεγαλύτερο από τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια των hedge funds και των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων σε τομείς όπως τα επισφαλή περιουσιακά στοιχεία, τα έργα υποδομής, οι φυσικοί πόροι, ο τομέας υγείας και άλλοι. Η εισαγωγή του ΓεΣΥ έχει προσελκύσει τεράστιο ενδιαφέρον και έχουμε δει σημαντικές επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα. Οι μεγαλύτερες εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων δημιουργούν περιφερειακά γραφεία στην περιοχή για την καλύτερη παρακολούθηση και τον εντοπισμό επενδυτικών ευκαιριών στην ανατολική Μεσόγειο στην εποχή μετά την οικονομική κρίση. Παρόμοιες σημαντικές επενδύσεις έχουν παρατηρηθεί στην Ελλάδα και την Ιταλία. Μόλις πρόσφατά δημοσιοποιήθηκε ότι ένα κυπριακό ταμείο έχει επενδύσει σε μια εταιρεία στην Ιταλία που κατέχει διυλιστήριο πετρελαίου, δείχνοντας ότι τα κυπριακά επενδυτικά ταμεία είναι ανταγωνιστικά και ευέλικτα. Επιπλέον, τα μη εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο έχουν ουσιαστικά απομακρυνθεί από τον τραπεζικό τομέα και έχουν αποκτηθεί και εξυπηρετούνται από τους ίδιους τους επενδυτές αποδίδοντας υψηλές αποδόσεις. Τα μη εξυπηρετούμενα τραπεζικά δάνεια είναι μια επενδυτική ευκαιρία που προήλθε από τις ρυθμιστικές πιέσεις που επέβαλαν στις Τράπεζες, κατά κύριο ρόλο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ώστε να απομακρύνουν τέτοια δάνεια από τον τραπεζικό τομέα.

Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι επενδυτικές προοπτικές παραμένουν ενδιαφέρουσες, παρόλο που μπορούν να χαρακτηριστούν και ως ασταθείς, ως αποτέλεσμα όλων των γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων, που προκύπτουν όχι μόνο από τον πόλεμο Ρωσίας Ουκρανίας, αλλά και από την πρόσφατη τραπεζική κρίση των ΗΠΑ, τις θολές προοπτικές της κινεζικής οικονομίας και τις σχέσεις της Κίνας με τις ΗΠΑ όπως και την έλλειψη ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Αυτά τα ζητήματα θα ωθήσουν τους διαχειριστές κεφαλαίων να εξετάσουν την περαιτέρω διαφοροποίηση των χαρτοφυλακίων σε εναλλακτικές επενδύσεις, με περισσότερη έμφαση στις αποδόσεις και αφού έχουν πραγματοποίηση την διαδικασία δέουσας επιμέλειας (due diligence process) και λαμβάνοντας υπόψη προηγμένες προσεγγίσεις αποτίμησης. Όλα αυτά θα δημιουργήσουν περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης για πολλές αγορές, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου.

Πέτρος Μαυρομμάτης

Διοικητικός Σύμβουλος Επικεφαλής Asset Management Services KPMG Limited