18/11/2023 06:00
Η κακή ποιότητα του αέρα και κυρίως τα μικρά αιωρούμενα σωματίδια από τη σκόνη, επιβαρύνουν την υγεία και οδηγούν στον πρόωρο θάνατο άνω των 700 ατόμων ετησίως, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Η Κύπρος, εξηγούν, βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και συνεπεία της κλιματικής αλλαγής έχουν αυξηθεί τα επεισόδια ρύπανσης και σκόνης.
Τονίζουν, ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι μια από τις περιοχές με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις υποβάθρου ατμοσφαιρικών ρύπων παγκοσμίως και πως επηρεάζεται πλέον η Κύπρος με πιο συχνά και παρατεταμένα επεισόδια σκόνης.
Καλούν την κυπριακή Δημοκρατία, να προχωρήσει σε άμεσες και ουσιαστικές ενέργειες μείωσης των εκπομπών ρύπων για να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της μέχρι το 2030.
Μειώνεται κατά δυο χρόνια το προσδόκιμο ζωής
Ο Επίκουρος Καθηγητής στο Ινστιτούτο Κύπρου Θεόδωρος Χριστούδιας, μιλώντας στη StockWatch, ανέφερε ότι σύμφωνα με τις μελέτες του Κέντρου Έρευνας για το κλίμα και την ατμόσφαιρα του Ινστιτούτου Κύπρου και τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, πάνω από 700 πρόωροι θάνατοι ανά έτος στην Κύπρο, οφείλονται στην κακή ποιότητα του αέρα, ενώ το προσδόκιμο ζωής για όλους τους κάτοικους στο νησί μειώνεται κατά δύο χρόνια ανά μέσο όρο.
Εξήγησε, ότι η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, συνεπώς επηρεάζεται από τη μεταφορά ατμοσφαιρικών ρύπων ανθρωπογενούς προέλευσης από τις τρεις Ηπείρους.
Πέραν τούτου, ανέφερε, επηρεάζεται και από τη μεταφορά σκόνης από τις ερήμους της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, αλλά και από τη μεταφορά αλάτων από τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Ο κ. Χριστούδιας, διευκρίνισε ότι το τμήμα Περιβαλλοντικών Προγνώσεων του Ινστιτούτου Κύπρου ασχολείται με τη μοντελοποίηση της ατμοσφαιρικής σύστασης και κυκλοφορίας.
«Πραγματοποιούμε», είπε, «μελέτες για την ποιότητα του αέρα σε σχέση με τις επιπτώσεις που έχει στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Οι έρευνες έχουν δείξει αυξημένα επίπεδα ρύπανσης ως αποτέλεσμα έντονων φωτοχημικών διεργασιών, μεταφοράς ρύπανσης και συχνών επεισοδίων σκόνης, ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνουμε στα αιωρούμενα σωματίδια μικρού μεγέθους, διότι όπως αποδείχθηκε από μελέτες, οδηγούν σε πρόωρους θανάτους και επιβάρυνση της υγείας».
Ξεπερνούν τα επιτρεπόμενα όρια οι εκπομπές
Την ίδια ώρα, οι οδηγίες της Ευρωπαϊκή Επιτροπής απαιτούν η κυπριακή Δημοκρατία, όπως όλα τα κράτη μέλη, να προχωρήσει σε άμεση και ουσιαστική μείωση των εκπομπών ρύπων για να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της.
Ο κ. Χριστούδιας αναφέρθηκε επίσης σε «χάσμα μεταξύ των πιο πρόσφατων αναφερόμενων εκπομπών και των επιτρεπόμενων επιπέδων σύμφωνα με την οδηγία National Emissions Ceilings (NEC Directive 2016/2284/EU)».
Σχετικά με αιωρούμενα σωματίδια και οξείδια αζώτου η Κύπρος, είπε, είναι μεταξύ της μικρής μερίδας των κρατών μελών των οποίων οι εκπομπές υπερβαίνουν των οδηγιών κατά περισσότερο από 30%.
Η κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει καταβάλει πρόσθετες προσπάθειες για να συμμορφωθεί με τις ακόμα πιο φιλόδοξες υποχρεώσεις μείωσης των εκπομπών για το 2030, και είναι ένα από τα πέντε κράτη μέλη που θα πρέπει να μειώσουν κατά το ήμισυ τις εκπομπές σωματιδίων.
Επιπλέον, η Κύπρος θα λάβει εντολή να μειώσει πτητικές οργανικές ενώσεις μη μεθανίου (NMVOC) και εκπομπές αμμωνίας που σχετίζονται και με τη γεωργία έως και 30%.
Επιπτώσεις σκόνης σε διάφορους τομείς
Ειδικότερα για τη σκόνη, ο κ. Χριστούδιας είπε ότι ανάλυση από το Κέντρο Έρευνας για το κλίμα και την ατμόσφαιρα έδειξε ότι η σκόνη που μεταφέρεται στο νησί από τη Βόρεια Αφρική και την Αραβική Χερσόνησο, είναι υπεύθυνη για περίπου το ένα τρίτο του ετήσιου επιπέδου αδρών σωματιδίων και έχει επιπτώσεις στις μετεωρολογικές συνθήκες, τη γεωργία, τις μεταφορές, την ενέργεια, την κοινωνία και των συστημάτων απόκρισης έκτακτης ανάγκης.
Πρόσθεσε ότι οι ακραίες συγκεντρώσεις οδηγούν σε αύξηση στις καθημερινές κλήσεις έκτακτης ανάγκης, αύξηση στις επισκέψεις στα νοσοκομεία και στις εισαγωγές για παροξύνσεις και δύσπνοια λόγω της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας.
Η μείωση της ορατότητας επίσης προκαλεί διακοπές στην κυκλοφορία των αεροσκαφών και μείωση της παραγωγής ηλιακής ενέργειας.
Δεκάδες πρόωροι θάνατοι από έκθεση στο όζον
Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής περιβάλλοντος Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, δήλωσε στη StockWatch, ότι τεράστιο το πρόβλημα της ποιότητας του αέρα στην Κύπρο σχετίζεται με την σκόνη η οποία εισέρχεται από αφρικανικές χώρες και χώρες της Μέσης Ανατολής όπως Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτο, ακόμη και από την Τουρκία, ανάλογα από το πώς κινούνται τα ρεύματα.
Όπως διευκρίνισε, «παλαιότερα τα επεισόδια σκόνης συνέβαιναν κάθε μερικά χρόνια, όμως σιγά - σιγά λόγω της κλιματικής αλλαγής, η κίνηση των αέριων μαζών αυξήθηκε εξ ου και έχουμε πιο συχνά επεισόδια σκόνης, ειδικά κατά την αλλαγή των εποχών όπου παρατηρείται διαφορά θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα».
Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, τα σωματίδια κάτω από 2,5 PM είναι μικροσκοπικά σωματίδια (στερεά ή υγρά) που κινούνται στον αέρα και δεν μπορούμε να τα δούμε με γυμνό μάτι παρά μόνο με μικροσκόπιο.
«Συνεπώς όταν τα αναπνέει κάποιος δημιουργούνται προβλήματα στους πνεύμονες ή στο κυκλοφοριακό σύστημα γι’ αυτό οι ευάλωτες ομάδες (παιδιά- ηλικιωμένοι) αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα. Όμως πέραν αυτού τα σωματίδια σκόνης εισέρχονται και στο κυκλοφοριακό σύστημα δημιουργώντας καρδιοαγγειακά νοσήματα», σημείωσε.
Αναφερόμενος στη διαδικασία που ακολουθεί η Κύπρος είπε ότι «αποστέλλονται στοιχεία στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος όπου οι επιστήμονες με βάση τις εμπειρίες και τις μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι στην Κύπρο, μόνο από τη σκόνη προκαλούνται 700 πρόωροι θάνατοι κάθε χρόνο.
Ο κ. Θεοπέμπου, ανέφερε επίσης, ότι «υπάρχουν 40 πρόωροι θάνατοι ετησίως λόγω της έκθεσης σε όζον στην ατμόσφαιρα, το οποίο παράγεται από τις ψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στην ατμόσφαιρα και ως εκ τούτου στην άσφαλτο και τα τσιμέντα σε συνδυασμό με τα καυσαέρια».