Πρέπει η Κύπρος να φύγει από την Ευρωζώνη;
19/04/2013
Βρισκόμαστε ενώπιον τριών σοβαρών αλληλένδετων προκλήσεων:
1. Παγιδευμένοι σε ένα νοητό «κουτί» έχουμε παραλύσει.
2. Στριμωγμένοι στη γωνιά της γεωπολιτικής σκακιέρας βρισκόμαστε μόνοι χωρίς συμμάχους.
3. Στο χείλος του γκρεμού, ακούμε φωνές να μας καλούν να πηδήσουμε στο κενό για τη δική μας σωτηρία. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ένα πιόνι θυσιάζεται για να φέρει πίσω στην σκακιέρα τη Βασίλισσα, για σωτηρία. Με τη διαφορά ότι στη δική μας κατάσταση δεν υπάρχει σωτηρία.
Δεν έχουμε πολλές επιλογές για έξοδο ή για μη έξοδο από το ευρώ. Έχουμε μόνο μία: να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και να παίξουμε το παιχνίδι σωστά.
Πολιτικοί καθώς και αξιοσέβαστοι οικονομολόγοι όπως ο Paul Krugman και η Μέγκαν Γκριν προτείνουν όπως η Κύπρος εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. Παρόλο που τα μέτρα του EuroGroup ακρωτηρίασαν χωρίς αμφιβολία την οικονομία της Κύπρου, επιφέροντας μάλιστα πόνο και βάσανα στους ανθρώπους της, περιορίζοντας την ανάπτυξη της χώρας για δεκαετίες, μία ενδεχόμενη έξοδός μας από την Ευρωζώνη αποτελεί μέγιστο οικονομικό λάθος και στρατηγική αυτοκτονία!
Πιο κάτω παραθέτω τους κύριους λόγους, πρώτα από οικονομική προσέγγιση και μετά από στρατηγική σκοπιά.
Α. Οικονομική προσέγγιση. Χρειαζόμαστε διαρθρωτικές αλλαγές και όχι υποτίμηση του νομίσματος για τη βελτίωση της εθνικής μας ανταγωνιστικότητας. Οικονομικά τεχνάσματα, όπως αλλαγή νομίσματος, δεν πρόκειται να λύσουν τα πραγματικά προβλήματα της βιωσιμότητας ή της ανταγωνιστικότητας της Κυπριακής οικονομίας. Δεν υπάρχουν πραγματικά οφέλη από μια υποτίμηση η οποία προσθέτει λίγη αξία, ενώ παρουσιάζει δύο βασικά μειονεκτήματα: (α) διατηρεί την υφιστάμενη διαρθρωτική ανεπάρκεια και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, και (β) εμπεριέχει καταστροφικούς στρατηγικούς κινδύνους.
Κύριο επιχείρημα υπέρ της εξόδου από το ευρώ και της μετάβασης στη λίρα είναι ότι η υποτίμηση και οι χαμηλότερες τιμές θα επιτρέψουν στη χώρα να γίνει πιο ανταγωνιστική στις διεθνείς αγορές. Αυτό θα ίσχυε εάν η οικονομία στηριζόταν στις εξαγωγές. Η Κυπριακή οικονομία στηρίζεται όμως στις εισαγωγές. Μια υποτίμηση κατά 30%, για παράδειγμα, σημαίνει ότι οι μισθοί και ο πλούτος θα είναι κατά 30% χαμηλότερα. Το κόστος όμως των εισαγόμενων εμπορευμάτων -από τη βενζίνη και το φυσικό αέριο, τα φαρμακευτικά προϊόντα, το σίδηρο, τα παπούτσια και τα ρούχα, ακόμη και το σιτάρι- θα αυξηθεί επειδή θα χρειαστεί να καταβληθεί η αγορά τους σε ξένο νόμισμα. Εν μέσω οικονομικής συρρίκνωσης και απώλειας εμπιστοσύνης, εγκαταλείποντας το ευρώ για τη λίρα θα πλήξει την κατανάλωση, την αποταμίευση, τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Τυχόν δε αθέτηση του χρέους (εκφρασμένου σε Ευρώ) θα πλήξει την αξιοπιστία και τις σχέσεις της Κύπρου με την ΕΕ και θα αποκλείσει την Κύπρο από τις διεθνείς αγορές, ακόμη και εάν υπάρξουν εξαιρετικές προοπτικές φυσικού αερίου.
Μήπως η εθνική ανταγωνιστικότητα θα αυξηθεί στο βαθμό που να αντισταθμίσει την απώλεια πραγματικού εισοδήματος, πλούτου, αξιοπιστίας και προοπτικών ανάπτυξης; Αυτό είναι αμφίβολο. Ο χρηματοοικονομικός τομέας και ο τομέας των επιχειρηματικών υπηρεσιών έχουν πληγεί έτσι κι αλλιώς. Ο τομέας των ακινήτων (real estate) ήταν ήδη διογκωμένος και πλήγηκε επίσης σοβαρά από την απώλεια ρωσικού πλούτου. Οι τομείς αυτοί δεν θα ανακάμψουν απλώς από την αλλαγή του νομίσματος. Μια μείωση κατά 30% στο κόστος παροχής επιχειρηματικών υπηρεσιών ή στις τιμές των ακινήτων δεν θα δελεάσει τους ρώσους για να παραμείνουν. Η εμπιστοσύνη έχει χαθεί.
Τι θα γίνει με τον άλλο μας πυλώνα, τον τουρισμό; Μήπως μια φθηνότερη λίρα πρόκειται να προσελκύσει αρκετούς ξένους τουρίστες; Στην Κύπρο οι ξενοδοχειακές μονάδες αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος από την κατανάλωση ενέργειας, ψηλά δάνεια -σε ευρώ- και φθίνουσες εγκαταστάσεις. Η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υστερεί σε σχέση με εναλλακτικές επιλογές όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία ή το Ντουμπάι και τα πακέτα προσφερόμενων τιμών δεν είναι ανταγωνιστικά (και δεν θα είναι ούτε και μετά από 30% μείωση στις τιμές). Ειδικά όταν οι τουρίστες συνειδητοποιούν ότι πρέπει να πληρώσουν για μια διαδρομή με ταξί στο εσωτερικό της Κύπρου όσο έχουν πληρώσει για το αεροπορικό τους εισιτήριο για να πετάξουν από τη χώρα τους στην Κύπρο.
Η Κυπριακή οικονομία πάσχει από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες: εργαζόμενοι πληρώνονται περισσότερο από ότι παράγουν, ημικρατικά μονοπώλια και επαγγελματικά καρτέλ κρατούν τις τιμές σε ψηλά επίπεδα και συντηρούν την αναποτελεσματικότητα. Πολιτικοί, τράπεζες και μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν αλληλένδετα και διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ημικρατικοί οργανισμοί, όπως παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και οι τηλεπικοινωνίες αρχές είναι αναποτελεσματικές και συσσωρεύουν υπερβολικά κέρδη σε βάρος των Κύπριων καταναλωτών.
Δεν αρκεί που χρεώνουν υπερβολικά ψηλές τιμές, φορολογώντας έμμεσα τα φτωχότερα στρώματα της Κυπριακής κοινωνίας, διασφαλίζουν επίσης ότι ο τουρισμός και άλλες βιομηχανίες παραμένουν μη ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο. Όλα τα πολιτικά κόμματα τοποθετούνται εναντίον της ιδιωτικοποίησης. Ουσιαστικά, ευνοούν την εκμετάλλευση του λαού από τους οργανισμούς αυτούς και θέτουν σε μειονεκτική θέση τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Πώς μπορούν οικογένειες, ξενοδοχεία και μικρές επιχειρήσεις να επιβιώσουν με τόσο ψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα; Στο όνομα της προστασίας των μελλοντικών γενεών, οι Κύπριοι πολιτικοί συντηρούν τα τοπικά μονοπώλια ενώ σκάβουν τον τάφο της εθνικής ανταγωνιστικότητας, είτε είμαστε εντός είτε εκτός του ευρώ.
Οι διαρθρωτικές αδυναμίες και αναποτελεσματικότητες της Κυπριακής οικονομίας πρέπει να ξεριζωθούν, και όχι να συντηρηθούν με πλάγιες «λύσεις» όπως η έξοδος από το ευρώ. Πολλές διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούνται όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών και την αναδιάρθρωση των κυβερνητικών φορέων και υπηρεσιών καθώς και των τραπεζών. Αυτές οι διαρθρωτικές βελτιώσεις δεν θα πραγματοποιηθούν χωρίς την πολιτική πίεση -και την καθοδήγηση- της Τρόικας.
Το υποτιθέμενο όφελος από την υποτίμηση κατά 30% θα μπορούσε να επιτευχθεί πιο άμεσα. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να δεχθούμε εθελοντικά μια μείωση 30% στις μισθοδοσίες των εργαζομένων του δημοσίου -ο ιδιωτικός τομέας θα προσαρμοστεί μόνος του- και στις τιμές του τουριστικού προϊόντος -συμπεριλαμβανομένων των ταξί. Όσοι επιθυμούν να πωλήσουν ακίνητη περιουσία μπορούν απλά να μειώσουν τις τιμές κατά 30% οι ίδιοι. Τα παραπάνω δύνανται να αναπαράγουν, πιο απλά, το κύριο όφελος από την έξοδο από το ευρώ και την υποτίμηση της λίρας, αποφεύγοντας σοβαρά μειονεκτήματα.
Β. Στρατηγική προσέγγιση. Το πιο σοβαρό μειονέκτημα από την έξοδο από το ευρώ είναι αυτό-αναίρεση της Ευρωπαϊκής εξασφάλισης κατά των απειλών της Τουρκίας και έναντι σοβαρού κινδύνου τουρκικής κατάληψης. Η Κύπρος έχει παραμείνει μόνη της στην απόμακρη γωνιά της γεωπολιτικής σκακιέρας, χωρίς συμμάχους.
Η Ρωσία αρνήθηκε μια ιστορική ευκαιρία για να βοηθήσει την Κύπρο και να αποκτήσει σημαντικά στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία -τράπεζες, φυσικό αέριο. Ούτε καν έδωσε τα €2 δισ. που θα έχανε έτσι κι αλλιώς από το κούρεμα.
Η Ελλάδα αρνήθηκε επίσης να δώσει βοήθεια, παρά το γεγονός ότι η Κύπρος συνεισέφερε €10 δισ. πρόσφατα -- ενδιαφέρθηκε απλώς να αναλάβει τα υποκαταστήματα των Κυπριακών τραπεζών για δικό της όφελος. Το Ισραήλ απολογήθηκε στην Τουρκία, γεγονός που πιθανώς να βλάψει την ενεργειακή του συνεργασία με την Κύπρο.
Με την απολογία του Νετανιάχου, η ενεργειακή συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ τίθεται σε κίνδυνο. Η κίνηση αυτή δυνατό να μειώσει την αξία των προοπτικών φυσικού αερίου. Το Ισραήλ δύναται να αποκτήσει τώρα πρόσβαση με χαμηλό κόστος στην τεράστια τουρκική και ευρωπαϊκή αγορά.
Για την Κύπρο το κόστος εκμετάλλευσης συγκριτικά θα αυξηθεί.
Μέχρι πρόσφατα, μια βιώσιμη εναλλακτική θα ήταν να επωμιστούν από κοινού Κύπρος και Ισραήλ το υψηλό κόστος παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθιστώντας την υγροποίηση οικονομικά βιώσιμη. Αυτή η επιλογή τώρα τίθεται σε κίνδυνο. Η Τουρκία απειλεί να μην συνεργαστεί με οποιαδήποτε εταιρεία ή έθνος έχει σχέσεις με την Κύπρο. Η ENI της Ιταλίας έχει ήδη αποκλεισθεί. Χωρίς δυνατότητα υγροποίησης, η Κύπρος δεν μπορεί να «κτυπήσει» τις παγκόσμιες αγορές (ιδίως της Κίνας) με τις ψηλότερες τιμές φυσικού αερίου. Περιορίζεται έτσι να εξυπηρετήσει μόνο την ευρωπαϊκή αγορά. Το κόστος υποθαλάσσιου αγωγού είναι απαγορευτικό. Η Κύπρος πιθανόν να αναγκαστεί να ακολουθήσει το Ισραήλ, μοιραζόμενη ένα αγωγό φυσικού αερίου προς την Τουρκία και μέσω αυτής προς την Ευρώπη.
Με τη συρρίκνωση της Κυπριακής οικονομίας και την άρνηση της Ρωσίας, Ελλάδας και άλλων να βοηθήσουν, η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον περιορισμένων επιλογών. Μεγαλύτεροι και πιο ευφυείς αντίπαλοι κάνουν ήδη στρατηγικές κινήσεις.
Τα συμφέροντα της Ρωσίας συνδέονται άμεσα με αυτά της Τουρκίας και του Ισραήλ. Η Ρωσία άρχισε ήδη την κατασκευή του αγωγού South Stream (€16 δισ.) που περνά κάτω από τα τουρκικά χωρικά ύδατα στη Μαύρη Θάλασσα για να βγει στη Βουλγαρία. Η Gazprom υπέγραψε πρόσφατα μια 30-ετή σύμβαση παροχής τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Τουρκία, σε τιμές με 40% έκπτωση. Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής-πελάτης της Gazprom και αποτελεί μια σημαντική αναπτυσσόμενη αγορά για την Gazprom. Τον περασμένο Φεβρουάριο η Gazprom εξασφάλισε επίσης μια 20ετή συμφωνία για την πώληση-εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από το πεδίο Tamar του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας πλωτή εγκατάσταση ΥΦΑ (F-LNG). Θυγατρική της Gazprom στο Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να αγοράσει ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Tamar.
Η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον να υποστηρίξει ανταγωνιστικές πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να απειλήσουν της μονοπωλιακή της δύναμη αγοράς έναντι της Ευρώπης. Γιατί λοιπόν να βοηθήσει την Κύπρο;
Οι στρατηγικές κινήσεις του Ισραήλ, της Ρωσίας και της Τουρκίας έχουν περιορίσει ουσιαστικά τις επιλογές της Κύπρου. Σε αντίθεση με τους πολιτικούς της Κύπρου που αναλώνονται σε μικρο-κομματικές κοκορομαχίες για εσωτερική κατανάλωση, η Ρωσία, το Ισραήλ και η Τουρκία απλά κοιτάζουν τα μακροχρόνια οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτό δεν αποτελεί κατ' ανάγκη κάποια παγκόσμια συνωμοσία εναντίον της Κύπρου.
Δικαιολογημένα ίσως η Ρωσία και το Ισραήλ δείχνουν απροθυμία να υποστηρίξουν την Κύπρο και να συνεργαστούν αναλαμβάνοντας σοβαρούς κινδύνους, όταν βλέπουν παντελή έλλειψη επαγγελματισμού από τους πολιτικούς της Κύπρου, που ενώ έχουν φέρει τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας εξακολουθούν να ασχολούνται με την εσωτερική μικρό-πολιτική.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι φωνές και επικλήσεις για να εγκαταλείψει η Κύπρος το ευρώ σχεδόν σίγουρα θα οδηγήσουν σε στρατηγική αυτοκτονία.
Η Τουρκία πιέζεται και είναι απελπισμένη εξ’ αιτίας των ενεργειακών της αναγκών. Αντιμετωπίζει ετήσιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ύψους €40 δισ. που προέρχεται κυρίως από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία βασίζεται στο φυσικό αέριο. Καθώς οι τεράστιες ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας αυξάνονται και αγανακτεί από την εξάρτησή της από το ρωσικό και το ιρανικό αέριο που την πιέζουν με πανάκριβες συμβάσεις, η Τουρκία μπορεί να αρχίσει να απελπίζεται.
Εάν οι δοκιμές αξιολόγησης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο επιβεβαιώσουν υψηλά αποθεματικά, τι θα σταματήσει την Τουρκία -κάτω από το βάρος του ετήσιου ενεργειακού ελλείμματος €40 δισ.- να πορευτεί και προς το άλλο ήμισυ προς τα νότια παράλια για να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτάρκεια και την οικονομική της ανάπτυξη;
Τότε, όπως και τώρα, δυνατό να μην βρεθεί κανείς για να απλώσει ένα χέρι βοήθειας στην Κύπρο όταν θα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Ποίος από τους συμμάχους της θα σηκώσει έστω ένα δάχτυλο; Και ποιος θα κατευθύνει το λαό στο δρόμο της σωτηρίας (όντας εκτός ευρωζώνης);
Φανταστείτε την Κύπρο μονάχη στο κρύο, έξω από την Ευρώπη, χωρίς φίλους και συμμάχους, με μόνη πυξίδα και κατεύθυνση τα μυαλά της πολιτικής της ελίτ ... Πώς να μην τρομάξεις; Μόνο ο Καβάφης θα μπορούσε να εκφράσει το συναίσθημα του τι μπορεί να επέλθει:
Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,
με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,
λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε
για ν 'αποφύγουμε τον βέβαιο
τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.
Κι όμως λανθάνουμε ...
ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα
(Ή δεν τ 'ακούσαμε, ή δεν τα νοιώσαμε καλά).
Άλλη καταστροφή, που δεν την φανταζόμεθαν,
εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,
κι ανέτοιμους ... μας συνεπαίρνει.
(Κ. Καβάφης – «Τελειωμένα», 1911)
Αν είναι ακριβώς η έλλειψη στρατηγικής, καινοτόμου τρόπου σκέψης, ευφυΐας, επαγγελματισμού, ή αφοσίωσης στο πραγματικό εθνικό συμφέρον, που οδήγησαν στην καταστροφική αλληλουχία των γεγονότων που μας έφεραν μέχρι εδώ, στο χείλος του γκρεμού, τότε η έξοδος από τη ευρωζώνη πιθανώς να επιταχύνει, αντί να εμποδίσει την Κύπρο από την καταστροφική πορεία.
Το μόνο εχέγγυο και διασφάλιση που έχει η Κύπρος έναντι των εξωτερικών απειλών της Τουρκίας και της εσωτερικής κακοδιαχείρισης και έλλειψης αποτελεσματικότητας, είναι η παραμονή της στη Ευρωζώνη. Η ΕΕ παραμένει η καλύτερη εγγύηση για την Κύπρο. Η πρόκληση είναι να πείσουμε τους Ευρωπαίους ότι μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τα του οίκου μας και να εξυπηρετήσουμε πιο αξιόπιστα τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Η Κύπρος πρέπει να παραμείνει στο ευρώ και να παίξει πιο έξυπνα το στρατηγικό παιχνίδι. Ίσως μετά τις εκλογές στη Γερμανία και μετά από ευνοϊκά αποτελέσματα που θα προκύψουν από την αξιολόγηση του φυσικού αερίου τον επόμενο Σεπτέμβριο, η Κύπρος θα μπορούσε να πείσει τους ηγέτες της ΕΕ ότι μπορεί να το παράκαναν και ότι τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ κατ’ ακρίβεια έγκεινται στο να διατηρηθούν ακμαία η οικονομία της Κύπρου και οι προοπτικές του φυσικού της αερίου.
Γ. Ο Καβάφης για την Κρίσι
Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω.
Κεφάλαια μεγάλ’ αν έχει αμφιβάλλω.
Κι άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίσι
εξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
(Κ. Καβάφης – «Η Τράπεζα του Μέλλοντος»)
Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων·
είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Κομμάτι κατορθώνουμε· κομμάτι
παίρνουμ’ επάνω μας· κι αρχίζουμε
νάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες.
Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά.
Ο Aχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μας
βγαίνει και με φωνές μεγάλες μάς τρομάζει.—
Είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Θαρρούμε πως με απόφασι και τόλμη
θ’ αλλάξουμε της τύχης την καταφορά,
κ’ έξω στεκόμεθα ν’ αγωνισθούμε.
Aλλ’ όταν η μεγάλη κρίσις έλθει,
η τόλμη κι η απόφασίς μας χάνονται·
ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει·
κι ολόγυρα απ’ τα τείχη τρέχουμε
ζητώντας να γλυτώσουμε με την φυγή.
Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία. Επάνω,
στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος.
(Κ. Καβάφης – «Η Τροία»)
Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,
ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνι
οπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκει
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη
οπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουν
οι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του.
Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει…
Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,
στην φοβερή γραμμή την τελευταία·
τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!
Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνει
κ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο.
Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,
για να την αναστήσει από τον τάφο
ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη.
(Κ. Καβάφης – «Το Πιόνι»)
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα.— Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.—
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
(Κ. Καβάφης – «Τα Παράθυρα»)
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
(Κ. Καβάφης – «Τα Τείχη»)
*Ο Λένος Τριγιώργης είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
1. Παγιδευμένοι σε ένα νοητό «κουτί» έχουμε παραλύσει.
2. Στριμωγμένοι στη γωνιά της γεωπολιτικής σκακιέρας βρισκόμαστε μόνοι χωρίς συμμάχους.
3. Στο χείλος του γκρεμού, ακούμε φωνές να μας καλούν να πηδήσουμε στο κενό για τη δική μας σωτηρία. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ένα πιόνι θυσιάζεται για να φέρει πίσω στην σκακιέρα τη Βασίλισσα, για σωτηρία. Με τη διαφορά ότι στη δική μας κατάσταση δεν υπάρχει σωτηρία.
Δεν έχουμε πολλές επιλογές για έξοδο ή για μη έξοδο από το ευρώ. Έχουμε μόνο μία: να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και να παίξουμε το παιχνίδι σωστά.
Πολιτικοί καθώς και αξιοσέβαστοι οικονομολόγοι όπως ο Paul Krugman και η Μέγκαν Γκριν προτείνουν όπως η Κύπρος εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. Παρόλο που τα μέτρα του EuroGroup ακρωτηρίασαν χωρίς αμφιβολία την οικονομία της Κύπρου, επιφέροντας μάλιστα πόνο και βάσανα στους ανθρώπους της, περιορίζοντας την ανάπτυξη της χώρας για δεκαετίες, μία ενδεχόμενη έξοδός μας από την Ευρωζώνη αποτελεί μέγιστο οικονομικό λάθος και στρατηγική αυτοκτονία!
Πιο κάτω παραθέτω τους κύριους λόγους, πρώτα από οικονομική προσέγγιση και μετά από στρατηγική σκοπιά.
Α. Οικονομική προσέγγιση. Χρειαζόμαστε διαρθρωτικές αλλαγές και όχι υποτίμηση του νομίσματος για τη βελτίωση της εθνικής μας ανταγωνιστικότητας. Οικονομικά τεχνάσματα, όπως αλλαγή νομίσματος, δεν πρόκειται να λύσουν τα πραγματικά προβλήματα της βιωσιμότητας ή της ανταγωνιστικότητας της Κυπριακής οικονομίας. Δεν υπάρχουν πραγματικά οφέλη από μια υποτίμηση η οποία προσθέτει λίγη αξία, ενώ παρουσιάζει δύο βασικά μειονεκτήματα: (α) διατηρεί την υφιστάμενη διαρθρωτική ανεπάρκεια και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, και (β) εμπεριέχει καταστροφικούς στρατηγικούς κινδύνους.
Κύριο επιχείρημα υπέρ της εξόδου από το ευρώ και της μετάβασης στη λίρα είναι ότι η υποτίμηση και οι χαμηλότερες τιμές θα επιτρέψουν στη χώρα να γίνει πιο ανταγωνιστική στις διεθνείς αγορές. Αυτό θα ίσχυε εάν η οικονομία στηριζόταν στις εξαγωγές. Η Κυπριακή οικονομία στηρίζεται όμως στις εισαγωγές. Μια υποτίμηση κατά 30%, για παράδειγμα, σημαίνει ότι οι μισθοί και ο πλούτος θα είναι κατά 30% χαμηλότερα. Το κόστος όμως των εισαγόμενων εμπορευμάτων -από τη βενζίνη και το φυσικό αέριο, τα φαρμακευτικά προϊόντα, το σίδηρο, τα παπούτσια και τα ρούχα, ακόμη και το σιτάρι- θα αυξηθεί επειδή θα χρειαστεί να καταβληθεί η αγορά τους σε ξένο νόμισμα. Εν μέσω οικονομικής συρρίκνωσης και απώλειας εμπιστοσύνης, εγκαταλείποντας το ευρώ για τη λίρα θα πλήξει την κατανάλωση, την αποταμίευση, τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Τυχόν δε αθέτηση του χρέους (εκφρασμένου σε Ευρώ) θα πλήξει την αξιοπιστία και τις σχέσεις της Κύπρου με την ΕΕ και θα αποκλείσει την Κύπρο από τις διεθνείς αγορές, ακόμη και εάν υπάρξουν εξαιρετικές προοπτικές φυσικού αερίου.
Μήπως η εθνική ανταγωνιστικότητα θα αυξηθεί στο βαθμό που να αντισταθμίσει την απώλεια πραγματικού εισοδήματος, πλούτου, αξιοπιστίας και προοπτικών ανάπτυξης; Αυτό είναι αμφίβολο. Ο χρηματοοικονομικός τομέας και ο τομέας των επιχειρηματικών υπηρεσιών έχουν πληγεί έτσι κι αλλιώς. Ο τομέας των ακινήτων (real estate) ήταν ήδη διογκωμένος και πλήγηκε επίσης σοβαρά από την απώλεια ρωσικού πλούτου. Οι τομείς αυτοί δεν θα ανακάμψουν απλώς από την αλλαγή του νομίσματος. Μια μείωση κατά 30% στο κόστος παροχής επιχειρηματικών υπηρεσιών ή στις τιμές των ακινήτων δεν θα δελεάσει τους ρώσους για να παραμείνουν. Η εμπιστοσύνη έχει χαθεί.
Τι θα γίνει με τον άλλο μας πυλώνα, τον τουρισμό; Μήπως μια φθηνότερη λίρα πρόκειται να προσελκύσει αρκετούς ξένους τουρίστες; Στην Κύπρο οι ξενοδοχειακές μονάδες αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος από την κατανάλωση ενέργειας, ψηλά δάνεια -σε ευρώ- και φθίνουσες εγκαταστάσεις. Η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υστερεί σε σχέση με εναλλακτικές επιλογές όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία ή το Ντουμπάι και τα πακέτα προσφερόμενων τιμών δεν είναι ανταγωνιστικά (και δεν θα είναι ούτε και μετά από 30% μείωση στις τιμές). Ειδικά όταν οι τουρίστες συνειδητοποιούν ότι πρέπει να πληρώσουν για μια διαδρομή με ταξί στο εσωτερικό της Κύπρου όσο έχουν πληρώσει για το αεροπορικό τους εισιτήριο για να πετάξουν από τη χώρα τους στην Κύπρο.
Η Κυπριακή οικονομία πάσχει από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες: εργαζόμενοι πληρώνονται περισσότερο από ότι παράγουν, ημικρατικά μονοπώλια και επαγγελματικά καρτέλ κρατούν τις τιμές σε ψηλά επίπεδα και συντηρούν την αναποτελεσματικότητα. Πολιτικοί, τράπεζες και μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν αλληλένδετα και διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ημικρατικοί οργανισμοί, όπως παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και οι τηλεπικοινωνίες αρχές είναι αναποτελεσματικές και συσσωρεύουν υπερβολικά κέρδη σε βάρος των Κύπριων καταναλωτών.
Δεν αρκεί που χρεώνουν υπερβολικά ψηλές τιμές, φορολογώντας έμμεσα τα φτωχότερα στρώματα της Κυπριακής κοινωνίας, διασφαλίζουν επίσης ότι ο τουρισμός και άλλες βιομηχανίες παραμένουν μη ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο. Όλα τα πολιτικά κόμματα τοποθετούνται εναντίον της ιδιωτικοποίησης. Ουσιαστικά, ευνοούν την εκμετάλλευση του λαού από τους οργανισμούς αυτούς και θέτουν σε μειονεκτική θέση τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Πώς μπορούν οικογένειες, ξενοδοχεία και μικρές επιχειρήσεις να επιβιώσουν με τόσο ψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα; Στο όνομα της προστασίας των μελλοντικών γενεών, οι Κύπριοι πολιτικοί συντηρούν τα τοπικά μονοπώλια ενώ σκάβουν τον τάφο της εθνικής ανταγωνιστικότητας, είτε είμαστε εντός είτε εκτός του ευρώ.
Οι διαρθρωτικές αδυναμίες και αναποτελεσματικότητες της Κυπριακής οικονομίας πρέπει να ξεριζωθούν, και όχι να συντηρηθούν με πλάγιες «λύσεις» όπως η έξοδος από το ευρώ. Πολλές διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούνται όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών και την αναδιάρθρωση των κυβερνητικών φορέων και υπηρεσιών καθώς και των τραπεζών. Αυτές οι διαρθρωτικές βελτιώσεις δεν θα πραγματοποιηθούν χωρίς την πολιτική πίεση -και την καθοδήγηση- της Τρόικας.
Το υποτιθέμενο όφελος από την υποτίμηση κατά 30% θα μπορούσε να επιτευχθεί πιο άμεσα. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να δεχθούμε εθελοντικά μια μείωση 30% στις μισθοδοσίες των εργαζομένων του δημοσίου -ο ιδιωτικός τομέας θα προσαρμοστεί μόνος του- και στις τιμές του τουριστικού προϊόντος -συμπεριλαμβανομένων των ταξί. Όσοι επιθυμούν να πωλήσουν ακίνητη περιουσία μπορούν απλά να μειώσουν τις τιμές κατά 30% οι ίδιοι. Τα παραπάνω δύνανται να αναπαράγουν, πιο απλά, το κύριο όφελος από την έξοδο από το ευρώ και την υποτίμηση της λίρας, αποφεύγοντας σοβαρά μειονεκτήματα.
Β. Στρατηγική προσέγγιση. Το πιο σοβαρό μειονέκτημα από την έξοδο από το ευρώ είναι αυτό-αναίρεση της Ευρωπαϊκής εξασφάλισης κατά των απειλών της Τουρκίας και έναντι σοβαρού κινδύνου τουρκικής κατάληψης. Η Κύπρος έχει παραμείνει μόνη της στην απόμακρη γωνιά της γεωπολιτικής σκακιέρας, χωρίς συμμάχους.
Η Ρωσία αρνήθηκε μια ιστορική ευκαιρία για να βοηθήσει την Κύπρο και να αποκτήσει σημαντικά στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία -τράπεζες, φυσικό αέριο. Ούτε καν έδωσε τα €2 δισ. που θα έχανε έτσι κι αλλιώς από το κούρεμα.
Η Ελλάδα αρνήθηκε επίσης να δώσει βοήθεια, παρά το γεγονός ότι η Κύπρος συνεισέφερε €10 δισ. πρόσφατα -- ενδιαφέρθηκε απλώς να αναλάβει τα υποκαταστήματα των Κυπριακών τραπεζών για δικό της όφελος. Το Ισραήλ απολογήθηκε στην Τουρκία, γεγονός που πιθανώς να βλάψει την ενεργειακή του συνεργασία με την Κύπρο.
Με την απολογία του Νετανιάχου, η ενεργειακή συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ τίθεται σε κίνδυνο. Η κίνηση αυτή δυνατό να μειώσει την αξία των προοπτικών φυσικού αερίου. Το Ισραήλ δύναται να αποκτήσει τώρα πρόσβαση με χαμηλό κόστος στην τεράστια τουρκική και ευρωπαϊκή αγορά.
Για την Κύπρο το κόστος εκμετάλλευσης συγκριτικά θα αυξηθεί.
Μέχρι πρόσφατα, μια βιώσιμη εναλλακτική θα ήταν να επωμιστούν από κοινού Κύπρος και Ισραήλ το υψηλό κόστος παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθιστώντας την υγροποίηση οικονομικά βιώσιμη. Αυτή η επιλογή τώρα τίθεται σε κίνδυνο. Η Τουρκία απειλεί να μην συνεργαστεί με οποιαδήποτε εταιρεία ή έθνος έχει σχέσεις με την Κύπρο. Η ENI της Ιταλίας έχει ήδη αποκλεισθεί. Χωρίς δυνατότητα υγροποίησης, η Κύπρος δεν μπορεί να «κτυπήσει» τις παγκόσμιες αγορές (ιδίως της Κίνας) με τις ψηλότερες τιμές φυσικού αερίου. Περιορίζεται έτσι να εξυπηρετήσει μόνο την ευρωπαϊκή αγορά. Το κόστος υποθαλάσσιου αγωγού είναι απαγορευτικό. Η Κύπρος πιθανόν να αναγκαστεί να ακολουθήσει το Ισραήλ, μοιραζόμενη ένα αγωγό φυσικού αερίου προς την Τουρκία και μέσω αυτής προς την Ευρώπη.
Με τη συρρίκνωση της Κυπριακής οικονομίας και την άρνηση της Ρωσίας, Ελλάδας και άλλων να βοηθήσουν, η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον περιορισμένων επιλογών. Μεγαλύτεροι και πιο ευφυείς αντίπαλοι κάνουν ήδη στρατηγικές κινήσεις.
Τα συμφέροντα της Ρωσίας συνδέονται άμεσα με αυτά της Τουρκίας και του Ισραήλ. Η Ρωσία άρχισε ήδη την κατασκευή του αγωγού South Stream (€16 δισ.) που περνά κάτω από τα τουρκικά χωρικά ύδατα στη Μαύρη Θάλασσα για να βγει στη Βουλγαρία. Η Gazprom υπέγραψε πρόσφατα μια 30-ετή σύμβαση παροχής τεράστιων ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Τουρκία, σε τιμές με 40% έκπτωση. Η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής-πελάτης της Gazprom και αποτελεί μια σημαντική αναπτυσσόμενη αγορά για την Gazprom. Τον περασμένο Φεβρουάριο η Gazprom εξασφάλισε επίσης μια 20ετή συμφωνία για την πώληση-εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από το πεδίο Tamar του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας πλωτή εγκατάσταση ΥΦΑ (F-LNG). Θυγατρική της Gazprom στο Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να αγοράσει ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Tamar.
Η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον να υποστηρίξει ανταγωνιστικές πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου που θα μπορούσαν να απειλήσουν της μονοπωλιακή της δύναμη αγοράς έναντι της Ευρώπης. Γιατί λοιπόν να βοηθήσει την Κύπρο;
Οι στρατηγικές κινήσεις του Ισραήλ, της Ρωσίας και της Τουρκίας έχουν περιορίσει ουσιαστικά τις επιλογές της Κύπρου. Σε αντίθεση με τους πολιτικούς της Κύπρου που αναλώνονται σε μικρο-κομματικές κοκορομαχίες για εσωτερική κατανάλωση, η Ρωσία, το Ισραήλ και η Τουρκία απλά κοιτάζουν τα μακροχρόνια οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτό δεν αποτελεί κατ' ανάγκη κάποια παγκόσμια συνωμοσία εναντίον της Κύπρου.
Δικαιολογημένα ίσως η Ρωσία και το Ισραήλ δείχνουν απροθυμία να υποστηρίξουν την Κύπρο και να συνεργαστούν αναλαμβάνοντας σοβαρούς κινδύνους, όταν βλέπουν παντελή έλλειψη επαγγελματισμού από τους πολιτικούς της Κύπρου, που ενώ έχουν φέρει τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας εξακολουθούν να ασχολούνται με την εσωτερική μικρό-πολιτική.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι φωνές και επικλήσεις για να εγκαταλείψει η Κύπρος το ευρώ σχεδόν σίγουρα θα οδηγήσουν σε στρατηγική αυτοκτονία.
Η Τουρκία πιέζεται και είναι απελπισμένη εξ’ αιτίας των ενεργειακών της αναγκών. Αντιμετωπίζει ετήσιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ύψους €40 δισ. που προέρχεται κυρίως από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία βασίζεται στο φυσικό αέριο. Καθώς οι τεράστιες ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας αυξάνονται και αγανακτεί από την εξάρτησή της από το ρωσικό και το ιρανικό αέριο που την πιέζουν με πανάκριβες συμβάσεις, η Τουρκία μπορεί να αρχίσει να απελπίζεται.
Εάν οι δοκιμές αξιολόγησης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο επιβεβαιώσουν υψηλά αποθεματικά, τι θα σταματήσει την Τουρκία -κάτω από το βάρος του ετήσιου ενεργειακού ελλείμματος €40 δισ.- να πορευτεί και προς το άλλο ήμισυ προς τα νότια παράλια για να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτάρκεια και την οικονομική της ανάπτυξη;
Τότε, όπως και τώρα, δυνατό να μην βρεθεί κανείς για να απλώσει ένα χέρι βοήθειας στην Κύπρο όταν θα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Ποίος από τους συμμάχους της θα σηκώσει έστω ένα δάχτυλο; Και ποιος θα κατευθύνει το λαό στο δρόμο της σωτηρίας (όντας εκτός ευρωζώνης);
Φανταστείτε την Κύπρο μονάχη στο κρύο, έξω από την Ευρώπη, χωρίς φίλους και συμμάχους, με μόνη πυξίδα και κατεύθυνση τα μυαλά της πολιτικής της ελίτ ... Πώς να μην τρομάξεις; Μόνο ο Καβάφης θα μπορούσε να εκφράσει το συναίσθημα του τι μπορεί να επέλθει:
Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,
με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,
λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε
για ν 'αποφύγουμε τον βέβαιο
τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.
Κι όμως λανθάνουμε ...
ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα
(Ή δεν τ 'ακούσαμε, ή δεν τα νοιώσαμε καλά).
Άλλη καταστροφή, που δεν την φανταζόμεθαν,
εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,
κι ανέτοιμους ... μας συνεπαίρνει.
(Κ. Καβάφης – «Τελειωμένα», 1911)
Αν είναι ακριβώς η έλλειψη στρατηγικής, καινοτόμου τρόπου σκέψης, ευφυΐας, επαγγελματισμού, ή αφοσίωσης στο πραγματικό εθνικό συμφέρον, που οδήγησαν στην καταστροφική αλληλουχία των γεγονότων που μας έφεραν μέχρι εδώ, στο χείλος του γκρεμού, τότε η έξοδος από τη ευρωζώνη πιθανώς να επιταχύνει, αντί να εμποδίσει την Κύπρο από την καταστροφική πορεία.
Το μόνο εχέγγυο και διασφάλιση που έχει η Κύπρος έναντι των εξωτερικών απειλών της Τουρκίας και της εσωτερικής κακοδιαχείρισης και έλλειψης αποτελεσματικότητας, είναι η παραμονή της στη Ευρωζώνη. Η ΕΕ παραμένει η καλύτερη εγγύηση για την Κύπρο. Η πρόκληση είναι να πείσουμε τους Ευρωπαίους ότι μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τα του οίκου μας και να εξυπηρετήσουμε πιο αξιόπιστα τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Η Κύπρος πρέπει να παραμείνει στο ευρώ και να παίξει πιο έξυπνα το στρατηγικό παιχνίδι. Ίσως μετά τις εκλογές στη Γερμανία και μετά από ευνοϊκά αποτελέσματα που θα προκύψουν από την αξιολόγηση του φυσικού αερίου τον επόμενο Σεπτέμβριο, η Κύπρος θα μπορούσε να πείσει τους ηγέτες της ΕΕ ότι μπορεί να το παράκαναν και ότι τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ κατ’ ακρίβεια έγκεινται στο να διατηρηθούν ακμαία η οικονομία της Κύπρου και οι προοπτικές του φυσικού της αερίου.
Γ. Ο Καβάφης για την Κρίσι
Την δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην Τράπεζα του Μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω.
Κεφάλαια μεγάλ’ αν έχει αμφιβάλλω.
Κι άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίσι
εξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
(Κ. Καβάφης – «Η Τράπεζα του Μέλλοντος»)
Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων·
είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Κομμάτι κατορθώνουμε· κομμάτι
παίρνουμ’ επάνω μας· κι αρχίζουμε
νάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες.
Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά.
Ο Aχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μας
βγαίνει και με φωνές μεγάλες μάς τρομάζει.—
Είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Θαρρούμε πως με απόφασι και τόλμη
θ’ αλλάξουμε της τύχης την καταφορά,
κ’ έξω στεκόμεθα ν’ αγωνισθούμε.
Aλλ’ όταν η μεγάλη κρίσις έλθει,
η τόλμη κι η απόφασίς μας χάνονται·
ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει·
κι ολόγυρα απ’ τα τείχη τρέχουμε
ζητώντας να γλυτώσουμε με την φυγή.
Όμως η πτώσις μας είναι βεβαία. Επάνω,
στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος.
(Κ. Καβάφης – «Η Τροία»)
Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,
ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνι
οπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκει
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη
οπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουν
οι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του.
Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει…
Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,
στην φοβερή γραμμή την τελευταία·
τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!
Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνει
κ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο.
Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,
για να την αναστήσει από τον τάφο
ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη.
(Κ. Καβάφης – «Το Πιόνι»)
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα.— Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγορία.—
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
(Κ. Καβάφης – «Τα Παράθυρα»)
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
(Κ. Καβάφης – «Τα Τείχη»)
*Ο Λένος Τριγιώργης είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
31 σχόλια
on 19/04/2013
Συμφωνώ ότι δεν υπάρχει πλέον επιλογή εκτός Ευρώ.Ήδη εφάγαμε την ζημιά ,τώρα χρειαζόμαστε την βοήθεια των Ευρωπαίων και στο εθνικό και για την οικονομία.
Πάντα υπάρχει μιά σύγχιση για το ποιός ζημιώνει από διάφορες ενέργειες.Μετά το όχι της Βουλής στα κανάλια μετρούσαν τις ζημιές από την πτώση του Ευρώ και των αγορών.Αφήνοντας κατά μέρος ότι πολλοί κέρδιζαν από την πτώση σίγουρα αυτοί που αποφάσισαν το κούρεμα(ΕΕ,ΕΚΤ,ΔΝΤ) δεν είναι επενδυτές ώστε να έχουν έχουν ζημιά.Το λέω ως σχόλιο στην χαμένη ευκαιρία της Ρωσσίας "ενώ έχασε 2 δις".Τα δύο δις δεν τα έχασε η Ρωσσική Ομοσπονδία από την οποίαν ζητήσαμε βοήθεια αλλά Ρώσσοι πολίτες.Μάλιστα με την στόχευση των δύο τραπεζών υπάρχει η εντύπωση ότι είναι οι αντίπαλοι των Ρώσσων κυβερνώντων που υπέστησαν σχεδόν όλην την ζημιάν.
Είναι βασικό να υπάρξει καλύτερη διαχείριση των αποφάσεων της 25/3.Η προσπάθεια των πολιτικών να ρίξουν σε άλλους την ευθύνη η να ωραιοποιήσουν τα μέτρα που λαμβάνονται πρέπει να μην μένει αναπάντητη΄.Ο τρόπος που ο Κος Τριγιώργης και οι άλλοι καθηγητές των πανεπιστημίων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις αλλά κυρίως την ανεξαρτησία τους από τα διαπλεκόμενα συμφέροντα είναι με παρεμβάσεις τους να βοηθήσουν τους πολίτες να καταλάβουν τι γίνεται .Γι αυτό ευχαριστώ τόσο τον Κον Τριγιώργη όσο και τους άλλους καθηγητές που με τα άρθρα τους και τηλεοπτικές παρουσίες ενημερώνουν τους πολίτες και δεν τους αφήννουν έρμαιο στην παραπληροφόρηση που επιχειρείται από διάφορους πολιτικούς /τραπεζ'ιτες που η μόνην τους έννοια είναι να ρίψουν αλλού τις ευθύνες για το κατάντημα μας.
Πάντα υπάρχει μιά σύγχιση για το ποιός ζημιώνει από διάφορες ενέργειες.Μετά το όχι της Βουλής στα κανάλια μετρούσαν τις ζημιές από την πτώση του Ευρώ και των αγορών.Αφήνοντας κατά μέρος ότι πολλοί κέρδιζαν από την πτώση σίγουρα αυτοί που αποφάσισαν το κούρεμα(ΕΕ,ΕΚΤ,ΔΝΤ) δεν είναι επενδυτές ώστε να έχουν έχουν ζημιά.Το λέω ως σχόλιο στην χαμένη ευκαιρία της Ρωσσίας "ενώ έχασε 2 δις".Τα δύο δις δεν τα έχασε η Ρωσσική Ομοσπονδία από την οποίαν ζητήσαμε βοήθεια αλλά Ρώσσοι πολίτες.Μάλιστα με την στόχευση των δύο τραπεζών υπάρχει η εντύπωση ότι είναι οι αντίπαλοι των Ρώσσων κυβερνώντων που υπέστησαν σχεδόν όλην την ζημιάν.
Είναι βασικό να υπάρξει καλύτερη διαχείριση των αποφάσεων της 25/3.Η προσπάθεια των πολιτικών να ρίξουν σε άλλους την ευθύνη η να ωραιοποιήσουν τα μέτρα που λαμβάνονται πρέπει να μην μένει αναπάντητη΄.Ο τρόπος που ο Κος Τριγιώργης και οι άλλοι καθηγητές των πανεπιστημίων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις αλλά κυρίως την ανεξαρτησία τους από τα διαπλεκόμενα συμφέροντα είναι με παρεμβάσεις τους να βοηθήσουν τους πολίτες να καταλάβουν τι γίνεται .Γι αυτό ευχαριστώ τόσο τον Κον Τριγιώργη όσο και τους άλλους καθηγητές που με τα άρθρα τους και τηλεοπτικές παρουσίες ενημερώνουν τους πολίτες και δεν τους αφήννουν έρμαιο στην παραπληροφόρηση που επιχειρείται από διάφορους πολιτικούς /τραπεζ'ιτες που η μόνην τους έννοια είναι να ρίψουν αλλού τις ευθύνες για το κατάντημα μας.
on 19/04/2013
Πολυ καλο άρθρο
on 19/04/2013
Εξαιρετικό άρθρο.
on 19/04/2013
Πολύ καλή τοποθέτηση πάνω στο θέμα της ευρωζώνης και της γενικότερης πολιτικής.
Πλέον είμαστε ζημιωμένοι είτε στην ευρωζώνη είτε εκτός, αλλά νομίζω κύριε καθηγητά οι στρατηγικοί λόγοι είναι σαφώς πιο σημαντικοί από τους οικονομικούς στο συγκεκριμένο θέμα. Το πρόβλημα είναι ότι το πρόβλημα θα είναι διπλό για τα πρώτα 5-10 χρόνια, ενώ τώρα θα έχουμε μόνο ένα πρόβλημα, το οικονομικό, αλλά κανείς δεν ξέρει πότε θα απεγκλωβιστούμε από τον δανειακό κλειό. Δεκαετία του 2030; 2040;2050; Ποιός ξέρει;
Το ευρώ οδεύει προς την καταστροφή κι ας το παρουσιάζουν σαν το καλύτερη νόμισμα. Εμείς που θέλουμε την ζωή μας χωρίς την "σωτηρία" τους ας κάνουμε υπομονή μέχρι να το καταστρέψει κάποιος άλλος, επίσημα.
Υ.Γ. Νομίζω πως τερματίσατε την φαντασιοπληξία που έχει ο κόσμος εδώ και 10-15 χρόνια πως οι Ρώσσοι είναι φίλοι μας και μας αγαπάνε.
Πλέον είμαστε ζημιωμένοι είτε στην ευρωζώνη είτε εκτός, αλλά νομίζω κύριε καθηγητά οι στρατηγικοί λόγοι είναι σαφώς πιο σημαντικοί από τους οικονομικούς στο συγκεκριμένο θέμα. Το πρόβλημα είναι ότι το πρόβλημα θα είναι διπλό για τα πρώτα 5-10 χρόνια, ενώ τώρα θα έχουμε μόνο ένα πρόβλημα, το οικονομικό, αλλά κανείς δεν ξέρει πότε θα απεγκλωβιστούμε από τον δανειακό κλειό. Δεκαετία του 2030; 2040;2050; Ποιός ξέρει;
Το ευρώ οδεύει προς την καταστροφή κι ας το παρουσιάζουν σαν το καλύτερη νόμισμα. Εμείς που θέλουμε την ζωή μας χωρίς την "σωτηρία" τους ας κάνουμε υπομονή μέχρι να το καταστρέψει κάποιος άλλος, επίσημα.
Υ.Γ. Νομίζω πως τερματίσατε την φαντασιοπληξία που έχει ο κόσμος εδώ και 10-15 χρόνια πως οι Ρώσσοι είναι φίλοι μας και μας αγαπάνε.
on 20/04/2013
Φίλε Βalilla,
Άστοχο το υστερόγραφο σου.
Δεν είναι ούτε φυσιολογικό ούτε υπάρχει ιστορικό προηγούμενο κάποιος λαός να αγαπά άλλον.
Η τυχόν φαντασιοπληξία που επικρατούσε/ή στη Κύπρο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ευσεβή πόθο και άγνοια των πολιτικών "ηγετών" μας.
Η όλη καθυστέρηση που μας στοίχησε ήδη πάρα πολλά και θα μας στοιχίσει ακόμη περισσότερον, εξηγείται αλλά ουδόλως δικαιολογείται από τις απέλπιδες προσπάθειες των Κυβερνήσεων μας (τα τελευταία 2-3 χρόνια επί διακυβερνήσεως Χριστόφια αλλά και οι κρίσιμες πρώτες βδομάδες επί Αναστασιάδη).
Η κυβέρνηση της Ρωσίας εξάντλησε τις δυνατότητες (πολιτικές, φυσικά, και ΟΧΙ οικονομικές, θα ήταν αφέλεια και βλακεία να πιστεύει κάποιος το δεύτερον) να βοηθήσει την Κύπρο, με το Δάνειο των 2.5 δις ευρώ.
Δεν φταίει ούτε η Ρωσία ούτε οι Ρώσοι, εάν εμείς (οι πολιτικοί μας) δεν μπορούν να το αντιληφθούν.
Σε αρκετά προηγούμενα σχόλια μου προσπάθησα να το εξηγήσω, τελευταία φορα με την αναφορά μου στο "μεγάλο μπλέ μολύβι" του Στάλιν κατά την συνάντηση του με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ τον Οκτώβριο του 1944 στη Μόσχα.
Αλλά πέραν αυτού, και το σημερινό ισοζύγιο, δεν είναι υπέρ της Κύπρου. Σαν μικρά παιδιά, αθώα νήπια, αρνούμαστε να αντιληφθούμε την πραγματικότητα.
Οι Θεοί τιμωρούν!
...νήπιοι, οι κατά βούς Υπερίονος Ηελίοιο
ήσθιον, αυτάρ ο τοίσιν αφείλετο νόστιμον ήμαρ.
ΟΜΗΡΟΣ, ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
Επιτρέψετέ μου να προσπαθήσω να το μεταφράσω (ελεύθερα) στη νεοελληνική - το έγραψα και πριν μερικές μέρες.
... (Οι σύντροφοι του Οδυσσέα) σαν βλάκες μωρά παιδιά, έφαγαν τα ιερά βόδια του Θεού Ήλιου, και αυτός γιά να τους τιμωρήσει τους στέρησε την γλυκιά μέρα της επιστροφής στην πατρίδα.
Ποιός θα μας οδηγήσει στη σωτηρία? Η Κυβέρνηση? η αντιπολίτευση? η Βουλή?
What are the odds?
Άστοχο το υστερόγραφο σου.
Δεν είναι ούτε φυσιολογικό ούτε υπάρχει ιστορικό προηγούμενο κάποιος λαός να αγαπά άλλον.
Η τυχόν φαντασιοπληξία που επικρατούσε/ή στη Κύπρο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ευσεβή πόθο και άγνοια των πολιτικών "ηγετών" μας.
Η όλη καθυστέρηση που μας στοίχησε ήδη πάρα πολλά και θα μας στοιχίσει ακόμη περισσότερον, εξηγείται αλλά ουδόλως δικαιολογείται από τις απέλπιδες προσπάθειες των Κυβερνήσεων μας (τα τελευταία 2-3 χρόνια επί διακυβερνήσεως Χριστόφια αλλά και οι κρίσιμες πρώτες βδομάδες επί Αναστασιάδη).
Η κυβέρνηση της Ρωσίας εξάντλησε τις δυνατότητες (πολιτικές, φυσικά, και ΟΧΙ οικονομικές, θα ήταν αφέλεια και βλακεία να πιστεύει κάποιος το δεύτερον) να βοηθήσει την Κύπρο, με το Δάνειο των 2.5 δις ευρώ.
Δεν φταίει ούτε η Ρωσία ούτε οι Ρώσοι, εάν εμείς (οι πολιτικοί μας) δεν μπορούν να το αντιληφθούν.
Σε αρκετά προηγούμενα σχόλια μου προσπάθησα να το εξηγήσω, τελευταία φορα με την αναφορά μου στο "μεγάλο μπλέ μολύβι" του Στάλιν κατά την συνάντηση του με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ τον Οκτώβριο του 1944 στη Μόσχα.
Αλλά πέραν αυτού, και το σημερινό ισοζύγιο, δεν είναι υπέρ της Κύπρου. Σαν μικρά παιδιά, αθώα νήπια, αρνούμαστε να αντιληφθούμε την πραγματικότητα.
Οι Θεοί τιμωρούν!
...νήπιοι, οι κατά βούς Υπερίονος Ηελίοιο
ήσθιον, αυτάρ ο τοίσιν αφείλετο νόστιμον ήμαρ.
ΟΜΗΡΟΣ, ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
Επιτρέψετέ μου να προσπαθήσω να το μεταφράσω (ελεύθερα) στη νεοελληνική - το έγραψα και πριν μερικές μέρες.
... (Οι σύντροφοι του Οδυσσέα) σαν βλάκες μωρά παιδιά, έφαγαν τα ιερά βόδια του Θεού Ήλιου, και αυτός γιά να τους τιμωρήσει τους στέρησε την γλυκιά μέρα της επιστροφής στην πατρίδα.
Ποιός θα μας οδηγήσει στη σωτηρία? Η Κυβέρνηση? η αντιπολίτευση? η Βουλή?
What are the odds?
on 19/04/2013
The way I see things, returning to the pound now (or having done so before the haircuts were imposed) would create more problems than it solves. Having said that, there is no such thing as certainty in economics so let me outline some thoughts and please add to/challenge them as you see fit. Keep in mind, I shoot as they come and I am more interested in learning something new than I am in being correct, so some level of detail in your responses would greatly benefit the conversation:
(a) Returning to the pound would involve redenominating local bank debt/assets to the pound and (given the expected depreciation of the new currency) this would be a further haircut on deposits. So, not only our incomes decrease but so do our savings. And if you are a foreign depositor, then I am not sure how happy that would make you. Had we left the euro before we accepted the haircut, it would have meant a haircut on deposits of 40%-50% that would have added EXACTLY NOTHING to the banks' capital buffers. Not too crazy about the size of the current haircut or the focus on the two banks (as if moral hazard is the only thing that we should care about) but it at least made some progress towards recapitalizing the banks.
(b) The ELA is a massive euro denominated liability that I am not sure we can redenominate. Meaning, unless we restructure its maturity or default on it, BOCY will go under much quicker than it may under the current plan.
(c) The Cypriot government will default on its debt, we are having a hard time as it is servicing the debt with the government revenue being in euros, imagine what will happen after the depreciation. And keep in mind, our sovereign bonds are not issued under Greek law, so we would be held liable for many many years to come.
(d) Maybe, some will say, we should default. And maybe we should take a page from Keynes' (or these days Krugman's) book and grow our economy through deficit spending. Ok then, how do we go about deficit spending? We are not the US, we cannot borrow at historically low rates in the midst of a recession. The answer is simple, print more pounds, crash the currency, inflate the bubble economy, and enjoy the benefits of being "in charge" of our monetary policy.
(e) Speaking of deficits, we need European pressure to gradually get rid of the structural imbalances of our economy. Of course, the adjustment will not be "gradual" but I am thinking it is a lot better than the "doing not much" policies that would prevail if we were left to our own devices.
(f) Services provided to off-shore companies would be cheaper if we moved to the pound. How big a component of the cost structure of a firm are the services provided by Cypriot firms? If the cost was really the biggest factor, everyone would have outsourced their legal/accounting/financial services to India. The true advantages that our service industry offers have not much to do with cost, and going back to the pound would not add anything to our offering.
(g) We are a country that imports massively, and it's not just luxury vehicles and boats that we could all do without, it's food, medicine, energy, we import everything. A weaker currency, some suggest, would drive up exports to such large numbers that things will be bad but not so bad. Let's take tourism as an example. If the pound depreciates by 50%, a very crude calculation would suggest that the number of tourists would have to double up for the revenue of that industry to reach its current levels. And that's assuming that the prices would go down to half. Well, many of the costs hotels face (e.g. energy) would still be high, and the hotel owners may just decide to increase margins and keep the prices high. But assuming that the prices do go down, is the price elasticity such that a 50% drop in price would double the quantity? Even if it is, do we now have enough unutilized units to host double the number of tourists? If not, who is going to build new units and what kind of costs would they be facing now that their revenue is in pounds?
(h) Argentina. They were worse off when they defaulted and they benefited from rising commodity prices on their exports. What commodity do we export that is internationally priced and its price is rising? None. More to the point, ARGENTINA IS STILL A MESS!
(i) But what about revenue from natural gas? The revenue will still be there if we stay in the euro. But wouldn't that revenue help stabilize the value of the pound and finance the deficits if we were to go back to the pound? When and if it comes, it probably would. Right now it's just not there yet. Also, if the pound appreciates then there goes our price-driven competitive advantage. Unless of course we believe that if we go back to the pound we will work towards becoming competitive in aspects other than price.
(j) What if too much austerity strangles the economy? Let us first the strangle first and then we worry about it. We can survive at least a few years of austerity, so lets survive them, lets drastically restructure our economy during the process, and if austerity becomes too much, and if revenues from our gas reserves start kicking in, then we reconsider a negotiated exit from the euro, why not?
(k) Have a look at some of the indicators here http://www.tradingeconomics.com/cyprus/indicators. The basic story is that we were introduced to alcohol (EU/Eurozone) and became alcoholics. We might have been better off not entering the euro, but right now we have accumulated so many imbalances that exiting would be catastrophic. Let's stay in, let's try to bring our economy back to what appeared to be a much healthier structure before entering the euro and then we can sit down and think whether this thing is working out for us or not.
(a) Returning to the pound would involve redenominating local bank debt/assets to the pound and (given the expected depreciation of the new currency) this would be a further haircut on deposits. So, not only our incomes decrease but so do our savings. And if you are a foreign depositor, then I am not sure how happy that would make you. Had we left the euro before we accepted the haircut, it would have meant a haircut on deposits of 40%-50% that would have added EXACTLY NOTHING to the banks' capital buffers. Not too crazy about the size of the current haircut or the focus on the two banks (as if moral hazard is the only thing that we should care about) but it at least made some progress towards recapitalizing the banks.
(b) The ELA is a massive euro denominated liability that I am not sure we can redenominate. Meaning, unless we restructure its maturity or default on it, BOCY will go under much quicker than it may under the current plan.
(c) The Cypriot government will default on its debt, we are having a hard time as it is servicing the debt with the government revenue being in euros, imagine what will happen after the depreciation. And keep in mind, our sovereign bonds are not issued under Greek law, so we would be held liable for many many years to come.
(d) Maybe, some will say, we should default. And maybe we should take a page from Keynes' (or these days Krugman's) book and grow our economy through deficit spending. Ok then, how do we go about deficit spending? We are not the US, we cannot borrow at historically low rates in the midst of a recession. The answer is simple, print more pounds, crash the currency, inflate the bubble economy, and enjoy the benefits of being "in charge" of our monetary policy.
(e) Speaking of deficits, we need European pressure to gradually get rid of the structural imbalances of our economy. Of course, the adjustment will not be "gradual" but I am thinking it is a lot better than the "doing not much" policies that would prevail if we were left to our own devices.
(f) Services provided to off-shore companies would be cheaper if we moved to the pound. How big a component of the cost structure of a firm are the services provided by Cypriot firms? If the cost was really the biggest factor, everyone would have outsourced their legal/accounting/financial services to India. The true advantages that our service industry offers have not much to do with cost, and going back to the pound would not add anything to our offering.
(g) We are a country that imports massively, and it's not just luxury vehicles and boats that we could all do without, it's food, medicine, energy, we import everything. A weaker currency, some suggest, would drive up exports to such large numbers that things will be bad but not so bad. Let's take tourism as an example. If the pound depreciates by 50%, a very crude calculation would suggest that the number of tourists would have to double up for the revenue of that industry to reach its current levels. And that's assuming that the prices would go down to half. Well, many of the costs hotels face (e.g. energy) would still be high, and the hotel owners may just decide to increase margins and keep the prices high. But assuming that the prices do go down, is the price elasticity such that a 50% drop in price would double the quantity? Even if it is, do we now have enough unutilized units to host double the number of tourists? If not, who is going to build new units and what kind of costs would they be facing now that their revenue is in pounds?
(h) Argentina. They were worse off when they defaulted and they benefited from rising commodity prices on their exports. What commodity do we export that is internationally priced and its price is rising? None. More to the point, ARGENTINA IS STILL A MESS!
(i) But what about revenue from natural gas? The revenue will still be there if we stay in the euro. But wouldn't that revenue help stabilize the value of the pound and finance the deficits if we were to go back to the pound? When and if it comes, it probably would. Right now it's just not there yet. Also, if the pound appreciates then there goes our price-driven competitive advantage. Unless of course we believe that if we go back to the pound we will work towards becoming competitive in aspects other than price.
(j) What if too much austerity strangles the economy? Let us first the strangle first and then we worry about it. We can survive at least a few years of austerity, so lets survive them, lets drastically restructure our economy during the process, and if austerity becomes too much, and if revenues from our gas reserves start kicking in, then we reconsider a negotiated exit from the euro, why not?
(k) Have a look at some of the indicators here http://www.tradingeconomics.com/cyprus/indicators. The basic story is that we were introduced to alcohol (EU/Eurozone) and became alcoholics. We might have been better off not entering the euro, but right now we have accumulated so many imbalances that exiting would be catastrophic. Let's stay in, let's try to bring our economy back to what appeared to be a much healthier structure before entering the euro and then we can sit down and think whether this thing is working out for us or not.
on 19/04/2013
Πολλά από αυτά που αναλύει και υποστηρίζει ο καθηγητής κ.Τριγιώργης τα έγραψαν και άλλοι εδώ στο blog, όπως ο καθηγητής κ.Ζαχαριάδης και αρκετοί φίλοι σχολιαστές. Η επανάληψη όμως ποτέ δεν έβλαψε κανένα, και φυσικά υπάρχουν αρκετά καινούργια στοιχεία που μας δίνει ο κ.Τριγιώργης.
Με την "Οικονομική προσέγγιση" νομίζω συμφωνεί η πλειψηφία (εκτός υποθέτω του ΑΚΕΛ).
Με την "Στρατηγική προσέγγιση" η ανάλυση είναι μάλλον ελλιπής, αλλά πώς εγώ μπορώ να εκφράσω κριτική σε ένα καθηγητή που σε ένα μόνο άρθρο του, μας παραθέτει έξι ποιήματα του Καβάφη?
Μιά μικρή διόρθωση: Το ποίημα μετά την "Τράπεζα του Μέλλοντος", δεν είναι " Η Τροία" αλλά το "ΤΡΩΕΣ".
Επίσης παραλείπονται οι τελευταίοι δύο υπέροχοι στίχοι: .....
Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ' αισθήματα.
Πικρά γιά μας ο Πρίαμος κ' η Εκάβη κλαίνε.
Με την "Οικονομική προσέγγιση" νομίζω συμφωνεί η πλειψηφία (εκτός υποθέτω του ΑΚΕΛ).
Με την "Στρατηγική προσέγγιση" η ανάλυση είναι μάλλον ελλιπής, αλλά πώς εγώ μπορώ να εκφράσω κριτική σε ένα καθηγητή που σε ένα μόνο άρθρο του, μας παραθέτει έξι ποιήματα του Καβάφη?
Μιά μικρή διόρθωση: Το ποίημα μετά την "Τράπεζα του Μέλλοντος", δεν είναι " Η Τροία" αλλά το "ΤΡΩΕΣ".
Επίσης παραλείπονται οι τελευταίοι δύο υπέροχοι στίχοι: .....
Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ' αισθήματα.
Πικρά γιά μας ο Πρίαμος κ' η Εκάβη κλαίνε.
on 19/04/2013
Συγχαρητήρια κύριε καθηγητα.
Ευτυχώς που έστω και αραιά ακουουμε και διαβάζουμε το μεστό λόγο επιστημόνων του επιπέδου του κυρίου Τριγιώργη. Γιατί δεν αντέχουμε άλλο να ακούουμε τον ξύλινο λόγο των πολιτικών μας και των διαφόρων 'επιστημόνων', που περιφέρονται απο κανάλι σε κανάλι και με ύφος 40 καρδιναλίων παρουσιάζονται ως ειδήμονες επι παντός επιστητού!
Ευτυχώς που έστω και αραιά ακουουμε και διαβάζουμε το μεστό λόγο επιστημόνων του επιπέδου του κυρίου Τριγιώργη. Γιατί δεν αντέχουμε άλλο να ακούουμε τον ξύλινο λόγο των πολιτικών μας και των διαφόρων 'επιστημόνων', που περιφέρονται απο κανάλι σε κανάλι και με ύφος 40 καρδιναλίων παρουσιάζονται ως ειδήμονες επι παντός επιστητού!
on 19/04/2013
Καθηγητα συμφωνουμε. Η Κύπρος στρατηγικά πρέπει να αγωνιστεί να μείνει στην Ευρωπη και να προσπαθησει να κάνει την κριση ευκαιρία για ουσιαστικη αναδιαρθρωση στον δημοσιο τομεα και τηνγενικοτερη κουλτουρα.
on 20/04/2013
Αυτό που πρέπει εμείς να κάνουμε είναι να ξέρουμε τι θέλουμε και να ακολουθήσουμε πολιτική με βάση αυτό.
Κατά την δική μου άποψη θέλουμε να φυγή η τρόικα αλλά και καταστροφή της ευρωζώνης αλλά όχι με το φταίξιμο στην Κύπρο, οικονομική ανεξαρτησία και πιθανόν και να παραμείνουμε μέλος της Ευρωπαϊκής ένωσης. Η τροικοκραίια είναι στρατηγική, οικονομική πανωλεθρία μεγάλης διαρκιας με αποτελεσμά ένα πολύ ξευτελισμένη αδύνατη αποικία.
Στα της Κυπριακής πολιτικής είναι όντως παρά πολύ αναγκαίο να διορθώσουμε την κακοδιαχείριση στο δημόσιο και το μεγάλο μέγεθος του. Κατί που οι ανίκανοι διεφθαρμένοι πολιτικοί μας δεν έπρεπε να επιτρέψουν και να συντηρήσουν από την αρχή. Είναι ακόμα πιο σημαντικό να μην βάζουμε ένα εκατομμύριο νέους φόρους και νέα κόστη στον πολίτη και επιχειρήσεις η να κόβουμε όλα τα παραγωγικά έργα. Αυτό περισσότερο μακροπρόθεσμα φυσικά. Το οποίο μακροπρόθεσμα απλώς δεν υπάρχει με τρόικα.
επιμένει να μην καταλαβαίνει πως Τρόικα = αρνητικές διαθρωτικές αλλαγές στην οικονομία πολύ περισσότερο από οποιεσδήποτε θετικές. Το να μειώσεις το κόστος στο δημόσιο ενώ καταστρέφεις με φοροεπιδρομή και συνεχή λιτότητα και συνεχιζόμενο μεγαλύτερο κούρεμα, περιοριστικά μετρά και νέου τύπου κακοδιαχείριση των τραπεζών σου υπό τις προσταγές της τρόικα είναι απλώς ανόητο. Εάν νομίζει ο οποιοσδήποτε πως η Τρόικα που ελέγχεται από τύπους που λένε για τελειωμένο οικονομικό μας μοντέλο στο δεύτερο και τρίτο μνημόνιο δεν θα φέρει τον φόρο εταιριών στο 15% και 20% είναι δικαίωμα τους, εγώ πολύ αμφιβάλω.
Κατά την δική μου άποψη θέλουμε να φυγή η τρόικα αλλά και καταστροφή της ευρωζώνης αλλά όχι με το φταίξιμο στην Κύπρο, οικονομική ανεξαρτησία και πιθανόν και να παραμείνουμε μέλος της Ευρωπαϊκής ένωσης. Η τροικοκραίια είναι στρατηγική, οικονομική πανωλεθρία μεγάλης διαρκιας με αποτελεσμά ένα πολύ ξευτελισμένη αδύνατη αποικία.
Στα της Κυπριακής πολιτικής είναι όντως παρά πολύ αναγκαίο να διορθώσουμε την κακοδιαχείριση στο δημόσιο και το μεγάλο μέγεθος του. Κατί που οι ανίκανοι διεφθαρμένοι πολιτικοί μας δεν έπρεπε να επιτρέψουν και να συντηρήσουν από την αρχή. Είναι ακόμα πιο σημαντικό να μην βάζουμε ένα εκατομμύριο νέους φόρους και νέα κόστη στον πολίτη και επιχειρήσεις η να κόβουμε όλα τα παραγωγικά έργα. Αυτό περισσότερο μακροπρόθεσμα φυσικά. Το οποίο μακροπρόθεσμα απλώς δεν υπάρχει με τρόικα.
επιμένει να μην καταλαβαίνει πως Τρόικα = αρνητικές διαθρωτικές αλλαγές στην οικονομία πολύ περισσότερο από οποιεσδήποτε θετικές. Το να μειώσεις το κόστος στο δημόσιο ενώ καταστρέφεις με φοροεπιδρομή και συνεχή λιτότητα και συνεχιζόμενο μεγαλύτερο κούρεμα, περιοριστικά μετρά και νέου τύπου κακοδιαχείριση των τραπεζών σου υπό τις προσταγές της τρόικα είναι απλώς ανόητο. Εάν νομίζει ο οποιοσδήποτε πως η Τρόικα που ελέγχεται από τύπους που λένε για τελειωμένο οικονομικό μας μοντέλο στο δεύτερο και τρίτο μνημόνιο δεν θα φέρει τον φόρο εταιριών στο 15% και 20% είναι δικαίωμα τους, εγώ πολύ αμφιβάλω.
on 20/04/2013
Good article with solid arguments.
We should have a Plan B in place IF we fail to meet the financial indicators we agreed to with the Troika despite the structural reforms of the Government.
That Plan B has to be resorting to the Cyprus Pound, even on a temporary basis, and coupled with the stuctural reforms which would be already in place, it is a win-win situation.
It follows that the foreign debt shall have to be retructured as well.
We should have a Plan B in place IF we fail to meet the financial indicators we agreed to with the Troika despite the structural reforms of the Government.
That Plan B has to be resorting to the Cyprus Pound, even on a temporary basis, and coupled with the stuctural reforms which would be already in place, it is a win-win situation.
It follows that the foreign debt shall have to be retructured as well.
on 20/04/2013
Πολύ καλό άρθρο,ειδικά όταν καταρρίπτονται μύθοι περί φιλίας στις διεθνείς σχέσεις.Ομως,για ότι πάθαμε φταίει βασικά το κακό μας το κεφάλι.Διότι μπορεί να βρίσκονταν πάντα οι κακοί τραπεζίτες και οι ανεπαρκείς επόπτες,αλλά η ρήση του Πάγκαλου ότι ''μαζί τα φάγαμε'',είναι πέρα για πέρα σωστή.Το μεγάλο φαγοπότι αφορούσε όλους μας.
on 20/04/2013
The views expressed in the article of the professor coincide completely with the views and positions and ultimutiley the goals of the lendrs or rescuers or troika which are clear to anyone.
Spreanding fear and uncertainty from inside is part of the plan for the implementation of all their goals upon us.
This article tells us:
1.You Cypriots have no choice
2.You have no friends or allies
3.You have to abide to inner defletion and with the neofileleftheres ideas but only to make the corporates richer not to get back on your feet.
4.Do not use any possible means or meassures such us use of your own currency or other weapons Cyprus can use to get out of the problem.
This article is only there to weaken the spirit and serve no Cypriot.
Spreanding fear and uncertainty from inside is part of the plan for the implementation of all their goals upon us.
This article tells us:
1.You Cypriots have no choice
2.You have no friends or allies
3.You have to abide to inner defletion and with the neofileleftheres ideas but only to make the corporates richer not to get back on your feet.
4.Do not use any possible means or meassures such us use of your own currency or other weapons Cyprus can use to get out of the problem.
This article is only there to weaken the spirit and serve no Cypriot.
on 21/04/2013
It's the reality my friend. I personally am tired of living in bubbles, it's time to see the real world.
Unfortunately our justice system is unjust so the corrupt section will remain as it is with no change for the general benefit of the society.
Unfortunately our justice system is unjust so the corrupt section will remain as it is with no change for the general benefit of the society.
on 20/04/2013
Υπάρχουν δυο κρατούμενα από το άρθρο του καθηγητή.
1. Η υποτίμηση αν επιστρέψουμε στο δικό μας νόμισμα θα είναι 30%. Ας μην πει κανείς ότι ήταν παράδειγμα. Ένας καθηγητής χρηματοοικονομικών με περγαμηνές δεν ρίχνει νούμερα κουτουρού.
2. Ότι πρέπει να μειωθούν οι μισθοί, και κατά συνέπεια και ο δικός του, κατά 30% για να διορθωθούν οι διαρθρωτικές αδυναμίες και αναποτελεσματικότητες της Κυπριακής οικονομίας.
Και στα δύο συμφωνώ. Αλλά δεν μας έδωσε πρόταση με πιο τρόπο θα μειωθούν και οι υποχρεώσεις μας σε δανεισμό ως κράτος και ως πολίτες όταν όλων θα πέσουν τα έσοδα κατά 30%. Επειδή μείωση στα εισοδήματα πολιτών σημαίνει λιγότερα φορολογικά έσοδα για το κράτος.
Όσον αφορά την στρατηγική προσέγγιση, θα τον καλούσα να την αφήσει σε άλλους πιο διαβασμένους στα γεωπολιτικά. Ας εφαρμόσει μερικές από τις διαδικασίες του Strategic Real Options Valuation σε ένα πιο πολυεπίπεδο και πολύπλοκο ζήτημα και ίσως το συμπέρασμα να είναι διαφορετικό.
Είναι λάθος η προσέγγιση ότι η παραμονή στην Ευρωζώνη είναι το μόνο εχέγγυο και διασφάλιση που έχει η Κύπρος έναντι των εξωτερικών απειλών της Τουρκίας και της εσωτερικής κακοδιαχείρισης και έλλειψης αποτελεσματικότητας. Συμφωνώ όμως ότι η ΕΕ παραμένει η καλύτερη εγγύηση για την Κύπρο.
Για τους μεγάλους στην Ευρώπη είναι αδιάφορο αν είμαστε στο ευρώ ή όχι εξαιτίας του μεγέθους μας. Η πρόκληση θα είναι να τους πείσουμε να μας βοηθήσουν να βγούμε εκτός ευρώ με τρόπο που να μην είναι επιζήμιος για την ίδια την ΕΕ όπως ήταν η απόφαση για το κούρεμα των καταθέσεων και η απόφαση για την πώληση χρυσού που τους στοίχισε πολύ περισσότερα από τα 10 δις που θα μας δανείσουν.
Εδώ εγείρεται θέμα και για το Stockwatch. Μέσα σε 20 ημέρες δημοσίευσε το ίδιο άρθρο του καθηγητή ένα στα αγγλικά και το άλλο στα ελληνικά. Κατά την άποψη μου τα άρθρα 'εχουν ατεκμηρίωτες απόψεις εμπλουτισμένα με λέξεις όπως χείλος του γκρεμού, δεν υπάρχει σωτηρία, κλπ. Ίσως θα ήταν καλό να προσκαλέσει κάποιον ο οποίος πιστεύει ότι πρέπει να μελετηθεί και η επιστροφή στην Λίρα, απλά για την αντίθετη άποψη.
1. Η υποτίμηση αν επιστρέψουμε στο δικό μας νόμισμα θα είναι 30%. Ας μην πει κανείς ότι ήταν παράδειγμα. Ένας καθηγητής χρηματοοικονομικών με περγαμηνές δεν ρίχνει νούμερα κουτουρού.
2. Ότι πρέπει να μειωθούν οι μισθοί, και κατά συνέπεια και ο δικός του, κατά 30% για να διορθωθούν οι διαρθρωτικές αδυναμίες και αναποτελεσματικότητες της Κυπριακής οικονομίας.
Και στα δύο συμφωνώ. Αλλά δεν μας έδωσε πρόταση με πιο τρόπο θα μειωθούν και οι υποχρεώσεις μας σε δανεισμό ως κράτος και ως πολίτες όταν όλων θα πέσουν τα έσοδα κατά 30%. Επειδή μείωση στα εισοδήματα πολιτών σημαίνει λιγότερα φορολογικά έσοδα για το κράτος.
Όσον αφορά την στρατηγική προσέγγιση, θα τον καλούσα να την αφήσει σε άλλους πιο διαβασμένους στα γεωπολιτικά. Ας εφαρμόσει μερικές από τις διαδικασίες του Strategic Real Options Valuation σε ένα πιο πολυεπίπεδο και πολύπλοκο ζήτημα και ίσως το συμπέρασμα να είναι διαφορετικό.
Είναι λάθος η προσέγγιση ότι η παραμονή στην Ευρωζώνη είναι το μόνο εχέγγυο και διασφάλιση που έχει η Κύπρος έναντι των εξωτερικών απειλών της Τουρκίας και της εσωτερικής κακοδιαχείρισης και έλλειψης αποτελεσματικότητας. Συμφωνώ όμως ότι η ΕΕ παραμένει η καλύτερη εγγύηση για την Κύπρο.
Για τους μεγάλους στην Ευρώπη είναι αδιάφορο αν είμαστε στο ευρώ ή όχι εξαιτίας του μεγέθους μας. Η πρόκληση θα είναι να τους πείσουμε να μας βοηθήσουν να βγούμε εκτός ευρώ με τρόπο που να μην είναι επιζήμιος για την ίδια την ΕΕ όπως ήταν η απόφαση για το κούρεμα των καταθέσεων και η απόφαση για την πώληση χρυσού που τους στοίχισε πολύ περισσότερα από τα 10 δις που θα μας δανείσουν.
Εδώ εγείρεται θέμα και για το Stockwatch. Μέσα σε 20 ημέρες δημοσίευσε το ίδιο άρθρο του καθηγητή ένα στα αγγλικά και το άλλο στα ελληνικά. Κατά την άποψη μου τα άρθρα 'εχουν ατεκμηρίωτες απόψεις εμπλουτισμένα με λέξεις όπως χείλος του γκρεμού, δεν υπάρχει σωτηρία, κλπ. Ίσως θα ήταν καλό να προσκαλέσει κάποιον ο οποίος πιστεύει ότι πρέπει να μελετηθεί και η επιστροφή στην Λίρα, απλά για την αντίθετη άποψη.
on 21/04/2013
Κύριε Σαββίδη,
Μα τωρά έχει σημασία αν η υποτίμηση είναι 30% ή 35% ή 40%?
Δεν αλλάζει η επιχειρηματολογια. Ποιός απαγορεύει σε οποιονδήποτε και ειδικα ακαδημαικο του κύρους του κυρίου Τριγιώργη να εκφέρει και γεωπολιτική άποψη? Άν οποιοσδήποτε μπορεί να προβάλει επιχειρήματα εναντίον αυτής της άποψης, ας τα αντιπαραθέσει.
Πολύ καλά έκαμε ο διαχειριστής της ιστοσελίδας και έβαλε το άρθρο και στα Ελληνικά, γιατι δεν καταλαβαίνουμε όλοι Αγγλικα και στο κάτω-κάτω αυτή είναι η γλώσσα μας!!
Μα τωρά έχει σημασία αν η υποτίμηση είναι 30% ή 35% ή 40%?
Δεν αλλάζει η επιχειρηματολογια. Ποιός απαγορεύει σε οποιονδήποτε και ειδικα ακαδημαικο του κύρους του κυρίου Τριγιώργη να εκφέρει και γεωπολιτική άποψη? Άν οποιοσδήποτε μπορεί να προβάλει επιχειρήματα εναντίον αυτής της άποψης, ας τα αντιπαραθέσει.
Πολύ καλά έκαμε ο διαχειριστής της ιστοσελίδας και έβαλε το άρθρο και στα Ελληνικά, γιατι δεν καταλαβαίνουμε όλοι Αγγλικα και στο κάτω-κάτω αυτή είναι η γλώσσα μας!!
on 23/04/2013
Μα αγαπητέ μου, η βάση της επιχειρηματολογίας είναι να προκαλέσει φόβο στον λαό. Ποιος μορφωμένος άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του θα έγραφε το ακόλουθο:
"Εάν οι δοκιμές αξιολόγησης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο επιβεβαιώσουν υψηλά αποθεματικά, τι θα σταματήσει την Τουρκία -κάτω από το βάρος του ετήσιου ενεργειακού ελλείμματος €40 δισ.- να πορευτεί και προς το άλλο ήμισυ προς τα νότια παράλια για να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτάρκεια και την οικονομική της ανάπτυξη;"
Δεν γνωρίζει ο καθηγητής τι σημαίνει αυτή η δήλωση και τι συναισθήματα φέρνει για όσους έζησαν την εισβολή και τον πόλεμο το 1974;
Όσον αφορά την αντιπαράθεση απόψεων, ας με καλέσει το Stockwatch να παραθέσω τις απόψεις μου. Υπόσχομαι να μην παραθέσω ποιήματα και να είμαι σύντομος.
"Εάν οι δοκιμές αξιολόγησης τον ερχόμενο Σεπτέμβριο επιβεβαιώσουν υψηλά αποθεματικά, τι θα σταματήσει την Τουρκία -κάτω από το βάρος του ετήσιου ενεργειακού ελλείμματος €40 δισ.- να πορευτεί και προς το άλλο ήμισυ προς τα νότια παράλια για να διασφαλίσει την ενεργειακή της αυτάρκεια και την οικονομική της ανάπτυξη;"
Δεν γνωρίζει ο καθηγητής τι σημαίνει αυτή η δήλωση και τι συναισθήματα φέρνει για όσους έζησαν την εισβολή και τον πόλεμο το 1974;
Όσον αφορά την αντιπαράθεση απόψεων, ας με καλέσει το Stockwatch να παραθέσω τις απόψεις μου. Υπόσχομαι να μην παραθέσω ποιήματα και να είμαι σύντομος.
on 20/04/2013
Xreokopia i xreokratia
Afto ine to dilima pou exume.
O kosmos prepi na dialeksi . Dimipsifisma .
As epileksume emis ti thelume. An ine na ime ipo katoxi gia 30 xronia oxi den tha paro. Diki m apopsi. Kapios alo mpori na na theori to alo kalitero.
Doste ti dinami sto kosmo na kani tis epiloges tu.
Pros stockwatch. Afiste ton kosmo opios exi antithetes apopsis apo esas na ekfrazete. Min kovete tis apopsis pou diafonite opos kanun ta ala media.
Ine i triti fora pou grafo ke elpizo na to afisete na perasi. Oute vrizo oute ime proklitikos. Ekfrazo apopsi pou profanos ine entelos diaforetiki apo ti diki sas ke ton kathigiton pou afinete na grafun sto blog
Afto ine to dilima pou exume.
O kosmos prepi na dialeksi . Dimipsifisma .
As epileksume emis ti thelume. An ine na ime ipo katoxi gia 30 xronia oxi den tha paro. Diki m apopsi. Kapios alo mpori na na theori to alo kalitero.
Doste ti dinami sto kosmo na kani tis epiloges tu.
Pros stockwatch. Afiste ton kosmo opios exi antithetes apopsis apo esas na ekfrazete. Min kovete tis apopsis pou diafonite opos kanun ta ala media.
Ine i triti fora pou grafo ke elpizo na to afisete na perasi. Oute vrizo oute ime proklitikos. Ekfrazo apopsi pou profanos ine entelos diaforetiki apo ti diki sas ke ton kathigiton pou afinete na grafun sto blog
on 20/04/2013
Ωραία μας τα είπε άλλος ένας καθηγητής και διάφοροι άλλοι φίλοι.
Τα πράγματα όμως σε σχέση με την επιλογή μεταξύ ευρώ και λίρας από την πλευρά των ανθρώπων που δουλεύουν στην πραγματική οικονομία είναι πολύ πιο απλά.
Αν η τρόικα (βλ. Γερμανία) θέλει να αποτελειώσει το "ξοφλημένο" οικονομικό μας μοντέλο, όπως το έχουν δηλώσει σε όλους τους τόνους, καταργώντας το προνομιακό φορολογικό καθεστώς των εταιρειών με διεθνείς δραστηριότητες ΠΕΘΑΝΑΜΕ. Επειδή το ξέρουν όλοι: η μάνα της οικονομίας είναι το offshore business, από αυτό ζει ο τουρισμός, το real estate, οι οικοδομές, το εμπόριο.
Μετά από το θάνατο του offshore business κ. καθηγητή ο τουρισμός μας θα είναι τίποτα μπατιροάγγλοι, το real estate θα πουλά 100 μονάδες το χρόνο σε τιμές "ευκαιρίας", το κρατικά έσοδα θα μηδενιστούν και βασικά θα τρώμε πέτρες για τα επόμενα 100 χρόνια.
Αυτοί που νομίζουν ότι θα μας μείνουν τα γκάζια για να ζούμε πλανώνται πλάνην οικτρά. Στο καλύτερο σενάριο το ελάχιστο που θα μένει από την διεθνή μοιρασιά του γκαζιού θα το χαίρονται μια χούφτα άνθρωποι. Παραδείγματα επί αυτού πολλά, Νιγηρία, Σ.Αραβία, κλπ.
Στο χειρότερο σενάριο θα έχει λυθεί το Κυπριακό, οι Τουρκοί θα μπουκάρουν μέσα επίσημα και θα μας διώξουν με χίλιους δύο τρόπους, είναι άλλωστε μάνες σε αυτά. Ο κ. καθηγητής το εξηγεί πολύ καλά στο άρθρο του, οι Τούρκοι σε αντίθεση με το 74 έχουν τώρα ένα πολύ ισχυρό κίνητρο να μας πετάξουν στην θάλασσα και να ελέγξουν όλο το νησί: την δίψα τους για ενέργεια. Από ότι κατάλαβα όμως ο κ. καθηγητής θεωρεί ότι στη περίπτωση αυτοί οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί θα τρέξουν να πολέμησουν με τους Τούρκους επειδή θα έχουμε το ευρώ. Μάλιστα...
Τα πράγματα λοιπόν είναι πολύ απλά: όταν η τρόικα (βλ. Γερμανοί) θελήσει να αγγίξει τον πιο σημαντικό πόρο της οικονομίας μας, δηλ. τα φορολογικά προνόμια των διεθνών επιχειρήσεων, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποχωρησουμε άμεσα από το ευρώ. Εδώ συμφωνώ με τον κ. καθηγητή θα είναι κάτι τρομερά επώδυνο. Δεν θα είναι όμως ο θάνατος μας, θα υπάρχει τουλάχιστον ελπίδα και επόμενη μέρα.
Τα πράγματα όμως σε σχέση με την επιλογή μεταξύ ευρώ και λίρας από την πλευρά των ανθρώπων που δουλεύουν στην πραγματική οικονομία είναι πολύ πιο απλά.
Αν η τρόικα (βλ. Γερμανία) θέλει να αποτελειώσει το "ξοφλημένο" οικονομικό μας μοντέλο, όπως το έχουν δηλώσει σε όλους τους τόνους, καταργώντας το προνομιακό φορολογικό καθεστώς των εταιρειών με διεθνείς δραστηριότητες ΠΕΘΑΝΑΜΕ. Επειδή το ξέρουν όλοι: η μάνα της οικονομίας είναι το offshore business, από αυτό ζει ο τουρισμός, το real estate, οι οικοδομές, το εμπόριο.
Μετά από το θάνατο του offshore business κ. καθηγητή ο τουρισμός μας θα είναι τίποτα μπατιροάγγλοι, το real estate θα πουλά 100 μονάδες το χρόνο σε τιμές "ευκαιρίας", το κρατικά έσοδα θα μηδενιστούν και βασικά θα τρώμε πέτρες για τα επόμενα 100 χρόνια.
Αυτοί που νομίζουν ότι θα μας μείνουν τα γκάζια για να ζούμε πλανώνται πλάνην οικτρά. Στο καλύτερο σενάριο το ελάχιστο που θα μένει από την διεθνή μοιρασιά του γκαζιού θα το χαίρονται μια χούφτα άνθρωποι. Παραδείγματα επί αυτού πολλά, Νιγηρία, Σ.Αραβία, κλπ.
Στο χειρότερο σενάριο θα έχει λυθεί το Κυπριακό, οι Τουρκοί θα μπουκάρουν μέσα επίσημα και θα μας διώξουν με χίλιους δύο τρόπους, είναι άλλωστε μάνες σε αυτά. Ο κ. καθηγητής το εξηγεί πολύ καλά στο άρθρο του, οι Τούρκοι σε αντίθεση με το 74 έχουν τώρα ένα πολύ ισχυρό κίνητρο να μας πετάξουν στην θάλασσα και να ελέγξουν όλο το νησί: την δίψα τους για ενέργεια. Από ότι κατάλαβα όμως ο κ. καθηγητής θεωρεί ότι στη περίπτωση αυτοί οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί θα τρέξουν να πολέμησουν με τους Τούρκους επειδή θα έχουμε το ευρώ. Μάλιστα...
Τα πράγματα λοιπόν είναι πολύ απλά: όταν η τρόικα (βλ. Γερμανοί) θελήσει να αγγίξει τον πιο σημαντικό πόρο της οικονομίας μας, δηλ. τα φορολογικά προνόμια των διεθνών επιχειρήσεων, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποχωρησουμε άμεσα από το ευρώ. Εδώ συμφωνώ με τον κ. καθηγητή θα είναι κάτι τρομερά επώδυνο. Δεν θα είναι όμως ο θάνατος μας, θα υπάρχει τουλάχιστον ελπίδα και επόμενη μέρα.
on 20/04/2013
Το πιο πάνω άρθρο επιβεβαιώνει ότι το ρητό του Henry Kissinger ‘‘Όλοι δρόμοι οδηγούν στο πουθενά εκείνους που δεν γνωρίζουν πού πηγαίνουν’’ δεν ισχύει στην περίπτωση του καθηγητή Τριγιώργη.
on 20/04/2013
Το να είμαστε κράτος-μέλος της ΕΕ και το να παραμένουμε στην Ευρωζώνη είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Όπως το αντιλαμβάνομαι, θα μπορούσαμε, αν χρειαστεί, να επιστρέψουμε στη λίρα χωρίς να φύγουμε από την ΕΕ, έστω και προσωρινά.
on 21/04/2013
Υπάρχει απ'όσο ξέρω ρήτρα στην σύμβαση μας με την ευρωζώνη που λέει πως έξοδος από ευρωζώνη = έξοδος από Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν έχω λάθος πληροφόρηση, τότε διαπράττεται έγκλημα εις βάρος του λαού με το να παραμένεις στο ευρώ μετά τα 2 νομοσχέδια που παρουσιάστηκαν!
on 23/04/2013
Ευχαριστώ για τη διευκρίνιση. Πρώτη φορά ακούω τέτοιο πράγμα και αν όντως υπάρχει η ρήτρα τότε δικαιολογείται κάπως η στάση των κυβερνώντων. Διαφορετικά, όπως λες κι εσύ, πρόκειται περί εγκλήματος.
on 21/04/2013
Αν και στην θεωρία η επιστροφή στην Κυπριακη Λίρα θα έφερνε κάποια οφελη όπως λέει ο Κρουγκμαν και ακούγεται ωραίο στα αυτιά του μέσου Κύπριου που δεν ανέχεται την Τροικα να του λέει τι πρεπει να κάνει, εντουτις αυτη την στιγμή δυσκολα θα τα καταφερουμε μακριά απο την Ευρώπη.
Η Ισλανδια το κατ´εξοχην παραδειγμα της λύσης έξω απο το Ευρώ είχε μιας εξαρχής την Ισλανδικη Κορωνα αυτη υποτιμήθηκε άμεσα 40% περίπου, αλλα οι Ισλανδοι έχουν τις δικές τους πηγές ενέργειας τις Γεωθερμικες εξάγουν πολλη ψάρι και μετέτρεψαν όλους τους τραπεζίτες τους σε IT consultants. Υπάρχουν μεγάλες διάφορες με την χώρα μας διότι οι εξαγωγές μας ειναι βασικά ο Τουρισμός οι διεθνής υπηρεσίες καταστράφηκαν και ακόμα και με 50% υποτίμηση τα ξενοδοχεία μας δεν θα ειναι τα φθηνότερα και καλύτερα επίσης αν φύγουμε απο το Ευρώ δεν θα κάνουμε καμία δωμικη αλλαγή στην οικονομία μας που χρειάζεται επειγόντως... Η έκθεση της Πιμκο έχει πει πολλές πίκρες αλήθειες δεν γίνεται να κανείς τραπεζική βασιζόμενος στις εξασφαλισεις επίσης ο τραπεζίτης δεν πρεπει να υπακούει απλα αυτα που θέλει ο πελάτης του διότι τον συμφέρει πρεπει να μαθαίνει στον πελάτη τι ειναι το σωστό και επαγγελματικό η τραπεζικη δεν ειναι κουμπαρια μόνο στην Κύπρο την κάναμε σαν ενεχυροδανειστηριο...
Η Ισλανδια το κατ´εξοχην παραδειγμα της λύσης έξω απο το Ευρώ είχε μιας εξαρχής την Ισλανδικη Κορωνα αυτη υποτιμήθηκε άμεσα 40% περίπου, αλλα οι Ισλανδοι έχουν τις δικές τους πηγές ενέργειας τις Γεωθερμικες εξάγουν πολλη ψάρι και μετέτρεψαν όλους τους τραπεζίτες τους σε IT consultants. Υπάρχουν μεγάλες διάφορες με την χώρα μας διότι οι εξαγωγές μας ειναι βασικά ο Τουρισμός οι διεθνής υπηρεσίες καταστράφηκαν και ακόμα και με 50% υποτίμηση τα ξενοδοχεία μας δεν θα ειναι τα φθηνότερα και καλύτερα επίσης αν φύγουμε απο το Ευρώ δεν θα κάνουμε καμία δωμικη αλλαγή στην οικονομία μας που χρειάζεται επειγόντως... Η έκθεση της Πιμκο έχει πει πολλές πίκρες αλήθειες δεν γίνεται να κανείς τραπεζική βασιζόμενος στις εξασφαλισεις επίσης ο τραπεζίτης δεν πρεπει να υπακούει απλα αυτα που θέλει ο πελάτης του διότι τον συμφέρει πρεπει να μαθαίνει στον πελάτη τι ειναι το σωστό και επαγγελματικό η τραπεζικη δεν ειναι κουμπαρια μόνο στην Κύπρο την κάναμε σαν ενεχυροδανειστηριο...
on 21/04/2013
Δεν είμαι οικονομολόγος.Είμαι μηχανολόγος μηχανικός στο επάγγελμα καί η επιχείρηση μου (πού μέχρι προ τινος ήταν υγιέστατη , με την ανάπτυξη της αυτοχρηματοδοτούμενη, χωρίς σοβαρά χρέη)έχει πληγεί βαθειά από από τα μέτρα του μνημονίου.
Συμφωνώ μαζί σας για τα προβλήματα πού θα προκύψουν σε περίπτωση εξόδου από το Ευρώ.Αυτή είναι η μια παράμετρος τού προβλήματος.Τί γίνεται όμως με τα μέτρα τού μνημονίου , όσον αφορά την ανάπτυξη? Πέραν από τα δημοσιονομικά πού πιθανόν να βοηθήσουν.Θα βοηθήσουν ή θα μας οδηγήσουν σε βαθύτερη ύφεση όπως την Ελλάδα? Η Τραπεζα Κύπρου με το χρέος πού επωμίσθηκε καί την καταρρακωμένη αξιοπιστία της (ότι χειρότερο για μιά τράπεζα) θα επιβιώσει? Ή βραχυπρόθεσμα θα καταρρεύση με όλες τις καταστροφικές συνέπειες για τον τόπο? Και θα μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο νέων μνημονίων όπου 'κάθε πέρσυ καί καλύτερα.'...ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ πού να δείχνει αν θα βγούμε από την κρίση ? Καί πότε? Με αυτή τη μελέτη πρέπει να συγκριθεί η μελέτη για την έξοδο από το ευρώ.Καί τότε, ΤΟ ΜΗ ΧΕΙΡΟΝ ΒΕΛΤΙΣΤΟ.
Οσο για τα γεωστρατηγικά να μού επιτρέψεις να αμφιβάλλω για τη Ευρωπαική βοήθεια.Το είπαν καθαρά ότι δεν ξέχασαν το ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν.Καί γιατί η Ρωσσία πού έγαλε το βέτο στο να γίνει σχέδιο τού Σ.Α. τότε ,να μην είναι σύμμαχος μας τώρα ?Φοβούμαι πολύ ότι η Ρωσσία δεν αρνήθηκε την ιστορική ευκαιρία να βοηθήσει.Την στιγμή μάλιστα πού ο πρόεδρος Πούτιν από το βήμα στην σύνοδο των G20
προσφέρθηκε να βοηθήσει μαζί με την ΕΕ.Μήπως δεν της το ζητήσαμε σοβαρά? Διότι εκείνο πού προσπαθήσαμε ήταν μόνο να τούς πουλήσουμε την ήδη 'παττισμένη' Λαική Τράπεζα.Επειδή νομιζαμε ότι οι εταίροι μας θα μας βοηθήσουν δεν διαβουλευτήκαμε καθόλου μαζί τους πριν το Εurogroup καί πήραμε μάλιστα αποφάσεις πού τούς αφορούν χωρίς να τούς ρωτήσουμε.Αν γιά τούς Ρώσσους είναι η Τουρκία σημαντική μια φορά για τούς Ευρωπαίους ήταν και είναι δύο φορές .
Συμφωνώ μαζί σας για τα προβλήματα πού θα προκύψουν σε περίπτωση εξόδου από το Ευρώ.Αυτή είναι η μια παράμετρος τού προβλήματος.Τί γίνεται όμως με τα μέτρα τού μνημονίου , όσον αφορά την ανάπτυξη? Πέραν από τα δημοσιονομικά πού πιθανόν να βοηθήσουν.Θα βοηθήσουν ή θα μας οδηγήσουν σε βαθύτερη ύφεση όπως την Ελλάδα? Η Τραπεζα Κύπρου με το χρέος πού επωμίσθηκε καί την καταρρακωμένη αξιοπιστία της (ότι χειρότερο για μιά τράπεζα) θα επιβιώσει? Ή βραχυπρόθεσμα θα καταρρεύση με όλες τις καταστροφικές συνέπειες για τον τόπο? Και θα μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο νέων μνημονίων όπου 'κάθε πέρσυ καί καλύτερα.'...ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ πού να δείχνει αν θα βγούμε από την κρίση ? Καί πότε? Με αυτή τη μελέτη πρέπει να συγκριθεί η μελέτη για την έξοδο από το ευρώ.Καί τότε, ΤΟ ΜΗ ΧΕΙΡΟΝ ΒΕΛΤΙΣΤΟ.
Οσο για τα γεωστρατηγικά να μού επιτρέψεις να αμφιβάλλω για τη Ευρωπαική βοήθεια.Το είπαν καθαρά ότι δεν ξέχασαν το ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν.Καί γιατί η Ρωσσία πού έγαλε το βέτο στο να γίνει σχέδιο τού Σ.Α. τότε ,να μην είναι σύμμαχος μας τώρα ?Φοβούμαι πολύ ότι η Ρωσσία δεν αρνήθηκε την ιστορική ευκαιρία να βοηθήσει.Την στιγμή μάλιστα πού ο πρόεδρος Πούτιν από το βήμα στην σύνοδο των G20
προσφέρθηκε να βοηθήσει μαζί με την ΕΕ.Μήπως δεν της το ζητήσαμε σοβαρά? Διότι εκείνο πού προσπαθήσαμε ήταν μόνο να τούς πουλήσουμε την ήδη 'παττισμένη' Λαική Τράπεζα.Επειδή νομιζαμε ότι οι εταίροι μας θα μας βοηθήσουν δεν διαβουλευτήκαμε καθόλου μαζί τους πριν το Εurogroup καί πήραμε μάλιστα αποφάσεις πού τούς αφορούν χωρίς να τούς ρωτήσουμε.Αν γιά τούς Ρώσσους είναι η Τουρκία σημαντική μια φορά για τούς Ευρωπαίους ήταν και είναι δύο φορές .
on 22/04/2013
Στο στάδιο που βρισκόμαστε, αφού ήδη έχουμε δεκτεί μειώσεις μισθών και κούρεμα, δε νομίζω να υπάρχει σώφρον άνθρωπος που να συζητά την επιστροφή στη λίρα αφού ατυτό θα σήμαινε την υποτίμηση του 30%+ από εδώ που είμαστε σήμερα και όντως θα είναι καταστροφικό.
Αυτό θα έπρεπε να εξεταζόταν και να υπήρχε εναλλακτικό πλάνο πριν γίνουν οι μειώσεις μισθών και το κούρεμα ούτως ώστε το αποτέλεσμα, σωρευτικά, να μην έχει μεγάλη διαφορά από τις συνολικές μειώσεις μισθών και φορολογιών που θα δεκτούμε στα χρόνια του μνημονίου. Γιατί η σύγκριση με το σενάριο λίρας θα πρέπει να γίνει με το τελικό αποτέλεσμα του μνημονίου και όχι με το σήμερα.
Όσον αφορά τη γεωπολιτική, απλά διαφωνώ. Αν νομίζουμε ότι αν η Τουρκία αποφασίσει να φτάσει τα νότια παράλια θα έρθει η Γερμανία ή οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα να τη σταματήσει τότε ακόμα ζούμε σε άλλο πλανήτη. Κανενός δεν θα ιδρώσει το αυτί του για την Κύπρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμμία διάθεση να βρεθεί σε οποιαδήποτε εμπόλεμη κατάσταση με την οποιαδήποτε χώρα, ιδιαίτερα με την Τουρκία. Σκεφτείται ότι η ΕΕ δεν κατάφερε να έχει ακόμα κοινή εξωτερική πολιτική, πόσο μάλλον να λάβει κοινή στρατιωτική δράση για να σώσει την Κύπρο. Οπόταν οι σύμμαχοι μας κύριε καθηγητά, όπως σωστά διατείνεστε, θα δουν το συμφέρον τους και όπως μας φόρτωσαν ένα δυσβάστασχτο μνημόνιο που ουσιαστικά μας υποδουλώνει για πολλά χρόνια έτσι θα μας αντιμετωπίσουν και σε περίπτωση που χρειαστούμε στρατιωτική βοήθεια.
Όσον αφορά τη μελλοντική στρατηγική μας θεωρώ ότι δεν έχει γίνει ουσιαστική προσπάθεια ανάπτυξης στρατηγικής συνεργασίας με τη Ρωσία, αρά αξίζει μια προσπάθεια. Αν αποτύχει, ας δούμε τη μπορούμε να κάνουμε με την Κίνα που θέλει πρόσβαση στην ΕΕ. Επίσης, θεωρώ ότι και η κυβέρνηση με τις κινήσεις που κάνει προς το Ισραήλ το πιστεύει αυτό, η πόρτα δεν έχει κλείσει εντελώς, συνεπώς οφείλουμε να εξαντλήσουμε όλες τις πιθανότητες για στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ. Γενικά με όλες τις σημαντικές χώρες που πιθανόν να θέλουν να εμπλακούν στην περιοχή μας. Και για να γίνω κατανοητός, όταν λέω στρατηγική, εννοώ ολοκληρωμένη σε διάφορους τομείς και όχι μόνο στον ενεργειακό.
Εγώ δεν θεωρώ την ΕΕ μονόδρομο γιατί ο σκοπός για τον οποίο επιθυμούσαμε πάντα να γίνουμε μέλος ήταν κυρίως και πρώτιστα το εθνικό θέμα και η κρατική μας υπόσταση και μέτα τα οικονομικά οφέλη. Ελπίζω να καταλάβαμε ότι όσον αφορά το εθνικό θέμα δεν πρόκειται να πάρουμε οτιδήποτε από την ΕΕ πλην χλιαρών δηλώσεων συμπαράστασης. Να θυμίσω όταν ξεκινούσαν οι έρευνες της Noble τις απειλές που δεκτήκαμε και την αντίδραση της ΕΕ. Χλιαρές δηλώσεις. Μέχρι και οι Αμερικάνοι, που συνήθως δεν είναι και οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές μας, έκαναν πιο ξεκάθαρες δηλώσεις υπέρ μας. Το Ισραήλ έστειλε και πλοία να προστατεύσει την επένδυσή του. Το σχόλιο σας κύριε καθηγητά, "Φανταστείτε την Κύπρο μονάχη στο κρύο, έξω από την Ευρώπη, χωρίς φίλους και συμμάχους, με μόνη πυξίδα και κατεύθυνση τα μυαλά της πολιτικής της ελίτ … Πώς να μην τρομάξεις;" μην το φαντάζεστε μόνο, κάνετε και εισηγήσεις αντιμετώπισής του γιατί η επιλογή της ΕΕ δεν το απαντά εκτός αν θέλουμε αν εθελοτυφλούμε.
Τέλος, όσο δογματιστές θεωρούμε τους αριστερούς για την ιδεολογία και τα πιστεύω τους άλλο τόσο δογματιστές είμαστε όσοι βλέπουμε τη σωτηρία μας μόνο μέσω ΕΕ. Ο δογματισμός ισχύει και για τα δύο. Χρειαζόμαστε νέες στρατηγικές και νέα γεωπολιτική τοποθέτηση και δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε κανένα πριν εξαντλήσουμε κάθε πιθανότητα με όσους πιστεύουμε ότι μπορεί και είναι σε θέση να βοηθήσουν.
Αυτό θα έπρεπε να εξεταζόταν και να υπήρχε εναλλακτικό πλάνο πριν γίνουν οι μειώσεις μισθών και το κούρεμα ούτως ώστε το αποτέλεσμα, σωρευτικά, να μην έχει μεγάλη διαφορά από τις συνολικές μειώσεις μισθών και φορολογιών που θα δεκτούμε στα χρόνια του μνημονίου. Γιατί η σύγκριση με το σενάριο λίρας θα πρέπει να γίνει με το τελικό αποτέλεσμα του μνημονίου και όχι με το σήμερα.
Όσον αφορά τη γεωπολιτική, απλά διαφωνώ. Αν νομίζουμε ότι αν η Τουρκία αποφασίσει να φτάσει τα νότια παράλια θα έρθει η Γερμανία ή οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα να τη σταματήσει τότε ακόμα ζούμε σε άλλο πλανήτη. Κανενός δεν θα ιδρώσει το αυτί του για την Κύπρο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμμία διάθεση να βρεθεί σε οποιαδήποτε εμπόλεμη κατάσταση με την οποιαδήποτε χώρα, ιδιαίτερα με την Τουρκία. Σκεφτείται ότι η ΕΕ δεν κατάφερε να έχει ακόμα κοινή εξωτερική πολιτική, πόσο μάλλον να λάβει κοινή στρατιωτική δράση για να σώσει την Κύπρο. Οπόταν οι σύμμαχοι μας κύριε καθηγητά, όπως σωστά διατείνεστε, θα δουν το συμφέρον τους και όπως μας φόρτωσαν ένα δυσβάστασχτο μνημόνιο που ουσιαστικά μας υποδουλώνει για πολλά χρόνια έτσι θα μας αντιμετωπίσουν και σε περίπτωση που χρειαστούμε στρατιωτική βοήθεια.
Όσον αφορά τη μελλοντική στρατηγική μας θεωρώ ότι δεν έχει γίνει ουσιαστική προσπάθεια ανάπτυξης στρατηγικής συνεργασίας με τη Ρωσία, αρά αξίζει μια προσπάθεια. Αν αποτύχει, ας δούμε τη μπορούμε να κάνουμε με την Κίνα που θέλει πρόσβαση στην ΕΕ. Επίσης, θεωρώ ότι και η κυβέρνηση με τις κινήσεις που κάνει προς το Ισραήλ το πιστεύει αυτό, η πόρτα δεν έχει κλείσει εντελώς, συνεπώς οφείλουμε να εξαντλήσουμε όλες τις πιθανότητες για στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ. Γενικά με όλες τις σημαντικές χώρες που πιθανόν να θέλουν να εμπλακούν στην περιοχή μας. Και για να γίνω κατανοητός, όταν λέω στρατηγική, εννοώ ολοκληρωμένη σε διάφορους τομείς και όχι μόνο στον ενεργειακό.
Εγώ δεν θεωρώ την ΕΕ μονόδρομο γιατί ο σκοπός για τον οποίο επιθυμούσαμε πάντα να γίνουμε μέλος ήταν κυρίως και πρώτιστα το εθνικό θέμα και η κρατική μας υπόσταση και μέτα τα οικονομικά οφέλη. Ελπίζω να καταλάβαμε ότι όσον αφορά το εθνικό θέμα δεν πρόκειται να πάρουμε οτιδήποτε από την ΕΕ πλην χλιαρών δηλώσεων συμπαράστασης. Να θυμίσω όταν ξεκινούσαν οι έρευνες της Noble τις απειλές που δεκτήκαμε και την αντίδραση της ΕΕ. Χλιαρές δηλώσεις. Μέχρι και οι Αμερικάνοι, που συνήθως δεν είναι και οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές μας, έκαναν πιο ξεκάθαρες δηλώσεις υπέρ μας. Το Ισραήλ έστειλε και πλοία να προστατεύσει την επένδυσή του. Το σχόλιο σας κύριε καθηγητά, "Φανταστείτε την Κύπρο μονάχη στο κρύο, έξω από την Ευρώπη, χωρίς φίλους και συμμάχους, με μόνη πυξίδα και κατεύθυνση τα μυαλά της πολιτικής της ελίτ … Πώς να μην τρομάξεις;" μην το φαντάζεστε μόνο, κάνετε και εισηγήσεις αντιμετώπισής του γιατί η επιλογή της ΕΕ δεν το απαντά εκτός αν θέλουμε αν εθελοτυφλούμε.
Τέλος, όσο δογματιστές θεωρούμε τους αριστερούς για την ιδεολογία και τα πιστεύω τους άλλο τόσο δογματιστές είμαστε όσοι βλέπουμε τη σωτηρία μας μόνο μέσω ΕΕ. Ο δογματισμός ισχύει και για τα δύο. Χρειαζόμαστε νέες στρατηγικές και νέα γεωπολιτική τοποθέτηση και δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποκλείσουμε κανένα πριν εξαντλήσουμε κάθε πιθανότητα με όσους πιστεύουμε ότι μπορεί και είναι σε θέση να βοηθήσουν.
on 22/04/2013
Ok, ok we got the point, Dr. Tirgeorgis.
We thought that being a member of the EU and Eurozone secured us the solidarity and aid of both. It turned out that it does not mean anything. Just like people lost their confidence in the banking system, they also lost their confidence in EU/Eurozone. With the bail-in move, it has been proven that Cyprus has foes in her side, not friends. Thus, staying in the euro zone does not render any guarantee to our national security.
Cyprus is this unpopular, isolated child in the playground of economics and politics. Cyprus cannot flex her muscles even though as it stands she is the richest in terms of natural wealth. Her fate is predetermined whether she stays in the Euro zone or not.
Personally, I am fed up with so much analysis. Enough!
We thought that being a member of the EU and Eurozone secured us the solidarity and aid of both. It turned out that it does not mean anything. Just like people lost their confidence in the banking system, they also lost their confidence in EU/Eurozone. With the bail-in move, it has been proven that Cyprus has foes in her side, not friends. Thus, staying in the euro zone does not render any guarantee to our national security.
Cyprus is this unpopular, isolated child in the playground of economics and politics. Cyprus cannot flex her muscles even though as it stands she is the richest in terms of natural wealth. Her fate is predetermined whether she stays in the Euro zone or not.
Personally, I am fed up with so much analysis. Enough!
on 22/04/2013
Mπράβο στον καθηγητή κ. Τριγιώργη, που επιχειρεί να προσφέρει μια περιεκτική ανάλυση της παρούσας κατάστασης, τόσο από οικονομικής όσον και πολιτικής/στρατηγικής απόψεως. Σε γενικές γραμμές συμφωνώ με τον καθηγητή ότι αν έξοδος από το Ευρώ σημαίνει έξοδος από την ΕΕ, τότε θα πρέπει να μείνουμε στο Ευρώ και στην ΕΕ για στρατηγικούς λόγους. Για τους οικονομικούς λόγους επιτρέψτε μου να διαφωνήσω.
Είμαι μηχανικός και όχι οικονομολόγος και για αυτό θα χρησιμοποιήσω την μέθοδο του controlled volume. Η μέθοδος σε γενικές γραμμές λέει τα εξής: σε ένα κλειστό όγκο (η χώρο) η εισροή ισούται με την εκροή εκτός εάν υπάρχουν επιπλέον πηγές ή αποθήκες μέσα στον όγκο. Αν θεωρήσουμε ότι η ροή αφορά ευρώ τότε η εισροή ευρώ σε μία χώρα θα πρέπει να ισούται με την εκροή ευρώ εκτός εάν η χώρα έχει άλλες πηγές ευρώ (πχ τυπώνει) ή αποταμιεύσεις ευρώ (πχ στις τράπεζες της ή στους πολίτες της).
Αρχίζουμε λοιπόν με ανάλυση του παρελθόντος μετά την ένταξη μας στο Ευρώ. Είχαμε εισροές μέρος των οποίων αποθηκεύονταν ως καταθέσεις σε τράπεζες ή εσωτερικά δάνεια. Μέρος των εισροών έφευγε ως εκροή για επενδύσεις/δάνεια (κυρίως Ελλάδα) και για αγορές προϊόντων. Όσον οι εισροές από την Ρωσία ήταν μεγάλες είχαμε υψηλή αγοραστική δύναμη. Αυτό σήμαινε ότι σύμφερε περισσότερο να είμαστε μία εισαγωγική οικονομία. Όμως η αγοραστική δύναμη έσπρωχνε και τις τιμές προς τα πάνω. Από την άλλη οι ντόπιοι παραγωγοί δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν λόγω του ότι η παραγωγή τους ήταν μικρή και άρα πιο ακριβή από τους ξένους (Άκουσα πρόσφατα στο ραδιόφωνο διακεκριμένο ακαδημαϊκό να ρωτά πως γίνετε να εισάγουμε μήλα από το εξωτερικό πιο φτηνά από ότι τα παράγουμε στην Κύπρο; Η απάντηση είναι απλή, χώρες του εξωτερικού έχουν τεράστιες εκτάσεις γης και άρα παράγουν μεγάλες ποσότητες και αυτό ρίχνει τελικά το κόστος). Μόνες εξαιρέσεις εγχώριας παραγωγής, ήταν οι τομείς όπου μπορούσαμε να προσφέρουμε υψηλή ποιότητα ή διαφορετικά προϊόντα. Η εισροή βοηθούσε και τη κατασκευαστική βιομηχανία που πωλούσε οικοδομές με ευκολία είτε σε ξένους είτε σε ντόπιους που έπαιρναν δάνεια.
Επιστροφή στο παρόν. Τώρα που οι εισροές σταμάτησαν και οι επιστροφές που περιμέναμε από επενδύσεις χάθηκαν, πως αναμένουμε ότι θα παραμείνουμε εισαγωγική οικονομία αφού κανείς δεν θα έχει πλέον τη σιγουριά και αγοραστική δυνατότητα του παρελθόντος. Όπως είπε και ο καθηγητής, ο οικονομικός τομέας έχει χτυπηθεί, κατά την άποψη μου, ανεπανόρθωτα. Ο οικοδομικός τομέας θα νεκρώσει ακόμη περισσότερο όταν εργαζόμενοι απολυθούν, τα δάνεια τους δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν και η αγορά θα γεμίσει με φτηνά σπίτια προς πώληση.
Με δεδομένα τα πιο πάνω αναλύω τα επιχειρήματα του καθηγητή αλλά και του Α.
1) Διαρθρωτικές αλλαγές : συμφωνώ απόλυτα για την ανάγκη εξάλειψης των φαινομένων διαφθοράς, της αναξιοκρατίας, της κομματικοποίησης των πάντων. Ο μόνος τρόπος για αυτό είναι η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Όλες οι πληροφορίες ανοιχτά στο Ίντερνετ, ειδικά για αυτούς σε υψηλά πόστα (λογαριασμοί, ακίνητα, κτλ). Η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει σημαντική βοήθεια και τεχνογνωσία αλλά για πέστε μου, πόσα παράγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
2) Ανταγωνιστικότητα: οι διαρθρωτικές αλλαγές και μόνο δεν θα φέρουν ανταγωνιστικότητα ακόμα και αν ρίξουμε τον κατώτατο μισθό στο μηδέν όπως η Γερμανία. Για να έχουμε ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να παράγουμε και να εξάγουμε κάτι που θέλουν οι άλλοι για να έχουμε εισροές χρημάτων. Δυστυχώς όταν είχαμε ρωσικά λεφτά δεν τα επενδύσαμε στην εγχώρια αγορά για να αυξήσουμε τη τεχνογνωσία μας. Προτιμήσαμε την εύκολη λύση που έφερνε γρήγορα κέρδη, επενδύοντας στην Ελλάδα και κλείνοντας τα μάτια για το πως οι επενδύσεις θα επιστραφούν. Τώρα σπέρνουμε αυτό που μας αξίζει, αλλά δυστυχώς είναι και οι αθώοι που καλούνται να πληρώσουν. Αυτοί που δούλευαν μια ζωή χωρίς πολυτέλειες, χωρίς δανεικά, χωρίς ασφάλεια, χωρίς σύνταξη, σκεφτόμενοι πως θα σώσουν τα σεντς. Τώρα που το εύκολο χρήμα έφυγε, τι έχουμε να πουλήσουμε; Τα φτηνά προϊόντα τα παράγουν τα BRIC και η Τουρκία. Τα ακριβά και niche η Γερμανία. Με απλά λόγια η ανταγωνιστικότητα δεν είναι μόνο το ΠΩΣ παράγουμε αλλά και το ΤΙ παράγουμε. Και δυστυχώς δεν έχουμε πολλά που παράγουμε, ακριβώς διότι γίναμε μια καθαρά εισαγωγική οικονομία.
3) Εισαγωγική οικονομία : Με απλά μαθηματικά αφού οι εισροές στο conτrolled volume, μειώθηκαν, μαζί και τα αποθέματα ευρώ, και αφού δεν έχουμε άλλη πηγή ευρώ (είναι Φραγκφούρτη) τότε αναγκαστικά οι εκροές θα μειωθούν. Άρα οι εισαγωγές θα μειωθούν είτε μείνουμε ή όχι στο ευρώ.
4) Υποτίμηση: Έχουμε ήδη υποτιμήσει το "νόμισμα" μας. Η απόφαση του πρώτου Ευρογρουπ σήμαινε απλά μια τεχνική έξοδο από το Ευρώ, με μία άμεση επανένταξη με υποτίμηση 6.5 με 10%. Τώρα αυτό έχει συμβεί μόνο σε ένα μικρότερο σύνολο Κυπρίων αλλά για αυτούς η υποτίμηση είναι πολύ χειρότερη.
5) Χρέος: Η πιο έξυπνη λύση σε περίπτωση που έξοδος από το Ευρώ δεν σήμαινε έξοδο από την ΕΕ (και ο φόβος που είχαν όλοι για την Ελλάδα) ήταν να μεταφερθούν όλα τα Ευρώ των τραπεζών/πολιτών στην Κυβέρνηση/κεντρική. Με αυτά να αποπληρωθούν ELA και χρέη (εξ όσων γνωρίζω τα μισά είναι εσωτερικά χρέη άρα θα μπορούσαν να πληρωθούν σε λίρες). Οι λογαριασμοί να αντικατασταθούν με λίρες από την Κεντρική. Ναι θα είχαμε μια σοβαρή υποτίμηση (30, 40 ή και 50%) αλλά θα είχαμε εσωτερική ροή, θα αναγκαζόμασταν να αναθερμάνουμε όπως όπως την εγχώρια παραγωγή αλλά θα ήμασταν άρχοντες του εαυτού μας (εκτός βέβαια και αν έξοδος από το Ευρώ σήμαινε έξοδο από την ΕΕ που θα σήμαινε ότι οι σύμμαχοι της Τουρκίας θα άφηναν το λουρί της ελεύθερο).
Για το στρατηγικό κομμάτι συμφωνώ σε όλα όσα έχετε πει αλλά θα ήθελα να προσθέσω κάποιες σκέψεις.
1) Το πρόβλημα με το αέριο θα αυξηθεί λόγω του shoal gas και της πιθανής απόρριψης φτηνών καυσίμων στην Ευρώπη που θα κάνει την εξόρυξη του αερίου μας ακόμα πιο ασύμφορη.
2) Οι σχέσεις του Ισραήλ και της Τουρκίας θα είναι δύσκολο να ομαλοποιηθούν πλήρως. Ήδη οι Αμερικανοί σπεύδουν ξανά στην περιοχή να σταματήσουν την επίσκεψη Ερτογάν στη Γάζα. Ίσως αυτή να γίνει η αντισταθμιστική νίκη του Ισραήλ αλλά η εμπιστοσύνη έχει χαθεί και δεν πιστεύω ότι το Ισραήλ θα στηριχτεί απόλυτα στην Τουρκία. Αυτό ανοίγει το δρόμο στην Κύπρο αλλά θα πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε και για άλλες λύσεις όπως κάνει και το Ισραήλ.
3) Μέσα ή έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξακολουθούμε να έχουμε τον κίνδυνο Τουρκικής επίθεσης. Ναι υπάρχει το mutual assistance clause στη συνθήκη της Λισσαβόνας αλλά η ΕΕ δεν είναι ΝΑΤΟ και όταν τα συμφέροντα των Ευρωπαίων δεν είναι κατ’ανάγκη τα ίδια με τα δικά μας τότε εύκολα μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια.
4) Η τελευταία παράγραφος που αναφέρεται σε επαναδιαπραγμάτευση, κατά την άποψη μου δύσκολα θα οδηγήσει σε χειροπιαστές βελτιώσεις. Η ΕΕ δεν δουλεύει με συμπάθειες αλλά με συμφέροντα.
5) Ένα μεγάλο εύγε τόσο για τις αναφορές σας σε αυτό το άρθρο αλλά και στο προηγούμενο, για ανάγκη χάραξης ευέλικτης στρατηγικής βασισμένης σε modelling. Δυστυχώς οι διοικούντες δεν το θέλουν διότι στρατηγική ισοδυναμεί με διαφάνεια και ευθύνη. Φοβούνται τυχόν αποτυχία που θα ήταν πολιτικά ζημιογόνα.
Άρα σε γενικές γραμμές παρά το γεγονός ότι διαφωνώ με τους οικονομικούς λόγους, συμφωνώ ότι θα πρέπει να μείνουμε στο ευρώ αν έξοδος μας από το ευρώ σημαίνει έξοδο από την ΕΕ. Όμως αυτό σημαίνει πως πρέπει να βρεθούν άλλες λύσεις που να ευνοούν τον Κύπριο, την Κυπριακή παραγωγή και τις επενδύσεις στην Κύπρο. Έκανα μερικές προτάσεις σε προηγούμενο σχόλια:
http://blog.stockwatch.com.cy/?p=1718#comment-60081
Πρέπει να υπάρχουν και άλλες. Πρέπει επιτέλους να αρχίσουμε να παράγουμε.
Είμαι μηχανικός και όχι οικονομολόγος και για αυτό θα χρησιμοποιήσω την μέθοδο του controlled volume. Η μέθοδος σε γενικές γραμμές λέει τα εξής: σε ένα κλειστό όγκο (η χώρο) η εισροή ισούται με την εκροή εκτός εάν υπάρχουν επιπλέον πηγές ή αποθήκες μέσα στον όγκο. Αν θεωρήσουμε ότι η ροή αφορά ευρώ τότε η εισροή ευρώ σε μία χώρα θα πρέπει να ισούται με την εκροή ευρώ εκτός εάν η χώρα έχει άλλες πηγές ευρώ (πχ τυπώνει) ή αποταμιεύσεις ευρώ (πχ στις τράπεζες της ή στους πολίτες της).
Αρχίζουμε λοιπόν με ανάλυση του παρελθόντος μετά την ένταξη μας στο Ευρώ. Είχαμε εισροές μέρος των οποίων αποθηκεύονταν ως καταθέσεις σε τράπεζες ή εσωτερικά δάνεια. Μέρος των εισροών έφευγε ως εκροή για επενδύσεις/δάνεια (κυρίως Ελλάδα) και για αγορές προϊόντων. Όσον οι εισροές από την Ρωσία ήταν μεγάλες είχαμε υψηλή αγοραστική δύναμη. Αυτό σήμαινε ότι σύμφερε περισσότερο να είμαστε μία εισαγωγική οικονομία. Όμως η αγοραστική δύναμη έσπρωχνε και τις τιμές προς τα πάνω. Από την άλλη οι ντόπιοι παραγωγοί δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν λόγω του ότι η παραγωγή τους ήταν μικρή και άρα πιο ακριβή από τους ξένους (Άκουσα πρόσφατα στο ραδιόφωνο διακεκριμένο ακαδημαϊκό να ρωτά πως γίνετε να εισάγουμε μήλα από το εξωτερικό πιο φτηνά από ότι τα παράγουμε στην Κύπρο; Η απάντηση είναι απλή, χώρες του εξωτερικού έχουν τεράστιες εκτάσεις γης και άρα παράγουν μεγάλες ποσότητες και αυτό ρίχνει τελικά το κόστος). Μόνες εξαιρέσεις εγχώριας παραγωγής, ήταν οι τομείς όπου μπορούσαμε να προσφέρουμε υψηλή ποιότητα ή διαφορετικά προϊόντα. Η εισροή βοηθούσε και τη κατασκευαστική βιομηχανία που πωλούσε οικοδομές με ευκολία είτε σε ξένους είτε σε ντόπιους που έπαιρναν δάνεια.
Επιστροφή στο παρόν. Τώρα που οι εισροές σταμάτησαν και οι επιστροφές που περιμέναμε από επενδύσεις χάθηκαν, πως αναμένουμε ότι θα παραμείνουμε εισαγωγική οικονομία αφού κανείς δεν θα έχει πλέον τη σιγουριά και αγοραστική δυνατότητα του παρελθόντος. Όπως είπε και ο καθηγητής, ο οικονομικός τομέας έχει χτυπηθεί, κατά την άποψη μου, ανεπανόρθωτα. Ο οικοδομικός τομέας θα νεκρώσει ακόμη περισσότερο όταν εργαζόμενοι απολυθούν, τα δάνεια τους δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν και η αγορά θα γεμίσει με φτηνά σπίτια προς πώληση.
Με δεδομένα τα πιο πάνω αναλύω τα επιχειρήματα του καθηγητή αλλά και του Α.
1) Διαρθρωτικές αλλαγές : συμφωνώ απόλυτα για την ανάγκη εξάλειψης των φαινομένων διαφθοράς, της αναξιοκρατίας, της κομματικοποίησης των πάντων. Ο μόνος τρόπος για αυτό είναι η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ. Όλες οι πληροφορίες ανοιχτά στο Ίντερνετ, ειδικά για αυτούς σε υψηλά πόστα (λογαριασμοί, ακίνητα, κτλ). Η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει σημαντική βοήθεια και τεχνογνωσία αλλά για πέστε μου, πόσα παράγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;
2) Ανταγωνιστικότητα: οι διαρθρωτικές αλλαγές και μόνο δεν θα φέρουν ανταγωνιστικότητα ακόμα και αν ρίξουμε τον κατώτατο μισθό στο μηδέν όπως η Γερμανία. Για να έχουμε ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να παράγουμε και να εξάγουμε κάτι που θέλουν οι άλλοι για να έχουμε εισροές χρημάτων. Δυστυχώς όταν είχαμε ρωσικά λεφτά δεν τα επενδύσαμε στην εγχώρια αγορά για να αυξήσουμε τη τεχνογνωσία μας. Προτιμήσαμε την εύκολη λύση που έφερνε γρήγορα κέρδη, επενδύοντας στην Ελλάδα και κλείνοντας τα μάτια για το πως οι επενδύσεις θα επιστραφούν. Τώρα σπέρνουμε αυτό που μας αξίζει, αλλά δυστυχώς είναι και οι αθώοι που καλούνται να πληρώσουν. Αυτοί που δούλευαν μια ζωή χωρίς πολυτέλειες, χωρίς δανεικά, χωρίς ασφάλεια, χωρίς σύνταξη, σκεφτόμενοι πως θα σώσουν τα σεντς. Τώρα που το εύκολο χρήμα έφυγε, τι έχουμε να πουλήσουμε; Τα φτηνά προϊόντα τα παράγουν τα BRIC και η Τουρκία. Τα ακριβά και niche η Γερμανία. Με απλά λόγια η ανταγωνιστικότητα δεν είναι μόνο το ΠΩΣ παράγουμε αλλά και το ΤΙ παράγουμε. Και δυστυχώς δεν έχουμε πολλά που παράγουμε, ακριβώς διότι γίναμε μια καθαρά εισαγωγική οικονομία.
3) Εισαγωγική οικονομία : Με απλά μαθηματικά αφού οι εισροές στο conτrolled volume, μειώθηκαν, μαζί και τα αποθέματα ευρώ, και αφού δεν έχουμε άλλη πηγή ευρώ (είναι Φραγκφούρτη) τότε αναγκαστικά οι εκροές θα μειωθούν. Άρα οι εισαγωγές θα μειωθούν είτε μείνουμε ή όχι στο ευρώ.
4) Υποτίμηση: Έχουμε ήδη υποτιμήσει το "νόμισμα" μας. Η απόφαση του πρώτου Ευρογρουπ σήμαινε απλά μια τεχνική έξοδο από το Ευρώ, με μία άμεση επανένταξη με υποτίμηση 6.5 με 10%. Τώρα αυτό έχει συμβεί μόνο σε ένα μικρότερο σύνολο Κυπρίων αλλά για αυτούς η υποτίμηση είναι πολύ χειρότερη.
5) Χρέος: Η πιο έξυπνη λύση σε περίπτωση που έξοδος από το Ευρώ δεν σήμαινε έξοδο από την ΕΕ (και ο φόβος που είχαν όλοι για την Ελλάδα) ήταν να μεταφερθούν όλα τα Ευρώ των τραπεζών/πολιτών στην Κυβέρνηση/κεντρική. Με αυτά να αποπληρωθούν ELA και χρέη (εξ όσων γνωρίζω τα μισά είναι εσωτερικά χρέη άρα θα μπορούσαν να πληρωθούν σε λίρες). Οι λογαριασμοί να αντικατασταθούν με λίρες από την Κεντρική. Ναι θα είχαμε μια σοβαρή υποτίμηση (30, 40 ή και 50%) αλλά θα είχαμε εσωτερική ροή, θα αναγκαζόμασταν να αναθερμάνουμε όπως όπως την εγχώρια παραγωγή αλλά θα ήμασταν άρχοντες του εαυτού μας (εκτός βέβαια και αν έξοδος από το Ευρώ σήμαινε έξοδο από την ΕΕ που θα σήμαινε ότι οι σύμμαχοι της Τουρκίας θα άφηναν το λουρί της ελεύθερο).
Για το στρατηγικό κομμάτι συμφωνώ σε όλα όσα έχετε πει αλλά θα ήθελα να προσθέσω κάποιες σκέψεις.
1) Το πρόβλημα με το αέριο θα αυξηθεί λόγω του shoal gas και της πιθανής απόρριψης φτηνών καυσίμων στην Ευρώπη που θα κάνει την εξόρυξη του αερίου μας ακόμα πιο ασύμφορη.
2) Οι σχέσεις του Ισραήλ και της Τουρκίας θα είναι δύσκολο να ομαλοποιηθούν πλήρως. Ήδη οι Αμερικανοί σπεύδουν ξανά στην περιοχή να σταματήσουν την επίσκεψη Ερτογάν στη Γάζα. Ίσως αυτή να γίνει η αντισταθμιστική νίκη του Ισραήλ αλλά η εμπιστοσύνη έχει χαθεί και δεν πιστεύω ότι το Ισραήλ θα στηριχτεί απόλυτα στην Τουρκία. Αυτό ανοίγει το δρόμο στην Κύπρο αλλά θα πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε και για άλλες λύσεις όπως κάνει και το Ισραήλ.
3) Μέσα ή έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξακολουθούμε να έχουμε τον κίνδυνο Τουρκικής επίθεσης. Ναι υπάρχει το mutual assistance clause στη συνθήκη της Λισσαβόνας αλλά η ΕΕ δεν είναι ΝΑΤΟ και όταν τα συμφέροντα των Ευρωπαίων δεν είναι κατ’ανάγκη τα ίδια με τα δικά μας τότε εύκολα μπορούν να κάνουν τα στραβά μάτια.
4) Η τελευταία παράγραφος που αναφέρεται σε επαναδιαπραγμάτευση, κατά την άποψη μου δύσκολα θα οδηγήσει σε χειροπιαστές βελτιώσεις. Η ΕΕ δεν δουλεύει με συμπάθειες αλλά με συμφέροντα.
5) Ένα μεγάλο εύγε τόσο για τις αναφορές σας σε αυτό το άρθρο αλλά και στο προηγούμενο, για ανάγκη χάραξης ευέλικτης στρατηγικής βασισμένης σε modelling. Δυστυχώς οι διοικούντες δεν το θέλουν διότι στρατηγική ισοδυναμεί με διαφάνεια και ευθύνη. Φοβούνται τυχόν αποτυχία που θα ήταν πολιτικά ζημιογόνα.
Άρα σε γενικές γραμμές παρά το γεγονός ότι διαφωνώ με τους οικονομικούς λόγους, συμφωνώ ότι θα πρέπει να μείνουμε στο ευρώ αν έξοδος μας από το ευρώ σημαίνει έξοδο από την ΕΕ. Όμως αυτό σημαίνει πως πρέπει να βρεθούν άλλες λύσεις που να ευνοούν τον Κύπριο, την Κυπριακή παραγωγή και τις επενδύσεις στην Κύπρο. Έκανα μερικές προτάσεις σε προηγούμενο σχόλια:
http://blog.stockwatch.com.cy/?p=1718#comment-60081
Πρέπει να υπάρχουν και άλλες. Πρέπει επιτέλους να αρχίσουμε να παράγουμε.
on 23/04/2013
Κύριε καθηγητή, πρωταρχική προϋπόθεση για να μπορέσει η Κύπρος να επιβιώσει, είναι να μπορέσουν οι θεσμοί της (κυβέρνηση, βουλή, ΚΤ, τράπεζες, δημόσια υπηρεσία) να αποκαταστήσουν την αξιοπιστία τους και να αρχίσουν να συμπεριφέρονται υπεύθυνα και να σταματήσουν να κατηγορούν τρίτους για τα δικά τους λάθη.
Διαπιστώνετε στο άρθρο σας ότι η Κύπρος είναι απομονωμένη και λέτε ότι δεν την βοήθησε η Ελλάδα. Αυτό είναι μια ακόμη ένδειξη μετάθεσης ευθυνών σε τρίτους. Τι ακριβώς θέλατε να κάνει η Ελλάδα; Μήπως να προστατεύσει τις Κυπριακές τράπεζες που κερδοσκοπούσαν αγοράζοντας τοξικά ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά; Όταν με το PSI εκμηδενίστηκαν οι περιουσίες των ελληνικών ασφαλιστικών ταμείων; Μήπως να καλύψει τα επισφαλή δάνεια που έκαναν τα υποκαταστήματα των Κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, υπό την υψηλή εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, από χρήματα τα οποία δεν διαθέτει; Υποθέτω γνωρίζετε ότι η Ελλάδα βρίσκεται υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο και οι δαπάνες της πρέπει να εγκρίνονται από την τρόικα.
Λέτε επίσης ότι η Ρωσία έχασε μια ιστορική ευκαιρία. Σοβαρά πιστεύετε ότι αποτελεί ιστορική ευκαιρία η συμμαχία με έναν αναξιόπιστο και εντελώς αδύναμο εταίρο, ο οποίος έχει ενταχθεί σε άλλη ζώνη επιρροής και συμμαχία; Μήπως η Κύπρος είχε κάτι αξιόπιστο και ρεαλιστικό να προτείνει στη Ρωσία, το οποίο να μπορεί να αποτιμηθεί σε 3 ή 5 δις ευρώ; Το είπε και ο Μεντβέντεφ: αυτα είναι πολύπλοκα πράγματα, έχουν πολλές παραμέτρους, θέλουν προσεκτικές κινήσεις. Τα είχαν πει στον Χριστόφια, νωρίτερα, και ο Πούτιν και η Μέρκελ - αν διαβάσετε μεταξύ των γραμμών των μηνυμάτων που κατά καιρούς του έστελναν.
Σοβαρότητα λοιπόν και επαφή με την πραγματικότητα μας χρειάζεται.
Διαπιστώνετε στο άρθρο σας ότι η Κύπρος είναι απομονωμένη και λέτε ότι δεν την βοήθησε η Ελλάδα. Αυτό είναι μια ακόμη ένδειξη μετάθεσης ευθυνών σε τρίτους. Τι ακριβώς θέλατε να κάνει η Ελλάδα; Μήπως να προστατεύσει τις Κυπριακές τράπεζες που κερδοσκοπούσαν αγοράζοντας τοξικά ελληνικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά; Όταν με το PSI εκμηδενίστηκαν οι περιουσίες των ελληνικών ασφαλιστικών ταμείων; Μήπως να καλύψει τα επισφαλή δάνεια που έκαναν τα υποκαταστήματα των Κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, υπό την υψηλή εποπτεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, από χρήματα τα οποία δεν διαθέτει; Υποθέτω γνωρίζετε ότι η Ελλάδα βρίσκεται υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο και οι δαπάνες της πρέπει να εγκρίνονται από την τρόικα.
Λέτε επίσης ότι η Ρωσία έχασε μια ιστορική ευκαιρία. Σοβαρά πιστεύετε ότι αποτελεί ιστορική ευκαιρία η συμμαχία με έναν αναξιόπιστο και εντελώς αδύναμο εταίρο, ο οποίος έχει ενταχθεί σε άλλη ζώνη επιρροής και συμμαχία; Μήπως η Κύπρος είχε κάτι αξιόπιστο και ρεαλιστικό να προτείνει στη Ρωσία, το οποίο να μπορεί να αποτιμηθεί σε 3 ή 5 δις ευρώ; Το είπε και ο Μεντβέντεφ: αυτα είναι πολύπλοκα πράγματα, έχουν πολλές παραμέτρους, θέλουν προσεκτικές κινήσεις. Τα είχαν πει στον Χριστόφια, νωρίτερα, και ο Πούτιν και η Μέρκελ - αν διαβάσετε μεταξύ των γραμμών των μηνυμάτων που κατά καιρούς του έστελναν.
Σοβαρότητα λοιπόν και επαφή με την πραγματικότητα μας χρειάζεται.
on 23/04/2013
Εξαιρετικα επικυνδινο το αρθρο. Αναπαραγει νεοφιλελευθερα οικονομικα δογματα που εχουν αποτυχει και τα ντυνει με γεωστρατηγικα επιπλαστα επιχειρηματα. Ο συγγραφεας συγχεει τη συμμετοχη της Κυπρου στην ευρωζωνη με αυτη στην ΕΕ και σε κανει να αναρωτιεσαι αν εχει ιδεα απο Ευρωπαικα θεματα ή αν η συγχηση ειναι σκοπιμη με σκοπο να οδηγησει σε αποπροσανατολιστικες παρουσιασεις περι περιθωριοποιησης της χωρας. Επισης οι συμβασεις της Τουρκιας με την ΕΕ και το μελλον της χωρας σε σχεση με τους Ευρωπαϊκους θεσμους αποκρυπτονται συστηματικα, δινοντας την λανθασμενη εικονα πως ζουμε σε ψυχροπολεμικη περιοδο και πως μια στρατιωτικη αποβαση μπορει να επαναληφθει εις βαρος της Κυπρου.
Η εθελοντικη μειωση των αποδοχων 30% θα μπορουσε να ακουστει σαν κακογουστο αστειο σε αλλες εποχες. Η λογικη του υπο τις τωρινες συνθηκες ειναι κατευνασμου, καθως οποιαδηποτε πρωτοβουλια που θιγει τις μνημονιακες πρακτικες θα πρεπει οχι μοναχα ιδεολογικα αλλα και ακαδημαικα να θαφτει. Αλλη μια αποδειξη πως οι ακαδημαϊκοι κυκλοι ειναι εξισου συντηρητικοι με τους πολιτικους που κυβερνουν χρονια το νησι.
Η εθελοντικη μειωση των αποδοχων 30% θα μπορουσε να ακουστει σαν κακογουστο αστειο σε αλλες εποχες. Η λογικη του υπο τις τωρινες συνθηκες ειναι κατευνασμου, καθως οποιαδηποτε πρωτοβουλια που θιγει τις μνημονιακες πρακτικες θα πρεπει οχι μοναχα ιδεολογικα αλλα και ακαδημαικα να θαφτει. Αλλη μια αποδειξη πως οι ακαδημαϊκοι κυκλοι ειναι εξισου συντηρητικοι με τους πολιτικους που κυβερνουν χρονια το νησι.
on 24/04/2013
Couldn't agree more.
Euro exit is like throwing out the baby with the bathwater. Yes, we are in a mess and yes the memorandum is harsh (too harsh) but that does not mean that we should be happy to take the nuclear option.
The simplest, clearest and most accurate description of the current situation:
Η Κυπριακή οικονομία πάσχει από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες: εργαζόμενοι πληρώνονται περισσότερο από ότι παράγουν, ημικρατικά μονοπώλια και επαγγελματικά καρτέλ κρατούν τις τιμές σε ψηλά επίπεδα και συντηρούν την αναποτελεσματικότητα. Πολιτικοί, τράπεζες και μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν αλληλένδετα και διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ημικρατικοί οργανισμοί, όπως παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και οι τηλεπικοινωνίες αρχές είναι αναποτελεσματικές και συσσωρεύουν υπερβολικά κέρδη σε βάρος των Κύπριων καταναλωτών.
And my biggest worry is that we are still looking abroad for culprits and saviours. It must begin and end at home. We messed it up and someone took advantage of it. Its unfair but that's life and anyone who expects a saviour to appear probably also sits next to the chimney every year expectantly....
Our biggest worry should be only one: that there are no leaders on this island that are clean, clever and able. Anyone who is, has been mangled by the system, leaving us only with leadership from petty, dirty lawyers and self important career politicians.
We, the private sector need to take the initiative and make the difference and yes the aforementioned will take advantage but at least we wont go down.
Euro exit is like throwing out the baby with the bathwater. Yes, we are in a mess and yes the memorandum is harsh (too harsh) but that does not mean that we should be happy to take the nuclear option.
The simplest, clearest and most accurate description of the current situation:
Η Κυπριακή οικονομία πάσχει από σοβαρές διαρθρωτικές αδυναμίες: εργαζόμενοι πληρώνονται περισσότερο από ότι παράγουν, ημικρατικά μονοπώλια και επαγγελματικά καρτέλ κρατούν τις τιμές σε ψηλά επίπεδα και συντηρούν την αναποτελεσματικότητα. Πολιτικοί, τράπεζες και μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν αλληλένδετα και διαπλεκόμενα συμφέροντα. Ημικρατικοί οργανισμοί, όπως παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και οι τηλεπικοινωνίες αρχές είναι αναποτελεσματικές και συσσωρεύουν υπερβολικά κέρδη σε βάρος των Κύπριων καταναλωτών.
And my biggest worry is that we are still looking abroad for culprits and saviours. It must begin and end at home. We messed it up and someone took advantage of it. Its unfair but that's life and anyone who expects a saviour to appear probably also sits next to the chimney every year expectantly....
Our biggest worry should be only one: that there are no leaders on this island that are clean, clever and able. Anyone who is, has been mangled by the system, leaving us only with leadership from petty, dirty lawyers and self important career politicians.
We, the private sector need to take the initiative and make the difference and yes the aforementioned will take advantage but at least we wont go down.