Προτάσεις για νέες πηγές χρηματοδότησης
28/06/2013
Η Κυπριακή οικονομία περνάει τις πιο δύσκολες στιγμές της από το 1974. Ο συνδυασμός της τραπεζικής με τη δημοσιονομική κρίση την οδηγούν σε συρρίκνωση. Οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προμηνύουν συρρίκνωση κατά 15% της οικονομικής δραστηριότητας ανάμεσα στο 2011 και το τέλος του 2014. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχει ένας μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας ακόμη και για τόσο αρνητικές προβλέψεις.
Ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης των επιπτώσεων της κρίσης σε άλλες χώρες της ευρωζώνης είναι ότι από τα πρώτα θύματα είναι η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Το φαινόμενο αυτό είναι ορατό ήδη στην Κύπρο. Παρακάτω βλέπουμε την πιο πρόσφατη έρευνα της ΕΚΤ για τις χρηματοδοτήσεις από τράπεζες (Bank Lending Survey Απρίλιος 2013):
Στο πρώτο γράφημα διαφαίνεται ότι ήδη από το 2ο (τουλάχιστον) τρίμηνο του 2011 είχαν αρχίσει να γίνονται πιο αυστηρά τα κριτήρια των κυπριακών τραπεζών (κόκκινη γραμμή) για χρηματοδότηση – άρα λιγότερη χρηματοδότηση για δεδομένους κινδύνους. Πρόσφατα, η χειροτέρευση γίνεται όλο και πιο γρήγορη. Επίσης, τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι χειρότερο από τις προσδοκίες πριν από ένα τρίμηνο. Όλα συντείνουν, δηλαδή, σε μια χειροτέρευση των συνθηκών χρηματοδότησης όσο περνά ο χρόνος.
Στο 2ο γράφημα βλέπουμε ότι τα πράγματα χειροτερεύουν και από την πλευρά της ζήτησης για χρηματοδότηση. Φυσικά η παρατεινόμενη κρίση πλήττει την οικονομική ευρωστία των επιχειρήσεων, μειώνει τη ζήτηση για χρηματοδότηση της παραγωγής και επενδύσεων, αυξάνει την ανεργία.
Η δυναμική αλληλεπίδραση αυτών των δύο δυνάμεων οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο: οι αποδυναμωμένες επιχειρήσεις γίνονται μεγαλύτερος πιστωτικός κίνδυνος για τις τράπεζες οι οποίες λόγω της αύξησης των μη εξυπηρετουμένων δανείων και άλλων παραγόντων μειώνουν όλο και περισσότερο τη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα. Οι επιχειρήσεις με τη σειρά τους δυσχεραίνονται ακόμη περισσότερο να παράξουν και να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Ο φαύλος αυτός κύκλος πρέπει να σπάσει με στοχευμένο σχέδιο πολιτικών. Από τη μια μεριά διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την μεσο-μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα της κυπριακής οικονομίας. Από την άλλη μεριά, παρεμβάσεις που θα στηρίξουν τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Στην εισήγηση μου, θα επικεντρωθώ στο δεύτερο θέμα, αυτό της χρηματοδότησης. Θα εξετάσω τι μπορεί να γίνει για να αυξηθεί η ροή χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις. Θα αναφέρω κάποιες πρωτοβουλίες που είναι ήδη στο στάδιο της υλοποίησης και θα προσφέρω κάποιες ιδέες για νέες πρωτοβουλίες. Γνώμονάς μου θα είναι η εμπειρία άλλων χωρών που βρίσκονται στο μέσο της κρίσης: κατά κύριο λόγο της Ελλάδας αλλά επίσης και της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. Θα αντλήσω από την εμπειρία 4 ετών ως αντιπροέδρου της ΕΤΕπ με ευθύνη, μεταξύ άλλων, τη χρηματοδότηση της Κύπρου, Ιρλανδίας και Ελλάδας.
Ας εξετάσουμε πρώτα:
Γιατί μειώνεται η χρηματοδότηση;
Διάφοροι παράγοντες συντείνουν σε αυτήν τη μείωση.
1. Ζήτηση. Λόγω της αβεβαιότητας, η ζήτηση για χρηματοδότηση μετακινείται από μακροπρόθεσμη (για επενδύσεις) σε βραχυπρόθεσμη (για κεφάλαιο κίνησης, εμπορικές διευκολύνσεις)
2. Κεφαλαιακές απαιτήσεις. Ο υψηλότερος πιστωτικός κίνδυνος των επιχειρηματικών δανείων και η απώλεια εποπτικών κεφαλαίων οδηγούν τις τράπεζες σε απομόχλευση. Παράλληλα, οι τράπεζες προτιμούν να διακρατούνρευστά χρεόγραφα χαμηλού κινδύνου (σύμφωνα με τη κατηγοριοποίηση της Βασιλείας ΙΙ) παρά επιχειρηματικά δάνεια.
3. Κόστος χρηματοδότησης. Λόγω της διασύνδεσης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος με τη φερεγγυότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι πηγές αναχρηματοδότησης των τραπεζών είναι περιορισμένες και σχετικά ακριβές.
Έρχομαι τώρα στο ερώτημα:
Πώς μπορεί να τονωθεί η χρηματοδότηση;
Θα εστιάσω πρώτα στον τραπεζικό τομέα και μετά θα επεκταθώ στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Α. Τράπεζες
Όσον αφορά στον τραπεζικό τομέα, μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με κυβερνητικές παρεμβάσεις:
Α.1. Στήριξη της ρευστότητας των τραπεζών.
Εδώ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο η ΕΤΕπ μέσα από μακροπρόθεσμα δάνεια της προς τις κυπριακές τράπεζες. Οι πόροι αυτοί θα διπλασιάζονται από τις τράπεζες και θα διατίθενται προς επιχειρήσεις οι οποίες θα θέλουν να χρηματοδοτήσουν κεφάλαιο κίνησης ή επενδύσεις. Η χρονική διάρκεια των επιχειρηματικών αυτών δανείων θα είναι τουλάχιστον 3 ετών. Οι κυπριακές τράπεζες θα πρέπει να δεσμευθούν να περάσουν στις δανειζόμενες επιχειρήσεις το φθηνό κόστος χρήματος που θα έχουν από την ΕΤΕπ.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να παρέχει κρατική εγγύηση προς την ΕΤΕπ για να την απαλλάξει από τον αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο που παρουσιάζουν οι κυπριακές τράπεζες (country risk). Εναλλακτικά, η ΚΔ μπορεί να παρέχει μερική ασφάλιση προς την ΕΤΕπ δημιουργώντας ένα προικοδοτημένο ταμείο που θα απορροφά τις (τυχόν) πρώτες ζημίες από τα δάνειά της ETEπ προς τις τράπεζες. Και οι δύο λύσεις έχουν υλοποιηθεί (μετά από μεγάλη προσπάθεια) στην Ελλάδα και ήδη αποδίδουν αποτελέσματα. Βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή των τραπεζών στο πρόγραμμα θα είναι η ανακεφαλαιοποίησή τους όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη από την εποπτική αρχή.
Α.2. Στήριξη στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Μία δεύτερη δέσμη μέτρων θα πρέπει να μειώσει τις εποπτικές απαιτήσεις σε κεφάλαια για τις κυπριακές τράπεζες. Έτσι οι τράπεζες θα έχουν κίνητρα και πόρους για να επεκτείνουν την επιχειρηματική πίστη καθώς θα μειώνεται η δέσμευση των εποπτικών τους κεφαλαίων. Παράλληλα θα μειωθεί και το κόστος αυτών των δανείων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τουλάχιστον τρόπους:
Πρώτον, να αναλάβει η πολιτεία (δηλαδή η Κυπριακή Δημοκρατία) μέρος (π.χ. 50%) του κινδύνου για κάθε νέο επιχειρηματικό δάνειο μέχρι ένα συγκεκριμένο μέγεθος χαρτοφυλακίου. Αυτό το σχέδιο ήδη προωθείται από την ΚΔ με τη δημιουργία ταμείου με όνομα Εθνικό Επιχειρηματικό Σχήμα. Ο σχεδιασμός είναι για χαρτοφυλάκιο €200 εκ. Η ΚΔ θα χρειαστεί να δανεισθεί από την ΕΤΕπ €100 εκ. για να προικοδοτήσει αυτό το Ταμείο. Ελπίζω ότι θα λειτουργήσει σύντομα και ότι πολλοί από εσάς που μας ακούτε σήμερα θα μπορέσετε να χρηματοδοτηθείτε από αυτό.
Δεύτερος τρόπος που θα μπορούσε να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα είναι μέσω δημοσίου ταμείου που θα παρέχει εγγυήσεις προς τις τράπεζες για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων.
Α.3. Στήριξη για Εμπορικές Διευκολύνσεις.
Η εμπειρία της Ελλάδας έχει δείξει ότι ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα στην παραγωγική δραστηριότητα από την τραπεζική κρίση έρχεται από την κατάρρευση του συστήματος εμπορικών διευκολύνσεων από τις τράπεζες και ιδίως των εγγυητικών επιστολών. Λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης από τις ξένες τράπεζες προς τις κυπριακές κινδυνεύει να σταματήσει η αποδοχή των εγγυητικών επιστολών κυπριακών τραπεζών. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη δυσκολία στην εισαγωγή πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων και οδηγεί σε μείωση της παραγωγής, απώλεια εισοδημάτων και θέσεων εργασίας. Παράλληλα δυσχεραίνονται και οι εξαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι απαραίτητες για να βγει η κυπριακή οικονομία από την κρίση.
Μετά από μακροχρόνια προεργασία μέσα στην ΕΤΕπ έχει αρχίσει να λειτουργεί στην Ελλάδα εδώ και μερικές μέρες ένα σχήμα που δίνει λύση στο πρόβλημα. Συγκεκριμένα ο όμιλος της ΕΤΕ παντεγγυάται τις εγγυητικές επιστολές των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες έτσι γίνονται αποδεκτές από διεθνείς τράπεζες όπως: HSBC, Citi, και Commerzbank. Πιστεύω ότι η ΚΔ πρέπει να αρχίσει να διαπραγματεύεται με την ΕΤΕπ παρόμοιο σχήμα.
Β. Εξωτραπεζική χρηματοδότηση
Ένα από τα αποτελέσματα της κρίσης στην ευρωζώνη αλλά και των εξελίξεων στην τραπεζική ρύθμιση και εποπτεία (Βασιλεία ΙΙΙ) θα είναι και η ανάπτυξη του εξωτραπεζικού τομέα για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Ο τομέας αυτό ονομάζεται ενίοτε και shadow banking. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για την κυπριακή οικονομία να δημιουργηθεί Κυπριακό Ταμείο Χρηματοδότησης Επιχειρήσεων.
Το Ταμείο θα έχει σαν σκοπό την παροχή δανείων προς οικονομικά βιώσιμες επιχειρήσεις οι οποίες χρειάζονται χρηματοδότηση για κεφάλαιο κίνησης ή για παραγωγικές επενδύσεις. Το Ταμείο αυτό θα αποτελεί μια σύμπραξη δημοσίου, διεθνών οργανισμών και ιδιωτών καθώς οι πόροι του θα προέρχονται από τους τρείς αυτούς τομείς.
Η χρηματοδότηση του ίδιου του Ταμείου θα διακρίνεται σε τρία επίπεδα από πλευράς αναλαμβανόμενου κινδύνου. Το πρώτο επίπεδο θα καταλαμβάνει η συμμετοχή του δημοσίου που θα είναι κατατεθειμένη σε λογαριασμό στην έδρα του Ταμείου, π.χ. στο Λουξεμβούργο. Το κομμάτι αυτό θα απορροφά τυχόν ζημίες από το χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων μέχρι να εξαντληθεί. Θα λειτουργεί, δηλαδή, σαν μερική ασφάλιση για την υπόλοιπη χρηματοδότηση.
Στο δεύτερο επίπεδο θα βρίσκεται η χρηματοδότηση των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων. Τα κεφάλαιά τους θα είναι εν μέρει προστατευμένα από το πρώτο επίπεδο. Η ύπαρξή τους θα προστατεύει από ζημίες τα κεφάλαια του τρίτου επιπέδου χρηματοδότησης. Εδώ θα πρέπει να συμβάλλουν με κεφάλαια, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW, η IFC (θυγατρική της Παγκόσμιας Τράπεζας), και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Θα απαιτηθεί ιδιαίτερη προσπάθεια από την κυπριακή κυβέρνηση για να πεισθούν οι παραπάνω οργανισμοί να συμβάλλουν στη χρηματοδότηση, αλλά η συμμετοχή τους είναι αναγκαία για να λειτουργήσει το εγχείρημα.
Στο τρίτο κομμάτι της χρηματοδότησης θα μπορούν να συμμετάσχουν ιδιωτικά κεφάλαια απαλλαγμένα πια από τον εκτιμώμενο «κυπριακό κίνδυνο». Παραδείγματα είναι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής, διεθνή ασφαλιστικά ταμεία, ταμεία διαχείρισης δημοσίου πλούτου (sovereign wealth funds), τράπεζες, επενδυτικά ταμεία, ιδιώτες. Η απόφαση για τη συμμετοχή θα εξαρτάται από την πειστικότητα του επιχειρηματικού σχεδίου του Ταμείου και τη σχέση αποδόσεων-κινδύνου.
Επιστρέφω στο θέμα της δημόσιας συμμετοχής. Οι πόροι αυτοί μπορούν να προέλθουν από δημόσιο δανεισμό με ισόποση αύξηση του ελλείμματος για ένα έτος. Θα χρειαστεί προσαρμογή του Μνημονίου για να περιληφθεί αυτό το αναπτυξιακό μέτρο. Πιστεύω ότι μια αξιόπιστη αναπτυξιακή πρόταση με πειστικό επιχειρηματικό σχέδιο θα αντιμετωπισθεί θετικά από τους διεθνείς δανειστές της ΚΔ. Η διατηρησιμότητα του δημοσίου χρέους θα ενισχυθεί από το αναπτυξιακό μέρισμα των χρηματοδοτήσεων αυτών.
Η σύμπραξη δημοσίου, ιδιωτών και διεθνών οργανισμών δε σταματά μόνο στη χρηματοδότηση του Ταμείου. Επεκτείνεται στην υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου του Ταμείου. Η Κυπριακή Κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει τη διεκπεραίωση των διοικητικών θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία του Ταμείου. Οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να παράσχουν τεχνογνωσία στο στήσιμο του Ταμείου. Ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να στελεχώσει το Ταμείο. Όλοι μαζί θα πρέπει να συμμετέχουν στην εταιρική διακυβέρνηση του Ταμείου.
Υπάρχουν σημαντικές λεπτομέρειες που θα χρειαστούν προσεκτική επεξεργασία. Πιστεύω πάντως ότι η παραπάνω πρόταση είναι υλοποιήσιμη. Σημειώνω ότι αυτό το εργαλείο εφαρμόζεται με επιτυχία σε άλλες οικονομίες με διαφορετικά αλλά εξίσου μεγάλα προβλήματα.
Φέρνω σαν παράδειγμα το European Fund for South east Europe που, εδώ και 8 χρόνια έχει συμβάλλει στη χρηματοδότηση €2,4 δισ. σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε 16 χώρες.
Συμπέρασμα
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι για να επιβιώσουν οι Κυπριακές Επιχειρήσεις θα χρειαστούν χρηματοδότηση. Για να αποφευχθεί ο φαύλος κύκλος της συρρίκνωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της πραγματικής οικονομίας στην Κύπρο απαιτούνται άμεσες δημόσιες παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Στη σημερινή μου εισήγηση παρέθεσα ορισμένες ιδέες.
Ομιλία στο Συνέδριο Επιβίωσης Κυπριακών Επιχειρήσεων που διοργάνωση η PwC Κύπρου, 26 Ιουνίου 2013.
Ο Πλούταρχος Σακελλάρης είναι Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίτιμος Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Ένα από τα συμπεράσματα της μελέτης των επιπτώσεων της κρίσης σε άλλες χώρες της ευρωζώνης είναι ότι από τα πρώτα θύματα είναι η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Το φαινόμενο αυτό είναι ορατό ήδη στην Κύπρο. Παρακάτω βλέπουμε την πιο πρόσφατη έρευνα της ΕΚΤ για τις χρηματοδοτήσεις από τράπεζες (Bank Lending Survey Απρίλιος 2013):
Στο πρώτο γράφημα διαφαίνεται ότι ήδη από το 2ο (τουλάχιστον) τρίμηνο του 2011 είχαν αρχίσει να γίνονται πιο αυστηρά τα κριτήρια των κυπριακών τραπεζών (κόκκινη γραμμή) για χρηματοδότηση – άρα λιγότερη χρηματοδότηση για δεδομένους κινδύνους. Πρόσφατα, η χειροτέρευση γίνεται όλο και πιο γρήγορη. Επίσης, τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι χειρότερο από τις προσδοκίες πριν από ένα τρίμηνο. Όλα συντείνουν, δηλαδή, σε μια χειροτέρευση των συνθηκών χρηματοδότησης όσο περνά ο χρόνος.
Στο 2ο γράφημα βλέπουμε ότι τα πράγματα χειροτερεύουν και από την πλευρά της ζήτησης για χρηματοδότηση. Φυσικά η παρατεινόμενη κρίση πλήττει την οικονομική ευρωστία των επιχειρήσεων, μειώνει τη ζήτηση για χρηματοδότηση της παραγωγής και επενδύσεων, αυξάνει την ανεργία.
Η δυναμική αλληλεπίδραση αυτών των δύο δυνάμεων οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο: οι αποδυναμωμένες επιχειρήσεις γίνονται μεγαλύτερος πιστωτικός κίνδυνος για τις τράπεζες οι οποίες λόγω της αύξησης των μη εξυπηρετουμένων δανείων και άλλων παραγόντων μειώνουν όλο και περισσότερο τη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα. Οι επιχειρήσεις με τη σειρά τους δυσχεραίνονται ακόμη περισσότερο να παράξουν και να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Ο φαύλος αυτός κύκλος πρέπει να σπάσει με στοχευμένο σχέδιο πολιτικών. Από τη μια μεριά διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την μεσο-μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα της κυπριακής οικονομίας. Από την άλλη μεριά, παρεμβάσεις που θα στηρίξουν τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Στην εισήγηση μου, θα επικεντρωθώ στο δεύτερο θέμα, αυτό της χρηματοδότησης. Θα εξετάσω τι μπορεί να γίνει για να αυξηθεί η ροή χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις. Θα αναφέρω κάποιες πρωτοβουλίες που είναι ήδη στο στάδιο της υλοποίησης και θα προσφέρω κάποιες ιδέες για νέες πρωτοβουλίες. Γνώμονάς μου θα είναι η εμπειρία άλλων χωρών που βρίσκονται στο μέσο της κρίσης: κατά κύριο λόγο της Ελλάδας αλλά επίσης και της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. Θα αντλήσω από την εμπειρία 4 ετών ως αντιπροέδρου της ΕΤΕπ με ευθύνη, μεταξύ άλλων, τη χρηματοδότηση της Κύπρου, Ιρλανδίας και Ελλάδας.
Ας εξετάσουμε πρώτα:
Γιατί μειώνεται η χρηματοδότηση;
Διάφοροι παράγοντες συντείνουν σε αυτήν τη μείωση.
1. Ζήτηση. Λόγω της αβεβαιότητας, η ζήτηση για χρηματοδότηση μετακινείται από μακροπρόθεσμη (για επενδύσεις) σε βραχυπρόθεσμη (για κεφάλαιο κίνησης, εμπορικές διευκολύνσεις)
2. Κεφαλαιακές απαιτήσεις. Ο υψηλότερος πιστωτικός κίνδυνος των επιχειρηματικών δανείων και η απώλεια εποπτικών κεφαλαίων οδηγούν τις τράπεζες σε απομόχλευση. Παράλληλα, οι τράπεζες προτιμούν να διακρατούνρευστά χρεόγραφα χαμηλού κινδύνου (σύμφωνα με τη κατηγοριοποίηση της Βασιλείας ΙΙ) παρά επιχειρηματικά δάνεια.
3. Κόστος χρηματοδότησης. Λόγω της διασύνδεσης του κυπριακού τραπεζικού συστήματος με τη φερεγγυότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι πηγές αναχρηματοδότησης των τραπεζών είναι περιορισμένες και σχετικά ακριβές.
Έρχομαι τώρα στο ερώτημα:
Πώς μπορεί να τονωθεί η χρηματοδότηση;
Θα εστιάσω πρώτα στον τραπεζικό τομέα και μετά θα επεκταθώ στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Α. Τράπεζες
Όσον αφορά στον τραπεζικό τομέα, μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με κυβερνητικές παρεμβάσεις:
- στη στήριξη της ρευστότητας των τραπεζών
- στη στήριξη της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών
- στη στήριξη για Εμπορικές Διευκολύνσεις.
Α.1. Στήριξη της ρευστότητας των τραπεζών.
Εδώ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο η ΕΤΕπ μέσα από μακροπρόθεσμα δάνεια της προς τις κυπριακές τράπεζες. Οι πόροι αυτοί θα διπλασιάζονται από τις τράπεζες και θα διατίθενται προς επιχειρήσεις οι οποίες θα θέλουν να χρηματοδοτήσουν κεφάλαιο κίνησης ή επενδύσεις. Η χρονική διάρκεια των επιχειρηματικών αυτών δανείων θα είναι τουλάχιστον 3 ετών. Οι κυπριακές τράπεζες θα πρέπει να δεσμευθούν να περάσουν στις δανειζόμενες επιχειρήσεις το φθηνό κόστος χρήματος που θα έχουν από την ΕΤΕπ.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να παρέχει κρατική εγγύηση προς την ΕΤΕπ για να την απαλλάξει από τον αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο που παρουσιάζουν οι κυπριακές τράπεζες (country risk). Εναλλακτικά, η ΚΔ μπορεί να παρέχει μερική ασφάλιση προς την ΕΤΕπ δημιουργώντας ένα προικοδοτημένο ταμείο που θα απορροφά τις (τυχόν) πρώτες ζημίες από τα δάνειά της ETEπ προς τις τράπεζες. Και οι δύο λύσεις έχουν υλοποιηθεί (μετά από μεγάλη προσπάθεια) στην Ελλάδα και ήδη αποδίδουν αποτελέσματα. Βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή των τραπεζών στο πρόγραμμα θα είναι η ανακεφαλαιοποίησή τους όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη από την εποπτική αρχή.
Α.2. Στήριξη στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
Μία δεύτερη δέσμη μέτρων θα πρέπει να μειώσει τις εποπτικές απαιτήσεις σε κεφάλαια για τις κυπριακές τράπεζες. Έτσι οι τράπεζες θα έχουν κίνητρα και πόρους για να επεκτείνουν την επιχειρηματική πίστη καθώς θα μειώνεται η δέσμευση των εποπτικών τους κεφαλαίων. Παράλληλα θα μειωθεί και το κόστος αυτών των δανείων. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τουλάχιστον τρόπους:
Πρώτον, να αναλάβει η πολιτεία (δηλαδή η Κυπριακή Δημοκρατία) μέρος (π.χ. 50%) του κινδύνου για κάθε νέο επιχειρηματικό δάνειο μέχρι ένα συγκεκριμένο μέγεθος χαρτοφυλακίου. Αυτό το σχέδιο ήδη προωθείται από την ΚΔ με τη δημιουργία ταμείου με όνομα Εθνικό Επιχειρηματικό Σχήμα. Ο σχεδιασμός είναι για χαρτοφυλάκιο €200 εκ. Η ΚΔ θα χρειαστεί να δανεισθεί από την ΕΤΕπ €100 εκ. για να προικοδοτήσει αυτό το Ταμείο. Ελπίζω ότι θα λειτουργήσει σύντομα και ότι πολλοί από εσάς που μας ακούτε σήμερα θα μπορέσετε να χρηματοδοτηθείτε από αυτό.
Δεύτερος τρόπος που θα μπορούσε να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα είναι μέσω δημοσίου ταμείου που θα παρέχει εγγυήσεις προς τις τράπεζες για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων.
Α.3. Στήριξη για Εμπορικές Διευκολύνσεις.
Η εμπειρία της Ελλάδας έχει δείξει ότι ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα στην παραγωγική δραστηριότητα από την τραπεζική κρίση έρχεται από την κατάρρευση του συστήματος εμπορικών διευκολύνσεων από τις τράπεζες και ιδίως των εγγυητικών επιστολών. Λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης από τις ξένες τράπεζες προς τις κυπριακές κινδυνεύει να σταματήσει η αποδοχή των εγγυητικών επιστολών κυπριακών τραπεζών. Αυτό συνεπάγεται μεγάλη δυσκολία στην εισαγωγή πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων και οδηγεί σε μείωση της παραγωγής, απώλεια εισοδημάτων και θέσεων εργασίας. Παράλληλα δυσχεραίνονται και οι εξαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι απαραίτητες για να βγει η κυπριακή οικονομία από την κρίση.
Μετά από μακροχρόνια προεργασία μέσα στην ΕΤΕπ έχει αρχίσει να λειτουργεί στην Ελλάδα εδώ και μερικές μέρες ένα σχήμα που δίνει λύση στο πρόβλημα. Συγκεκριμένα ο όμιλος της ΕΤΕ παντεγγυάται τις εγγυητικές επιστολές των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες έτσι γίνονται αποδεκτές από διεθνείς τράπεζες όπως: HSBC, Citi, και Commerzbank. Πιστεύω ότι η ΚΔ πρέπει να αρχίσει να διαπραγματεύεται με την ΕΤΕπ παρόμοιο σχήμα.
Β. Εξωτραπεζική χρηματοδότηση
Ένα από τα αποτελέσματα της κρίσης στην ευρωζώνη αλλά και των εξελίξεων στην τραπεζική ρύθμιση και εποπτεία (Βασιλεία ΙΙΙ) θα είναι και η ανάπτυξη του εξωτραπεζικού τομέα για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων. Ο τομέας αυτό ονομάζεται ενίοτε και shadow banking. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για την κυπριακή οικονομία να δημιουργηθεί Κυπριακό Ταμείο Χρηματοδότησης Επιχειρήσεων.
Το Ταμείο θα έχει σαν σκοπό την παροχή δανείων προς οικονομικά βιώσιμες επιχειρήσεις οι οποίες χρειάζονται χρηματοδότηση για κεφάλαιο κίνησης ή για παραγωγικές επενδύσεις. Το Ταμείο αυτό θα αποτελεί μια σύμπραξη δημοσίου, διεθνών οργανισμών και ιδιωτών καθώς οι πόροι του θα προέρχονται από τους τρείς αυτούς τομείς.
Η χρηματοδότηση του ίδιου του Ταμείου θα διακρίνεται σε τρία επίπεδα από πλευράς αναλαμβανόμενου κινδύνου. Το πρώτο επίπεδο θα καταλαμβάνει η συμμετοχή του δημοσίου που θα είναι κατατεθειμένη σε λογαριασμό στην έδρα του Ταμείου, π.χ. στο Λουξεμβούργο. Το κομμάτι αυτό θα απορροφά τυχόν ζημίες από το χαρτοφυλάκιο των επιχειρηματικών δανείων μέχρι να εξαντληθεί. Θα λειτουργεί, δηλαδή, σαν μερική ασφάλιση για την υπόλοιπη χρηματοδότηση.
Στο δεύτερο επίπεδο θα βρίσκεται η χρηματοδότηση των Διεθνών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων. Τα κεφάλαιά τους θα είναι εν μέρει προστατευμένα από το πρώτο επίπεδο. Η ύπαρξή τους θα προστατεύει από ζημίες τα κεφάλαια του τρίτου επιπέδου χρηματοδότησης. Εδώ θα πρέπει να συμβάλλουν με κεφάλαια, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW, η IFC (θυγατρική της Παγκόσμιας Τράπεζας), και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Θα απαιτηθεί ιδιαίτερη προσπάθεια από την κυπριακή κυβέρνηση για να πεισθούν οι παραπάνω οργανισμοί να συμβάλλουν στη χρηματοδότηση, αλλά η συμμετοχή τους είναι αναγκαία για να λειτουργήσει το εγχείρημα.
Στο τρίτο κομμάτι της χρηματοδότησης θα μπορούν να συμμετάσχουν ιδιωτικά κεφάλαια απαλλαγμένα πια από τον εκτιμώμενο «κυπριακό κίνδυνο». Παραδείγματα είναι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής, διεθνή ασφαλιστικά ταμεία, ταμεία διαχείρισης δημοσίου πλούτου (sovereign wealth funds), τράπεζες, επενδυτικά ταμεία, ιδιώτες. Η απόφαση για τη συμμετοχή θα εξαρτάται από την πειστικότητα του επιχειρηματικού σχεδίου του Ταμείου και τη σχέση αποδόσεων-κινδύνου.
Επιστρέφω στο θέμα της δημόσιας συμμετοχής. Οι πόροι αυτοί μπορούν να προέλθουν από δημόσιο δανεισμό με ισόποση αύξηση του ελλείμματος για ένα έτος. Θα χρειαστεί προσαρμογή του Μνημονίου για να περιληφθεί αυτό το αναπτυξιακό μέτρο. Πιστεύω ότι μια αξιόπιστη αναπτυξιακή πρόταση με πειστικό επιχειρηματικό σχέδιο θα αντιμετωπισθεί θετικά από τους διεθνείς δανειστές της ΚΔ. Η διατηρησιμότητα του δημοσίου χρέους θα ενισχυθεί από το αναπτυξιακό μέρισμα των χρηματοδοτήσεων αυτών.
Η σύμπραξη δημοσίου, ιδιωτών και διεθνών οργανισμών δε σταματά μόνο στη χρηματοδότηση του Ταμείου. Επεκτείνεται στην υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου του Ταμείου. Η Κυπριακή Κυβέρνηση θα πρέπει να αναλάβει τη διεκπεραίωση των διοικητικών θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία του Ταμείου. Οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να παράσχουν τεχνογνωσία στο στήσιμο του Ταμείου. Ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να στελεχώσει το Ταμείο. Όλοι μαζί θα πρέπει να συμμετέχουν στην εταιρική διακυβέρνηση του Ταμείου.
Υπάρχουν σημαντικές λεπτομέρειες που θα χρειαστούν προσεκτική επεξεργασία. Πιστεύω πάντως ότι η παραπάνω πρόταση είναι υλοποιήσιμη. Σημειώνω ότι αυτό το εργαλείο εφαρμόζεται με επιτυχία σε άλλες οικονομίες με διαφορετικά αλλά εξίσου μεγάλα προβλήματα.
Φέρνω σαν παράδειγμα το European Fund for South east Europe που, εδώ και 8 χρόνια έχει συμβάλλει στη χρηματοδότηση €2,4 δισ. σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε 16 χώρες.
Συμπέρασμα
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι για να επιβιώσουν οι Κυπριακές Επιχειρήσεις θα χρειαστούν χρηματοδότηση. Για να αποφευχθεί ο φαύλος κύκλος της συρρίκνωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της πραγματικής οικονομίας στην Κύπρο απαιτούνται άμεσες δημόσιες παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Στη σημερινή μου εισήγηση παρέθεσα ορισμένες ιδέες.
Ομιλία στο Συνέδριο Επιβίωσης Κυπριακών Επιχειρήσεων που διοργάνωση η PwC Κύπρου, 26 Ιουνίου 2013.
Ο Πλούταρχος Σακελλάρης είναι Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίτιμος Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
9 σχόλια
on 29/06/2013
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2013-2015
H Kυπριακή Οικονομία και τα οικονομικά του κράτους στα επόμενα 2 χρόνια θα χειροτερέψουν και θα οδηγηθούμε σε ασφυξία ρευστότητας. Η ανεργία θα ανέβει στο 20% , το δημοσιονομικό έλλειμα δεν θα μειωθεί σε σχέση με το 2012 και το δημόσιο χρέος θα συνεχίζεται να ανεβαίνει συνεχώς στα επόμενα χρόνια……
Η λανθασμένη απόφαση του Eurogroup να χρησιμοποιηθούν λεφτά των καταθετών για διάσωση της Τράπεζας Κύπρου και η διάλυση της Λαικής θα οδηγήσουν σε ασφυξία ρευστότητας την πραγματική οικονομία. Τα εγκληματικά λάθη της ΚΤΚ καταστρέφουν καθημερινά την Κυπριακή οικονομία. Η ακαδημαϊκή προσέγγιση από την ΚΤΚ προς επίλυση των προβλημάτων των τραπεζών η οποία οδήγησε σε μεγαλύτερα προβλήματα το τραπεζικό μας σύστημα αντί να τα μειώσει σε συνδυασμό με την ανικανότητα των εκπροσώπων της Τρόικας να κατανοήσουν σωστά τους μηχανισμούς της πραγματικής οικονομίας , οδηγούν την Κυπριακή οικονομία σε πρωτόγνωρα προβλήματα .
Οι τράπεζες μας μετά από όλα αυτά τα λάθη που έγιναν τις τελευταίες εβδομάδες δεν θα μπορέσουν να διοχετεύσουν την αναγκαία ρευστότητα στην οικονομία την οποία χρειάζεται για να δημιουργηθεί ανάπτυξη.
Η τρόικα αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα στην Κύπρο και διόρισε ερασιτέχνες να το εκτελέσουν.
Η Κυβέρνηση κάνει ένα άνισο πόλεμο . Το κράτος δεν έχει την δυνατότητα να αντιμετωπίσει αυτό που έρχεται. Η πατρίδα μας θα ζήσει πρωτόγνωρα κοινωνικά προβλήματα. Δεν είμαστε πάτο ακόμα.
Έχουν γίνει όλα εκείνα τα λάθη τα οποία θα μας οδηγήσουν σε πολύ άσχημές μέρες. Διαλύσαμε συστημική Τράπεζα, εγκλωβίσαμε τεράστια ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, πουλήσαμε με 3.4 δις ζημιά τα ελληνικά καταστήματα, αντί να διορθώσουμε την διαχείριση και την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος εμείς καταστρέψαμε το ίδιο το σύστημα. Αντί να πάμε με σταδιακές αυξήσεις κεφαλαιών όπως γινεται στην Ελλάδα τώρα εμείς αποφασίσαμε να πάμε με αυξήσεις φέτος ενώ η κρίση αυτή θα διαρκέσει 5 χρονια. Αντί να διοχετευσουμε τεράστια και φθηνη ρευστότηατα εμείς αποσύραμε ρευστότητα απο μια οικονομία η οποία ειναι μοχλευμένη 3 φορές το ΑΕΠ της με 9% επιτόκια. Η πραγματική οικονομία πληρώνει περίπου 5 δις τοκούς τον χρόνον (60 δις δάνεια * 9%).Πώς μπορεί μια οικονομία με ΑΕΠ 16 δις να πληρώνει 5 δις τόκους??
Η ΚΤΚ κεφαλαιοποίησε μια τράπεζα και κατάστρεψε την οικονομία μας …ενώ την ιδια στιγμή βοήθησε στην εξυγίανση της Τράπεζας Πειρεώς……..
Τα εγκληματικά λάθη της Τροικας και της ΚΤΚ θα οδηγήσουν την Κύπριακή οικονομία σε πρωτόγνωρα προβλήματα .
Σάββας Τταντής χρηματιστής/Λογιστής
H Kυπριακή Οικονομία και τα οικονομικά του κράτους στα επόμενα 2 χρόνια θα χειροτερέψουν και θα οδηγηθούμε σε ασφυξία ρευστότητας. Η ανεργία θα ανέβει στο 20% , το δημοσιονομικό έλλειμα δεν θα μειωθεί σε σχέση με το 2012 και το δημόσιο χρέος θα συνεχίζεται να ανεβαίνει συνεχώς στα επόμενα χρόνια……
Η λανθασμένη απόφαση του Eurogroup να χρησιμοποιηθούν λεφτά των καταθετών για διάσωση της Τράπεζας Κύπρου και η διάλυση της Λαικής θα οδηγήσουν σε ασφυξία ρευστότητας την πραγματική οικονομία. Τα εγκληματικά λάθη της ΚΤΚ καταστρέφουν καθημερινά την Κυπριακή οικονομία. Η ακαδημαϊκή προσέγγιση από την ΚΤΚ προς επίλυση των προβλημάτων των τραπεζών η οποία οδήγησε σε μεγαλύτερα προβλήματα το τραπεζικό μας σύστημα αντί να τα μειώσει σε συνδυασμό με την ανικανότητα των εκπροσώπων της Τρόικας να κατανοήσουν σωστά τους μηχανισμούς της πραγματικής οικονομίας , οδηγούν την Κυπριακή οικονομία σε πρωτόγνωρα προβλήματα .
Οι τράπεζες μας μετά από όλα αυτά τα λάθη που έγιναν τις τελευταίες εβδομάδες δεν θα μπορέσουν να διοχετεύσουν την αναγκαία ρευστότητα στην οικονομία την οποία χρειάζεται για να δημιουργηθεί ανάπτυξη.
Η τρόικα αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα στην Κύπρο και διόρισε ερασιτέχνες να το εκτελέσουν.
Η Κυβέρνηση κάνει ένα άνισο πόλεμο . Το κράτος δεν έχει την δυνατότητα να αντιμετωπίσει αυτό που έρχεται. Η πατρίδα μας θα ζήσει πρωτόγνωρα κοινωνικά προβλήματα. Δεν είμαστε πάτο ακόμα.
Έχουν γίνει όλα εκείνα τα λάθη τα οποία θα μας οδηγήσουν σε πολύ άσχημές μέρες. Διαλύσαμε συστημική Τράπεζα, εγκλωβίσαμε τεράστια ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, πουλήσαμε με 3.4 δις ζημιά τα ελληνικά καταστήματα, αντί να διορθώσουμε την διαχείριση και την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος εμείς καταστρέψαμε το ίδιο το σύστημα. Αντί να πάμε με σταδιακές αυξήσεις κεφαλαιών όπως γινεται στην Ελλάδα τώρα εμείς αποφασίσαμε να πάμε με αυξήσεις φέτος ενώ η κρίση αυτή θα διαρκέσει 5 χρονια. Αντί να διοχετευσουμε τεράστια και φθηνη ρευστότηατα εμείς αποσύραμε ρευστότητα απο μια οικονομία η οποία ειναι μοχλευμένη 3 φορές το ΑΕΠ της με 9% επιτόκια. Η πραγματική οικονομία πληρώνει περίπου 5 δις τοκούς τον χρόνον (60 δις δάνεια * 9%).Πώς μπορεί μια οικονομία με ΑΕΠ 16 δις να πληρώνει 5 δις τόκους??
Η ΚΤΚ κεφαλαιοποίησε μια τράπεζα και κατάστρεψε την οικονομία μας …ενώ την ιδια στιγμή βοήθησε στην εξυγίανση της Τράπεζας Πειρεώς……..
Τα εγκληματικά λάθη της Τροικας και της ΚΤΚ θα οδηγήσουν την Κύπριακή οικονομία σε πρωτόγνωρα προβλήματα .
Σάββας Τταντής χρηματιστής/Λογιστής
on 29/06/2013
. Δυστηχώς οι ξένοι οικοι standrd and poors and Fitch με τις πρόσφατες εκθέσεις τους επιβεβαιώνουν τους αριθμους που αναφέρονται στο πιο κάτω άρθρο το οποίο γράφτηκε στις 3/5/2013.
Σάββας Τταντής 3/5/2013
Με βάση τα σημερινά δεδομένα της Κυπριακής οικονομίας , το κράτος μας θα εισέλθει σε παγίδα χρέους εντός του 2013. Τα δομικά προβλήματα της Κυπριακής οικονομίας, τα μεγάλα προβλήματα των τραπεζών μας σε συνδιασμό με το έγκλημα του Eurogroup με το Bail in, θα προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στα δημόσια οικονομικά στα επόμενα χρόνια. Με To Bail in , κάναμε ακριβώς το αντίθετο απο αυτό που χρειαζόταν η οικονομία μας αυτήν την περίοδο, περιορίσαμε αντι να αυξήσουμε την ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Επίσης, η απόφαση για σπάσιμο της Λαικής , μιας συστημικής για την οικονομία Τράπεζας θα περιορίσει ακόμα περισσότερο την ρευστότητα και θα μειώσει την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα.
Οι εκτιμήσεις μου για τα δημόσια οικονομικά για τα επόμενα χρόνια είναι ώς ακολούθως…
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2013
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =650 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 600 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1250ΕΚ.
ΑΕΠ = 15.5 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 8%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 18 ΔΙΣ (Α)
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=116%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 4.7 ΔΙΣ.(Β)
ΑΝΕΡΓΙΑ = 17-18%
(Α) Στο δημόσιο χρέος συμπεριλαμβάνεται η κεφαλαιωποιηση των ΣΠΕ 2.1 δις και 400 εκ για Ελληνικη Τράπεζα. Δέν έχω υπολογίσει την ευθύνη που έχουμε για την κεφαλαιωποιηση της Πειρεώς και της Αλφα. (ελπίζω να μην πληρώσουμε και για αυτές παρόλο που η ευθύνη ειναι δική μας)
(Β) 10 ΔΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΒΟΉΘΕΙΑ. 2.5 ΔΙς θα πάνε για ΣΠΕ και Ελληνική. 2.1 δις για όμολογα που λήγουν Ιούνιο και Ιούλιο και 700εκ για Ελλειμα εώς το τέλος του έτους.Υπόλιπη διαθέσιμο βοήθεια 4.7 δις.
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2014
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =750 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 500 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1250ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 8.5%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 19.3 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=129%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 2.5 ΔΙΣ.
ΑΝΕΡΓΙΑ =20%
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2015
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =700 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 450 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1150ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 7.5%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 20.5 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=137%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 1.5 ΔΙΣ.(Α)
ΑΝΕΡΓΙΑ =22%
(Α) Το αργότερο εώς τα μέσα του 2015 την ΑΗΚ και η ΑΤΗΚ θα τις πουλήσουμε, δεν θα έχουμε επιλογή. Απο αυτές υπολογίζω οτι το κράτος θα πάρει 1 δις. Αυτο το 1 δις είναι υπολογισμένο στα διαθέσιμα μετρητά/βοήθεια απο την Τροικα και υπολογισμένα στο δημόσιο χρέος. Δεν τα υπολόγισα στο δημοσιονομικό έλλειμα γιατι είναι μη επαναλαμβανόμενα εισοδήματα.
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2016
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =500 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 400 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 900ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 6%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 21.5 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=143%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 0 ΔΙΣ.
ΑΝΕΡΓΙΑ =22%
Οι πιό πάνω υπολογισμοί μου είναι ένα συντηριτικό και είναι το αισιόδοξο μου σενάριο. Υπολόγισα οτι το ΑΕΠ μας δέν θα μειωθεί κάτω απο 15 δις πράγμα το οποίο θα είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουμε. Το ασιόδοξο σενάριο ακολούθησα και για το δημοσιονομικό έλλειμα του 2013. Δεν έχω επίσης υπολογίσει τυχόν άλλη βοήθεια που μπορεί να χρειαστουν οι τράπεζας μας λόγο ύφεσης και μη εξυπηρετούντων δανείων….
Η Κύπρος χωρίς να πουλήσει άλλα περιουσιακά στοιχεία εκτός απο ΑΗΚ/ΑΤΗΚ δέν βγάζει το 2017.
Τέλος του 2016 η Κύπρος θα χρωστά πολύ περισσότερα απο οτι χρωστά σήμερα ενώ η ανεργία θα βρίσκεται σε πολύ ψηλότερα απο τα σημερινά επίπεδα.
Η ΤΡΟΙΚΑ στο μνημόνιο υπολογίζει οτι το πρωτογενές έλλειμα μας για το 2013 θα είναι 395 εκ και το ΑΕΠ 16.5 ΔΙΣ. Δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε τόση μικρή μείωση στο ΑΕΠ φέτος……..απο εκεί και πέρα στα υπόλοιπα χρόνια οι υπολογισμοί της Τροικας πάνε ολοι λαθος…
Η Κυβέρνηση αυτήν την στιγμή πρέπει να κάνει τα ακόλουθα…
1. Επιθετική μείωση των κρατικών δαπανών κατά 500-700εκ.
2. Μεγάλα κίνητρα για ξένες επενδύσεις στην Κύπρο. Χωρις ξένα κεφάλαια δεν έχουμε την δυνατότητα για ανάπτυξη της οικονομίας με βάση την σημαρινή μας δομή.
3. Μετά την επιβαιβεωτική διάτρηση, δημιουργία θυγατρικής και εισαγωγής της στο χρηματιστήριο του Λονδίνου (βλέπε προηγούμενο άρθρο μου)
4. κλπ κλπ
Το κράτος πρέπει άμεσα να σταματήσει τα ελλείματα του, οσο αυτά συνεχίζονται τοσο πιο πολύ θα αυξάνεται το δημόσιο χρέος σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα. Το κράτος έχει εισέλθει σε μια παγίδα χρέους απο την οποία δύσκολα θα εξέλθει . Πρέπει άμεσα να γίνουν τομές στην οικονομία μας , πρέπει να ξεκινήσουμε να κινούμαστε πιο γρήγορα , τα τελευταία χρόνια κινούμασταν αργά. Θα ζήσουμε πολύ δύσκολες καταστάσεις, τα κοινωνικά προβλήματα θα είναι τεράστια ,δεν είμαστε πάτο ακόμα. Η Κύπρος θα αλλάξει και εάν εμείς δεν την αλλάξουμε απο μόνοι μας προς το καλύτερο κινδυνευουμε να μας επιβάλουν οι πιστωτές και άλλες ερασιτεχνικές λύσεις και εραστιχνικα πειράματα παρόμοια με το Bail in…….
Με αυτήν την ευκαιρία θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους καλό πάσχα να έχετε και καλό κουράγιο σε όλους και ειδικά στους συμπατριώτες μας που αυτές τις Αγιες μέρες υποφέρουν λόγο της κρίσης…..
Σάββας Τταντής Λογιστής/ελεγκτής-Χρηματιστής
Σάββας Τταντής 3/5/2013
Με βάση τα σημερινά δεδομένα της Κυπριακής οικονομίας , το κράτος μας θα εισέλθει σε παγίδα χρέους εντός του 2013. Τα δομικά προβλήματα της Κυπριακής οικονομίας, τα μεγάλα προβλήματα των τραπεζών μας σε συνδιασμό με το έγκλημα του Eurogroup με το Bail in, θα προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα στα δημόσια οικονομικά στα επόμενα χρόνια. Με To Bail in , κάναμε ακριβώς το αντίθετο απο αυτό που χρειαζόταν η οικονομία μας αυτήν την περίοδο, περιορίσαμε αντι να αυξήσουμε την ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Επίσης, η απόφαση για σπάσιμο της Λαικής , μιας συστημικής για την οικονομία Τράπεζας θα περιορίσει ακόμα περισσότερο την ρευστότητα και θα μειώσει την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα.
Οι εκτιμήσεις μου για τα δημόσια οικονομικά για τα επόμενα χρόνια είναι ώς ακολούθως…
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2013
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =650 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 600 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1250ΕΚ.
ΑΕΠ = 15.5 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 8%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 18 ΔΙΣ (Α)
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=116%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 4.7 ΔΙΣ.(Β)
ΑΝΕΡΓΙΑ = 17-18%
(Α) Στο δημόσιο χρέος συμπεριλαμβάνεται η κεφαλαιωποιηση των ΣΠΕ 2.1 δις και 400 εκ για Ελληνικη Τράπεζα. Δέν έχω υπολογίσει την ευθύνη που έχουμε για την κεφαλαιωποιηση της Πειρεώς και της Αλφα. (ελπίζω να μην πληρώσουμε και για αυτές παρόλο που η ευθύνη ειναι δική μας)
(Β) 10 ΔΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΒΟΉΘΕΙΑ. 2.5 ΔΙς θα πάνε για ΣΠΕ και Ελληνική. 2.1 δις για όμολογα που λήγουν Ιούνιο και Ιούλιο και 700εκ για Ελλειμα εώς το τέλος του έτους.Υπόλιπη διαθέσιμο βοήθεια 4.7 δις.
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2014
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =750 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 500 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1250ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 8.5%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 19.3 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=129%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 2.5 ΔΙΣ.
ΑΝΕΡΓΙΑ =20%
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2015
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =700 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 450 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 1150ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 7.5%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 20.5 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=137%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 1.5 ΔΙΣ.(Α)
ΑΝΕΡΓΙΑ =22%
(Α) Το αργότερο εώς τα μέσα του 2015 την ΑΗΚ και η ΑΤΗΚ θα τις πουλήσουμε, δεν θα έχουμε επιλογή. Απο αυτές υπολογίζω οτι το κράτος θα πάρει 1 δις. Αυτο το 1 δις είναι υπολογισμένο στα διαθέσιμα μετρητά/βοήθεια απο την Τροικα και υπολογισμένα στο δημόσιο χρέος. Δεν τα υπολόγισα στο δημοσιονομικό έλλειμα γιατι είναι μη επαναλαμβανόμενα εισοδήματα.
ΚΥΠΡΟΣ 31-12-2016
ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ =500 ΕΚ
ΤΟΚΟΙ ΠΛΗΡΩΤΕΟΙ = 400 ΕΚ
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ = 900ΕΚ.
ΑΕΠ = 15 ΔΙς
ΕΛΛΕΙΜΑ/ΑΕΠ= 6%
ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ= 21.5 ΔΙΣ
ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ=143%
ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΡΟΙΚΑ 0 ΔΙΣ.
ΑΝΕΡΓΙΑ =22%
Οι πιό πάνω υπολογισμοί μου είναι ένα συντηριτικό και είναι το αισιόδοξο μου σενάριο. Υπολόγισα οτι το ΑΕΠ μας δέν θα μειωθεί κάτω απο 15 δις πράγμα το οποίο θα είναι πολύ δύσκολο να καταφέρουμε. Το ασιόδοξο σενάριο ακολούθησα και για το δημοσιονομικό έλλειμα του 2013. Δεν έχω επίσης υπολογίσει τυχόν άλλη βοήθεια που μπορεί να χρειαστουν οι τράπεζας μας λόγο ύφεσης και μη εξυπηρετούντων δανείων….
Η Κύπρος χωρίς να πουλήσει άλλα περιουσιακά στοιχεία εκτός απο ΑΗΚ/ΑΤΗΚ δέν βγάζει το 2017.
Τέλος του 2016 η Κύπρος θα χρωστά πολύ περισσότερα απο οτι χρωστά σήμερα ενώ η ανεργία θα βρίσκεται σε πολύ ψηλότερα απο τα σημερινά επίπεδα.
Η ΤΡΟΙΚΑ στο μνημόνιο υπολογίζει οτι το πρωτογενές έλλειμα μας για το 2013 θα είναι 395 εκ και το ΑΕΠ 16.5 ΔΙΣ. Δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε τόση μικρή μείωση στο ΑΕΠ φέτος……..απο εκεί και πέρα στα υπόλοιπα χρόνια οι υπολογισμοί της Τροικας πάνε ολοι λαθος…
Η Κυβέρνηση αυτήν την στιγμή πρέπει να κάνει τα ακόλουθα…
1. Επιθετική μείωση των κρατικών δαπανών κατά 500-700εκ.
2. Μεγάλα κίνητρα για ξένες επενδύσεις στην Κύπρο. Χωρις ξένα κεφάλαια δεν έχουμε την δυνατότητα για ανάπτυξη της οικονομίας με βάση την σημαρινή μας δομή.
3. Μετά την επιβαιβεωτική διάτρηση, δημιουργία θυγατρικής και εισαγωγής της στο χρηματιστήριο του Λονδίνου (βλέπε προηγούμενο άρθρο μου)
4. κλπ κλπ
Το κράτος πρέπει άμεσα να σταματήσει τα ελλείματα του, οσο αυτά συνεχίζονται τοσο πιο πολύ θα αυξάνεται το δημόσιο χρέος σε μη διαχειρίσιμα επίπεδα. Το κράτος έχει εισέλθει σε μια παγίδα χρέους απο την οποία δύσκολα θα εξέλθει . Πρέπει άμεσα να γίνουν τομές στην οικονομία μας , πρέπει να ξεκινήσουμε να κινούμαστε πιο γρήγορα , τα τελευταία χρόνια κινούμασταν αργά. Θα ζήσουμε πολύ δύσκολες καταστάσεις, τα κοινωνικά προβλήματα θα είναι τεράστια ,δεν είμαστε πάτο ακόμα. Η Κύπρος θα αλλάξει και εάν εμείς δεν την αλλάξουμε απο μόνοι μας προς το καλύτερο κινδυνευουμε να μας επιβάλουν οι πιστωτές και άλλες ερασιτεχνικές λύσεις και εραστιχνικα πειράματα παρόμοια με το Bail in…….
Με αυτήν την ευκαιρία θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους καλό πάσχα να έχετε και καλό κουράγιο σε όλους και ειδικά στους συμπατριώτες μας που αυτές τις Αγιες μέρες υποφέρουν λόγο της κρίσης…..
Σάββας Τταντής Λογιστής/ελεγκτής-Χρηματιστής
on 01/07/2013
Endiaferon ta grafomena.Alla agapitoi mou ta pragmata ine poli pio apla ke den xriazontai hartes kai eksososis oute statistikes.
1. To montello ton trapezon pote den itan viosimo san public epixirisis alla doulevan me ksena lefta kai me spatales kai ypervasies pou se mia opoiandipote alli hora tis inomenis eyropis i amerikis tha theorountan egklimatikes praksis ke tha diokontan pinika oi dieythintes. Eklepsan billions. Ahriastoi ipalliloi ke ahriasta ipokatastimata edimiourgountan na tous volepsoun. Diafthora ton managers kai doloplokies. I etyk egine defteri kivernisi st varos tou ftoxou politi, katatheti ke ependiti.
2. To montello tis kivernisis kai to politiko sistima tis horas ine toso dieftharmeno kai anaksiopisto pou ohi mono odigise ti hora sti dihotomisi alla episi tin ehi Buncrupt (oi poroi tou kratous eksanemizonta apo aneksartisias ke meta se askopes spatales, klepsies apo kivernitikous ke se misthous ton oson eixan meson na dioristoun sti kivernisi. Pano apo 40% ton esodon tou "kratous" pigeni se misthous axriaston kivernitikon ipallilon.
Toso apla ine ta pramata pou den xriazonte phdides na mas ta analisoun.. Distihos ine arga.. O topos katastrafike ke o kipreos apodixthike me mathimatiki akrivia. ohi mia fora, oti ine enas garos pou theli Mastro na tou ktipa sti kele ke na tou nefki pou na pai. momos tou pai panta mesto gremmo ke spazii ta moutra tou.
Ferte tou egglezous piso an theletye na dite hairi.
1. To montello ton trapezon pote den itan viosimo san public epixirisis alla doulevan me ksena lefta kai me spatales kai ypervasies pou se mia opoiandipote alli hora tis inomenis eyropis i amerikis tha theorountan egklimatikes praksis ke tha diokontan pinika oi dieythintes. Eklepsan billions. Ahriastoi ipalliloi ke ahriasta ipokatastimata edimiourgountan na tous volepsoun. Diafthora ton managers kai doloplokies. I etyk egine defteri kivernisi st varos tou ftoxou politi, katatheti ke ependiti.
2. To montello tis kivernisis kai to politiko sistima tis horas ine toso dieftharmeno kai anaksiopisto pou ohi mono odigise ti hora sti dihotomisi alla episi tin ehi Buncrupt (oi poroi tou kratous eksanemizonta apo aneksartisias ke meta se askopes spatales, klepsies apo kivernitikous ke se misthous ton oson eixan meson na dioristoun sti kivernisi. Pano apo 40% ton esodon tou "kratous" pigeni se misthous axriaston kivernitikon ipallilon.
Toso apla ine ta pramata pou den xriazonte phdides na mas ta analisoun.. Distihos ine arga.. O topos katastrafike ke o kipreos apodixthike me mathimatiki akrivia. ohi mia fora, oti ine enas garos pou theli Mastro na tou ktipa sti kele ke na tou nefki pou na pai. momos tou pai panta mesto gremmo ke spazii ta moutra tou.
Ferte tou egglezous piso an theletye na dite hairi.
on 04/07/2013
Ntiar Dino,
Δύο σύντομα σχόλια στα γραφόμενα σου.
1. Ο γάιδαρος δεν χρειάζεται Μάστρον γιά να τον κτυπά στο κεφάλι και να τον οδηγεί γιά να μην κατακρημνισθεί. Ο γάιδαρος όντως από μόνος του περπατά στην άκρη του γκρεμού αλλά βαδίζει με ασφάλεια. Αυτό μπορεί να σου το επιβεβαιώσει και καθηγητής ζωολογίας.
Τώρα, εάν εμείς οι Κύπριοι, χρειαζόμαστε Μάστρον και καθοδήγησει γιά να μην πέσουμε στο γκρεμό είναι άλλο θέμα.
Κατά την άποψη μου έχουμε ήδη πέσει στο βάθος του γκρεμού και δεν γνωρίζω πως θα βγούμε έξω. Ελπίζω κάποιος να μας λυπηθεί και να μας βοηθήσει, γιατί από μόνοι μας ..............
2. Ξέχνα τους Άγγλους, και να θέλουμε δεν έρχονται.
ΥΓ.1 Εάν θέλεις οι άπόψεις σου να διαβάζονται με σοβαρότητα, προσπάθησε να γράφεις σε υποφερτά ελληνικά (ελληνικοί χαρακτήρες κλπ, ή έστω εάν θέλεις να χρησιμοποιάς αγγλικό πληκτρολόγιο, τότε γράφε στα αγγλικά. Μερικά ορθογραφικά λάθη όλοι κάνουμε και είναι ανεκτά.
ΥΓ.2 Λόγω φόρτου εργασίας γλυτώσατε από την συχνή παρουσία μου. Ελπίζω όμως σύντομα να επανέλθω.
Δύο σύντομα σχόλια στα γραφόμενα σου.
1. Ο γάιδαρος δεν χρειάζεται Μάστρον γιά να τον κτυπά στο κεφάλι και να τον οδηγεί γιά να μην κατακρημνισθεί. Ο γάιδαρος όντως από μόνος του περπατά στην άκρη του γκρεμού αλλά βαδίζει με ασφάλεια. Αυτό μπορεί να σου το επιβεβαιώσει και καθηγητής ζωολογίας.
Τώρα, εάν εμείς οι Κύπριοι, χρειαζόμαστε Μάστρον και καθοδήγησει γιά να μην πέσουμε στο γκρεμό είναι άλλο θέμα.
Κατά την άποψη μου έχουμε ήδη πέσει στο βάθος του γκρεμού και δεν γνωρίζω πως θα βγούμε έξω. Ελπίζω κάποιος να μας λυπηθεί και να μας βοηθήσει, γιατί από μόνοι μας ..............
2. Ξέχνα τους Άγγλους, και να θέλουμε δεν έρχονται.
ΥΓ.1 Εάν θέλεις οι άπόψεις σου να διαβάζονται με σοβαρότητα, προσπάθησε να γράφεις σε υποφερτά ελληνικά (ελληνικοί χαρακτήρες κλπ, ή έστω εάν θέλεις να χρησιμοποιάς αγγλικό πληκτρολόγιο, τότε γράφε στα αγγλικά. Μερικά ορθογραφικά λάθη όλοι κάνουμε και είναι ανεκτά.
ΥΓ.2 Λόγω φόρτου εργασίας γλυτώσατε από την συχνή παρουσία μου. Ελπίζω όμως σύντομα να επανέλθω.
on 04/07/2013
Αγαπητέ Επιλήσμων,καλωσορίσαμε γενικώς.Ελπίζω το Ntiar,να απευθύνεται αποκλειστικά στον Dino:)
on 08/07/2013
Οπως που λέμε '' special and limited edition ''.
on 02/07/2013
Moderator,να το χαίρεσαι το blog σου.Ούτε θα τα βάψω μαύρα απο τη λογοκρισία σου, με ''ψύλλου πήδημα''.Εξάλλου αυτό που σχολίασα για τη πρύτανη του ΤΕΠΑΚ,έπαιζε επι δύο μέρες σε όλα τα media.Εκτός κι αν είναι μοναστήρι το Stockwatch,οπότε κλείστε το καλύτερα.
on 03/07/2013
My update on the euroarea (what you might not read in the press):
1. Greece is at the point of no return - only possible fiscal measures now are the firing of civil servants + there is a new fiscal gap. Official Sector Involvement (OSI) is inevitable in 2014.
2. Ireland. Supposed to fully return to markets by 1st of January 2014. The real economy of the good student of troika is quite bad - Ireland is desperate for direct recapitalisation of its banks-however this could only happen during second semester of 2014.
...
3. Portugal. Terrible economic situation (debt might reach 130% by 2015), supposed to fully return to markets in June 2014. They also have a poltical crisis now - cant see how they will get out of this. They will definitely need extra help (new Programme?)
4. Slovenia: Banks in a mess, major economic imbalances, might become the next troika victim.
5. Spain: highest unemployment in Europe, banks significantly downsized, difficult to predict where it will go.
6. And Cyprus. ELA ELA ELA. Eurogroup's terrible decision to burden Boc wilth Laikis ELA has to be corrected. Restructuring it to long term bonds might be a good idea, ECB should show flexibility, but it wont be easy, Ireland battled with this issue.
Conclusion: we are way far away from getting out of the euro area mess.
1. Greece is at the point of no return - only possible fiscal measures now are the firing of civil servants + there is a new fiscal gap. Official Sector Involvement (OSI) is inevitable in 2014.
2. Ireland. Supposed to fully return to markets by 1st of January 2014. The real economy of the good student of troika is quite bad - Ireland is desperate for direct recapitalisation of its banks-however this could only happen during second semester of 2014.
...
3. Portugal. Terrible economic situation (debt might reach 130% by 2015), supposed to fully return to markets in June 2014. They also have a poltical crisis now - cant see how they will get out of this. They will definitely need extra help (new Programme?)
4. Slovenia: Banks in a mess, major economic imbalances, might become the next troika victim.
5. Spain: highest unemployment in Europe, banks significantly downsized, difficult to predict where it will go.
6. And Cyprus. ELA ELA ELA. Eurogroup's terrible decision to burden Boc wilth Laikis ELA has to be corrected. Restructuring it to long term bonds might be a good idea, ECB should show flexibility, but it wont be easy, Ireland battled with this issue.
Conclusion: we are way far away from getting out of the euro area mess.
on 08/07/2013
Συμφωνώ με τα σχόλια του Σάββα Τταντή ο οποίος γνωρίζει από πρώτο χέρι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή Οικονομία και θέτει απλές και στοχευμένες εισηγήσεις που εάν εφαρμοστούν με ταχύτητα θα μπορούσαν να βοηθήσουν.
Συμφωνώ με την ανάλυση και το συμπέρασμα του καθηγητή αλλά όχι με την ολότητα των εισηγήσεων του. Συγκεκριμένα,
Α. Οι εισηγήσεις για τις τράπεζες παρά το ότι κρίνονται ορθές δεν μπορούν να επιλύσουν το πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδότησης καθώς:
(α) Οι δύο πρώτες (Α1-Α2)) θα συναντήσουν την άρνηση της τρόικας αφού αυτές προϋποθέτουν συμμετοχή και εγγυήσεις από το κράτος (και άρα έμμεση αύξηση των υποχρεώσεων του σε τρίτους), το ποσό των €200εκ. θεωρείται πολύ μικρό, ενώ η τρίτη εισήγηση (Α3) ήδη εφαρμόζεται μέσω εγγύησης των εγγυητικών που εκδίδονται από Κυπριακά Τραπεζικά Ιδρύματα από ξένες τράπεζες ψηλής διαβάθμισης. Βεβαίως εάν αυτό (Α3) θα μπορούσε να γίνεται πιο εύκολα, γρήγορα και σε χαμηλότερο κόστος από την ΕΤΕΠ και κυρίως θα αναλάμβανε κάποιος τεχνοκράτης της ΚΤΚ να προωθήσει την υλοποίηση του γιατί όχι να μην προχωρήσει.
Β. Οι εισηγήσεις για εξωτραπεζική χρηματοδότηση περιπλέκουν τα πράγματα, απαιτούν μεγάλο χρόνο υλοποίησης ενώ ακόμα και εάν κάποτε αυτές εφαρμοστούν σε κάποιο βαθμό είναι απίθανο να καταφέρουν να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες σε χρηματοδότηση των Κυπριακών επιχειρήσεων και νοικοκυριών και γενικά της οικονομίας μας.
Σε αυτό που δεν μπορεί εύκολα κανείς να διαφωνήσει είναι οι επισημάνσεις του καθηγητή ότι:
• Ο συνδυασμός της τραπεζικής με τη δημοσιονομική κρίση οδηγούν την Κυπριακή Οικονομία σε συρρίκνωση.
• Για να επιβιώσουν οι Κυπριακές Επιχειρήσεις θα χρειαστούν χρηματοδότηση.
• Η χρηματοδότηση μειώνεται λόγω (α) μειωμένης ζήτησης εκ μέρους των επιχειρήσεων και ιδιωτών λόγω αβεβαιότητας, (β) αύξησης κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών και (γ) αύξησης κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών και μείωσης των πηγών χρηματοδότησης τους.
Το σημαντικότερο κομμάτι του άρθρου και η ουσία σε ότι αφορά την αναζήτηση λύσης στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή οικονομία είναι το συμπέρασμα του καθηγητή στο οποίο τονίζεται ότι ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ Ο ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΑΜΕΣΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.
Στην πιο πάνω τοποθέτηση προσθέτουμε ότι οι δημόσιες παρεμβάσεις δεν θα πρέπει να αφορούν μόνο το οικονομικό κομμάτι αλλά κυρίως το πολιτικό καθώς η λύση πρέπει να προέλθει από τους ίδιους που επέβαλαν αυτήν την οδυνηρή «λύση», δηλαδή το Eurogroup, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Η προσπάθεια σε πολιτικό επίπεδο για απόδειξη του αυταπόδεικτου ότι δηλαδή η Κύπρος, η οικονομία της και το τραπεζικό της σύστημα –παρά τα εγκληματικά λάθη που έγιναν στην διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και των τραπεζών αλλά και στην εποπτεία από την ΚΤΚ- ΠΛΗΡΩΣΕ ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, με ένα ποσό που ξεπερνά τα €10δις. Και δεν πλήρωσε μόνο αυτό το ποσό αλλά υποχρεώθηκε σε βίαιο ακρωτηριασμό του τραπεζικού της τομέα κλείνοντας την δεύτερη μεγαλύτερη συστημική τράπεζα και βάζοντας στον αναπνευστήρα την πρώτη φορτώνοντας της το ΕLA το οποίο ανήκε ουσιαστικά στην ΕΚΤ.
Το ΔΝΤ ας προχωρήσει με την εξυγίανση και την μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και των δημόσιων οικονομικών -καλό θα μας κάνει κακό όχι- αφού από ότι φαίνεται οι «πολιτικοί» μας δεν μπορούν να προχωρήσουν από μόνοι τους με τις τομές που χρειάζονται.
Καταληκτικά, οι εισηγήσεις του καθηγητή δεν μπορούν από μόνες τους να επιλύσουν το πρόβλημα όχι γιατί αυτές δεν είναι σωστές, αλλά γιατί τα τραύματα που επέφεραν στην Κυπριακή Οικονομία οι αποφάσεις του Eurogroup είναι τόσο σοβαρά που η θεραπεία τους απαιτεί δραστικές και άμεσες λύσεις ικανές να επιφέρουν ένα θετικό σοκ. Οι λύσεις που πρέπει να δοθούν πρέπει να περιέχουν 3 συστατικά :
(1) Ευκολία/απλότητα στην υλοποίηση κάτι που προϋποθέτει και ευκολία στην κατανόηση των εισηγήσεων (μια ικανότητα που δεν διαθέτουν οι εδώ πολιτειακοί αξιωματούχοι που θα κληθούν να τις εφαρμόσουν),
(2) Ταχύτητα και αμεσότητα στην επίδραση των θετικών επιπτώσεων και κυρίως
(3) Εύρος/Όγκος των θετικών επιπτώσεων μετρήσιμο σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ.
Για παράδειγμα εάν τα €2,5δις. που προβλέπονται στο δάνειο της τρόικας για τυχόν ανακεφαλαιοποιήσεις διοχετεύονταν στην πραγματική οικονομία μέσω ενός ειδικού Ταμείου Ανάπτυξης και η ανακεφαλαιοποίηση των ΣΠΕ γινόταν μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών στους καταθέτες τους, θα βοηθούσε στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και θα σταματούσε τον φαύλο κύκλο της συρρίκνωσης της οικονομίας.
Περαιτέρω, εάν διαγραφόταν ένα μεγάλο μέρος του ELA της Τράπεζας Κύπρου (ας πούμε τα €3,4δις, που χαρίστηκαν στην Τράπεζα Πειραιώς και τα €5 δις. του ELA της Λαϊκής που διοχετεύτηκαν στα Ελληνικά υποκαταστήματα), αυτό θα βοηθούσε στην επάνοδο της εμπιστοσύνης, στοιχείο απαραίτητο για την επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος και την επανεκκίνηση της οικονομίας μας.
Συμφωνώ με την ανάλυση και το συμπέρασμα του καθηγητή αλλά όχι με την ολότητα των εισηγήσεων του. Συγκεκριμένα,
Α. Οι εισηγήσεις για τις τράπεζες παρά το ότι κρίνονται ορθές δεν μπορούν να επιλύσουν το πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδότησης καθώς:
(α) Οι δύο πρώτες (Α1-Α2)) θα συναντήσουν την άρνηση της τρόικας αφού αυτές προϋποθέτουν συμμετοχή και εγγυήσεις από το κράτος (και άρα έμμεση αύξηση των υποχρεώσεων του σε τρίτους), το ποσό των €200εκ. θεωρείται πολύ μικρό, ενώ η τρίτη εισήγηση (Α3) ήδη εφαρμόζεται μέσω εγγύησης των εγγυητικών που εκδίδονται από Κυπριακά Τραπεζικά Ιδρύματα από ξένες τράπεζες ψηλής διαβάθμισης. Βεβαίως εάν αυτό (Α3) θα μπορούσε να γίνεται πιο εύκολα, γρήγορα και σε χαμηλότερο κόστος από την ΕΤΕΠ και κυρίως θα αναλάμβανε κάποιος τεχνοκράτης της ΚΤΚ να προωθήσει την υλοποίηση του γιατί όχι να μην προχωρήσει.
Β. Οι εισηγήσεις για εξωτραπεζική χρηματοδότηση περιπλέκουν τα πράγματα, απαιτούν μεγάλο χρόνο υλοποίησης ενώ ακόμα και εάν κάποτε αυτές εφαρμοστούν σε κάποιο βαθμό είναι απίθανο να καταφέρουν να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες σε χρηματοδότηση των Κυπριακών επιχειρήσεων και νοικοκυριών και γενικά της οικονομίας μας.
Σε αυτό που δεν μπορεί εύκολα κανείς να διαφωνήσει είναι οι επισημάνσεις του καθηγητή ότι:
• Ο συνδυασμός της τραπεζικής με τη δημοσιονομική κρίση οδηγούν την Κυπριακή Οικονομία σε συρρίκνωση.
• Για να επιβιώσουν οι Κυπριακές Επιχειρήσεις θα χρειαστούν χρηματοδότηση.
• Η χρηματοδότηση μειώνεται λόγω (α) μειωμένης ζήτησης εκ μέρους των επιχειρήσεων και ιδιωτών λόγω αβεβαιότητας, (β) αύξησης κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών και (γ) αύξησης κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών και μείωσης των πηγών χρηματοδότησης τους.
Το σημαντικότερο κομμάτι του άρθρου και η ουσία σε ότι αφορά την αναζήτηση λύσης στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Κυπριακή οικονομία είναι το συμπέρασμα του καθηγητή στο οποίο τονίζεται ότι ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ Ο ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΑΜΕΣΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.
Στην πιο πάνω τοποθέτηση προσθέτουμε ότι οι δημόσιες παρεμβάσεις δεν θα πρέπει να αφορούν μόνο το οικονομικό κομμάτι αλλά κυρίως το πολιτικό καθώς η λύση πρέπει να προέλθει από τους ίδιους που επέβαλαν αυτήν την οδυνηρή «λύση», δηλαδή το Eurogroup, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Η προσπάθεια σε πολιτικό επίπεδο για απόδειξη του αυταπόδεικτου ότι δηλαδή η Κύπρος, η οικονομία της και το τραπεζικό της σύστημα –παρά τα εγκληματικά λάθη που έγιναν στην διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και των τραπεζών αλλά και στην εποπτεία από την ΚΤΚ- ΠΛΗΡΩΣΕ ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, με ένα ποσό που ξεπερνά τα €10δις. Και δεν πλήρωσε μόνο αυτό το ποσό αλλά υποχρεώθηκε σε βίαιο ακρωτηριασμό του τραπεζικού της τομέα κλείνοντας την δεύτερη μεγαλύτερη συστημική τράπεζα και βάζοντας στον αναπνευστήρα την πρώτη φορτώνοντας της το ΕLA το οποίο ανήκε ουσιαστικά στην ΕΚΤ.
Το ΔΝΤ ας προχωρήσει με την εξυγίανση και την μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και των δημόσιων οικονομικών -καλό θα μας κάνει κακό όχι- αφού από ότι φαίνεται οι «πολιτικοί» μας δεν μπορούν να προχωρήσουν από μόνοι τους με τις τομές που χρειάζονται.
Καταληκτικά, οι εισηγήσεις του καθηγητή δεν μπορούν από μόνες τους να επιλύσουν το πρόβλημα όχι γιατί αυτές δεν είναι σωστές, αλλά γιατί τα τραύματα που επέφεραν στην Κυπριακή Οικονομία οι αποφάσεις του Eurogroup είναι τόσο σοβαρά που η θεραπεία τους απαιτεί δραστικές και άμεσες λύσεις ικανές να επιφέρουν ένα θετικό σοκ. Οι λύσεις που πρέπει να δοθούν πρέπει να περιέχουν 3 συστατικά :
(1) Ευκολία/απλότητα στην υλοποίηση κάτι που προϋποθέτει και ευκολία στην κατανόηση των εισηγήσεων (μια ικανότητα που δεν διαθέτουν οι εδώ πολιτειακοί αξιωματούχοι που θα κληθούν να τις εφαρμόσουν),
(2) Ταχύτητα και αμεσότητα στην επίδραση των θετικών επιπτώσεων και κυρίως
(3) Εύρος/Όγκος των θετικών επιπτώσεων μετρήσιμο σε αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ.
Για παράδειγμα εάν τα €2,5δις. που προβλέπονται στο δάνειο της τρόικας για τυχόν ανακεφαλαιοποιήσεις διοχετεύονταν στην πραγματική οικονομία μέσω ενός ειδικού Ταμείου Ανάπτυξης και η ανακεφαλαιοποίηση των ΣΠΕ γινόταν μέσω έκδοσης προνομιούχων μετοχών στους καταθέτες τους, θα βοηθούσε στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και θα σταματούσε τον φαύλο κύκλο της συρρίκνωσης της οικονομίας.
Περαιτέρω, εάν διαγραφόταν ένα μεγάλο μέρος του ELA της Τράπεζας Κύπρου (ας πούμε τα €3,4δις, που χαρίστηκαν στην Τράπεζα Πειραιώς και τα €5 δις. του ELA της Λαϊκής που διοχετεύτηκαν στα Ελληνικά υποκαταστήματα), αυτό θα βοηθούσε στην επάνοδο της εμπιστοσύνης, στοιχείο απαραίτητο για την επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος και την επανεκκίνηση της οικονομίας μας.