Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κατά της Διαφθοράς
Η μεγάλη κρίση που περνά η χώρα μας είναι η ευκαιρία ν’ αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τα μεγάλα και θεμελιώδη προβλήματά μας. Πρώτα όμως πρέπει να τ’ αναγνωρίσουμε. Από την ίδρυση της Δημοκρατίας παρατηρούμε διαπλοκές στις δημόσιες συμβάσεις και στις σχέσεις πολιτικών κομμάτων με ΜΜΕ και επιχειρήσεις, βλέπουμε οργανωμένα σύνολα να κερδίζουν υπερβολικά προνόμια σε βάρος των υπολοίπων και διορισμούς με πολιτικά αντί αξιοκρατικά κριτήρια, έχουμε φοροδιαφυγή και ανομία. Υπάρχει διαφθορά στη χώρα και αυτό είναι ένα θεμελιώδες πρόβλημα. Αν το λύσουμε θα ακολουθήσει η λύση πολλών άλλων.
Η διαφθορά ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάσταση της οικονομίας. Η παραοικονομία της Κύπρου – προϊόν της διαφθοράς - εκτιμάται σε σχεδόν 30% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει απώλειες εσόδων πέραν του €1δισ. ετησίως. Μόνο η Ελλάδα και το Μεξικό έχουν μεγαλύτερη παραοικονομία μεταξύ των χώρων του ΟΟΣΑ. Η διαφθορά έχει τόση ευθύνη για την οικονομική κρίση όση και τα δημόσια οικονομικά και οι τράπεζες. Μειώνει την ανταγωνιστικότητα, αυξάνει την αβεβαιότητα, φθείρει τον κοινωνικό ιστό, εκτρέφει την απαξίωση της πολιτικής.
Ο Δείκτης Ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum μας κατατάσσει μεταξύ 30ης και 50ης θέσης παγκοσμίως στους δείκτες που επιμετρούν τη λειτουργία των θεσμών. Είμαστε 48οι στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, 53οι όσο αφορά “favouritism in decisions of government officials” (=ρουσφέτι), 41οι στα “irregular payments and bribes” (=μίζες και λαδώματα), και 39οι στο “diversion of public funds” (=μαζί τα φάγαμε). Από το 1996 υποβαθμιζόμαστε συνεχώς.
Η πρωτοβουλία ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ έχει καταθέσει προτάσεις για δημόσιο διάλογο και λήψη αποφάσεων προς ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος.
- Ισχυρό όπλο κατά της διαφθοράς είναι η διαφάνεια. Στην κατάταξη της Διεθνούς Διαφάνειας κατέχουμε την 30η θέση με βαθμολογία 6.3 από τα 10. Μεταξύ χωρών που βρίσκονται ψηλά στο δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ η κατάταξη μας είναι απαράδεκτη. Χρειάζεται πλήρης διαφάνεια στους τρόπους λειτουργίας του κράτους. Εισηγούμαστε όπως πέραν των όρων που αφορούν συμβόλαια και θέσεις εργασίας να δημοσιεύονται με πλήρη διαφάνεια το πως καθορίζονται οι όροι, από ποιους και πως αξιολογούνται.
- Χρειάζεται εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας. Αρκετές χώρες έχουν καταστήσει αδίκημα τη διάπραξη διαφθοράς από νομικά πρόσωπα ή από πολίτες της, ακόμη κι αν αυτό γίνεται εκτός χώρας. Το Anti-bribery Act του Ηνωμένου Βασιλείου και το Foreign Corrupt Practices Act των ΗΠΑ στέλνουν ένα αυστηρό μήνυμα κατά της διαφθοράς προς όλους όσοι επιδιώκουν συναλλαγές με οργανισμούς της χώρας. Αδίκημα αποτελεί ακόμη και η αποτυχία ενός οργανισμού να λάβει μέτρα για πρόληψη της διαφθοράς. Στελέχη εταιρείας φέρουν προσωπική ευθύνη όταν κλείνουν τα μάτια. Εισηγούμαστε όπως το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας εξουδιοτηθεί να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς, πλαισιωμένο από νομικούς διεθνούς κύρους και προσόντων.
- Η χρηματοδότηση των κομμάτων είναι αδιαφανής και χρήζει διόρθωσης. Πρέπει να υπάρχει πλήρης πληροφόρηση ενώ για χρηματοδότηση από ιδιώτες και επιχειρήσεις χρειάζονται περιορισμοί. Γιατί, π.χ., επιτρέπουμε σε ξένες εταιρείες να χρηματοδοτούν κυπριακά κόμματα; Η έκθεση GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Κύπρο που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2011 επικεντρώθηκε στην ποινικοποίηση της διαφθοράς και στην διαφάνεια των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων. Επισημαίνει ότι οι αρμόδιες αρχές εμφανίζονται απρόθυμες να εφαρμόσουν τη νομοθεσία και αυτό συνδέεται με την επισήμανση ότι δεν έγινε πρόοδος στο θέμα της χρηματοδότησης. Εισηγούμαστε όπως οι εισηγήσεις της έκθεσης GRECO υιοθετηθούν στη νομοθεσία για τα οικονομικά των κομμάτων για πλήρη διαφάνεια, δημοσιοποίηση και έλεγχο.
4.Το επιχείρημα ότι οι ημικρατικοί οργανισμοί είναι «βραχίονες του κράτους» χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για κομματοκρατία. Ωστόσο είναι αβάσιμο επιχείρημα. Τέτοιοι οργανισμοί σε πολλές χώρες είναι ιδιωτικές εταιρείες και το δημόσιο συμφέρον διασφαλίζεται μέσω εποπτικών ή ρυθμιστικών αρχών. Οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να έχουν κατοχυρωμένη ανεξαρτησία, αλλά στην Κύπρο υπάρχει τάση για κομματοκρατία ακόμη και σε αυτές. Περαιτέρω οι εποπτικές αρχές εξαρτώνται από τις αποφάσεις πολιτικών προϊσταμένων. Την ανεξαρτησία τους θα διασφαλίζει το Συμβούλιο Χρηστής Διακυβέρνησης όπως εισηγείται η πρόταση της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Εξ’ άλλου υπάρχει γραπτή δέσμευση από το 2003 για υιοθέτηση της πρότασης της ομάδας DeLarosiere για ανεξαρτησία των Εποπτικών Αρχών. Εισηγούμαστε όπως η βουλή υλοποιήσει τη δέσμευση του κυπριακού κράτους για πλήρη ανεξαρτησία των εποπτικών αρχών.
5.Τέλος, η διακριτική ευχέρεια των δημόσιων λειτουργών για να αποφασίζουν δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για διαφθορά. Εισηγούμαστε τη διεξαγωγή τυχαίων δειγματοληπτικών ελέγχων ότι εφαρμόζονται οι αρχές διοικητικού δικαίου και ότι η διακριτική ευχέρεια εφαρμόζεται με αμεροληψία και καλή πίστη. Τους ελέγχους μπορεί να διεξάγει ο Επίτροπος Διοικήσεως.
Η συζήτηση στη βουλή του περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμου του 2011 είναι η ευκαιρία για να υιοθετήσουμε την έκθεση GRECO. H κίνηση Πολίτες Μπροστά υπέβαλε τροπολογίες που συνάδουν με το πνεύμα των εισηγήσεων της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Η οργάνωση Διαφάνεια Κύπρου και το κίνημα ανεξάρτητων πολιτών ΖΥΓΟΣ επίσης υποστηρίζουν παρόμοιες προτάσεις.
Η συνεργασία τους αποτελεί την πρώτη ένδειξη οτι ομάδες πολιτών ενεργοποιούνται αποφασιστικά και συστηματικά. Στο χέρι μας είναι να επικρατήσει το μακροχρόνιο κοινό καλό επί των βραχυχρόνιων κομματικών συμφερόντων.
Αναρτήθηκε στο μπλοκ zenios.wordpress.com στις Oct 25, 2012 @ 8:32.
Ο Σταύρος Α. Ζένιος είναι μέλος του προεδρείου της πρωτοβουλίας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Είναι καθηγητής χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρόεδρος των πρυτάνεων των Πανεπιστημίων των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών.
Βρείτε ένα κόμμα! Οποιοδήποτε. Φτάνει να είναι σχετικά κοντά στις ιδέες σας. Βάλτε του όρους να φτιάξει ορισμένα βασικά ζητήματα για τα οποία αισθάνεστε έντονα και αν το κάνει στηρίξτε το. Σχεδόν πάντα μόνο "από μέσα" μπορούν στην Κύπρο (όπως άλλωστε, αν το ψάξετε, και αλλού) να πραγματοποιούνται γρήγορα ουσιαστικές αλλαγές. Όταν τύχει να ξεπεταχτεί ένας πραγματικός ηγέτης. Απ' έξω δεν αφήνουν κανένα να πλησιάσει. Όταν νοιώσουν απειλή, μετέρχονται όλα τα μέσα και τελικά πετυχαίνουν να τον απομακρύνουν. Μη παραβλέπετε το γεγονός ότι είμαστε μια μικρή κοινωνία με πλοκάμια και διασυνδέσεις κρυμμένες κάτω από την επιφάνεια που απλώνονται σαν δίχτυα και απομακρύνουν τους ανεπιθύμητους νεοτεριστές. Συνεχίστε, αλλά γίνετε σας παρακαλώ πιο πραγματιστής.
Συμφωνώ με την 1η παραγραφο του Phylarchus. Θα πρέπει να ψάξετε βαθύτερα το πρόβλημα για να προτείνεται καλύτερες λύσεις. Από μικροί προσαρμοζόμαστε σε μια κοινωνική κουλτούρα που απαιτεί από μας να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας για να γίνουμε καλύτεροι από τους άλλους. Αυτό το γεγονός, εκτός από το ότι αυξάνει την ανθρώπινη ματαιοδοξία, οδηγεί τους ανθρώπους να απομωνόνονται και να κοιτάζουν το προσωπικό τους συμφέρον πρώτιστα. Σε μια ανταγωνιστική οικονομία, όπου το μόνο ουσιαστικό κίνητρο είναι η δημιουργία κέρδους (τα όλο και περισσότερα λεφτά), ή θα επιβιώσει ο ένας (ο ισχυρότερος/πιο τυχερός/πιο έξυπνος) δηλ. θα έχουμε μονοπώλειο ή θα καταλήξουμε σε καρτέλ. Πως μπορεί μια κυβέρνηση να το αλλάξει αυτό; Και γιατί να το κάνει αφού μπορεί να βγάλει κέρδος από αυτή την κατάσταση;
Δημιουργήσαμε στο μυαλό μας τη ψευδαίσηση ότι ζούμε σε δημοκρατία. Ψηφίζοντας μια κυβέρνηση για 5 χρόνια, νομιμοοιούμε τη δικτατορία από τη συγκεκριμένη κυβέρνηση. Μήπως έχουμε λόγο για τις καίριες αποφάσεις στο ενδιάμεσο των 5 ετών; Όχι. Πως είναι δυνατόν να πιστεύουμε τότε ότι θα καταπολεμηθεί η διαφθορά; Ότι θέλουν κάνουν, και ναι, θα βρουν τον τρόπο.
Σκεφτείται το τι συνέβη στους προέδρους των ΗΠΑ που παραδόξως θέλησαν να τα βάλουν με τις ομάδες συμφερόντων (λόμπι)...
Κύριοι, γίνετε να πιο πρακτικοί και αφήστε τις θεωρίες. π.χ., Πως εισπράττεται το μισό και πλέον δισ., ελεγμένων αλλά ανείσπρακτων φόρων, πως εφαρμόζονται οι ήδη υφιστάμενοι νόμοι και κανονισμοί για πάταξη της φοροδιαφυγής, κτλ. Αυτά τα λίγα πριν παραθέσουμε άλλες 100 εισηγήσεις για διόρθωση των πάντων χωρίς να εφαρμόζουμε τις υφιστάμενες νομοθεσίες για ήδη υπάρχοντα προβλήματα.
Ο κ Ζενιος είχε την ευκαιρία να διορθώσει έστω και εν μέρει αυτήν την κατάσταση, μπορούσε για παράδειγμα να περιορίσει τις προσλήψεις. Η κατάσταση επι ημερών του έγινε χειρότερη.
Δικαιούται λοιπόν κάποιος να αμφισβητεί όλες τις θεωρητικές του διακηρύξεις.
Να δουμε ποιοι απο αυτους θα ειχαν την παραμικρη διαθεση να πολιτευτουν. Υποψιαζομαι πολυ λιγοι.
Αγαπητή αθηνα, Και εσύ και εγώ και όλοι όσοι διάβασαν τα σχόλια σου στο προηγούμενο άρθρο, ημ. 25 και 26/10, γνωρίζουμε πολύ καλά τι εννοούσες όταν έλεγες τον Διοικητή της ΚΤ "εντολοδόχο" του κ.Χριστόφια. Και σίγουρα δεν χρειαζόμαστε το λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη.
Σχετικά με την απορία σου (εάν η Α&Μ θα ελέγξει και τις χαριστικές διαγραφές χρεών στην Κύπρο) δεν το γνωρίζω. Εάν όμως αυτές οι διαγραφές είχαν ρόλο στη κατάσταση που βρέθηκαν οι υπό διερεύνηση τράπεζες κλπ, τότε είμαι σίγουρος ότι θα ερευνήσουν ΚΑΙ αυτό.
Όμως γιατί δεν ζητά η Βουλή λίστα με όλες τις διαγραφές των τελευταίων 10 χρόνων - όταν λέω όλες εννοώ όλες, όχι μόνο αυτές που έχουν σχέση με εταιρείες αλλά και με ιδιώτες, ας πούμε πέραν των 200,000 ευρώ. Και επίσης όλα τα δάνεια που χορήγησαν με δανειστικό επιτόκιο κάτω του 4%. Και ας ορίσει κάποιον Ελεγκτικό Οίκο να διερευνήση κατά πόσο δικαιολογούνται ως standard banking practice, ή είναι προϊόν διαπλοκής και διαφθοράς.
Σχετικά με " τον κατά τα άλλα συμπαθή Σιαρλή " - αλήθεια, ποιά άλλα έχεις υπ' όψη σου? - λες ότι " βγήκε και διέψευσε ότι είχε αρμοδιότητα με τα ΜΑΕΚ (αξιόγραφα Τράπεζας Κύπρου) ". - Και τέλος πάντων τι αρμοδιότητα είχε στη Τράπεζα? Σίγουρα δεν ήταν κλητήρας, αν κρίνει κανείς απο το Bonus που πήρε από την τράπεζα.
Και τι σημαίνει αυτό?
Εάν όλα ήσαν τόσο απλά, τότε γιατί. ας πούμε, διεξάγεται στο Κακουργοδικείο η δίκη γιά το Μαρί? Θα ρωτούσαμε τον πρώην υπουργό Μάρκο Κυπριανού εάν ή όχι είχεν αρμοδιότητα επί του θέματος (και όλους τους άλλους με την σειρά) και να τελειώναμεν!
Έχω την εντύπωση ότι διαβάζεις είτε πολύ βιαστικά ή πολύ επιφανειακά και επιπόλαια τα σχόλια μου. Λες ότι διατηρώ αμφιβολίες. Αυτό κατάλαβες? Επίσης, δεν μίλησα γιά κανένα συμψηφισμό, και ούτε υπονοώ ότι επειδή πολύ πιθανό (σίγουρα μάλλον) υπάρχουν και άλλες παρόμοιες υποθέσεις με αυτή των 10 εκ. ευρώ, δίνω συγχωροχάρτι.
Συμφωνώ και με τον καθηγητή κ.Ζένιο που γράφει λίγο πιό κατω " Το πρόβλημα της διαφθοράς είναι τόσο βαθύ που δεν έχει νόημα να συζητάμε πιό κόμμα ευθύνεται περισσότερο".
Όσο γιά τον θαυμασμό σου γιά αμισθί υπηρεσίες, εγώ είμαι κάθετα ενάντια σε όλους και όσους αξιωματούχους και δη Υπουργούς, που δημόσια και επιδεικτικά "προσφέρονται" να εργαστούν αμισθί. Εάν πραγματικά επιθυμούν να εργασθούν αμισθί, τότε ας παίρνουν τον μισθό τους (και έτσι να μην προσβάλλουν τους συνάδελφους τους) και αθόρυβα να τον δίνουν σε κάποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα. Διαφορετικά, ας δηλώσουν δημόσια τον λόγο που δεν χρειάζονται τον μισθό τους, πχ επειδή μόλις κέρδισα τον Τζόκερ, ή έχω τεράστια περιουσία, ή μόλις πήρα golden bonus από τον Οργανισμό που εργαζόμουν και βοήθησα να πραγματοποιήση μεγάλα κέρδη κλπ.
οι διαπιστώσεις σας για το πανεπιστήμιο δεν τεκμηριώνονται με στοιχεία.
1. Οι αναλογίες προσωπικού προς τον αριθμό φοιτητών είναι στον διεθνή μέσο όρο ερευνητικών πανεπιστημίων. Επι πρυτανείας μου η αναλογία μειώθηκε - φυσιλολογικά καθώς το πανεπιστήμιο μεγάλωνε.
2. Που στηρίζετε την άποψη για "χαμηλή παραγωγικότητα" ενός πανεπιστημίου που αναβαίνει συνεχώς στους διεθνείς δείκτες? Διαφωνεί μαζί σας και το European Foundation for Quality MAnagement που βράβευσε το Πανεπιστήμιο.
3. Προσέξτε επίσης οτι ΟΛΕΣ οι επιθέσεις κατά του πανεπιστημίου επι ημερών μου ξεφούσκωσαν μόλις τελείωσαν οι εκλογές (τόσο οι πρυτανικέσ του πανεπιστημίου όσο και οι βουλευτικές......).
Σκεφτείτε το αυτό!
Μαζί με τα δικά σας σχόλια αποτελούν μάλλον επιβεβαίωση της προειδοποίησης του Phylarchus " Όταν νοιώσουν απειλή, μετέρχονται όλα τα μέσα."
Το πανεπιστήμι έχει βεαβίως προβλήματα. Έχει όμως και μηχανισμούς συνεχούς βελτίωσης.
Έχει πολλές απο τις παθολογίες του δημόσιου τομεα. Έχει όμως προσφέρει και υπόδειγμα πως πολλές απο αυτές διορθώνονται!
Το πρόβλημα της διαφθοράς είναι τόσο βαθύ που δεν έχει νόημα να συζητάμε ποιό κόμμα ευθύνεται περισσότερο.
Ας περάσουμε την νομοθεσία της Επιτροπής GRECO για να αρχίσουμε να τακτοποιούμε την Δημοκρατία μας.
Αυτή είναι μια ΠΟΛΥ ΠΡΑΚΤΙΚΗ εισήγηση....δεν είναι θεωρία...αλλά χωρίς να το ζητήσουν έντονα οι πολίτες δεν το βλέπω να εγκρίνεται. Δεν περνάμε εύκολα από Patronage Politics σε Programmatic Politics εξηγούν οι Acemoglu & Robinson
=Ο Σταύρος Μαλάς διαθέτει συνολικές καταθέσεις ύψους €15,471 ενώ το σύνολο των δανείων του ανέρχεται στις €449,561.
Διαθέτει επίσης ακίνητη περιουσία, στην Ανθούπολη/Αρχάγγελο, στον Κάμπο, στα Πηγένια και στην Πάνω Παναγιά, η συνολική αξία της οποίας ανέρχεται περίπου στις €46,130 με βάση τις τιμές του 1980.=
Καποιος να πει σας παρακαλω στον κυριο Μαλα οτι αν σε ολη του την σταδιοδρομια οι καταθεσεις του ειναι ο τελευταιος υπουργικος μισθος του, η ακινητη περιουσια του ειναι ανυπαρκτη και τα δανεια του ειναι σχεδον μισο εκατομυριο, τοτε πραγματικα εχει προβλημα και να ζητησει ενισχυση απο το γραφειο ευημερειας.
Και ποια τραπεζα του επιτρεπει να εχει τοσα δανεια χωρις αναλογη περιουσια ως εγγυηση?
Πραγματικα ο εμπαιγμος της νοημοσυνης του κοσμου ειναι απεριγραπτος και απειρως προκλητικος.
Και στο τελος της ημερας, αν ο Μαλα_ς δεν καταφερε να στη προσωπικη του ζωη να επιτυχει, για ποιον λογο να το εμπιστευθει καποιος οτι μπορει να πετυχει σαν προεδρος κρατους? Αν δεν μπορει να διαχειριστει τα οικονομικα του, πως μπορει να διαχειριστει τα οικονομικα ολων μας? Μηπως εχει καταντησει και η προεδρια του κρατους μια μορφη επαγγελματικης αποκαταστασης οπως και καθε αλλο δημοσιο αξιωμα?
Να σοβαρευτουμε λιγο παρακαλω.
Με πόνο ψυχής (ειλικρινά) υπερασπίζω εδώ υποψήφιο του ανορθωτικού μας κόμματος, αλλά, για να είμαστε δίκαιοι, ακίνητη περιουσία του περίπου 46,000, όπως δηλώθηκε, είναι με αξίες του 1980, και σιγουρα θα αντιστοιχούν σε σημερινές αξίες σε αρκετά πάνω από το εκατομμύριο.
Μπορούμε να κοιμούμαστε ήσυχοι, όποιος κι' αν εκλεγεί θα είναι της νέας Κυπριακής μπουρζουαζίας.
Η Κύπρος μάλλον σύντομα θα παραχωρήσει μεγάλα κυριαρχικά της δικαιώματα….όπως ο έλεγχος των τραπεζών της , ο έλεγχος και η έγκριση του κρατικού της προυπολογισμού και ο έλεγχος των εισοδημάτων απο την εκμετάλευση του φυσικού αεριου . Η νέα γενια των 30 και κάτω θα ζήσει μια οικονομική τραγωδία….30% ανεργία στην νεολαία με τα τραγικά επακόλουθα της. Οι Κύπρος θα γίνει όμηρος ξένων συμφερόντων ……..Σάββας Τταντής 2-11-2012 (πρίν ένα χρόνο αρθογραφούσα για αυτά που συμβαίνουν σήμερα, το πιο πάνω που έγραψα θα συμβεί στους επόμενους 6 με 12 μήνες) 100 άτομα κατάστρεψαν την Κύπρο, η ζημία που έγινε είναι μη ανατρέψιμη…….
Η πολιτική ηγεσία αυτού του τόπου πρίν ένα χρόνο δεν μπορούσαν να προβλέψουν η να καταλάβουν αυτά που μας συμβαίνουν σήμερα όπως δεν μπορούν να καταλάβουν σήμερα αυτά που θα μας συμβούν σε μερικούς μήνες…….δέν είδαμε τον πάτο ακόμα, έρχονται δύσκολες μέρες, πριν καταλάβουν οι πολιτικοί τι έγινε θα γίνουμε όμηροι των πιστωτών μας όπως κάνανε της Ελλάδας….
γέμισαν τα μέσα ενημέρωσης με οικονομικές θεωρίες και θεωριτκούς ακαδημαικούς οικονομολόγους, πολιτικούς αλεξιπτωτιστές οικονομολόγους, η Κύπρος χάνετε και εμείς ακόμα να το πάρουμε χαπάρι, είμαστε σε ένα οικονομικό πόλεμο ξυπόλιτοι με σφεντόνες , δέν ξέρουμε τι μας γίνετε……Ειμαστε μια τραγωδία. Σήμερα Ειμαστε η Ελλάδα του Μαίου του 2009….σε 2 χρονια θα είμαστε η Ελλάδα του 2012………..
Καλό κουράγιο σε όλους……ο δρόμος θα είναι πολύ μακρύς………