ΕΤΕΚ: Βάλτε στην αγορά τις 33 χιλ. σε αχρησία κατοικίες

Την παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες περίπου 33 χιλιάδων κατοικιών Παγκύπρια, οι οποίες παραμένουν κενές ή βρίσκονται σε αχρηστία για ένταξη τους στην αγορά, είτε για ενοικίασης, είτε προς πώληση, ως ένα από τα άμεσα μέτρα για επίλυση της στεγαστικής κρίσης που διέρχεται η Κύπρος, λόγω έλλειψης σε ετοιμοπαράδοτα σπίτια και διαμερίσματα, υψηλά ενοίκια και υψηλό κατασκευαστικό κόστος, κτλ, προτείνει στην κυβέρνηση το ΕΤΕΚ.

Στο πλαίσιο της εξαγγελίας της κυβέρνησης για αναθεώρηση της Στεγαστικής Πολιτικής του κράτους και την παροχή προσιτής στέγης για όλους, το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου, κατάθεσε στον νέο Υπουργό Εσωτερικών Κωνσταντίνο Ιωάννου, πρόταση για αξιοποίηση των χιλιάδων ακινήτων που παραμένουν κενά και σε αχρηστία.

Συγκεκριμένα, στην επιστολή του ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ Κωνσταντίνος Κωνσταντή αναφέρει ότι μία ανακουφιστική λύση στο ζήτημα της προσιτής στέγης είναι ο σχεδιασμός κινήτρων ή και αντικινήτρων για να ενταχθούν στην αγορά υφιστάμενες οικιστικές μονάδες οι οποίες είναι κενές ή σε αχρησία, παρόλο που υπάρχει αυξημένη ζήτηση για οικιστικές μονάδες.

Σημειώνεται πως έχουμε εντοπίσει πως παρόμοιες πρωτοβουλίες, ένταξης κενών μονάδων στην αγορά στέγης, έχουν ληφθεί στην Ελλάδα και στην Ισπανία και παραθέτουν στον αρμόδιο υπουργό στατιστικά στοιχεία από την ΑΗΚ, για οικιστικές μονάδες, οι οποίες για το 2022, είτε έχουν αποσυνδεδεμένη την ηλεκτρική παροχή, είτε έχουν εξαιρετικά χαμηλή ετήσια κατανάλωση, η οποία δεικνύει αχρησία.

Κενές το 8% των κατοικιών παγκύπρια

Με βάση τα δεδομένα που στάλθηκαν στον υπουργό, το 2022 είχαμε περίπου 33.000 κενές οικιστικές μονάδες παγκύπρια, ή περίπου 8% του συνολικού οικιστικού αποθέματος.

Από τις συνολικά 33 χιλιάδες ακίνητα, πέραν των οκτώ χιλιάδων έχουν διακόψει την ηλεκτροδότηση τους, ενώ στα υπόλοιπα η κατανάλωση ρεύματος είναι ελάχιστη, κάτι που καταδεικνύει ότι παραμένουν κλειστά ή χρησιμοποιούνται ελάχιστα.

Επισημαίνεται ότι φαίνεται από τα στοιχεία που παρατίθενται πως υπάρχει σημαντικός αριθμός κενών οικιστικών μονάδων σε αστικές και αμιγώς οικιστικές περιοχές, κάτι που αποκλείει το ενδεχόμενο οι μονάδες αυτές να αφορούν εξοχικά ή παραθεριστικές κατοικίες.

Λευκωσία: Πέραν των 9 χιλ. κενών κατοικιών

Ποιο αναλυτικά, στη Λευκωσία υπάρχουν συνολικά 9181 κενές κατοικίες, εκ των οποίων στις 2176 έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση, αλλά και 7005 με χαμηλή κατανάλωση, δηλαδή που καταβάλλουν τις πάγιες χρεώσεις της ΑΗΚ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέχει η StockWatch και επισυνάπτονται, στον Άγιο Δομέτιο έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση σε 113 κατοικίες, ενώ 247 έχουν μειωμένη, δηλαδή συνολικά παραμένουν κενές 360 κατοικίες.

Στην Αγλαντζιά παραμένουν κενές συνολικά 383 κατοικίες εκ των οποίων στις 115 διακόπηκε η παροχή ρεύματος και στις 268 βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.

Παρόμοια είναι τα στοιχεία και για άλλες αστικές περιοχές της πρωτεύουσας, όπως Έγκωμη (263 κενές κατοικίες), Λακατάμεια (413), Καϊμακλί (1192), Λυκαβηττός (242) και  Παλλουριώτισσα (319).

Λεμεσός: Στις 8324 οι κενές κατοικίες

Στη Λεμεσό, την επαρχία με το μεγαλύτερο πρόβλημα στέγασης, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία υπάρχουν συνολικά 8324 κενές κατοικίες, εκ των οποίων στις 1662 διέκοψαν το ρεύμα και 6662 όπου η κατανάλωση είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Μεταξύ άλλων στην περιοχή του Άγιου Αθανάσιου υπάρχουν σε αχρηστία 159 κατοικίες, στην τουριστική περιοχή του Αγίου Τύχωνα 188, στην Γερμασόγεια 462, στα Κάτω Πολεμίδια 210, στη Μέσα Γειτονιά 223 και στη Λεμεσό 2119.

Σημαντικός είναι και ο αριθμός ακινήτων που παραμένουν κενά ή σε αρχηστεία στα περίχωρα ή χωριά της επαρχίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πισσούρι με 183, τον Άγιο Ιωάννη με 106, το Πελένδρι με 129, τις Πλάτρες με 194 και τη Λόφου με 164.

Έξι χιλ. σε αχρηστία σε Λάρνακα και Αμμόχωστο

Όσον αφορά τη Λάρνακα ο συνολικός αριθμός των κατοικιών φτάνει τις 5440, εκ των οποίων στις 1361 έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση, ενώ στις 4079 είναι μειωμένη.

Μεταξύ άλλων, ο αριθμός των κενών κατοικιών στην Αραδίππου ανέρχεται στις 161, στη Βορόκληνη στις 458, στη Λάρνακα στις 2025 και στη Δρομολαξιά στις 61.

Στην Αμμόχωστος ο αριθμός των κατοικιών που έχουν κομμένο ρεύμα ανέρχονται σε 469 και ο αριθμός αυτών που καταναλώνουν ελάχιστο ρεύμα σε 1817, δηλαδή ο συνολικός αριθμός των κατοικιών που μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα κινήτρων που προτείνει το Επιμελητήριο φτάνει τις 2286.

Πάφος: Άδειες 7362 κατοικίες

Τέλος, στην Πάφο ο συνολικός αριθμός των κατοικιών που δεν χρησιμοποιούνται ανέρχεται σε 7362, εκ των οποίων οι 1690 έχουν διακόψει τον ηλεκτρισμό και οι 5672 έχουν ελάχιστη κατανάλωση.

Σημαντικός είναι ο αριθμός των κενών κατοικιών που βρίσκονται στη Γεροσκήπου, ο οποίος φτάνει τις 205, στην Πέγεια τις 644, στην Πάφο τις 1742, στα Κονιά τις 108, στην Κισσόνεργα τις 127, στην Έμπα τις 107 και στη Δρούσεια τις 113.

Προτάσεις ΕΤΕΚ

Το ΕΤΕΚ στην επιστολή του στον υπουργό Εσωτερικών τονίζει ότι θα προκύψουν αξιοσημείωτα γενικά οφέλη καθώς και ανακουφιστικές λύσεις στο θέμα της προσιτής στέγης, εάν σημαντικό μέρος των κενών αυτών οικιστικών μονάδων ενταχθούν στην αγορά.

Σημειώνει περαιτέρω ότι η προοπτική αυτή είναι ακόμη μεγαλύτερη, εάν συνυπολογιστεί και η δυνατότητα μέσω κατάλληλων κινήτρων και πολεοδομικών εργαλείων στοχευμένης μετατροπής κενών εμπορικών κτιρίων σε οικιστικές μονάδες (στο σύνολο ή σε μέρος του κτιρίου), οι οποίες θα ενταχθούν στην αγορά [π.χ ταχεία έκδοση πολεοδομικής άδειας για αλλαγή χρήσης με όρο χρονικό περιορισμό υλοποίησης].

Επίσης, πως στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης δεν θα πρέπει να απουσιάσει και ένας φιλόδοξος και μακρόπνοος σχεδιασμός για ριζική αναζωογόνηση (regeneration) των περιοχών όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες της τουρκικής εισβολής και αριθμούν περίπου 15 χιλ. οικιστικές μονάδες σε προνομιακές περιοχές, με τη συμβολή και του ιδιωτικού τομέα. 

Ειδικότερα σε ότι αφορά τις 33 χιλ. οικιστικές μονάδες, οι οποίες ήταν κενές ή σε αχρησία το 2022 [τεκμήριο η κατανάλωση ρεύματος], εφόσον ενταχθούν στην αγορά στέγης τους επόμενους 18 μήνες, το ΕΤΕΚ εισηγείται ότι θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα στο πιο κάτω πλαίσιο:

(α) Επωφελούνται φοροαπαλλαγής [φόρου εισοδήματος] δαπανών που αφορούν επιδιορθώσεις, συντηρήσεις κλπ μέχρι ενός ποσό της τάξης των 3.000 ευρώ.

(β) Επωφελούνται μειωμένου ΦΠΑ 5% για τις εργασίες ανακαίνισης ή επιδιορθώσεων.

(γ) Εάν η ένταξη των μονάδων αυτών στην αγορά στέγης γίνει μέσω ενοικίασης, τα ενοίκια των πρώτων 24 μηνών να μπορούν να τύχουν απαλλαγής από το φόρο εισοδήματος.

(δ) Εάν η ένταξη των μονάδων αυτών γίνει μέσω πώλησης τα μεταβιβαστικά να είναι μειωμένα κατά 33%.

Πρόταση για τέλος σε κενές κατοικίες

Επίσης το ΕΤΕΚ, το οποίο θεωρεί ότι τα κίνητρα αυτά δεν θα αποδώσουν από μόνα τους, προτείνει ταυτόχρονα να επιβληθεί και ένα ετήσιο τέλος για κάθε κενή η σε αχρησία οικιστική μονάδα [στη βάση της κατανάλωσης ρεύματος, ή δήλωσης για μείωση τέλους σκυβάλων κοκ], το οποίο να είναι τάξης μεγέθους 2% επί της αξίας της μονάδας, όπως αυτή καθορίστηκε από τη γενική εκτίμηση του ΤΚΧ.

Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι η υφιστάμενη στεγαστική πολιτική του κράτους διέπεται κυρίως από την εξαγγελία σχεδίων παραχώρησης κονδυλίων.

Η καταλληλόλητα των αιτητών είναι βάσει πολιτογράφησης και εισοδηματικών κριτηρίων, ενώ η παραχώρηση είναι βάσει της περιοχής που οι αιτητές επιθυμούν να διαμείνουν (Ακριτικές, Ορεινές, Μειονεκτικές, Εξόχως Ορεινές και Απόμακρες περιοχές).

Το μέγιστο επιχορηγούμενο ποσό ξεκινά από €20 χιλ. για μονήρη άτομα και φθάνει τις €70 χιλ. για πολύτεκνες οικογένειες σε Εξόχως Ορεινές και Απόμακρες περιοχές και προορίζεται ως επί το πλείστον σε αγορά γης ή έτοιμης κατοικίας, ανέγερση ή ανακαίνιση κατοικίας, κτλ. 

Επισυνάπτεται η λίστα με κενές κατοικίες.