27/10/2023 18:19
Ορατός είναι ο κίνδυνος αύξησης του κόστους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους ελέω των συνεχιζόμενων αυξήσεων των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, του ψηλού πληθωρισμού και της αύξησης των τιμών ενέργειας και αγαθών, ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και του συνεχιζόμενου πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και της πολεμικής σύρραξης Ισραήλ- Χαμάς, που προκαλούν συνθήκες αβεβαιότητας και ρίσκου στην οικονομία, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών.
Σε σημείωμα προς τη Βουλή στο πλαίσιο συζήτησης του προϋπολογισμού του ΥΠΟΙΚ, σημειώνεται ότι οι πιο πάνω αστάθμητοι παράγοντες δύνανται να αυξήσουν ανά πάσα στιγμή το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, τόσο λόγω του νέου δανεισμού που θα τιμολογηθεί με ψηλότερο επιτόκιο, όσο και του υφιστάμενου χρέους που φέρει κυμαινόμενο επιτόκιο.
Το δημόσιο χρέος υπολογίζεται να ανέλθει στα 23 δισ. στο τέλος του 2023, μετά την αποπληρωμή του προγραμματισμένου ανεξόφλητου χρέους ύψους περίπου €0,08 δισ., εξαιρουμένου του κυλιόμενου χρέους από τα Γραμμάτια Δημοσίου, εντός του τελευταίου τριμήνου του 2023.
Το μέσο σταθμικό κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους προβλέπεται ότι θα σημειώσει μικρή άνοδο εξαιτίας των συνεχών αυξήσεων των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ και θα ανέλθει περίπου στο 2.0% στο τέλος του 2023, σε σύγκριση με 1.8% που ήταν στο τέλος του 2022.
Συγκράτηση αλλά και κίνδυνοι
Η συγκράτηση του μέσου κόστους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά το 2023 οφείλεται εν μέρει στη θετική επίδραση του χαμηλού κόστους δανεισμού από τον ΕΜΣ, στην υψηλή μέση εναπομείνασα διάρκεια χρέους, στις χαμηλές χρηματοδοτικές ανάγκες της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς επίσης και εξαιτίας των θετικών αναβαθμίσεων της πιστοληπτικής αξιολόγησης του αξιόχρεου της Κυπριακής Δημοκρατίας που μεσολάβησαν από του οίκους αξιολόγησης.
Ωστόσο, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, οι συνεχιζόμενες αυξήσεις των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, ο ψηλός πληθωρισμός και η αύξηση των τιμών ενέργειας και αγαθών, ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και του συνεχιζόμενου πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, δημιουργούν συνθήκες αβεβαιότητας και ρίσκου στην οικονομία που δύναται να αλλάξουν αυτή την εικόνα και το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους να αυξηθεί σημαντικά, τόσο λόγω του νέου δανεισμού που θα τιμολογηθεί με ψηλότερο επιτόκιο, όσο και του υφιστάμενου χρέους που φέρει κυμαινόμενο επιτόκιο.
Όσον αφορά την εικόνα των βασικών δεικτών κινδύνου του δημόσιου χρέους όπως αυτοί θα διαμορφωθούν στο τέλος του 2023, προβλέπεται να διαφοροποιηθεί ελαφρώς σε σχέση με τα επίπεδα που ίσχυαν στο τέλος του 2022.
Διαφοροποιήσεις προβλέπεται να σημειωθούν στο ποσοστό του χρέους που λήγει εντός πέντε ετών καθώς επίσης και στη μέση σταθμική διάρκεια του συνολικού χρέους και εμπορεύσιμου χρέους.
Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι το ποσοστό χρέους που λήγει εντός πέντε ετών θα διαμορφωθεί περίπου στο 51% στο τέλος του 2023 σε σύγκριση με 45.6% στο τέλος του 2022.
Ομόλογα εξωτερικού το μεγαλύτερο μέρος του χρέους
Με βάση τα στοιχεία του ΥΠΟΙΚ, η κατά χρηματοδοτικό εργαλείο κατανομή του δημόσιου χρέους στο τέλος του 2023, δεν προβλέπεται να διαφοροποιηθεί σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη κατανομή στο τέλος του 2022 ως προς τις δύο κύριες κατηγορίες δανεισμού (ΕΜΤΝ και επίσημος δανεισμός).
Μικρή διαφοροποίηση προβλέπεται να παρατηρηθεί στο βραχυπρόθεσμο δανεισμό, ο οποίος μειώνεται αισθητά και στα εγχώρια ομόλογα λόγω της πρόωρης αποπληρωμής ενός εγχώριου ομολόγου ύψους €300 εκατ. το Σεπτέμβριο του 2023.
Συγκεκριμένα, στο τέλος του 2023, το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους συγκεντρώνουν τα ομόλογα εξωτερικού, τα οποία προβλέπεται ν’ ανέλθουν περίπου στο 58,5% του ανεξόφλητου χρέους, ελαφρώς πιο πάνω από το αντίστοιχο ποσοστό στο τέλος του 2022.
Η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία του δημόσιου χρέους αφορά τον επίσημο δανεισμό, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου αποτελείται από τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), ο οποίος προβλέπεται να προσεγγίσει το 36% επί του συνολικού χρέους όπως ήταν και στο τέλος του 2022.
Σταθερή η πορεία αποδόσεων ομολόγων
Σύμφωνα με το σημείωμα του υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού, οι αποδόσεις των κυβερνητικών ομολόγων λήξεως του 2026, 2027, 2033, 2034, 2040 και 2049, παρουσίασαν σχετικά ομαλή σταθερή πορεία από την αρχή του έτους μέχρι και σήμερα, με μικρές αυξομειώσεις κατά διαστήματα, ως αποτέλεσμα της αβεβαιότητας στην οικονομία και των αυξήσεων του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ.
Πιο συγκεκριμένα, από την αρχή του έτους, έγιναν συνολικά 5 επιτοκιακές αυξήσεις, που αθροιστικά ανέβασαν κατά 1.75% το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ σε μια προσπάθεια της να περιοριστεί ο επίμονος πληθωρισμός.
Παρόλες ωστόσο τις αυξήσεις, αναφέρεται ότι οι αποδόσεις στην κύρια μάζα των ομολόγων της ΚΔ (βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα ομόλογα λήξεως) δεν σημείωσαν ιδιαίτερη αύξηση, με εξαίρεση τα δυο μακροχρόνια ομόλογα με λήξη πέραν των 15 ετών, που σημείωσαν μικρή άνοδο κατά περίπου 46 και 62 ποσοστιαίες μονάδες από την αρχή του έτους.
Πληρωμές πενταετίας και νέες εκδόσεις μεγαλύτερης διάρκειας
Μέσα στην επόμενη πενταετία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η προγραμματισμένη λήξης χρέους Ευρωπαϊκών Μεσοπρόθεσμων Ομολόγων και οι πληρωμές προς τον ΕΜΣ, το 2025 ποσό ύψους €350 εκατ., το 2026 ποσό ύψους €1 δισ., το 2027 ποσό ύψους €1 δισ. και το 2028 επίσης ποσό ύψους €1 δισ, καθώς και η αποπληρωμή ποσού ύψους €307 εκατ. κάτω από το πρόγραμμα SURE.
Επιπλέον, το 2026 θα πρέπει να ξοφληθεί διμερές δάνειο ύψους €250 εκατ.
Σημειώνεται ότι η μέση σταθμική διάρκεια του συνολικού και εμπορεύσιμου χρέους προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 7 και 7.3 χρόνια αντίστοιχα στο τέλος του 2023 σε σύγκριση με 7.3 και 7.9 χρόνια στο τέλος του 2022.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, μέσα από την υλοποίηση της Μεσοπρόθεσμης Στρατηγικής Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους, επιδιώκεται μεταξύ άλλων η διατήρηση αυξημένης μέσης σταθμικής διάρκειας του χρέους, μέσω νέων εκδόσεων ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας λαμβάνοντας όμως υπόψη το περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων στις Ευρωπαϊκές αγορές.
«Σταθερό» το χρέος με κυμαινόμενο επιτόκιο
Αναφέρεται επίσης, ότι το ποσοστό χρέους σε κυμαινόμενο επιτόκιο δεν προβλέπεται να διαφοροποιηθεί το 2023, κυρίως λόγω του ότι η αποπληρωμή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους που φέρει κυμαινόμενο επιτόκιο αφορά τα δάνεια του ΕΜΣ, η αποπληρωμή των οποίων θα ξεκινήσει από το 2025 και εντεύθεν.
Εξάλλου, τα ρευστά διαθέσιμα προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να υπερκαλύπτουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες των επόμενων 6-9 μηνών στο τέλος του 2023, ικανοποιώντας τον στόχο που τέθηκε στην Μεσοπρόθεσμη Στρατηγική Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους.